«Баланы? ынтасын ояту ?шін о?ытатын н?рседе бір жа?алы? болу керек» - деп, Ж. Аймауытов айт?андай, м??алім ?зіні? іс-т?жірибиесінде о?ытуды? тиімді технологиясын та?дап алу керек.
2008 жылды? 6 а?панында?ы Жолдауында Елбасы: «Б?кіл ?о?амымызда топтастырып отыр?ан мемлекеттік тіл ретінде ?аза? тілін о?ыту сапасын арттыру ?ажеттілігіне ерекше назар аудар?ым келеді» - деді. Я?ни, о?ытуды? жа?а ж?йелерін ойластырып, білім мазм?нын жа?арту, о?ыту ж?йесін заман талабына сай ?йлестіре білу-б?гінгі к?нні? талабы.
?о?ам?а ?зіні? ?нер туындысын жасай алатын, ?зіндік «мені» бар, ?з шы?армасы ар?ылы ?зіні? дара, к?ркемдік танымын к?рсете алатын шы?армашылы? істерге ?йетуі ар?ылы ?алыптасады.
Шы?армашылы? т?л?аны т?рбиелейтін – м??алім. М??алімні? ?зі жа?ашыл болуы керек, я?ни м??алімні? ?зі жеке т?л?а болып ?алыптасуы керек. ?азіргі ?о?амда ??зырлы м??алім ?ажает. Туында?ан м?селені шешуге дайын м??алім компонентті болып саналады. «??зырлылы?» - адамны? ме?герген білімі мен т?жірибиесін ?мірде ?олдана білу ?абілеттілігі.
??зырлылы?ты ?алыптастыру о?ушыны? белсенділігіне, ал?ан білімін т?жірбиеде ?олдана білуіне, ?з ортасымен ?арым-?атынасына негізделеді. Шы?армашылы? ?абілет ?р баланы? таби?атында бар. О?у ?рекетінен шы?армашылы? ?рекетті? айырмашылы?ы – баланы? ?зін-?зі ?алыптастыруына ?з идеясын ж?зеге асыруына ба?ыттал?ан жа?а ?діс-т?сілдерді іздеуі. Саба??а деген ?ызы?ушылы?ы оян?ан о?ушы ас?а? сезімге, ?уаныш?а, ой-тол?аныс?а т?седі. Б?л м??алімні? шеберлігі ар?ылы іске асады. Оны? негізі – ізденісте.
«О?у мен жазу ар?ылы сын т?р?ысынан ойлау» ба?дарламасыны? семинарын ая?та?ан со?, б?л ба?дарламаны? ?на?анды?ынан ?зімні? о?ыту ?дісімді осы?ан негіздеуге бет б?рдым.
Б?л ба?дарламаны? стратегиялары ма?ан саба?та ?олдан?ан сайын ?найды. О?ушыларды? п?нге деген ?ызы?ушылы?тары артып, к?з?арастары к?рт ?згерді, шы?армашылы?пен ж?мыс істеді, ?зім де о?ушыларды бас?аша ?ырларынан тани бастадым.
Мен ?з саба?тарымда к?бінесе ой ша?ыру, бес жолдан ?ле?, «Негізгі идеяны суреттеу», «Болжау», «?зі? ?шін жазу», «Венн диаграммасы», «Терминдер ар?ылы болжау», «Со??ы с?зді мен айтамын», «Шы?армалар кестесі», «Проблемамен саудалас», «Топтастыру» (кластер), «Пікірта
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«?дебиет саба?ында?ы о?ушыларды? бойында?ы ?згерістер »
Ш.Батталова атындағы жалпы білім беретін орта мектеп
Пәнмұғалімі:
ҚұсайыноваМ.С.
«Баланың ынтасын ояту үшін оқытатын нәрседе бір жаңалық болу керек» - деп, Ж. Аймауытов айтқандай, мұғалім өзінің іс-тәжірибиесінде оқытудың тиімді технологиясын таңдап алу керек.
2008 жылдың 6 ақпанындағы Жолдауында Елбасы: «Бүкіл қоғамымызда топтастырып отырған мемлекеттік тіл ретінде қазақ тілін оқыту сапасын арттыру қажеттілігіне ерекше назар аударғым келеді» - деді. Яғни, оқытудың жаңа жүйелерін ойластырып, білім мазмұнын жаңарту, оқыту жүйесін заман талабына сай үйлестіре білу-бүгінгі күннің талабы.
Қоғамға өзінің өнер туындысын жасай алатын, өзіндік «мені» бар, өз шығармасы арқылы өзінің дара, көркемдік танымын көрсете алатын шығармашылық істерге үйетуі арқылы қалыптасады.
Шығармашылық тұлғаны тәрбиелейтін – мұғалім. Мұғалімнің өзі жаңашыл болуы керек, яғни мұғалімнің өзі жеке тұлға болып қалыптасуы керек. Қазіргі қоғамда құзырлы мұғалім қажает. Туындаған мәселені шешуге дайын мұғалім компонентті болып саналады. «Құзырлылық» - адамның меңгерген білімі мен тәжірибиесін өмірде қолдана білу қабілеттілігі.
Құзырлылықты қалыптастыру оқушының белсенділігіне, алған білімін тәжірбиеде қолдана білуіне, өз ортасымен қарым-қатынасына негізделеді. Шығармашылық қабілет әр баланың табиғатында бар. Оқу әрекетінен шығармашылық әрекеттің айырмашылығы – баланың өзін-өзі қалыптастыруына өз идеясын жүзеге асыруына бағытталған жаңа әдіс-тәсілдерді іздеуі. Сабаққа деген қызығушылығы оянған оқушы асқақ сезімге, қуанышқа, ой-толғанысқа түседі. Бұл мұғалімнің шеберлігі арқылы іске асады. Оның негізі – ізденісте.
«Оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлау» бағдарламасының семинарын аяқтаған соң, бұл бағдарламаның ұнағандығынан өзімнің оқыту әдісімді осыған негіздеуге бет бұрдым.
Бұл бағдарламаның стратегиялары маған сабақта қолданған сайын ұнайды. Оқушылардың пәнге деген қызығушылықтары артып, көзқарастары күрт өзгерді, шығармашылықпен жұмыс істеді, өзім де оқушыларды басқаша қырларынан тани бастадым.
Мен өз сабақтарымда көбінесе ой шақыру, бес жолдан өлең, «Негізгі идеяны суреттеу», «Болжау», «Өзің үшін жазу», «Венн диаграммасы», «Терминдер арқылы болжау», «Соңғы сөзді мен айтамын», «Шығармалар кестесі», «Проблемамен саудалас», «Топтастыру» (кластер), «Пікірталас» т.б.
стратегияларын қолданамын. Осы стратегияларды қолдану кезінде бас кезінде уақыт үнемдеу өте қиын болды, жоспар құруда қиналдым.
Қазір төселіп қалдым, себебі оқушылар да әр жүйенің жұмыс кезеңдерін меңгеріп қалғандықтан шығар деп ойлаймын. Қазір оқушылар жұмыс кезеңдерінде әрқайсысы өзін жауапты сезініп, ерекше құлшыныспен жұмыс істейді. Жеке-жеке өзі үшін ғана емес, топпен жұмыс жасауға дағдылана бастады. Еркін сөйлеп, өз ойын бүкпесіз айту және жазу қалыптасты, тиянақтылық, ынталылық, бір-бірімен санасу, бірін-бірі құрметтеу, белсенділік пәнге терең үңілуге, өзін-өзі үйретуге жетелейді екен.
Оқушылар берілген тақырып бойынша білік-дағдысын, естіген-көргендерін, өмірде бақылаудан топшылағандарын ортаға салу арқылы басқаны үйретеді, бір нәрсені екінші нәрсемен салыстыра бағалауды дағдыға айналдыра бастады, бір-біріне жүйелі сұрақ қоюға тырысатын болды, өз пікірлерін, көзқарастарын білдіріп, оны қорғауға тырысады, ойларын қорытады, оны қағаз бетіне түсіреді.
Ең бастысы, байқағаным, алынған тақырыпты толық меңгеріп түсінуіне мүмкіндік туғызады. Қазір әр сыныптағы нашар, орташа оқитын оқушылар да ортаға тартылып, өз қырларымен таныла бастады, олардың бойында да өзгеріс, ілгерілеуі ынта, қызығушылық пайда болды.
«Мені қызықтыр, мені әрекеттендір, оқу процесін мен арқылы өткіз»,-деген ұлы ағартушы педагог Ушинский. Осы пікір дәл қазіргі жаңа технологияға байланысты айтылған деп ойлаймын.
Бұл баяндамада іс-әрекет иесі болған оқушылармен бірге әрекеттенетін ұстаз ретінде олардың бойында қандай өзгерістер болып жатқанын байқағаным туралы айтамын.
Сабақтағы оқушылар даусының көбірек естілуі мені қуантады, өз пікірлерін ашық айтуға дағдыланып келе жатқандықтары жайлы ой бөліскім келеді. Оқу мен жазу арқылы ірбір жеке тұлға ой-пікірлерін, көзқарастарын байқатады.
Әдебиет сабағында: кейіпкерге хат, мінездеме жаздыру, өз пікірлерін қағаз бетіне түсіру, бірінің ойын бірі жалғасытыру, автордың ойын әрі қарай жалғастырып жазу, т.б. жұмыстар жүргізіледі.
Бұл жұмыстардың қай-қайсысы да оқушының еркін түрде ойлануына өз бетімен жұмыс жасауына мүмкіндік береді.
Алғашқы кезде оқушылар бойына ұялшақтық, сенімсіздік байқалса, қазіргі уақытта батылдық, еркіндік, сезімталдық, байқампаздық қасиеттер көрінеді. 7-сыныпта Ж.Жабаевтың «Аттандыру» өленің оқыған кезде олардың бойында патриоттық сезім туындады.
Олардың жұмыстарына көңіл бөлейік.
Алғадайға мінездеме
Алғадай-батыр, батыл, елін қорғаушы, ержүрек, өжет, ата сөзін сыйлаған перзент, азаттық жолында күрескен жауынгер т.б.
Кейіпкерге хат
Сәлеметсіз бе, Алғадай аға?
Мен сіз туралы «Аттандыру» өлеңінен оқыдым. Онда сіздің қандай адам екеніңізді байқадым.
Мен сіздің әкеңізден бата алып, елімізді қорғаймын деп соғысқа аттанғаныңызды мақтан тұтамын. Мұндайда қайсарлық және сәттілік тілеймін, Отаныңызға жеңіспен оралыңыз.
Жәукей Әйгерім 7 «В»кл
Кейіпкерге хат
Сәлеметсіз бе, Алғадай аға? Мен өлеңді оқи отырып, сіздің адамгершілігіңізді, ержүректігіңізді байқадым «Отан үшін отқа түс, күймейсің» деген сөзді жадыңызда ұстап, ел қорғауға аттанып барасыз. Қандай қиыншылық көрсеңіз де мойымайтыныңызға сенемін. Аман-есен елге оралып, әкеңіз Жамбылдай қаншама жыр жолдарын тарту етсеңіз. Мен оларды қуана-қуана оқимын. Әкеңіздің батасы қабыл болсын!
Асубаев Досбол
Осындай пікірлер, хаттар жазғанда өз оқушыларым өзіме таңданыс туғызады.
«Аттандыру» өлеңі бата түрінде жазылғандықтан, бата түрлеріне тоқталып, соңында өздеріне өлең шумағын құрастыру тапсырылды.
Арыстанбаева Аяның жұмысы
Ақ бата
«Ақ батасын сұрайық аталардың,
Аты шыққан ержүрек бабалардың.
Мандайынан сипап айтқан ақылын,
Ұмытпаймыз ешқашан да, халқым менің!
Бата десе, қол жаюдан тарықпаймыз,
Күнде бата берсе де бір жалықпаймыз.
Жан дүниеміз батаға беріліп,
Қарттардың баталарын ұмытпаймыз.
Батаны тегін сөз деп ойламаңдар,
Батаға жаман сөзді жолатпаңдар.
Сендерге өмір менен бақыт тілеген
Аталардың батасы ғой, ойлаңыздар!
Кез келген тақырыпта өлең құрастыру-оқушылардың әрқайсысының бойындағы өз бетімен істеген шығармашылық жұмысын көрсететін шығармашылық жұмыс.
Кейіпкер бейнесін ашу мақсатында, әрі оны қаншалықты түсіне білгенін байқау үшін ауызша сурет салғызуға болады.
Мысалы: осы өлең бойынша оқушылардың ауызша салған суреттері.
Жамбыл Жабаев халықтың ортасында қолын жайып, бата беріп тұр. Алғадай қолын жайып, басын иіп, тізерлеп тұрып бата алуда.
Киіз үй. Ортада Алғадай. Әке сөзін ұйып тыңдауда. Жүзінен елін қорғауға деген батылдылық байқалуда т.б.
Оқушылардың ерекше құлшыныспен сүйсініп орындайтын жұмыстарының бірі-ой толғаныс «Егер де мен…» Белгілі тақырыпты өткен кезде оған ат қоюда немесе кейіпкерлердің іс-әрекеттеріне байланысты осы әдісті қолданамын.
5-сыныпта М.Әуезовтың «Ақын қонақтар» әңгімесін өткенде «Құтты қонақ», «Барлас пен Байкөкше», «Аурудан айыққан Абай» т.б.
Оқушының жұмысы: «Егер де мен жазушы болсам, бұл әңгімеге «Құтты қонақтар» деген ат қояр едім. Өйткені Барлас пен Байкөкше-құтты қонақтар. Олардың келуі Абайды ауруынан жазда, өзін солай сезінді».
9-сыныпта «Бұқар шығармаларының маңызы» деген тақырып бойынша түсіндірме күнделігін толтырдық.
Нақыл сөз
Біздің ойымыз
Мағыналы мақал
1.Бәріңіз бір енеден туғандай болыңыз
Бірлік, тыныштық тұрғысында айтылған бірлікте болыңдар
Бұл жұмыста да олардың белсенділіктері, тез арада қиналмай толтырғандары байқалды.
Әр сабақта оқушылар бұрын кітапта берілген сұрақтарды қойса, қазір өздері ойланып:
«Кейіпкердің орнында болсаң, не істер едің?», «Шығармадан қандай істер алдың?», «Әрі қарай қалай жалғастырар едің?», «Осы мәтінді оқығанда, қандай сезімде болдың?», Неге әңгіме солай аяқталды?» деген сұрақтар қояды. Нашар оқитын оқушылардың өздері де сабаққа қатысып, пікірлерін, көзқарастарын айтады.
Осындай жұмыстар арқылы оқушының өзіне деген сенімдерін туғызып, сабақтың белсенді мүшесі, өзіндік ой-пікірі бар, үйретуші, ізденуші тұлға екендіктерін сезіндіруге болады.
Бәрі бірден өзгерді деп айта алмаймын.
Семинарларға қатысқан соң стратегияларды әрбір сабақта қолдануға тырыстым.
Соның нәтижесінде оқушылар бойында мынадай өзгерістер бар:
