«?останай ?аласы ?кімдігіні? білім б?ліміні? № 11 орта мектебі» ММ
Т?рбие са?аты
Та?ырыбы: «Жолда ж?ру ережелерін білеміз бе?»
4- сынып
Та?ырыбы: «Жолда ж?ру ережелерін білеміз бе?»
Т?рбие са?аты Сынып: 4 М??алімі: Тажкенова М.М. № 11 орта мектебі
Т?рбие са?атыны? та?ырыбы: Жолда ж?ру ережелерін білеміз бе?
Ма?саты: К?шеде ж?ру ережелері бойынша ?алыптас?ан о?ушы т?йсіктерін, білімдерін пысы?тап, оны? ?мірдегі ма?ызын т?сіндіру.
О?ушыларды? ?ызы?ушылы?ын тудырып, ой - ?рісін, белсенділігін дамыту. Сынып о?ушыларын жолдасты??а, са?ты??а т?рбиелеу.
К?рнекілігі: Жол белгілері, ба?даршам макеті, ?иыл?ан жі?ішке ?зын жола?шалар (зебра жолы), бордюр макеті, сюжетті суреттер, автобус макеті, лото ойынына ?ажетті сурет пен белгілер суреті.
Техникалы? ??рал: теледидар, DVD, видео к?рініс жазыл?ан DVD дискісі.
Барысы:
Сынып о?ушылары 4 топ?а б?лініп отырады. (?р топта 4 о?ушыдан)
М??алім: С?леметсі?дер ме, балалар? Біз ?мірімізді, денсаулы?ымызды ?ор?ауды? бірден - бір кепілі к?шеде ж?ру ережелерінен саба?тар ?ткізген болатынбыз. Б?гін осы к?шеде ж?ру ережелері бойынша ал?ан білімдері?ді пысы?тау ма?сатында «Жолда ж?ру ережелерін білесі? бе?» атты т?рбие са?атын ?ткізгелі отырмыз. Себебі, жолда ж?ру т?ртібін білу ?рбір бала, ?рбір адам ?шін ма?ызды деп білеміз.
- Ал к?шеде ж?ру т?ртібін білмеу неге ?кеп со?уы м?мкін?
1 - о?ушы: К?шеде ж?ру т?ртібін орындамау к?ліктерді? ж?ріп т?руына кедергі келтіреді, ж?мысшылар ж?мыс?а, о?ушылар саба??а, д?рігерге, бас?а да баратын жерлеріне дер кезінде жетпеуі м?мкін.
2 - о?ушы: К?шеде ж?ру т?ртібін білмеуді? салдарынан адамдар жол апатына ?шырап жатады.
3 - о?ушы: Жолда ж?ру ережелерін білмеген о?ушылар к?лік астына т?сіп, ?ыршыннан ?иылып та жатады.
4 - о?ушы: Жол ж?руді? т?ртібін
Ережесін білеміз.
Са?тан?анда ?атерден,
Сау - саламат ж?реміз.
М??алім: Олай болса сендерге к?шеде ж?ру ережелеріне байланысты біраз с?ра?тар ?ояйын. Ал сендер келген ?она?тар?а бар білімдері?ді к?рсетуге тырысы?дар.
- Балалар, жол деген не?
5 - о?ушы: «Жол» деген с?зді? ?зі к?лік ??ралдары мен ж?ргіншілер ?оз?алатын аума? ??ымын ?амтиды. Б?л ?алалар мен елді мекендер, олардан тыс жерлердегі жолдар, к?шелер мен б?рылыстар. Жол к?ліктер мен жаяу ж?ргіншілерге арнал?ан деп екіге б?лінеді.
- Жолда ж?руде біз білу керекті е? негізгі ереже ?андай?
6 - о?ушы: Жолда жаяу ж?ргінші мен ж?ргізуші болады. Автобустар, троллейбустар мен авток?ліктер к?лікті? негізгі ЖОЛ АЛЫБЫМЕН ж?реді, ал жаяу ж?ргінші ТРОТУАРМЕН немесе к?ше бойыны? о? жа? шетімен ж?ру керек.
- Тротуар деген не?
7 - о?ушы: Тротуар с?зі француз тілінен аудар?анда «жаяу ж?ргіншіге арнал?ан жол» дегенді білдіреді. Тротуар ?стінде ?андай да болмасын ойын ойнау?а немесе ж?гіруге болмайды. Б?л жаяу ж?ргіншіге б?гет жасаумен атар, аса ?ауіпті болып табылады.
- Жол жиегіні? бойында?ы ?апталдар не?
1 - о?ушы: Б?л – жол жиегі мен тротуар аралы?ын б?ліп т?ру ?шін ?алан?ан арнайы тас ?аптал. Оны БОРДЮР деп атайды. Бордюр француз тілінде «бір н?рсені жиектеуге арнал?ан жола?» деген с?з. Кейбір балалар осы бордюрді? ?стімен ж?руді ?ызы? к?реді. Ондай жа?дайды? а?ыры ?ай?ылы о?и?а?а со?тыруы м?мкін.
2 - о?ушы: Тротуар – ж?рер жолы жаяуды?, желая?ты?,
Жайбасарды?, баяуды?.
Машинаны? жолы – к?ше ортасы,
Соны ?мытып кете к?рме, аяулым.
- Жол бойында?ы сызы?тар мен белгілерді ?алай атаймыз?
Хормен: Жол белгілері
- Біз ?немі тротуармен ж?ре бермейміз. К?шеден ?тетін кезде ?алай ?теміз?
3- о?ушы: К?шеден тек жаяу ж?ргіншілер ?тпесі ар?ылы ?ту керек. Оны «Зебра» (жола? жол)
деп атайды.
Суретпен ж?мыс
1. Жаяу ж?ргіншілер жолын к?рсет.
2. Бала?а ?йден мектепке дейінгі е? ?ыс?а жолды табу?а к?мектес. Оны ?ызыл сызы?пен белгіле.
3. Ал енді е? ?ауіпсіз жолды тап. Оны жасыл сызы?пен белгіле.
- ?ызыл сызы?пен белгіленген жол ?ыс?а бол?анымен ?ауіпті, сонды?тан жасыл т?спен белгіленген жолмен ж?ргіземіз.
1 - о?ушы: Жола? жолмен к?шеден
?теді кіл жаяулар.
К?ліктерді? б?ріні?
Жылдамды?ы баяулар.
«?алмасын ж?рт жолынан!»-
Деп жол берер к?ліктер.
Зебраны? жонынан
Аумайды ?зі, келіп к?р!
- К?шеде ж?ру т?ртібін не бас?арады?
О?ушылар хормен: БА?ДАРШАМ
2 - о?ушы: Ба?даршам аты
?ш к?зі бар батыр.
То? бол?анмен заты,
?зінде к?п а?ыл.
3 - о?ушы: Ба?даршам - ?мірімізді жазымнан са?тандыратын к?мекшіміз, оны? сырын біліп, тілін алу баршамыз?а керек.
Би «Ба?даршам» ( ?ш ?ыз ба?даршамны? ?ш к?зіне с?йкес к?сті д??гелекшелермен билейді)
1 - ?ыз: ?ызыл к?зі жан?анда
?алт то?тай ?ал табанда.
2 - ?ыз: Сары к?зі жан?анда,
Са?, абай бол барынша.
3 - ?ыз: Жасыл жары? жол ашы?,
Ж?ре бергін бел асып.
Сергіту ойынын ойнайы?.
Орнымыздан т?райы?
Ба?даршамны? белгісін
?имылмен келтіріп шы?айы?.
( Мен ?ызыл д??гелекті к?тергенде отырасы?дар, сары д??гелекті к?тергенде т?расы?дар, жасыл д??гелекті к?тергенде орындары?да ж?ресі?дер.)
- Балалар, кейде ?иылыстарда?ы ба?даршам ж?мыс істемей ?алуы м?мкін. Б?л жа?дайда ба?даршамны? міндетін мемлекеттік автоинспекциясыны? ?ызметкерлері ат?арады. Оны РЕТТЕУШІ дейміз. ?азір Дастан реттеуші болады. Сендер оны? ?имылын ба?даршамны? ?андай сигналына с?йкес келетінін алдары?да?ы ?ызыл, сары, жасыл белгішелерді к?теру ар?ылы к?рсетесі?дер.
Н?рд?улет: (ала тая?ымен реттеуші ?имылын 2 рет к?рсетеді)
К?рсе? жолды? бойынан
МАЙ ?ызметкерлерін
Шаршау білмес, ей, ?лан,
Елеу керек е?бегін.
К?з салып ол ?ыра?ы,
Бос жібермей ?р к?нін,
?ада?алап т?рады
Жолда ж?ру т?ртібін.
- Рахмет. Ал, балалар, жолда?ы жол белгілері не ?шін керек деп ойлайсы?дар?
14 - о?ушы: Жол белгілері жолдарда ?оз?алысты реттеуге к?мектеседі. Ж?ргізушілер мен жаяу ж?ргіншілерді жол апаттарынан са?тануды ескертеді, ?айда бару?а болады ж?не болмайтынды?ын к?рсетеді.
І топ. Ескерту белгілері.
1 - о?ушы: ?шб?рышты ?ызыл бояумен к?мкерілген б?л белгілер жол бойында жа?дайсыз, я?ни ?ауіпті жерлер бар дегенді білдіреді.(суреттерін к?рсете отырып ?р о?ушы екіден ескерту белгілерін атап шы?ады).
• жаяу ж?ргінші ?тпесі
• балалар
• тай?а? жол
• жол ж?ндеу ж?мыстары
• екі жа?ты ?оз?алыс
• велосипед жолымен ?иылыс
• шлагбаумы бар темір жол
• шлагбаумы жо? темір жол
2 - о?ушы: Басымдылы? белгілері – б?л белгілер ж?ріс б?лігіні? немесе жолды? жі?ішкерген б?ліктеріні? к?ше ?иылыстарын ?тпелерін кесіп ?ту керектігін бейнелейді.
• басты жол
• басты жолды? ая?талуы
• жол бері?із
• аялдамасыз ?оз?алу?а тыйым салынады.
ІІ топ. Тыйым салатын белгілер.
3 - о?ушы: Д??гелек ше?бер т?рінде ?ызыл бояумен беріледі. Ол ?оз?алыс атаулыны? б?ріне тыйым салады (суреттерін к?рсете отырып ?р о?ушы екіден ескерту белгілерін атап шы?ады).
• кіруге тыйым салынады
• ?оз?алыс?а тыйым салынады
• велосипедпен ж?руге тыйым салынады
• жаяу ж?ргіншілерді? ?оз?алысына тыйым салынады
• аялдау?а тыйым салынады
4 - о?ушы: Н?с?ау белгілері – б?л топта?ы белгілер жаяу ж?ргіншілер мен велосипедшілер ж?ретін жерлерді к?рсетеді, ?андай да болмасын к?лік т?рлеріні? біреуіні? на?ты ба?ытта?ы ?оз?алысына р??сат береді.
• т?зу ?оз?алыс • о??а ?оз?алыс • айналма жол • велосипед жолы • жаяу ж?ргінші жолы
• е? т?менгі ?оз?алысты шектеу
ІІІ топ. А?паратты? к?рсеткіш белгілері.
5 - о?ушы: Б?л топта?ы белгілер жол ?оз?алысына ?атынасулар?а, жаяу ж?ргіншілер ?тпесі орналас?ан жер, ?о?амды? к?лік аялдамасы, к?лік т?ратын орын туралы хабарлайды.
• автобус немесе троллейбус то?тайтын жер • трамвай то?тайтын жер
• біржа?ты ?оз?алыста?ы жол • т?ра? орны • жаяулар ?тпесі • жер асты жаяулар ?тпесі
І? топ. ?ызмет к?рсету белгілері.
6 - о?ушы: ?ызмет к?рсету белгілері - тиісті объектілерді? орналасуын хабарлайды.
• ал?аш?ы медициналы? к?мек пункті
• аурухана • телефон • тама?тану орны• ауыз су
• демелыс орны
7 - о?ушы: ?осымша а?парат белгілері (табличкалар) - ?здерімен бірге пайдаланылатын белгілерді? ы?палын на?тылайды немесе шектейді.
• объектіге дейінгі ара?ашы?ты?
• ы?пал ету айма?ы
• ?олданылу ба?ыттары
- ?те жа?сы, балалар. Осы жол белгілерін ?немі естері?де са?та?дар. Ал енді мына бір к?рініске назар аудары?дар.( теледидардан арнайы т?сірілгенвидео к?ріністі ?осамын )
?ш о?ушы мектепке бару ?шін ?йінен шы?ты да, к?лік ж?ретін к?шеде ?уаласып ойнады. Т?ртіпсіздеу біреуі екінші о?ушыны итеріп жібереді. Ол жы?ылып ?алады. ?шінші о?ушы жы?ыл?ан баланы т?р?ызу?а к?мек к?рсетеді. Д?л осы кезде б?рылыстан шы?а келген машина ?зер то?тайды. Итерген т?ртіпсіз о?ушы бар ы?ыласымен ай?айлап, к?ліп т?рады.
- Осы к?рініс жайында не айтасы?дар? / /
- ?рине, осындай ережеге сай емес ойындар кездейсо? апат?а кезіктіреді. Сонды?тан жолда ж?ру ережесін ?немі са?та?дар.
Топты? ж?мыс «?ай жерде ойнау?а болады? Ал ?ай жерде ойнау?а болмайды?».
Егер топтары?а жолда ж?ру ережелерін б?збай ойнап ж?рген балаларды? суреті берілген болса астында?ы шаршыны жасыл т?спен, керісінше ереже са?талма?ан жерді ?ызыл т?спен бояйсы?дар.
- Біз ауылда бір жерден екінші жерге жаяу ?атынай береміз. Ал ?алада ?о?амды? к?ліктерді пайдаланбас?а келмейді. Ол кезде к?біне ?андай к?лік т?рін пайдаланамыз?
- / автобус /
- Автобус?а мінерде ?андай ережені са?тау керекпіз?
1 - о?ушы: Автобусты аялдамада к?теміз. Т?ртіпті са?тау керекпіз. Автобусты? арт?ы есігінен кіріп, алды??ы есігінен т?су керек.
( Екі о?ушы ?ыс?а к?рініс к?рсетеді. Автобусты? макетіні? ат?ы есігінен кіріп, алды??ы есігінен т?седі )
2 - о?ушы: Есігінен арт?ы, К?лікке сен мінгін.
Д?л осы бір салтты,
??ла?ы?а ілгін.
3 - о?ушы: Кезекте сен ?лгі
Арт?ы есіктен кіргін.
Енді есіктен ал?ы,
Т?сері?ді білгін.
- Жа?сы, балалар. Сендер к?шеде ж?ру ережелері жайлы к?п ??гімеледі?дер. Енді сендерді? білімдері?ді «Жол белгілерін білесі? бе?» деп аталатын лото ойыны ар?ылы ?орытындылама?пын. Сендерді? ?олдары?да белгі аты жазыл?ан карталар бар. Сол картаны жол белгілеріні? с?йкес суретіне теріс ?ойып шы?са?дар ?ызы?ты суретті к?ре аласы?дар.
Т
