Бізді? елімізде адам ???ы?тары Ата За?ымыз – ?аза?стан Республикасыны? Конституциясында к?рініс тап?ан. Ол 9 б?лім, 98 баптан т?рады. Оны? екінші б?лімі 30 бабы ???ы??а арнал?ан.
Ата за?ны?1 бабыны?1-тарма?ында»?аза?стан ?зіні? е? ?ымбат ?азынасы – адам ж?не адамны? ?мірі, ???ы?тары мен бостанды?тары болып табылатын демократиялы?, зайырлы, ???ы?ты? ж?не ?леуметтік мемлекет ретінде орныктырады деген.
Адам ???ы?ына ?лкен ?лестерін ?ос?ан Ш.Монтескье, И.Кант, Т.Джефферсон сия?ты
oйшылдар адам ???ы?тарыны? негізгі ережелерін ал?аш рет аны?тап белгілеген. ?зімізді? ойшылдарымыз Т?ле би, ?йтеке би, ?азыбек би ж?не Абай адам ???ы?тары мен бостанды?тарын ?ор?а?ан. Адам д?ниеге келгеннен кейін оны? ?мірін, денсаулы?ын, тынышты?ын бізді? мемлекетімізді? Ата за?ы ?ор?айды.
1989 жылды? 20-?арашасында Бала ???ы?тары туралы ковенция ?абылданып, 1995 жылды? желто?сан айында Елбасымыз Н?рс?лтан ?біш?лы Назарбаев «Бала ???ы?ы туралы конвенция?а» ?ол ?ойды.
Баланы? негізгі ???ы?тыры мен міндеттері:
8-бап. ?рбір баланы? денсаулы?ын са?тау?а ???ы?ы бар.
9-бап. ?рбір бала ту?ан с?тінен бастап аты, ?кесіні? аты, тегі, ?лты ж?не азаматты?ы болуына ???ылы.
IІІ. «Ты?ыры?тан шы?ар жол ?айсы?» (ситуациялы? жа?дайды шешу)
Ауыл іші, т?н, к?п бала ?ле? айтып шулап отыр. Жандарынан ?тіп бара жат?ан бала?а отыр?андарды? біреуі атып т?рып:- “?й, бері кел” деп ай?ай салды. ?айырылма?ан о?ан пыша? к?рсетті.
1.?алай ойлайсы?дар, демалып отыр?ан жастар за?ды б?зды ма?
2. Кім ?алай б?зды ?
І?.“Мен за?ды ?аншалы?ты жа?сы білемін?”
1. ???ы? дегеніміз не? (Мемлекет шы?ар?ан немесе бекіткен т?ртіп ережелеріні? жиынты?ы)
2. Адам ???ы?тары мен бостанды?тары туралы Декларацияны ?андай ?йым ?абылдады?
(Б??).
3.Б??-ны? ма?саты не?(?лемде бейбітшілікті са?тау,адам ???ы?тары мен бостанды?тарын ?ор?ау).
4.Бала ???ы?ы туралы Конвенция?а ?аза?стан Президенті ?ай жылы ?ол ?ойды?
(1995 ж.Нью-Иорк ?аласында156-мемлекет болып ?ол ?ойды).
5.?аза?стан Республикасында?ы баланы? ???ы?тары туралы за? ?ашан ?абылданды?
(2002 жылы 8-тамызда).
6.За? бойынша бала деп кімді атайды?(18 жас?а толма?ан адам).
7.?ылмысты? жауапкершілікке тартылатын жас шамасы(16 жас,ерекше ауыр ?ылмыс?а 14 жастан тартылады).
8.?ай жастан бастап жас?спірімдерді? е?бекке араласу?а ???ы?ы бар?(14 жастан).
- Біз еш?андай за?ы жо? аралда ?мір с?рсек, не болар еді?
- За?сыз елде ?ркім ?з білгенін істейді, т?ртіп са?талмайды. Сонды?тан адамдар ?алыпты жа?дайда ?мір с?ре алмайды. Ал т?ртіп пен за? бізді? ?алыпты тірлігіміз ?шін ?ажет. “Т?ртіпсіз ел болмайды, т?ртіпке бас иген ??л болмайды” деген Б.Момыш?лыны? с?зін естен шы?армайы?.
?І. Сергіту с?ті
?ІІ.“?ызыл, сары, к?к ауыл”
Жер енді ?ана жаратыл?ан, адамдар бір бірімен дос, бауыр болыпты, бір-бірінен еш н?рсені аямапты. Бір к?ні аспаннан ?р т?рлі ленталар т?сіпті де адамдар ?лгергенінше бірі ?ызылын, бірі к?гін, енді бірі сарысын алыпты. К?ндерді? к?нінде ?атты жел т?рыпты да ?ызыл лента ал?андар ?ызыл, к?к лента ал?андары к?к ауыл болып б?лініпті. ?р ауыл б?лек-б?лек ?ор?ан т?р?ызыпты. Біраз уа?ыттан со? ?р ауыл досты?ты ?мытады. К?к ауылда су бар, азы? жо?, ?ызыл ауылда азы? бар, су жо?, Сары ауылда азы? та, суда бар, от жо?. Енді ?алай ?мір с?руге болады, не істейсі?дер?
?ІІІ.“К?кейде ж?рген мы? сауал” (о?ушыларды? мектеп инспекторына с?ра?тары)
8-маусым 1994 жылы ?аза?стан Республикасы Бала ???ы?тары туралы конвенцияны бекітті.
Х. ?орытынды
Ж. Аймауытов: “Т?рбиеге ?сер беретін н?рсе ?скен орта, ата-ананы? т?рбиесі. Со??ысы к?шті болмаса, бара – бара адамды замандас, жолдасты? аз?ырып, адам неше т?рлі жаман мінезді ж??тыратыны белгілі” дегендей, баланы? ?ылмысты? жол?а т?спеуіне бірінші жауапты отбасы. Сонды?тан ?аза?стан т?уелсіз мемлекет ретінде жас?спірімдер арасында?ы т?ртіпті к?шейтіп, олар ?шін м?дени шараларды ке? де?гейде ?ткізу оларды? болаша?ына жа?дай жасауды ?ол?а алып отыр.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«"Жас?спірім ж?не за?" та?ырыбында д??гелек ?стел »
Тақырыбы: «Жасөспірім және заң»дөңгелек үстел
Мақсаты: Оқушылардың құқықтық сауаттылығын арттыру. Ата заңымызға деген сүйіспеншілік сезімін қалыптастырып, шыншыл да әділетті және парасатты тұлғаны қалыптастыру
Көрнекілігі: интерактивті тақта
Барысы:
Мұғалім: Құрметті ұстаздар, оқушылар және кеш қонақтары «Жасөспірім және заң» атты тәрбие сағатымызға қош келдіңіздер!
Пікірталастың негізгі мақсаты: оқушылардың құқықтық сауаттылығын арттырып, құқық бұзушылық және қылмыс белгілерімен, түрлерімен таныстыру, жасөспірімдердің құқықтары мен міндеттерімен таныстыру. Қоғамның заңдары мен нормаларын орындауға, құқықтарын біліп, оны құрметтеуге тәрбиелеу.
І. Шаттық шеңбері
ІІ. Құқық туралы түсінік
Құқық дегеніміз – мемлекет тарапынан заңдастырылған және қорғалатын, жалпыға бірдей міндетті нормалар жүйесі.
Құқықтың ерекшелегі – оның нормалары бұзылған жағдайда кінәлінің заңды жауапқа тартылатындығында. Моральдық тәртіпті бұзғаны үшін адам заңды жауапкершілікке тартылмайды, бірақ көпшіліктің назарына ілігеді, айналасына жағымсыз пікір туғызады.
Біздің елімізде адам құқықтары Ата Заңымыз – Қазақстан Республикасының Конституциясында көрініс тапқан. Ол 9 бөлім, 98 баптан тұрады. Оның екінші бөлімі 30 бабы құқыққа арналған.
Ата заңның1 бабының1-тармағында»Қазақстан өзінің ең қымбат қазынасы – адам және адамның өмірі, құқықтары мен бостандықтары болып табылатын демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде орныктырады деген.
Адам құқығына үлкен үлестерін қосқан Ш.Монтескье, И.Кант, Т.Джефферсон сияқты
oйшылдар адам құқықтарының негізгі ережелерін алғаш рет анықтап белгілеген. Өзіміздің ойшылдарымыз Төле би, Әйтеке би, Қазыбек би және Абай адам құқықтары мен бостандықтарын қорғаған. Адам дүниеге келгеннен кейін оның өмірін, денсаулығын, тыныштығын біздің мемлекетіміздің Ата заңы қорғайды.
1989 жылдың 20-қарашасында Бала құқықтары туралы ковенция қабылданып, 1995 жылдың желтоқсан айында Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев «Бала құқығы туралы конвенцияға» қол қойды.
Баланың негізгі құқықтыры мен міндеттері:
8-бап. Әрбір баланың денсаулығын сақтауға құқығы бар.
9-бап. Әрбір бала туған сәтінен бастап аты, әкесінің аты, тегі, ұлты және азаматтығы болуына құқылы.
10-бап. Әрбір баланың өмір сүруге,жеке басының бостандығына, қадір-қасиетіне және өміріне қол сұғылмауға құқығы бар.
11-бап. Баланың сөз және ар-ождан бостандығына, ақпаратқа, қоғамдық өмірге араласуға құқығы бар.
15-бап. Әрбір баланың білім алуға құқығы бар.
IІІ. «Тығырықтан шығар жол қайсы?» (ситуациялық жағдайды шешу)
Ауыл іші, түн, көп бала өлең айтып шулап отыр. Жандарынан өтіп бара жатқан балаға отырғандардың біреуі атып тұрып:- “Әй, бері кел” деп айқай салды. Қайырылмаған оған пышақ көрсетті.
1.Қалай ойлайсыңдар, демалып отырған жастар заңды бұзды ма?
2. Кім қалай бұзды ?
ІҮ .“Мен заңды қаншалықты жақсы білемін?”
1. Құқық дегеніміз не? (Мемлекет шығарған немесе бекіткен тәртіп ережелерінің жиынтығы)
2. Адам құқықтары мен бостандықтары туралы Декларацияны қандай ұйым қабылдады?
(БҰҰ).
3.БҰҰ-ның мақсаты не?(Әлемде бейбітшілікті сақтау,адам құқықтары мен бостандықтарын қорғау).
4.Бала құқығы туралы Конвенцияға Қазақстан Президенті қай жылы қол қойды?
(1995 ж.Нью-Иорк қаласында156-мемлекет болып қол қойды).
5.Қазақстан Республикасындағы баланың құқықтары туралы заң қашан қабылданды?
(2002 жылы 8-тамызда).
6.Заң бойынша бала деп кімді атайды?(18 жасқа толмаған адам).
7.Қылмыстық жауапкершілікке тартылатын жас шамасы(16 жас,ерекше ауыр қылмысқа 14 жастан тартылады).
8.Қай жастан бастап жасөспірімдердің еңбекке араласуға құқығы бар?(14 жастан).
9.Отанға деген сүйіспеншілік (патриотизм).
10.Баланың құқығы туралы заң неше тарау, неше баптан тұрады?(10 тарау,53 баптан).
Ү. «Заңсыз арал»
- Біз ешқандай заңы жоқ аралда өмір сүрсек, не болар еді?
- Заңсыз елде әркім өз білгенін істейді, тәртіп сақталмайды. Сондықтан адамдар қалыпты жағдайда өмір сүре алмайды. Ал тәртіп пен заң біздің қалыпты тірлігіміз үшін қажет. “Тәртіпсіз ел болмайды, тәртіпке бас иген құл болмайды” деген Б.Момышұлының сөзін естен шығармайық.
ҮІ. Сергіту сәті
ҮІІ.“Қызыл, сары, көк ауыл”
Жер енді ғана жаратылған, адамдар бір бірімен дос, бауыр болыпты, бір-бірінен еш нәрсені аямапты. Бір күні аспаннан әр түрлі ленталар түсіпті де адамдар үлгергенінше бірі қызылын, бірі көгін, енді бірі сарысын алыпты. Күндердің күнінде қатты жел тұрыпты да қызыл лента алғандар қызыл, көк лента алғандары көк ауыл болып бөлініпті. Әр ауыл бөлек-бөлек қорған тұрғызыпты. Біраз уақыттан соң әр ауыл достықты ұмытады. Көк ауылда су бар, азық жоқ, қызыл ауылда азық бар, су жоқ, Сары ауылда азық та, суда бар, от жоқ. Енді қалай өмір сүруге болады, не істейсіңдер?
ҮІІІ.“Көкейде жүрген мың сауал” (оқушылардың мектеп инспекторына сұрақтары)
ІХ. «Сандар сөйлейді»
1-маусым-Балаларды қорғаудың халықаралық күні.
20-қараша-Дүниежүзілік балалар күні.
10-желтоқсан-Адам құқығы күні.
28-қаңтар 1993жылы Қазақстанның Конституциясы қабылданды.
8-маусым 1994 жылы Қазақстан Республикасы Бала құқықтары туралы конвенцияны бекітті.
Х. Қорытынды
Ж. Аймауытов: “Тәрбиеге әсер беретін нәрсе өскен орта, ата-ананың тәрбиесі. Соңғысы күшті болмаса, бара – бара адамды замандас, жолдастың азғырып, адам неше түрлі жаман мінезді жұқтыратыны белгілі” дегендей, баланың қылмыстық жолға түспеуіне бірінші жауапты отбасы. Сондықтан Қазақстан тәуелсіз мемлекет ретінде жасөспірімдер арасындағы тәртіпті күшейтіп, олар үшін мәдени шараларды кең деңгейде өткізу олардың болашағына жағдай жасауды қолға алып отыр.
