Программа начальнай үөрэхтээһин ис хоһоонугар олоҕуран эбии дьарык быһыытынан киллэрилиннэ.
Ханнык баҕарар норуот литературата аан бастаан үөдүйэн, сайдан барыытыгар бастакы уонна бигэ үктэлинэн норуот тылынан уус-уран айымньыта ( фольклор ) буолар.
Норуот тылынан уус-уран айымньытын бары көрүҥнэрэ, урут аҕа көлүөнэттэн-эдэрдэргэ, ийэттэн, аҕаттан- оҕолоругар уостан уоска түһэриллэн, киһиттэн киһиэхэ бэриллэн киэҥник тарҕанара. Омук сайдар тирэҕэ-тылынан уус-уран айымньыта.
Уус- уран литература тыл искусствотынан буолар. Оҕолор уруоктарга ылбыт билиилэрин уонна кылам гыммыт дьоҕурдарын салгыы эбии өйдөбүллэргэ уонна сатабыл ньымаларыгар дириҥэтэн үөрэтэн, хайа баҕарар саныыр санааларын, истиҥ иэйиилэрин уус-ураннык ойуулаан , санааларын саас- сааһынан сааһылаан айар дьоҕуру уонна сатабылы иитэр, иҥэрэр соругу туруорар.
Хайа да омук сайдарыгар, үрдээн-үүнэн тахсарыгар ханна да кирилиэһин маҥнайгы үктэлэ буолар норуот остуоруйата, норуот олонхото буолара- диэн П.А.Ойуунускай эппитинэн , норуот тылынан уус-уран айымньытын араас көрүҥүн , тылын баайын билиһиннэрии уонна ойуулуур-дьүһүннүүр айар албаһыгар-сатабылыгар үөрэтии.
- ийэ тылынан уус:уран айымньы айыллар ньыматыгар, кистэлэҥигэр үөрэтии, айар уонна ойуулуур дьоҕуру тобулуу.
- ийэ тыл уус-уран алыбын: кэрэтин, илбиһин уонна хомуһунун куукула нөҥүө көрдөрүү.
- Айар үлэнэн холонор оҕо өй- санаа, билии-көрүү өттүнэн сайдар, киниэхэ үтүө санаа уһуктар , кэрэни, үчүгэйи оҥоруон баҕарар, сахалыы удьуор тыына туругурар, силигириир.
Саха оскуолатыгар Айар абылаҥ эбии дьарык быьыытынан о5о5о бэйэтин норуотун духовнай, материальнай культуратын аан дойду культуратын арахсыспат чааьын курдук ылынарыгар кемелеьер, тереебут тылы уонна культураны уерэтэргэ, харыстыырга интириэьи сайыннарар.
«Айар абылаҥ» эбии дьарык Саха сирин норуоттарын културатын,саха тыла уонна литература предметтэри, уруһуй уонна «Технология» уруоктарын кытта сибээстээхтик үөрэтиллэр.
№ | Дьарык тиэмэтэ | Билии таһымын ирдэбилэ | Үөрэх сатабылларын сайыннарыы тумугэ | Чааһа |
билэр-көрөр сатабыл | салайынар сатабыл | бодоруһар сатабыл | тус туһаайыылаах сатабыл | |
1 | Дьарыгы кытта билсии. | Дьарык сүрүн сыалын соругун кытта билсии. Куукула оҥоһуута ханнык- туох этаптартан турара. Хайдах оноһулларын кытта билсии ( видео көрүү). Мэһийии, иис сүрүн технологиялыр үөрэтии, билсии Туттар матырыйааллар ;пластик(керуннэрэ), синтепон, таҥас - сап, фурнитура, оҕуруо. Пластигы кытта үлэлээһин | куукула оҥоһуутун үөрэтии. Үөрэх соругун туруорар ону ситиһэргэ бэйэтин үлэтин тэрийэр. Бэйэни сыаналанар (рефлексия) | айар дьоҕуру сайыннарыы. Үлэни былаанныыр, сабаҕалааһын оҥорор. Тутун-хабан, кэтээн көрөр. | кэпсэтиигэ кыттыы, тус санаатын этэр.. Бииргэ үөрэниини былаанныыр. | Саха норуотун фольклорун кэрэхсээһин. Саха кукловод- маастардардар үлэлэрин кытта билсии( слайд). Норуот таҥаһын билии, үөрэтии. Бэйэ кутун- сурун, билиитин- керуутун быьаарар. Сиэр- майгы өттүнэн тускулланар. | 1 |
2 | Үчүгэй -Үөдүйээн остуоруйа | Остуоруйа сурун ис хоһоонун өйдөөһүн. Остуоруйа сүрүн геройдарын кытта билсии, ырытыы.Биирдиилээн ырытыы ( таҥаһын- сабын, сирэйин, форматын, обраһын). Хамсанан- оонньоон көрүү, | үлэ сыалын - соругун таба туруоруу Үөрэх соругун туруорар ону ситиһэргэ бэйэтин үлэтин тэрийэр. Бэйэни сыаналанар (рефлексия) | тылы сайыннарыы Үлэни былаанныыр, сабаҕалааһын оҥорор Тутун-хабан, кэтээн көрөр. | кэпсэтиигэ кыттыы, оонньууга кыттыы. Бииргэ үөрэниини былаанныыр | остуоруйа ис хоһоонун өйдөөһүн, чиҥэтии, ойуулуур- дьүһүннүүр тыл саппааһын байытыы Бэйэ кутун- сурун, билиитин- керуутун быьаарар. Сиэр- майгы өттүнэн тускулланар. | 1 |
3 | Үчүгэй-Үөдүйээн куукула | Остуоруйа геройун биирдиилээн ырытыы, таҥаһа-саба, хайдах быһыылаах- таһаалаах буоларын чиҥэтэн үөрэтии. Үлэ былаана; - куукула турар подставкатын бэлэмнээһин - карказ оҥоруу - куукула таҥаһын матырыйаалын талыы. - төбөтүн, илиитин оҥоруу(буһарыы), сирэйин оноруу кырааскалааһын, лагынан бүрүйүү -куукула каркаһын синтепонунан бүрүйуу - таҥаһын тигии - | Мэһийии, иис үлэлэрин сүрүн технологиятын билии. Үөрэх соругун туруорар ону ситиһэргэ бэйэтин үлэтин тэрийэр. Бэйэни сыаналанар (рефлексия) | айар дьоҕуру сайыннарыы. Учууталы кытта тэҥҥэ үлэлээһин, Уһуктааҕынан үлэлиир ТБ билии. Тутун-хабан, кэтээн көрөр. | хамаандаҕа бииргэ, эйэлээхтик үлэлээһин. Бэйэ санаатын сыаналааһын. Бииргэ үөрэниини былаанныыр | саха таҥаһын, оһуорун билсии. Иистэнэр дьоҕуру уһугуннарыы.Саха норуотугар өҥ суолтатын кытта билсии. Бэйэ кутун- сурун, билиитин- керуутун быьаарар. Сиэр- майгы өттүнэн тускулланар. | 3 |
4 | Мэник-Мэнигийээн куукула | Остуоруйа геройун биирдиилээн ырытыы, таҥаһа-саба, хайдах быһыылаах- таһаалаах буоларын чиҥэтэн үөрэтии. Үлэ былаана; - куукула турар подставкатын бэлэмнээһин - карказ оҥоруу - куукула таҥаһын матырыйаалын талыы. - төбөтүн, илиитин оҥоруу(буһарыы), сирэйин оноруу кырааскалааһын, лагынан бүрүйүү -куукула каркаһын синтепонунан бүрүйуу - таҥаһын тигии -тумук | Мэһийии, иис үлэлэрин сүрүн технологиятын билии. Папье-маше технологиятын уөрэтии. Үөрэх соругун туруорар ону ситиһэргэ бэйэтин үлэтин тэрийэр. Бэйэни сыаналанар (рефлексия) | Кырааска нөҥүө ойуулуур -дьүһүннүүр дьоҕуру сайыннарыы. кыраасканы буккуйуу методиката. Тутун-хабан, кэтээн көрөр.. | былааннанар, хонтуруолланар Остуоруйа геройун тылынан ойуулуур дьоҕуру сайыннарыы. Бииргэ үөрэниини былаанныыр. | Бэйэ үлэтиттэн астыныы. Кэрэни кэрэхсээһин. Бэйэ кутун- сурун, билиитин- керуутун быьаарар. Сиэр- майгы өттүнэн тускулланар. | 3 |
5 | Кыталык Кыыс | Остуоруйа геройун биирдиилээн ырытыы, таҥаһа-саба, хайдах быһыылаах- таһаалаах буоларын чиҥэтэн үөрэтии. Үлэ былаана; - куукула турар подставкатын бэлэмнээһин - карказ оҥоруу - куукула таҥаһын матырыйаалын талыы. - төбөтүн, илиитин оҥоруу(буһарыы), сирэйин оноруу кырааскалааһын, лагынан бүрүйүү -куукула каркаһын синтепонунан бүрүйуу - таҥаһын тигии -тумук | Мэһийии, иис үлэлэрин сүрүн технологиятын билии. Папье-маше технологиятын уөрэтии. Үөрэх соругун туруорар ону ситиһэргэ бэйэтин үлэтин тэрийэр Бэйэни сыаналанар (рефлексия). | Кырааска нөҥүө ойуулуур -дьүһүннүүр дьоҕуру сайыннарыы. кыраасканы буккуйуу методиката Үлэни былаанныыр, сабаҕалааһын оҥорор. Тутун-хабан, кэтээн көрөр. | былааннанар, хонтуруолланар Остуоруйа геройун тылынан ойуулуур дьоҕуру сайыннарыы. Бииргэ үөрэниини былаанныыр | Бэйэ үлэтиттэн астыныы. Кэрэни кэрэхсээһин Бэйэ кутун- сурун, билиитин- керуутун быьаарар Сиэр- майгы өттүнэн тускулланар. . | 3 |
6 | Күн Кыыһа | Остуоруйа геройун биирдиилээн ырытыы, таҥаһа-саба, хайдах быһыылаах- таһаалаах буоларын чиҥэтэн үөрэтии. Үлэ былаана; - куукула турар подставкатын бэлэмнээһин - карказ оҥоруу - куукула таҥаһын матырыйаалын талыы. - төбөтүн, илиитин оҥоруу(буһарыы), сирэйин оноруу кырааскалааһын, лагынан бүрүйүү -куукула каркаһын синтепонунан бүрүйуу - таҥаһын тигии -тумук | Мэһийии, иис үлэлэрин сүрүн технологиятын билии. Папье-маше технологи Үөрэх соругун туруорар ону ситиһэргэ бэйэтин үлэтин тэрийэр ятын уөрэтии. Бэйэни сыаналанар (рефлексия) | Кырааска нөҥүө ойуулуур -дьүһүннүүр дьоҕуру сайыннарыы. кыраасканы буккуйуу методиката Үлэни былаанныыр, сабаҕалааһын оҥорор. Тутун-хабан, кэтээн көрөр. | былааннанар, хонтуруолланар Остуоруйа геройун тылынан ойуулуур дьоҕуру сайыннарыы. Бииргэ үөрэниини былаанныыр | Бэйэ үлэтиттэн астыныы. Кэрэни кэрэхсээһин. Норуот сэьэнньиттэрин, остуоруйаһыттарын кытта билсии. Сиэр- майгы өттүнэн тускулланар. | 4 |
7 | Ый Кыыһа | Остуоруйа геройун биирдиилээн ырытыы, таҥаһа-саба, хайдах быһыылаах- таһаалаах буоларын чиҥэтэн үөрэтии. Үлэ былаана; - куукула турар подставкатын бэлэмнээһин - карказ оҥоруу - куукула таҥаһын матырыйаалын талыы. - төбөтүн, илиитин оҥоруу(буһарыы), сирэйин оноруу кырааскалааһын, лагынан бүрүйүү -куукула каркаһын синтепонунан бүрүйуу - таҥаһын тигии -тумук | Мэһийии, иис үлэлэрин сүрүн технологиятын билии. Папье-маше технологиятын уөрэтии. Бэйэни сыаналанар (рефлексия) | Кырааска нөҥүө ойуулуур -дьүһүннүүр дьоҕуру сайыннарыы. кыраасканы буккуйуу методиката Үлэни былаанныыр, сабаҕалааһын оҥорор. Тутун-хабан, кэтээн көрөр. | былааннанар, хонтуруолланар Остуоруйа геройун тылынан ойуулуур дьоҕуру сайыннарыы Бииргэ үөрэниини былаанныыр | Бэйэ үлэтиттэн астыныы. Кэрэни кэрэхсээһин. Бэйэ кутун- сурун, билиитин- керуутун быьаарар. Сиэр- майгы өттүнэн тускулланар. | 4 |
8 | Ынахтар, сылгылар | Папье- маше технологиятын кытта билсии. Улахан (объемнай) оонньуурдары оҥоруу былаанын кытта билсии( видео- мастер класс) | Мэһийии, иис үлэлэрин сүрүн технологиятын билии. Папье-маше технологиятын уөрэтии Үөрэх соругун туруорар ону ситиһэргэ бэйэтин үлэтин тэрийэр. Бэйэни сыаналанар (рефлексия) | Кырааска нөҥүө ойуулуур -дьүһүннүүр дьоҕуру сайыннарыы. кыраасканы буккуйуу методиката Үлэни былаанныыр, сабаҕалааһын оҥорор. Тутун-хабан, кэтээн көрөр. | Тереппуттэри кытта улэни тэрийии. Диалогга киирии. Бииргэ улэлиир табаарыьын санаатын истии Бииргэ үөрэниини былаанныыр | Бэйэ үлэтиттэн астыныы. Кэрэни кэрэхсээһин. Бэйэ кутун- сурун, билиитин- керуутун быьаарар Сиэр- майгы өттүнэн тускулланар. . | 4 |
9 | "Дьулуруйар Ньургун Боотур" олонхо | Олонхону кытта билсии. Сурун геройдарын( персонажтарын) ырытыы. Хас биирдии герой обраьын киэнник ырытыы.Картинканан слайд керуу. Танастарын, туттар тэриллэрин | Олонхо геройдарын туһунан өйдөбүлү , билиини чиҥэтии. Айар дьоҕурун, тылын-өһүн сайыннарыы.Бэйэни сыаналанар (рефлексия). | Былаанныыр. хонтуруолланар, бэйэтин салайынар. Тутун-хабан, кэтээн көрөр. | Тереппуттэри кытта улэни тэрийии. Диалогга киирии. Бииргэ улэлиир табаарыьын санаатын истии Бииргэ үөрэниини былаанныыр | Олонхо- саха норуотун биир кэрэхсэбиллээх фольклора буоларынан киэн туттуу. Сиэр- майгы өттүнэн тускулланар. | 1 |
10 | Ньургун Боотур ( айыы бухатыыра) | Олонхо сурун геройун кытта ыкса билсии. Хайдах өйдөөх-санаалаах, тутта-хапта сылдьарын. Этин- сиинин, таҥаһын- сабын, туттар- тэрилин. Үлэни былааннааһын; - куукула турар подставкатын бэлэмнээһин - карказ оҥоруу - куукула таҥаһын матырыйаалын талыы. - төбөтүн, илиитин оҥоруу(буһарыы), сирэйин оноруу кырааскалааһын, лагынан бүрүйүү -куукула каркаһын синтепонунан бүрүйуу - таҥаһын тигии -тумук | Олонхо геройдарын туһунан өйдөбүлү , билиини чиҥэтии. Айар дьоҕурун, тылын-өһүн сайыннарыы Бэйэни сыаналанар (рефлексия). | Былаанныыр. хонтуруолланар, бэйэтин салайынар. Тутун-хабан, кэтээн көрөр. | Тереппуттэри кытта улэни тэрийии. Диалогга киирии. Бииргэ улэлиир табаарыьын санаатын истии Бииргэ үөрэниини былаанныыр | Олонхо- саха норуотун биир кэрэхсэбиллээх фольклора буоларынан киэн туттуу. Олонхо нөҥүө билиитин-көрүүтүн кэҥэтэр, айар дьоҕурун, тылын өһүн сайдарын өйдөөһүн Сиэр- майгы өттүнэн тускулланар. . | 4 | Былаанныыр. хонтуруолланар, бэйэтин салайынар | Тереппуттэри кытта улэни тэрийии. Диалогга киирии. Бииргэ улэлиир табаарыьын санаатын истии | Олонхо- саха норуотун биир кэрэхсэбиллээх фольклора буоларынан киэн туттуу. | |
11 | Саха Саарын тойон | Олонхо сурун геройун кытта ыкса билсии. Хайдах өйдөөх-санаалаах, тутта-хапта сылдьарын. Этин- сиинин, таҥаһын- сабын, туттар- тэрилин. Үлэни былааннааһын; - куукула турар подставкатын бэлэмнээһин - карказ оҥоруу - куукула таҥаһын матырыйаалын талыы. - төбөтүн, илиитин оҥоруу(буһарыы), сирэйин оноруу кырааскалааһын, лагынан бүрүйүү -куукула каркаһын синтепонунан бүрүйуу - таҥаһын тигии -тумук | Олонхо геройдарын туһунан өйдөбүлү , билиини чиҥэтии. Айар дьоҕурун, тылын-өһүн сайыннарыы Үөрэх соругун туруорар ону ситиһэргэ бэйэтин үлэтин тэрийэр. Бэйэни сыаналанар (рефлексия) | Былаанныыр. хонтуруолланар, бэйэтин салайынар. Тутун-хабан, кэтээн көрөр. | Тереппуттэри кытта улэни тэрийии. Диалогга киирии. Бииргэ улэлиир табаарыьын санаатын истии Бииргэ үөрэниини былаанныыр | Олонхо- саха норуотун биир кэрэхсэбиллээх фольклора буоларынан киэн туттуу. Олонхо нөҥүө билиитин-көрүүтүн кэҥэтэр, айар дьоҕурун, тылын өһүн сайдарын өйдөөһүн. Сиэр- майгы өттүнэн тускулланар. | 4 |
12 | Сабыйа Баай хотун | Олонхо сурун геройун кытта ыкса билсии. Хайдах өйдөөх-санаалаах, тутта-хапта сылдьарын. Этин- сиинин, таҥаһын- сабын, туттар- тэрилин. Үлэни былааннааһын; - куукула турар подставкатын бэлэмнээһин - карказ оҥоруу - куукула таҥаһын матырыйаалын талыы. - төбөтүн, илиитин оҥоруу(буһарыы), сирэйин оноруу кырааскалааһын, лагынан бүрүйүү -куукула каркаһын синтепонунан бүрүйуу - таҥаһын тигии -тумук | Олонхо геройдарын туһунан өйдөбүлү , билиини чиҥэтии. Айар дьоҕурун, тылын-өһүн сайыннарыы Үөрэх соругун туруорар ону ситиһэргэ бэйэтин үлэтин тэрийэр. Бэйэни сыаналанар (рефлексия) | Былаанныыр. хонтуруолланар, бэйэтин салайынар. Тутун-хабан, кэтээн көрөр. | Тереппуттэри кытта улэни тэрийии. Диалогга киирии. Бииргэ улэлиир табаарыьын санаатын истии Бииргэ үөрэниини былаанныыр | Олонхо- саха норуотун биир кэрэхсэбиллээх фольклора буоларынан киэн туттуу. Олонхо нөҥүө билиитин-көрүүтүн кэҥэтэр, айар дьоҕурун, тылын өһүн сайдарын өйдөөһүн. Сиэр- майгы өттүнэн тускулланар. | 3 |
13 | Туналҕаннаах ньуурдаах Туйаарыма Куо | Олонхо сурун геройун кытта ыкса билсии. Хайдах өйдөөх-санаалаах, тутта-хапта сылдьарын. Этин- сиинин, таҥаһын- сабын, туттар- тэрилин. Үлэни былааннааһын; - куукула турар подставкатын бэлэмнээһин - карказ оҥоруу - куукула таҥаһын матырыйаалын талыы. - төбөтүн, илиитин оҥоруу(буһарыы), сирэйин оноруу кырааскалааһын, лагынан бүрүйүү -куукула каркаһын синтепонунан бүрүйуу - таҥаһын тигии -тумук | Олонхо геройдарын туһунан өйдөбүлү , билиини чиҥэтии. Айар дьоҕурун, тылын-өһүн сайыннарыы Үөрэх соругун туруорар ону ситиһэргэ бэйэтин үлэтин тэрийэр | Былаанныыр. хонтуруолланар, бэйэтин салайынар. Тутун-хабан, кэтээн көрөр. | Тереппуттэри кытта улэни тэрийии. Диалогга киирии. Бииргэ улэлиир табаарыьын санаатын истии Бииргэ үөрэниини былаанныыр | Олонхо- саха норуотун биир кэрэхсэбиллээх фольклора буоларынан киэн туттуу. Олонхо нөҥүө билиитин-көрүүтүн кэҥэтэр, айар дьоҕурун, тылын өһүн сайдарын өйдөөһүн. Сиэр- майгы өттүнэн тускулланар. | 3 |
14 | Кун Дьирибинэ (Туйаарыма Куо убайа) | Олонхо сурун геройун кытта ыкса билсии. Хайдах өйдөөх-санаалаах, тутта-хапта сылдьарын. Этин- сиинин, таҥаһын- сабын, туттар- тэрилин. Үлэни былааннааһын; - куукула турар подставкатын бэлэмнээһин - карказ оҥоруу - куукула таҥаһын матырыйаалын талыы. - төбөтүн, илиитин оҥоруу(буһарыы), сирэйин оноруу кырааскалааһын, лагынан бүрүйүү -куукула каркаһын синтепонунан бүрүйуу - таҥаһын тигии -тумук | Олонхо геройдарын туһунан өйдөбүлү , билиини чиҥэтии. Айар дьоҕурун, тылын-өһүн сайыннарыы Бэйэни сыаналанар (рефлексия). | Былаанныыр. хонтуруолланар, бэйэтин салайынар Тутун-хабан, кэтээн көрөр.. | Тереппуттэри кытта улэни тэрийии. Диалогга киирии. Бииргэ улэлиир табаарыьын санаатын истии Бииргэ үөрэниини былаанныыр | Олонхо- саха норуотун биир кэрэхсэбиллээх фольклора буоларынан киэн туттуу. Олонхо нөҥүө билиитин-көрүүтүн кэҥэтэр, айар дьоҕурун, тылын өһүн сайдарын өйдөөһүн Сиэр- майгы өттүнэн тускулланар. . | 3 |
15 | Айына Сиэр тойон | Олонхо сурун геройун кытта ыкса билсии. Хайдах өйдөөх-санаалаах, тутта-хапта сылдьарын. Этин- сиинин, таҥаһын- сабын, туттар- тэрилин. Үлэни былааннааһын; - куукула турар подставкатын бэлэмнээһин - карказ оҥоруу - куукула таҥаһын матырыйаалын талыы. - төбөтүн, илиитин оҥоруу(буһарыы), сирэйин оноруу кырааскалааһын, лагынан бүрүйүү -куукула каркаһын синтепонунан бүрүйуу - таҥаһын тигии -тумук | Олонхо геройдарын туһунан өйдөбүлү , билиини чиҥэтии. Айар дьоҕурун, тылын-өһүн сайыннарыы Үөрэх соругун туруорар ону ситиһэргэ бэйэтин үлэтин тэрийэр. Бэйэни сыаналанар (рефлексия) | Былаанныыр. хонтуруолланар, бэйэтин салайынар. Тутун-хабан, кэтээн көрөр. | Тереппуттэри кытта улэни тэрийии. Диалогга киирии. Бииргэ улэлиир табаарыьын санаатын истии Бииргэ үөрэниини былаанныыр | Олонхо- саха норуотун биир кэрэхсэбиллээх фольклора буоларынан киэн туттуу. Олонхо нөҥүө билиитин-көрүүтүн кэҥэтэр, айар дьоҕурун, тылын өһүн сайдарын өйдөөһүн Сиэр- майгы өттүнэн тускулланар. . | 3 |
16 | Айыы Нууралдьын хотун | Олонхо сурун геройун кытта ыкса билсии. Хайдах өйдөөх-санаалаах, тутта-хапта сылдьарын. Этин- сиинин, таҥаһын- сабын, туттар- тэрилин. Үлэни былааннааһын; - куукула турар подставкатын бэлэмнээһин - карказ оҥоруу - куукула таҥаһын матырыйаалын талыы. - төбөтүн, илиитин оҥоруу(буһарыы), сирэйин оноруу кырааскалааһын, лагынан бүрүйүү -куукула каркаһын синтепонунан бүрүйуу - таҥаһын тигии -тумук | Олонхо геройдарын туһунан өйдөбүлү , билиини чиҥэтии. Айар дьоҕурун, тылын-өһүн сайыннарыы Үөрэх соругун туруорар ону ситиһэргэ бэйэтин үлэтин тэрийэр | Былаанныыр. хонтуруолланар, бэйэтин салайынар. Тутун-хабан, кэтээн көрөр. | Тереппуттэри кытта улэни тэрийии. Диалогга киирии. Бииргэ улэлиир табаарыьын санаатын истии Бииргэ үөрэниини былаанныыр | Олонхо- саха норуотун биир кэрэхсэбиллээх фольклора буоларынан киэн туттуу. Олонхо нөҥүө билиитин-көрүүтүн кэҥэтэр, айар дьоҕурун, тылын өһүн сайдарын өйдөөһүн Сиэр- майгы өттүнэн тускулланар. . | 4 |
17 | Аҕыс былас суһуохтаах Айталыын Куо | Олонхо сурун геройун кытта ыкса билсии. Хайдах өйдөөх-санаалаах, тутта-хапта сылдьарын. Этин- сиинин, таҥаһын- сабын, туттар- тэрилин. Үлэни былааннааһын; - куукула турар подставкатын бэлэмнээһин - карказ оҥоруу - куукула таҥаһын матырыйаалын талыы. - төбөтүн, илиитин оҥоруу(буһарыы), сирэйин оноруу кырааскалааһын, лагынан бүрүйүү -куукула каркаһын синтепонунан бүрүйуу - таҥаһын тигии -тумук | Олонхо геройдарын туһунан өйдөбүлү , билиини чиҥэтии. Айар дьоҕурун, тылын-өһүн сайыннарыы Үөрэх соругун туруорар ону ситиһэргэ бэйэтин үлэтин тэрийэр. Бэйэни сыаналанар (рефлексия) | Былаанныыр. хонтуруолланар, бэйэтин салайынар. Тутун-хабан, кэтээн көрөр. | Тереппуттэри кытта улэни тэрийии. Диалогга киирии. Бииргэ улэлиир табаарыьын санаатын истии Бииргэ үөрэниини былаанныыр | Олонхо- саха норуотун биир кэрэхсэбиллээх фольклора буоларынан киэн туттуу. Олонхо нөҥүө билиитин-көрүүтүн кэҥэтэр, айар дьоҕурун, тылын өһүн сайдарын өйдөөһүн. Сиэр- майгы өттүнэн тускулланар. | 4 |
18 | Үрүмэччи маҥан аттаах Үрүҥ Уолан | Олонхо сурун геройун кытта ыкса билсии. Хайдах өйдөөх-санаалаах, тутта-хапта сылдьарын. Этин- сиинин, таҥаһын- сабын, туттар- тэрилин. Үлэни былааннааһын; - куукула турар подставкатын бэлэмнээһин - карказ оҥоруу - куукула таҥаһын матырыйаалын талыы. - төбөтүн, илиитин оҥоруу(буһарыы), сирэйин оноруу кырааскалааһын, лагынан бүрүйүү -куукула каркаһын синтепонунан бүрүйуу - таҥаһын тигии -тумук | Олонхо геройдарын туһунан өйдөбүлү , билиини чиҥэтии. Айар дьоҕурун, тылын-өһүн сайыннарыы Бэйэни сыаналанар (рефлексия) . | Былаанныыр. хонтуруолланар Тутун-хабан, кэтээн көрөр, бэйэтин салайынар. | Тереппуттэри кытта улэни тэрийии. Диалогга киирии. Бииргэ улэлиир табаарыьын санаатын истии Бииргэ үөрэниини былаанныыр | Олонхо- саха норуотун биир кэрэхсэбиллээх фольклора буоларынан киэн туттуу. Олонхо нөҥүө билиитин-көрүүтүн кэҥэтэр, айар дьоҕурун, тылын өһүн сайдарын өйдөөһүн Сиэр- майгы өттүнэн тускулланар. . | 4 |
19 | Айыы Умсуур удаҕан | Олонхо сурун геройун кытта ыкса билсии. Хайдах өйдөөх-санаалаах, тутта-хапта сылдьарын. Этин- сиинин, таҥаһын- сабын, туттар- тэрилин. Үлэни былааннааһын; - куукула турар подставкатын бэлэмнээһин - карказ оҥоруу - куукула таҥаһын матырыйаалын талыы. - төбөтүн, илиитин оҥоруу(буһарыы), сирэйин оноруу кырааскалааһын, лагынан бүрүйүү -куукула каркаһын синтепонунан бүрүйуу - таҥаһын тигии -тумук | Олонхо геройдарын туһунан өйдөбүлү , билиини чиҥэтии. Айар дьоҕурун, тылын-өһүн сайыннарыы Үөрэх соругун туруорар ону ситиһэргэ бэйэтин үлэтин тэрийэр. Бэйэни сыаналанар (рефлексия) | Былаанныыр. хонтуруолланар, бэйэтин салайынар. Тутун-хабан, кэтээн көрөр. | Тереппуттэри кытта улэни тэрийии. Диалогга киирии. Бииргэ улэлиир табаарыьын санаатын истии Бииргэ үөрэниини былаанныыр | Олонхо- саха норуотун биир кэрэхсэбиллээх фольклора буоларынан киэн туттуу. Олонхо нөҥүө билиитин-көрүүтүн кэҥэтэр, айар дьоҕурун, тылын өһүн сайдарын өйдөөһүн Сиэр- майгы өттүнэн тускулланар. . | 4 |
20 | Арсан Дуолан- аллараа Дойду бухатыыра | Олонхо сурун геройун кытта ыкса билсии. Хайдах өйдөөх-санаалаах, тутта-хапта сылдьарын. Этин- сиинин, таҥаһын- сабын, туттар- тэрилин. Үлэни былааннааһын; - куукула турар подставкатын бэлэмнээһин - карказ оҥоруу - куукула таҥаһын матырыйаалын талыы. - төбөтүн, илиитин оҥоруу(буһарыы), сирэйин оноруу кырааскалааһын, лагынан бүрүйүү -куукула каркаһын синтепонунан бүрүйуу - таҥаһын тигии -тумук | Олонхо геройдарын туһунан өйдөбүлү , билиини чиҥэтии. Айар дьоҕурун, тылын-өһүн сайыннарыы Үөрэх соругун туруорар ону ситиһэргэ бэйэтин үлэтин тэрийэр. Бэйэни сыаналанар (рефлексия) | Былаанныыр. хонтуруолланар, бэйэтин салайынар. Ийэ дойду, төрөөбүт сир киһи олоҕор суолтатын өйдүүр, быһаарар | Тереппуттэри кытта улэни тэрийии. Диалогга киирии. Бииргэ улэлиир табаарыьын санаатын истии, бодоруһуу Бииргэ үөрэниини былаанныыр | Олонхо- саха норуотун биир кэрэхсэбиллээх фольклора буоларынан киэн туттуу. Олонхо нөҥүө билиитин-көрүүтүн кэҥэтэр, айар дьоҕурун, тылын өһүн сайдарын өйдөөһүн Сиэр- майгы өттүнэн тускулланар. . | 3 |
21 | Кыыс Кыскыйдаан- аллараа Дойду кыыһа | Олонхо сурун геройун кытта ыкса билсии. Хайдах өйдөөх-санаалаах, тутта-хапта сылдьарын. Этин- сиинин, таҥаһын- сабын, туттар- тэрилин. Үлэни былааннааһын; - куукула турар подставкатын бэлэмнээһин - карказ оҥоруу - куукула таҥаһын матырыйаалын талыы. - төбөтүн, илиитин оҥоруу(буһарыы), сирэйин оноруу кырааскалааһын, лагынан бүрүйүү -куукула каркаһын синтепонунан бүрүйуу - таҥаһын тигии -тумук | Олонхо геройдарын туһунан өйдөбүлү , билиини чиҥэтии. Айар дьоҕурун, тылын-өһүн сайыннарыы . Бэйэни сыаналанар (рефлексия) | Былаанныыр. хонтуруолланар, бэйэтин салайынар. Тутун-хабан, кэтээн көрөр. | Тереппуттэри кытта улэни тэрийии. Диалогга киирии. Бииргэ улэлиир табаарыьын санаатын истии. Бииргэ үөрэниини былаанныыр. | Олонхо- саха норуотун биир кэрэхсэбиллээх фольклора буоларынан киэн туттуу. Олонхо нөҥүө билиитин-көрүүтүн кэҥэтэр, айар дьоҕурун, тылын өһүн сайдарын өйдөөһүн. Сиэр- майгы өттүнэн тускулланар. | 4 |
22 | Түмүк уруок | Быыстапка тэрийии. Оҕолор сыл устата тугу оҥорбуттарын, билбиттэрин сиһилии көрдөрөһүн, кэпсээһин | Остуоруйа, олоҥо туһунан өйдөбүллэрин чиҥэтии Үөрэх соругун туруорар ону ситиһэргэ бэйэтин үлэтин сыаналанар | Истибит, аахпыт айымньытын туһунан бэйэ санаатын судургутук этэр Тутун-хабан, кэтээн көрөр.. | Үлэнисөпкө тэрийии, дьону кытта үлэлээһин культурата. Бииргэ үөрэниини былаанныыр | Саха фольклоругар сүгүрүйүү, убаастааһын. Норуот айымньыта киһи билиҥҥи олоҕор сүдү оруоллааҕын өйдөөһүн. | 1 |