?ай ?о?амда да оны? м?шелеріні? орта? м?дделерін ?ор?айтын ?рдістер ?стемдік етеді. ?о?ам м?шелері арасында?ы келісімге негізделген б?л шарттар адамзат тарихында ?рт?рлі ?дет- ??рып, д?ст?рлер, за? актілері, Ата за? ретінде к?рініс тауып келеді. ?азіргі ??ымда?ы Ата за? ал?аш рет 1787 жылы А?Ш-та д?ниеге келді.
?аза?стан Республиканы? Конституциясы – елімізді? басты саяси- ???ы?ты? т?л??жаты.
?Р т???ыш Конституциясы ?ашан ?абылданды?
1993 жылы 18 ?а?тарда т?уелсіз ?Р т???ыш конституциясы негізгі за?ы ?абылданды да, 1995 жылы 30 тамызда бізді? ?о?амызда ?згерістерге, жа?а талаптар?а сай толы?тырыл?ан жа?а Конституциясы ?мірге келді.
Конституциямызда жазыл?андай, ?аза?стан бірт?тас Президенттік бас?ару ж?йесіне негізделген мемлекет. ?Р Президенті – мемлекетті? басшысы, елді? жо?ары лауазымды т?л?асы.
Конституция туралы толы? ма??лмат беру.
Б?л ??жат елімізді? т???ыш президенті Н?рс?лтан Назарбаевты? бас болуымен ?абылданды. Мемлекетімізді? ??рылымын ны?айтып, бізді? міндеттеріміз бен ???ы?тарымызды ай?ындап берді. Гуманизм, ?ділеттілік, ?зара ?арым-?атынас принциптерін белгіледі.
?Р Конституциясы – мемлекет негізіні? іргетасы. Конституция б?гін мемлекетімізді мекендейтін халы?тарды? тыныш ?рі бейбіт ?мір с?руіні? кепілі болып отыр. Ата за? аясында алтын дала – ?аза?стан ?лем елдері алдында экономикалы? реформалар ж?ргізу мен демократиялы? ?о?ам ?алыптастыруда, ?р т?рлі ?лт ?кілдеріні? бейбіт ?мір с?руі ж?не ?леуметтік м?селелерді? о? шешім табуы ж?нінен ?лгі болып отыр.
?аза?стан халы?тары Ассамблиясыны? м?жілісінде елімізді? Президенті Н?рс?лтан ?біш?лы Назарбаев болаша? Ата за?ны? басымдылы?тарын баяндап берді. Б?дан кейін б?кілхалы?ты? талдау жариялау ?шін жариялан?ан жа?а Конституцияны? жобасы бойынша республика азаматтарынан отыз мы??а жуы? ?сыныстар келіп т?сті.
?аза?стан Республикасы Ата За?ы 1995 жылы 30 тамызда б?кілхалы?ты? референдумда ?абылданды.
?аза?стан Республикасыны? ?згерістер мен ?осымшалар туралы За??а байланысты №284-І 1998ж 710; №254-ІІ 2007 21 мамырда ?осымшалар енгізілді.
ІІ. ?ызы?ушылы?ты ояту.
Бейнематериал «Ата за?ымызды? ??рылымы мен тарихы».
?азіргі Ата За? 98 баптан, 9 б?лімнен т?рады.
б?лім: Жалпы ережелер;
б?лім: Адам ж?не адамзат;
б?лім: Президент;
б?лім: Парламент;
б?лім: ?кімет;
б?лім: Конституциялы? ке?ес;
б?лім: Соттар ж?не сот т?релігі;
б?лім:Жергілікті мемлекеттік бас?ару ж?не ?зін- ?зі бас?ару;
б?лім:?орытынды ж?не ?тпелі ережелер.
М?ндай б?лімдерді? б?рінде де мемлекеттік ??рылысымызды? т?рпаты, ретпен орналас?ан саяси бас?ару ж?йесіні? міндеттері мен ?ызметтері, ?аза?стан ?о?амында?ы адамдарды?, азаматтарды, ???ы?тары мен бостанды?тары за?намалы? т?зіліске т?скен.
1-бап. ?аза?стан Республикасыны? демократиялы?,зайырлы, ???ы?ты? ж?не ?леуметтік мемлекет екендігі, оны? е? ?ымбат ?азынасы-адам ж?не оны? ???ы?тары мен бостанды?тары екендігін айтыл?ан.
2-бап. ?аза?стан Респуликасыны? президенттік бас?ару нысанында?ы бірт?тас мемлекет екендігі айтыл?ан ж?не мемлекетке сырттан ?ол с??ылмауы ?амтамасыз етілген.
3-бап. Мемлекеттік билік халы?ты? ?олында, оны халы? сайлау ар?ылы ж?зеге асыра алады делінген. Ал 7-бапта ?аза?стан Республикасыны? мемлекеттік тілі ?аза? тілі екендігі жазыл?ан. Ал орыс тілі ресми т?рде ?олданылады.
10-бап. ?аза?стан Республикасыны? азаматты?ы за??а с?йкес алынады ж?не то?татылады,ол ?андай негізінде алын?анына ?арамастан біры??ай ж?не те? болып табылады делінген.Ал оны ешкімні? айыру?а немесе ?згертуге ???ы?ы жо?.
12-бап. Адам ???ы?тары мен бостанды?тары ?ркімге тумысынан жазыл?ан, олар абсолютті деп танылады,олардан ешкім айыра алмайды.Осы?ан орай ?р азамат ?з міндеттерін ат?ара алады.
14-бап. За? мен сот алдында ж?ртты? б?рі те?.Тегіне, ?леуметтік, лауазымды? ж?не м?ліктік жа?дайына, жынысына, н?сіліне, ?лтына, тіліне, дінге к?з?арасына немесе кез- келген ?зге жа?даяттар бойынша ешкімді еш?андай кемсітуге болмайды.
15-бап. ?ркімні? ?мір с?руге ???ы?ы бар.
16-бап. ?ркімні? ?зіні? жеке басыны? бостанды?ына ???ы?ы бар.
?ркімні? ана тілі мен т?л м?дениетін пайдалану?а, о?у ж?не шы?армашылы? тілін еркін та?дау?а ???ы?ы бар.
20-бап. С?з бен шы?армашылы? еркіндігіне кепілдік беріледі.
21- бап. ?Р аума?ында?ы еркін ж?ріп- т?ру?а ж?не т?р?ылы?ты мекенді ?з ?алауынша та?дап алу?а ???ы?ы бар.
?ркімні? Республикадан тыс жерлерге кетуіне ???ы?ы бар.Тыны?у?а ???ы?ы бар.
Т?р?ын ?йге ?ол с??ылмайды. ?Р-азаматтарды т?р?ын ?ймен ?амтамасыз ету ?шін жа?дайлар жасалады.
27-бап. Неке мен отбасы, ана мен ?ке ж?не бала мемлекетті? ?ор?ауында болады. Балаларына ?ам?орлы? жасау мен оларды т?рбиелеу ата-ананы? таби?и ???ы?ы ?рі парызы.
Конституция негізінен ?лемдік т?жірибеде жиі ?олданатын, халы?араралы? Адам ???ы?ы туралы декларация (1948 ж 10 желто?сан Нью-Йорк) ж?не 1989 ж 20 ?арашада ?абылдан?ан (Балалар ???ы?ы туралы конвенция?а) с?йкестіріп жасал?ан.
2002 жылы 2 ?ырк?йекте ?аза?стан бала ???ы?ы туралы конвенция?а ?ол ?ояды, с?йтіп ?аза?станны? балалар ???ы?ы туралы За?ы енгізілді.
(Бала ???ы?тары туралы халы?аралы? конвенцияны? бірнеше бабымен таныстыру).
Бала ???ы?тары туралы халы?аралы? конвенциядан:
Мемлекет ?рбір баланы? аман-есен сау ?сіп, жан-жа?ты дамуын ?амтамасыз етеді.
Бала ?мірге келе салысымен тіркеуге алынады ж?не ?зіне есім мен азаматты? алу?а ???ылы.
?рбір бала ?з отбасында, ата-анасымен бірге ?мір с?руге ???ылы.
Бала мектепте кін?лі бол?анда да оны ешкімні? ?рып жазалау?а, кемсітіп ?орлау?а ???ы?ы жо?.
Бала тыны?у?а ж?не м?дени демалу?а ???ылы.
?рбір баланы? ой-пікір, ар-ождан ж?не дін еркіндігіне ???ы?ы бар.
Бала ?зі ?ала?ан спорт т?рімен ш??ылдану?а ???ылы.
Бала денсаулы?ын са?тау?а, емделуге ???ылы.
Бала ?з ойын еркін айту?а ???ылы.
ІV. Ой тол?аныс.
«Мен за?ды ?аншалы?ты жа?сы білемін?»
?азір мен бірнеше жа?дайларды о?имын. Б?ны? ішінен о?ыл?ан жа?дайды ?ылмыс деп тапса?ыздар о? ?олды к?тересіздер де, себебін алдары?ызда?ы пара??а жазасыздар, егер ?ылмыс емес десе?іздер сол ?олдары?ызды к?тересіздер, себебін та?ы пара??а жазасыздар. ?р жа?дай?а жеке то?талып, т?сініктеме бересіздер.
1. Д?кенде спирттік ішімдікпен бірге есірткі де сатылады.
2. Т?нгі к?шеде жастар ай?айлап ?ле? айтып келе жатыр.
3. Сатушы сатып алушы?а бай?амай арты? а?ша беріп жіберді, ал сатып алушы ?зіне тиесілі а?шадан арты? екенін біле т?ра ?айтіп бермеді.
4. Бір о?ушы сыныптасына: « ерте? 20 те?ге ?келіп бересі?, ?келмесе? бас?аша с?йлесеміз» деп к?ш к?рсетті.
5. Химиялы? завод ?зіні? зиянды ?німін ?зенге тастады, сол ??ірді? ауасы б?зылды.
6. Мектеп о?ушылары ж?зім ?рлады.
7. Сыныпта?ы бір бала екінші баланы? сумкасын сызып тастады.
(О?ушылар т?сініктеме берген со? за? ?ызметкері за??а с?йене отырып, ?з ойын айтады).
«За?сыз арал»
М??алім: Ендігі б?лім «За?сыз арал» деп аталады.
Біз еш?андай за?ы жо? аралда ?мір с?рсек, не болар еді? (О?ушылар пікірі ты?далады).
Осы б?лімді ?орытындылау. За?сыз елде ?ркім ?з білгенін істейді, т?ртіп са?талмайды. Сонды?тан адамдар ?алыпты жа?дайда ?мір с?ре алмайды, ал т?ртіп пен за? бізді? ?алыпты тіршілігіміз ?шін ?ажет». Т?ртіпсіз ел болмайды, т?ртіпке бас иген ??л болмайды» деген Б. Момыш?лыны? с?зін естен шы?армайы?.
«Ой елегінен ?ткіз».
Ойлан, арты?ы бар ма?
Тапса? сызып таста.
О?ушы неге міндетті?
О?ушы неге ???ылы?
«Адас?ан ?ріптерді орналастыр».
1. Аткрденямо
2. Ентезприде
3. Атт?лж??
4. Рпаелмант
5. А?з
6. Мы?ылс
«Ой жал?ау».
1. За?ны? ??ры?ы -.
2. ?ш ал?аннан г?рі -.
3. А?ырын ж?ріп -.
4. ?рлы? т?бі -.
5. ?депті бала -.
6. Т?рбие -.
7. Біреуге ор ?азба -.
8. ?тірікшіні? ??йры?ы -.
9. ?олы?мен істегенді -.
10. Е?бек т?бі -.
«?ызыл, сары, к?к ауыл»
М??алім: Жер енді ?ана жаратыл?анда адамдар бір - бірімен дос, бауыр болыпты, бір - бірінен ешн?рсе аямапты. Бір к?ні аспаннан ?р т?рлі ленталар т?сіпті де адамдар ?лгергенінше бірі к?гін, бірі ?ызылын, бірі сарысын алыпты.
К?ндерді? к?нінде ?атты жел т?рыпты да ?ызыл лента ал?андар ?ызыл, к?к лента ал?андар к?к болып б?лініпті. ?р ауыл б?лек - б?лек ?ор?ан т?р?ызыпты (Осы кезде м??алім: ленталары?ызбен ?здері?ізді ?оршап алы?ыздар дейді.) Біраз уа?ыттан со? адамдар досты?ты ?мытады. К?к ауылда су бар азы? жо?, ?ызыл ауылда азы? бар су жо?, сары ауылда азы? та, су да
бар, от жо?. Енді ?алай ?мір с?руге болады, не істейсіздер? ( О?ушылар жауабы ты?далады.)
Бекіту:
«??пия сурет».
Та?тада 2 сурет к?рсетіледі. О?ушылар б?л суреттерді? ма?ынасын т?сіндіреді.
??пия суретті? ма?ынасы: «Батырды ?ал?ан, ал адамды Конституция ?ор?айды».
VІI. ?орытындылау:
Рефлексия.
О?ушылар, ойларын жина?тап, саба?тан не ?йренгендері, не білгендері туралы айтады.
Просмотр содержимого документа
««Конституция – елімізді? ата за?ы» »
Сабақтың тақырыбы: «Конституция – еліміздің ата заңы»
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Қазақстан Республикасының Конституциясы тарихы, құрылымы мен мазмұны туралы білімдерін кеңейту.
Дамытушылық: оқушылардың құқықтық мәдениеттін қалыптастыру, жасөспірімдердің азаматтық белсенділігін нығайту.
Тәрбиелік: қоғамдық заңдар мен нормаларын орындауға құрметтеуге тәрбиелеу, өз елінің, жерінің жетістіктеріне сүйсіне білуге, Конституцияны іске асыра білуге талпындырып, өз құқығын қорғай білуге баулу.
Қолданылған көрнекіліктер: ҚР Конституциясы, презентация, бейнематериал.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру бөлімі.
Сәлемдесу, оқушылардың сабаққа назарын аудару.
-Қайырлы күн! Бүгінгі біздің тәрбие сағатымызға қош келдіңіздер.
Кіріспе сөз:
Қай қоғамда да оның мүшелерінің ортақ мүдделерін қорғайтын үрдістер үстемдік етеді. Қоғам мүшелері арасындағы келісімге негізделген бұл шарттар адамзат тарихында әртүрлі әдет- ғұрып, дәстүрлер, заң актілері, Ата заң ретінде көрініс тауып келеді. Қазіргі ұғымдағы Ата заң алғаш рет 1787 жылы АҚШ-та дүниеге келді.
Қазақстан Республиканың Конституциясы – еліміздің басты саяси- құқықтық төлқұжаты.
ҚР тұңғыш Конституциясы қашан қабылданды?
1993 жылы 18 қаңтарда тәуелсіз ҚР тұңғыш конституциясы негізгі заңы қабылданды да, 1995 жылы 30 тамызда біздің қоғамызда өзгерістерге, жаңа талаптарға сай толықтырылған жаңа Конституциясы өмірге келді. Конституциямызда жазылғандай, Қазақстан біртұтас Президенттік басқару жүйесіне негізделген мемлекет. ҚР Президенті – мемлекеттің басшысы, елдің жоғары лауазымды тұлғасы.
Конституция туралы толық мағұлмат беру.
Бұл құжат еліміздің тұңғыш президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың бас болуымен қабылданды. Мемлекетіміздің құрылымын нығайтып, біздің міндеттеріміз бен құқықтарымызды айқындап берді. Гуманизм, әділеттілік, өзара қарым-қатынас принциптерін белгіледі.
ҚР Конституциясы – мемлекет негізінің іргетасы. Конституция бүгін мемлекетімізді мекендейтін халықтардың тыныш әрі бейбіт өмір сүруінің кепілі болып отыр. Ата заң аясында алтын дала – Қазақстан әлем елдері алдында экономикалық реформалар жүргізу мен демократиялық қоғам қалыптастыруда, әр түрлі ұлт өкілдерінің бейбіт өмір сүруі және әлеуметтік мәселелердің оң шешім табуы жөнінен үлгі болып отыр.
Қазақстан халықтары Ассамблиясының мәжілісінде еліміздің Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев болашақ Ата заңның басымдылықтарын баяндап берді. Бұдан кейін бүкілхалықтық талдау жариялау үшін жарияланған жаңа Конституцияның жобасы бойынша республика азаматтарынан отыз мыңға жуық ұсыныстар келіп түсті.
Қазақстан Республикасы Ата Заңы 1995 жылы 30 тамызда бүкілхалықтық референдумда қабылданды.
Қазақстан Республикасының өзгерістер мен қосымшалар туралы Заңға байланысты №284-І 1998ж 710; №254-ІІ 2007 21 мамырда қосымшалар енгізілді.
ІІ. Қызығушылықты ояту.
Бейнематериал «Ата заңымыздың құрылымы мен тарихы».
Қазіргі Ата Заң 98 баптан, 9 бөлімнен тұрады.
бөлім: Жалпы ережелер;
бөлім: Адам және адамзат;
бөлім: Президент;
бөлім: Парламент;
бөлім: Үкімет;
бөлім: Конституциялық кеңес;
бөлім: Соттар және сот төрелігі;
бөлім:Жергілікті мемлекеттік басқару және өзін- өзі басқару;
бөлім:Қорытынды және өтпелі ережелер.
Мұндай бөлімдердің бәрінде де мемлекеттік құрылысымыздың тұрпаты, ретпен орналасқан саяси басқару жүйесінің міндеттері мен қызметтері, Қазақстан қоғамындағы адамдардың, азаматтарды, құқықтары мен бостандықтары заңнамалық түзіліске түскен.
Шығармашылық тапсырма. (Оқушылардың дайындаған баяндама, слайдтарын тамашалау)
ІІІ. Мағынаны тану.
Конституцияның бірнеше бабын оқып, талдату.
1-бап. Қазақстан Республикасының демократиялық,зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет екендігі, оның ең қымбат қазынасы-адам және оның құқықтары мен бостандықтары екендігін айтылған.
2-бап. Қазақстан Респуликасының президенттік басқару нысанындағы біртұтас мемлекет екендігі айтылған және мемлекетке сырттан қол сұғылмауы қамтамасыз етілген.
3-бап. Мемлекеттік билік халықтың қолында, оны халық сайлау арқылы жүзеге асыра алады делінген. Ал 7-бапта Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі қазақ тілі екендігі жазылған. Ал орыс тілі ресми түрде қолданылады.
10-бап. Қазақстан Республикасының азаматтығы заңға сәйкес алынады және тоқтатылады,ол қандай негізінде алынғанына қарамастан бірыңғай және тең болып табылады делінген.Ал оны ешкімнің айыруға немесе өзгертуге құқығы жоқ.
12-бап. Адам құқықтары мен бостандықтары әркімге тумысынан жазылған, олар абсолютті деп танылады,олардан ешкім айыра алмайды.Осыған орай әр азамат өз міндеттерін атқара алады.
14-бап. Заң мен сот алдында жұрттың бәрі тең.Тегіне, әлеуметтік, лауазымдық және мүліктік жағдайына, жынысына, нәсіліне, ұлтына, тіліне, дінге көзқарасына немесе кез- келген өзге жағдаяттар бойынша ешкімді ешқандай кемсітуге болмайды.
15-бап. Әркімнің өмір сүруге құқығы бар.
16-бап. Әркімнің өзінің жеке басының бостандығына құқығы бар.
17-бап. Адамның қадір- қасиетіне қол сұғылмайды.
19-бап. Әркім өзінің қай ұлтқа, қай партияға және қай дінге жататынын өзі анықтауға және оны көрсетпеуге хақылы.
Әркімнің ана тілі мен төл мәдениетін пайдалануға, оқу және шығармашылық тілін еркін таңдауға құқығы бар.
20-бап. Сөз бен шығармашылық еркіндігіне кепілдік беріледі.
21- бап. ҚР аумағындағы еркін жүріп- тұруға және тұрғылықты мекенді өз қалауынша таңдап алуға құқығы бар.
Әркімнің Республикадан тыс жерлерге кетуіне құқығы бар.Тынығуға құқығы бар.
Тұрғын үйге қол сұғылмайды. ҚР-азаматтарды тұрғын үймен қамтамасыз ету үшін жағдайлар жасалады.
27-бап. Неке мен отбасы, ана мен әке және бала мемлекеттің қорғауында болады. Балаларына қамқорлық жасау мен оларды тәрбиелеу ата-ананың табиғи құқығы әрі парызы.
Кәмелетке толған еңбекке қабілетті балалар еңбекке жарамсыз ата-анасына қмқорлық жасауға міндетті.
29-бап. ҚР-ның азаматтарының денсаулығын сақтауға құқығы бар.
30-бап. Азаматтардың мемлекеттік оқу орындарында тегін білім алуына кепілдік беріледі. Орта білім алу міндетті.
35-бап. Заңды түрде белгіленген салықтарды , алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді төлеу әркімнің борышы, әрі міндеті болып табылады.
36-бап. ҚР-ын қорғау-оның әрбір азаматының қасиетті борышы және парызы.
37-бап. ҚР-ның азаматтары тарих пен мәдениет ескерткіштерін қорғауға міндетті.
38-бап. ҚР-ның азаматтары табиғатты сақтауға және табиғат байлықтарына ұқыпты қарауға міндетті.
Мұғалім сөзі:
Конституция негізінен әлемдік тәжірибеде жиі қолданатын, халықараралық Адам құқығы туралы декларация (1948 ж 10 желтоқсан Нью-Йорк) және 1989 ж 20 қарашада қабылданған (Балалар құқығы туралы конвенцияға) сәйкестіріп жасалған.
2002 жылы 2 қыркүйекте Қазақстан бала құқығы туралы конвенцияға қол қояды, сөйтіп Қазақстанның балалар құқығы туралы Заңы енгізілді.
(Бала құқықтары туралы халықаралық конвенцияның бірнеше бабымен таныстыру).
Бала құқықтары туралы халықаралық конвенциядан:
Мемлекет әрбір баланың аман-есен сау өсіп, жан-жақты дамуын қамтамасыз етеді.
Бала өмірге келе салысымен тіркеуге алынады және өзіне есім мен азаматтық алуға құқылы.
Әрбір бала өз отбасында, ата-анасымен бірге өмір сүруге құқылы.
Бала мектепте кінәлі болғанда да оны ешкімнің ұрып жазалауға, кемсітіп қорлауға құқығы жоқ.
Бала тынығуға және мәдени демалуға құқылы.
Әрбір баланың ой-пікір, ар-ождан және дін еркіндігіне құқығы бар.
Бала өзі қалаған спорт түрімен шұғылдануға құқылы.
Бала денсаулығын сақтауға, емделуге құқылы.
Бала өз ойын еркін айтуға құқылы.
ІV. Ой толғаныс.
«Мен заңды қаншалықты жақсы білемін?»
Қазір мен бірнеше жағдайларды оқимын. Бұның ішінен оқылған жағдайды қылмыс деп тапсаңыздар оң қолды көтересіздер де, себебін алдарыңыздағы параққа жазасыздар, егер қылмыс емес десеңіздер сол қолдарыңызды көтересіздер, себебін тағы параққа жазасыздар. Әр жағдайға жеке тоқталып, түсініктеме бересіздер.
1. Дүкенде спирттік ішімдікпен бірге есірткі де сатылады.
2. Түнгі көшеде жастар айқайлап өлең айтып келе жатыр.
3. Сатушы сатып алушыға байқамай артық ақша беріп жіберді, ал сатып алушы өзіне тиесілі ақшадан артық екенін біле тұра қайтіп бермеді.
4. Бір оқушы сыныптасына: « ертең 20 теңге әкеліп бересің, әкелмесең басқаша сөйлесеміз» деп күш көрсетті.
5. Химиялық завод өзінің зиянды өнімін өзенге тастады, сол өңірдің ауасы бұзылды.
6. Мектеп оқушылары жүзім ұрлады.
7. Сыныптағы бір бала екінші баланың сумкасын сызып тастады.
(Оқушылар түсініктеме берген соң заң қызметкері заңға сүйене отырып, өз ойын айтады).
«Заңсыз арал»
Мұғалім: Ендігі бөлім «Заңсыз арал» деп аталады.
Біз ешқандай заңы жоқ аралда өмір сүрсек, не болар еді? (Оқушылар пікірі тыңдалады).
Осы бөлімді қорытындылау. Заңсыз елде әркім өз білгенін істейді, тәртіп сақталмайды. Сондықтан адамдар қалыпты жағдайда өмір сүре алмайды, ал тәртіп пен заң біздің қалыпты тіршілігіміз үшін қажет». Тәртіпсіз ел болмайды, тәртіпке бас иген құл болмайды» деген Б. Момышұлының сөзін естен шығармайық.
«Ой елегінен өткіз».
Ойлан, артығы бар ма?
Тапсаң сызып таста.
Оқушы неге міндетті?
Оқушы неге құқылы?
«Адасқан әріптерді орналастыр».
1. Аткрденямо
2. Ентезприде
3. Аттөлжұқ
4. Рпаелмант
5. Аңз
6. Мықылс
«Ой жалғау».
1. Заңның құрығы - ...
2. Өш алғаннан гөрі - ...
3. Ақырын жүріп - ...
4. Ұрлық түбі - ...
5. Әдепті бала - ...
6. Тәрбие - ...
7. Біреуге ор қазба - ...
8. Өтірікшінің құйрығы - ...
9. Қолыңмен істегенді - ...
10. Еңбек түбі - ...
«Қызыл, сары, көк ауыл»
Мұғалім: Жер енді ғана жаратылғанда адамдар бір - бірімен дос, бауыр болыпты, бір - бірінен ешнәрсе аямапты. Бір күні аспаннан әр түрлі ленталар түсіпті де адамдар үлгергенінше бірі көгін, бірі қызылын, бірі сарысын алыпты.
Күндердің күнінде қатты жел тұрыпты да қызыл лента алғандар қызыл, көк лента алғандар көк болып бөлініпті. Әр ауыл бөлек - бөлек қорған тұрғызыпты (Осы кезде мұғалім: ленталарыңызбен өздеріңізді қоршап алыңыздар дейді.) Біраз уақыттан соң адамдар достықты ұмытады. Көк ауылда су бар азық жоқ, қызыл ауылда азық бар су жоқ, сары ауылда азық та, су да
бар, от жоқ. Енді қалай өмір сүруге болады, не істейсіздер? ( Оқушылар жауабы тыңдалады.)
Бекіту:
«Құпия сурет».
Тақтада 2 сурет көрсетіледі. Оқушылар бұл суреттердің мағынасын түсіндіреді.
Құпия суреттің мағынасы: «Батырды қалқан, ал адамды Конституция қорғайды».
VІI. Қорытындылау:
Рефлексия.
Оқушылар, ойларын жинақтап, сабақтан не үйренгендері, не білгендері туралы айтады.
Мұғалім сөзі: Елбасымыз Н.Ә. Назарбаев айтқандай: «Ата заң әркімнің бойтұмары болып, оның әрбір қағидасы мүлтіксіз орындалғанда ғана ортақ мақсатқа қол жеткіземіз». Сондықтан да заңды білу, сақтау және құрметтеу әрқайсымыздың міндетіміз. Осымен бүгінгі сабағымыз аяқталды. Сау болыңдар!
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
