Өйрәнелгән әдәби әсәрләрне чорларның үсеш тәртибендә системалы итеп күзалларга ярдәм итү.
Башлангыч гомуми белем бирү этабын үткән укучылар аңлап, дөрес, сәнгатьле, кычкырып һәм эчтән уку күнекмәләренә ия.
омтылу. Дөнья халыклары тудырган мифлар һәм татар халкы иҗат иткән мифлар.
әдәби алымнар, тел-сурәтләү чаралары. Матур әдәбият һәм башка сәнгать төрләре арасында образ иҗат итү үзенчәлеге. ( 2 сәг.)
Конфликтка бәйле сюжет элементлары. Тема, проблема, идея. Тасвирланган вакыйгаларда, геройлар язмышында һәм әсәрнең исемендә автор идеалының чагылуы. Әсәрдә сурәтләнгән чор картинасы. Әдәби алымнар: кабатлау, янәшәлек, каршы кую. Тел–стиль чаралары (троплар). Әдәби сөйләм: хикәяләү, сөйләшү (диалог), сөйләү (монолог). ( 3 сәг.)
1. И. Гази.”Кояш артыннан киткән тургай” хикәясенең “Күренер-күренмәс кенә...” дип башланган һәм аннан соңгы өч абзацы.
2. Р.Миңнуллинның “Шундый минем туган ягым” шигыре.
3.И.Юзеевның “Йолдыз кашка турында баллада”сы.
4.Ф.Яруллинның “Бер өмет” шигыре.
1. Әбүгалисина белән Әбелхарис язмышыннан мин нинди нәтиҗәләр ясадым?
2. Габдулла Тукай образын гәүдәләндергән сәнгать әсәрләре.
3. Табигать образларында кеше характерының сыйфатлары (Г.Рәхимнең “Яз әкият- ләре”, мәсәлләр һәм балладалар мисалында).
1. Ф.Яруллин. “Урман әкияте” хикәясе.
2. И.Гази. “Өч Мәхмүт” хикәясе.
3. М.Җәлил. “Ана бәйрәме” шигыре.
4. Л.Шагыйрьҗан. “Тукай тавышы” поэмасы.
- халык авыз иҗаты белән матур әдәбиятның бәйләнешләрен - уртаклыгын һәм аер- маларын - күрә, мисаллар белән дәлилләп аңлата белү;
- сайлап алып (яки тәкъдим ителгән) язучының тормыш юлы, иҗаты турында сөйли һәм иҗат иткән чоры белән бәйли белү;
- әдәби әсәрнең эчтәлегенә һәм формасына караган төшенчәләрне үзләштерү; әсәрләрне анализлаганда аларны куллана белү;
- әдәби әсәрнең сюжет элементларын билгели белү; конфликтының чишелешен ачыклап, автор ниятен аңлата белү;
- әдәби әсәрләр буенча һәм тормыштан алган фикер-карашларга, хис-кичерешләргә нигезләнеп сочинение язу.
- проблемалы сорауларга мөстәкыйль рәвештә җавап таба белү; әдәби әсәргә, аның өлешләренә, аңлатмалар, бәя бирү.
- әдәби әсәрне образлар бирелеше, сурәтләү чаралары ягыннан анализлау; әсәрләрне үзара чагыштыру, уртак һәм аермалы якларны таба белү.
Программа нигезенә Россия, Татарстан Мәгариф һәм фән министрлыкларының мәктәпләрдә урта һәм тулы белем алу стандартлары салынды.
Татар әдәбиятыннан эш программасы өч өлештән тора: аңлатма язуыннан, төп бүлекләрне, белем һәм күнекмәләрне үз эченә алган программаның эчтәлегеннән, укучыларның әзерлек дәрәҗәсенә таләпләреннән.
Структурасы – теория ярдәме белән, әдәби әсәрләргә анализ ясап, эчтәлек табу. Белем компонентлары өчәү: теория, өйрәнелә торган объект һәм алар арасындагы бәйләнеш – анализ гамәле.
Укыту планында 6 нчы сыйныфта татар әдәбиятыннан атнага 2 сәгать вакыт бирелә. Татар әдәбиятыннан тематик планны “Татар урта гомуми белем бирү мәктәпләрендә альтернатив дәреслекләрдән әдәбият укыту программасы”на (А.Яхин, 5-11сыйныф, 2008) нигезләнеп төзедем. Программада 70 сәгать каралган: әдәби төрләр, жанрлар – 50 сәгать, кабатлау – 10 сәгать, класстан тыш уку – 10 сәгать.
6 нчы сыйныфта балалар әле гади төзелешле әсәрләргә генә анализ ясый алалар. Катлаулыракларына күчәр өчен, белем запасы туплау дәвам итә. Әдәби төрләрнең һәм жанрларның үзенчәлекләрен өйрәнәләр. Әдәби төрләр әсәрләрнең бик аз сыйфатларын гына гомумиләштерәләр. Жанрлар үзенчәлеге булып гомумиләшкән сыйфатлар да чикле. Ә әсәр сыйфатларының исәбе юк. Гомумидән хосусыйга төшү - өйрәнү алымнарының иң мөһимнәреннән берсе. Программада шул юл сайланды.
№ | Тема | Сәг Са ны | Вакыт | Дәрес төре һәм укучы эшчәнлеге | Дәрес тибы | Шәхескә кагылышлы һәм метапредметлы нәтиҗәләр (УУГ) формалашу | Конт.-исәпләү материал лары | Өй эше |
| | | Ф. | П. | | | | | |
1 | Халык авыз иҗаты. Мифлар | 1 | | | Мифларны уку,эчтәлеген сөйләргә өйрәнү | Яңа материалны өйрәнү | Халык авыз иҗаты төрләрен, миф турында төшенчәне белү. Шәхси: укуга карата кызыксыну хисе булу; Регулятив:укытучы ярдәме белән эшне планлаштырырга һәм эшнең дөреслеген тикшерергә өйрәнү; Танып белү:тиешле мәгълүматны дәреслектән таба белү; Коммуникатив:башкаларның сөйләмен тыңлый һәм аңлый белү. | Халык авыз иҗаты жанрларын язу | Өлкәннәрдән ишеткән мифларны язып килү |
2 | “Алып кешеләр”, “Зур кешеләр” мифы. | 1 | | | Мифларда чынбарлыкны хыял ярдәмендә аңларга омтылу | әңгәмә | Сәнгатьле уку күнекмәләре булу. Шәхси:күзаллый һәм хыяллана белү; Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга; Танып белү: үз фикерңне дәлилләү; белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү; Коммуникатив: телдән һәм язма сөйләмне төзи белү; иптәшләреңне һәм укытучыны ишетә һәм тыңлый белү; | Эчтәлек сөйләү | 2нче сорауга җавап язу |
3 | “Җил иясе җил чыгара” мифы. | 1 | | | Мифларда чынбарлыкны хыял ярдәмендә аңларга омтылу | әңгәмә | Сорауларга тулы һәм төгәл җавап бирергә күнегү. Шәхси:табигать турында кайгырту; Регулятив:эшчәнлек өчен эш урынын әзерләү; Танып белү:укытучы һәм иптәшләре белән эшләгән эшләргә нәтиҗә ясый белү; Коммуникатив:төрле ситуацияләрдә диалогта катнаша белү. | Эчтәлек сөйләү | Мифолагиягә нигезләнгән әсәрләр уку |
4 | Практик дәрес.әдәби әсәр.эчтәлек һәм форма образлар системасы. | 1 | | | Әсәрне анализларга өйрәнү | Анализ ясау | Аудитория алдында чыгыш ясау күнекмәләре булдыру. Шәхси:“башкаларга карата түземлек” төшенчәсен кабул итү, аларның кадерен белү; Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга; Танып белү: предметларны чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү; Коммуникатив: дәрестә һәм төрле ситуацияләрдә катнаша белү; үзеңнең эш-гамәлләреңне аңлата белү; парларда эшли белү. | Мөстәкыйль анализлау | Конспект язу |
5 | Әдәби алымнар | 1 | | | Әсәрне анализларга өйрәнү | Практик эш | Аудитория алдында чыгыш ясау күнекмәләре булдыру. Регулятив: эш өчен максат куя белү; Танып белү: төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру; Коммуникатив:сөйләм этикеты нормаларын үтәү:исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү; парларда эшли белү | Чыгыш ясау | Яраткан әсәрне анализлау |
6 | Каюм Насыйри иҗаты. | 1 | | | Әдипнең тормыш һәм иҗат юлыннан төп фактларны белү. | Яңа материалны өйрәнү | Регулятив: эш өчен максат куя белү; Танып белү: төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру; Коммуникатив:сөйләм этикеты нормаларын үтәү:исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү; парларда эшли белү | Эзлекле сөйләү күнекмәләрен булдыру | Хронологик таблица төзү |
7. | “Әбүгалисина” әсәре. | 1 | | | Гыйлемне явызлыкка түгел, шәфкатьлелеккә хезмәт иттерү идеясен ачыклау. | Эчтәлек сөйләү | Әсәрдә акыл көче, гыйлем куәтен раслау. Шәхси:укуга уңай караш булдыру; Регулятив:укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү; Танып белү:кирәкле сүзләр группасын яки сүзләрне тизрәк эзләп табу, уку, сүзлекләрдә иркен ориентлашу өчен алфавитны яхшы үзләштерү; Коммуникатив:күршең белән хезмәттәшлек итү. | Әдәби текст белән танышу һәм анализлау | Әбугалисина һәм Әбелхарис образлары. |
8. | Гыйлемне шәфкатьлелекккә хезмәт иттерү идеясе. | 1 | | | әсәргә карата дәлилле рәвештә үз мөнәсәбәтеңне белдерә белү. | Анализлау дәресе | Әсәрдә автор әйтергә теләгән фикерне билгели алу. Регулятив: эш өчен максат куя белү; Танып белү: төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру; Коммуникатив:сөйләм этикеты нормаларын үтәү:исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү; парларда эшли белү | Анализлау | Эчтәлек сөйләү |
9. | Әбүгалисина һәм Әбелхарис образлары | 1 | | | Сыйфатлама, эмоциональлек, модальлек элементларын табу | Индивидуаль биремнәр үтәү. | Әдәби образларга характеристика яза белү. Шәхси:күзаллый һәм хыяллана белү; Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга; Танып белү: үз фикерңне дәлилләү; белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү; Коммуникатив: телдән һәм язма сөйләмне төзи белү; иптәшләреңне һәм укытучыны ишетә һәм тыңлый белү; | Характеристика язу | Чагыштырма характеристика язу |
10. | Б.С.ҮИнша. Әбүгалисина – реаль шәхес. | 1 | | | Язма сөйләмне үстерү | Сөйләм үстерү дәресе | Әдәби әсәргә бәя язарга өйрәнү. Регулятив: эш өчен максат куя белү; Танып белү: төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру; Коммуникатив:сөйләм этикеты нормаларын үтәү:исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү; парларда эшли белү | | |
11. | Г.Ибраһимов иҗатына кыскача күзәтү. | 1 | | | Мәг бирү,тормыш юлын өйрәнү | Язучы биографиясен өйрәнү. | Авторның тормыш юлы һәм иҗаты белән танышу. Шәхси:укуга уңай караш булдыру; Регулятив:укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү; Танып белү:кирәкле сүзләр группасын яки сүзләрне тизрәк эзләп табу, уку, сүзлекләрдә иркен ориентлашу өчен алфавитны яхшы үзләштерү; Коммуникатив:күршең белән хезмәттәшлек итү | Хр.таб. тутыру | Тормыш юлын сөйләргә |
12 | Г.Ибраһимов “Алмачуар” хикәясе. | 1 | | | Әңгәмә,пейзаж турында төшенчә бирү,уку | Анализлау дәресе | Хикәяне укып өйрәнү. Шәхси:укуга уңай караш булдыру; Регулятив:укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү; Танып белү:кирәкле сүзләр группасын яки сүзләрне тизрәк эзләп табу, уку, сүзлекләрдә иркен ориентлашу өчен алфавитны яхшы үзләштерү; Коммуникатив:күршең белән хезмәттәшлек итү | Эчтәлек сөйләү | Индивидуаль эш 4нче сорау |
13 | Авыл малаеның табигатькә якынлыгы. | 1 | | | Әңгәмә,сорауларга җавап бирү,эчтәлек сөйләү | Әдәби әсәрне өйрәнү, анализлау | Хикәяләү үзенчәлеген белү. Шәхси:күзаллый һәм хыяллана белү; Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга; Танып белү: үз фикерңне дәлилләү; белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү; Коммуникатив: телдән һәм язма сөйләмне төзи белү; иптәшләреңне һәм укытучыны ишетә һәм тыңлый белү; | | Рәсем ясау |
14 | Пейзаж турында төшенчә. | 1 | | | Әңгәмә,сорауларга җавап бирү,эчтәлек сөйләү | Әдәби әсәрне өйрәнү, анализлау | Анализ ясый белү. Шәхси:укуга уңай караш булдыру; Регулятив:укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү; Танып белү:кирәкле сүзләр группасын яки сүзләрне тизрәк эзләп табу, уку, сүзлекләрдә иркен ориентлашу өчен алфавитны яхшы үзләштерү; Коммуникатив:күршең белән хезмәттәшлек итү | | Сурәтләү чараларын язу |
15 | Әсәрдә әдәби алымнар, тел-стиль чаралары, әдәби сөйләм | 1 | | | Әңгәмә, сорау кую, нәтиҗәләр чыгару | Белемнәрне һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе. | Әсәрдә автор әйтергә теләгән фикерне билгели алу. Шәхси:“башкаларга карата түземлек” төшенчәсен кабул итү, аларның кадерен белү; Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга; Танып белү: предметларны чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү; Коммуникатив: дәрестә һәм төрле ситуацияләрдә катнаша белү; үзеңнең эш-гамәлләреңне аңлата белү; парларда эшли белү. | тест | Сорауларга җавап язу |
16 | Б.С.Ү. инша “Халыкның гореф-гадәтләре” | 1 | | | Б.С.Ү. Әңгәмә,мөстәкыйль язу | Тел үстерү, йомгаклау | Әсәрдә автор әйтергә теләгән фикерне билгели алу. Регулятив: эш өчен максат куя белү; Танып белү: төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру; Коммуникатив:сөйләм этикеты нормаларын үтәү:исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү; парларда эшли белү | | |
17 | Г.Рәхим иҗаты. | 1 | | | Мәгъ. бирү,тормыш юлын өйрәнү | Язучы биографиясен өйрәнү. | Әдәби алымнарны истә калдыру | | Тормыш юлын сөйләргә |
18 | “Яз әкиятләре” хикәясе. | 1 | | | Сәнгатьле уку, биремнәрне үтәү. | Әдәби-теоретик күнекмәләр булдыру дәресе | Әсәрдә автор әйтергә теләгән фикерне билгели алу. Шәхси:“башкаларга карата түземлек” төшенчәсен кабул итү, аларның кадерен белү; Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга; Танып белү: предметларны чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү; Коммуникатив: дәрестә һәм төрле ситуацияләрдә катнаша белү; үзеңнең эш-гамәлләреңне аңлата белү; парларда эшли белү. | Тел-сурәтләү чараларын табу | Чыгыш ясау |
19 | БСҮ”Табигать образларында кеше характерының сыйфатлары | 1 | | | Бәйләнешле сөйләм үстерү.Мөстәкыйль язу. | Тел үстерү, йомгаклау | Әдәби әсәргә бәя язарга өйрәнү. Регулятив: эш өчен максат куя белү; Танып белү: төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру; Коммуникатив:сөйләм этикеты нормаларын үтәү:исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү; парларда эшли белү | | |
20. | ДТУ Ф.Яруллин”Урман әкияте”хикәясе. | 1 | | | Укытучы сүзе, сәнгатьле уку. | Белемнәрне һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе | Мөстәкыйль уку ихтыяҗы булдыру. Шәхси:“башкаларга карата түземлек” төшенчәсен кабул итү, аларның кадерен белү; Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга; Танып белү: предметларны чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү; Коммуникатив: дәрестә һәм төрле ситуацияләрдә катнаша белү; үзеңнең эш-гамәлләреңне аңлата белү; парларда эшли белү. | Эчтәлек сөйләү | Әдәби әсәрләр уку |
21 | Дәрдмәнд “Видагъ” шигыре | 1 | | | Сәнгатьле уку,белем һәм күнекмәләрне үстерү. | Язучы биографиясен өйрәнү | Шигырь төзелешен белү. Регулятив:укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү; Танып белү:кирәкле сүзләр группасын яки сүзләрне тизрәк эзләп табу, уку, сүзлекләрдә иркен ориентлашу өчен алфавитны яхшы үзләштерү; Коммуникатив:күршең белән хезмәттәшлек итү. | | Индивидуаль эш 1нче сорау |
22 | Дәрдемәнд.”Каләмгә хитаб”шигыре | 1 | | | Сәнгатьле уку,белем һәм күнекмәләрне үстерү. | Анализлау дәресе | Укыганны анализлый белү. Шәхси:күзаллый һәм хыяллана белү; Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга; Танып белү: үз фикерңне дәлилләү; белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү; Коммуникатив: телдән һәм язма сөйләмне төзи белү; иптәшләреңне һәм укытучыны ишетә һәм тыңлый белү; | Шигырьләр буенча биремнәр үтәү. | Шигырьне анализлау |
23 | С. Рәмиев иҗаты, шигырьләре. | 1 | | | Укытучы сүзе, портрет белән эш. | Язучы биографиясен өйрәнү | Тел-сурәтләү чараларын таба белү. Шәхси:укуга уңай караш булдыру; Регулятив:укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү; Танып белү:кирәкле сүзләр группасын яки сүзләрне тизрәк эзләп табу, уку, сүзлекләрдә иркен ориентлашу өчен алфавитны яхшы үзләштерү; Коммуникатив:күршең белән хезмәттәшлек итү | | Тормыш юлын сөйләргә |
24 | Шигырьләрендә мәгърифәткә, белемгә өндәү | 1 | | | Шигырь төзелешен искә төшерү | Анализлау дәресе | Интонация белән уку күнекмәләре булдыру. Шәхси:“башкаларга карата түземлек” төшенчәсен кабул итү, аларның кадерен белү; Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга; Танып белү: предметларны чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү; Коммуникатив: дәрестә һәм төрле ситуацияләрдә катнаша белү; үзеңнең эш-гамәлләреңне аңлата белү; парларда эшли белү. | Шигырьләр буенча биремнәр үтәү. | Сорауларга җавап әзерләү |
25 | Г.Камал иҗатына кыскача күзәтү. | 1 | | | Мәгъ. бирү,тормыш юлын өйрәнү | Язучы биографиясен өйрәнү. | Авторның тормыш юлы һәм иҗаты белән танышу. Регулятив: эш өчен максат куя белү; Танып белү: төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру; Коммуникатив:сөйләм этикеты нормаларын үтәү:исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү; парларда эшли белү | Хр.таб. тутыру | Тормыш юлын сөйләргә |
26 | Г.Камал “Беренче театр”. | 1 | | | Әсәрнең эчтәлеген эзлекле сөйләү | Әсәр уку һәм анализлау | Комедияне таный белү. Регулятив:укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү; Танып белү:кирәкле сүзләр группасын яки сүзләрне тизрәк эзләп табу, уку, сүзлекләрдә иркен ориентлашу өчен алфавитны яхшы үзләштерү; Коммуникатив:күршең белән хезмәттәшлек итү. | Караган спек. искә төшерү | Эчтәлеген сөйләргә |
27 | Конфликт турында төшенчә. | 1 | | | Укыганнарны анализлау | Әдәби әсәрне өйрәнү,анализлый белү. | Эчтәлеген эзлекле итеп сөйли белү. Шәхси:“башкаларга карата түземлек” төшенчәсен кабул итү, аларның кадерен белү; Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга; Танып белү: предметларны чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү; Коммуникатив: дәрестә һәм төрле ситуацияләрдә катнаша белү; үзеңнең эш-гамәлләреңне аңлата белү; парларда эшли белү. | Сәнгатьле укуны бергәләп бәяләү | Драма әсәрен анализлау |
28 | Әсәрнең төп һәм ярдәмче геройлары | 1 | | | Интонация белән уку, истәлекләр белән танышу | Әдәби әсәрне өйрәнү,анализлый белү. | Әсәрдә автор әйтергә теләгән фикерне билгели алу | тест | Характеристика язу |
29 | Г. Тукай. “Исемдә калганнар” әсәре. | 1 | | | Мәг.бирү,биография һәм автобиография белән танышу | Язучы биографиясен өйрәнү. | Автор турында белгәннәрне искә төшерү. Шәхси:“башкаларга карата түземлек” төшенчәсен кабул итү, аларның кадерен белү; Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга; Танып белү: предметларны чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү; Коммуникатив: дәрестә һәм төрле ситуацияләрдә катнаша белү; үзеңнең эш-гамәлләреңне аңлата белү; парларда эшли белү. | Әдәби текст белән танышу һәм анализлау | Эчтәлек сөйләү |
30 | “Исемдә калганнар” әсәренең язылу тарихы | 1 | | | Әңгәмә,план төзү | Әдәби әсәрне өйрәнү,анализлый белү. | Сорауларга тулы һәм төгәл җавап бирү | Эчтәлек сөйләү | Индивидуаль эш 2нче сорау |
31 | Балачак хатирәләренең самимилеге. | 1 | | | Фикер алышу,эчтәлеген сөйләү | Әдәби әсәрне өйрәнү,анализлый белү. | Әңгәмә корырга күнегү. Регулятив: эш өчен максат куя белү; Танып белү: төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру; Коммуникатив:сөйләм этикеты нормаларын үтәү:исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү; парларда эшли белү | Индивидуаль биремнәр үтәү. | Инша язу |
32 | Тормыш юлының иҗаты белән аерылгысыз бәйләнеше | 1 | | | Фикер алышу | Нәтиҗә чыгару дәресе | Эчтәлеген эзлекле итеп сөйли белү. Регулятив:укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү; Танып белү:кирәкле сүзләр группасын яки сүзләрне тизрәк эзләп табу, уку, сүзлекләрдә иркен ориентлашу өчен алфавитны яхшы үзләштерү; Коммуникатив:күршең белән хезмәттәшлек итү. | | Индивидуаль эш 2нче сорау |
33 | Биография һәм автобиография турында төшенчә | 1 | | | Фикер алышу | Әдәби-теоретик күнекмәләр булдыру дәресе | Әдәби алымнарны истә калдыру. Шәхси:“башкаларга карата түземлек” төшенчәсен кабул итү, аларның кадерен белү; Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга; Танып белү: предметларны чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү; Коммуникатив: дәрестә һәм төрле ситуацияләрдә катнаша белү; үзеңнең эш-гамәлләреңне аңлата белү; парларда эшли белү. | тест | Индивидуаль эш 3нче сорау |
34 | БСҮ.Инша”Г.Тукай образын гәүдәләндергән сәнгать әсәрләре | 1 | | | Иҗади язма эш | Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе. | Әдәби әсәргә бәя язарга өйрәнү. Регулятив: эш өчен максат куя белү; Танып белү: төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру; Коммуникатив:сөйләм этикеты нормаларын үтәү:исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү; парларда эшли белү | | |
35 | Практик дәрес. Лирик жанрлар | 1 | | | Сорауларга тулы җавап бирергә күнегү | Гомумиләштерү дәресе | Тел-сурәтләү чараларын таба белү. Шәхси:“башкаларга карата түземлек” төшенчәсен кабул итү, аларның кадерен белү; Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга; Танып белү: предметларны чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү; Коммуникатив: дәрестә һәм төрле ситуацияләрдә катнаша белү; үзеңнең эш-гамәлләреңне аңлата белү; парларда эшли белү. | Индивидуаль биремнәр үтәү. | Шигырьгә анализ ясау |
36 | Практик дәрес.Тезмә сөйләм үзенчәлекләре | 1 | | | әңгәмә,белемнәрне ныгыту. | Гомумиләштерү дәресе | Тел-сурәтләү чараларын таба белү. Регулятив: эш өчен максат куя белү; Танып белү: төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру; Коммуникатив:сөйләм этикеты нормаларын үтәү:исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү; парларда эшли белү | Индивидуаль биремнәр үтәү. | Шигырьгә анализ ясау |
37 | Һ.Такташның тормыш юлы,иҗаты | 1 | | | сәнгатьле уку,мәгълумат бирү | Язучы биографиясен өйрәнү. | Авторның тормыш юлы һәм иҗаты белән танышу. Регулятив:укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү; Танып белү:кирәкле сүзләр группасын яки сүзләрне тизрәк эзләп табу, уку, сүзлекләрдә иркен ориентлашу өчен алфавитны яхшы үзләштерү; Коммуникатив:күршең белән хезмәттәшлек итү. | Хр.таб. тутыру | Тормыш юлын сөйләргә |
38 | Һ.Такташ”Урман” шигыре | 1 | | | сәнгатьле уку,анализлау | Әдәби әсәрне өйрәнү,анализлый белү | Укыганны анализлый белү. Шәхси:“башкаларга карата түземлек” төшенчәсен кабул итү, аларның кадерен белү; Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга; Танып белү: предметларны чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү; Коммуникатив: дәрестә һәм төрле ситуацияләрдә катнаша белү; үзеңнең эш-гамәлләреңне аңлата белү; парларда эшли белү. | Шигырьләр буенча биремнәр үтәү. | Тел-сурәтләү чараларын язу |
39 | Һ.Такташ”Пи-би-бип” шигыре | 1 | | | сәнгатьле уку,анализлау | Әдәби әсәрне өйрәнү,анализлый белү | Укыганны анализлый белү | Шигырьләр буенча биремнәр үтәү. | Тел-сурәтләү чараларын язу |
40 | Һ.Такташ”Болай гади җыр гына” шигыре | 1 | | | сәнгатьле уку,анализлау | Әдәби әсәрне өйрәнү,анализлый белү | Укыганны анализлый белү. Шәхси:“башкаларга карата түземлек” төшенчәсен кабул итү, аларның кадерен белү; Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга; Танып белү: предметларны чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү; Коммуникатив: дәрестә һәм төрле ситуацияләрдә катнаша белү; үзеңнең эш-гамәлләреңне аңлата белү; парларда эшли белү. | | анализлау |
41 | И.Газиның тормыш юлы, иҗаты | 1 | | | Мәгъ. бирү,тормыш юлын өйрәнү | Язучы биографиясен өйрәнү. | Авторның тормыш юлы һәм иҗаты белән танышу. Регулятив:укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү; Танып белү:кирәкле сүзләр группасын яки сүзләрне тизрәк эзләп табу, уку, сүзлекләрдә иркен ориентлашу өчен алфавитны яхшы үзләштерү; Коммуникатив:күршең белән хезмәттәшлек итү. | Хр.таб. тутыру | Тормыш юлын сөйләргә |
42 | И.Гази”Кояш артыннан киткән тургай”хикәясе | 1 | | | Әңгәмә,сәнгатьле уку,сорауларга җавап бирү. | Әдәби әсәрне өйрәнү,анализлый белү. | Сорауларга тулы һәм төгәл җавап бирергә күнегү. Шәхси:күзаллый һәм хыяллана белү; Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга; Танып белү: үз фикерңне дәлилләү; белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү; Коммуникатив: телдән һәм язма сөйләмне төзи белү; иптәшләреңне һәм укытучыны ишетә һәм тыңлый белү; | Әсәр эчтәлеге буенча сорауларга җавап бирү. | эчтәлек |
43 | И.Гази”Кояш артыннан киткән тургай”хикәясендә образлар,сурәтләү алымнары | 1 | | | Сәнгатьле уку, текст буенча иҗади биремнәр эшләү. | Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе. | Эчтәлеген эзлекле итеп сөйли белү. | Мөстәкыйль иҗади эш | Иҗади эш |
44 | БСҮ Сәнгатьле сөйләм | 1 | | | Бәйләнешле сөйләм үстерү | Анализлау дәресе | Сәнгатьле сөйли белү. | | ятларга |
45 | ДТУ И.Гази”Өч Мәхмүт”хикәясе | 1 | | | Әңгәмә, бәйләнешле сөйләм үстерү,сорау кую,нәтиҗәләр чыгару | Сөйләм телен үстерү | Мөстәкыйль уку ихтыяҗы булдыру. Регулятив: эш өчен максат куя белү; Танып белү: төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру; Коммуникатив:сөйләм этикеты нормаларын үтәү:исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү; парларда эшли белү | Эчтәлек сөйләү | Характеристика язу |
46 | Р.Батулланың тормышы,иҗаты | 1 | | | Мәгъ. бирү,тормыш юлын өйрәнү | Язучы биографиясен өйрәнү. | Авторның тормыш юлы һәм иҗаты белән танышу. Регулятив:укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү; Танып белү:кирәкле сүзләр группасын яки сүзләрне тизрәк эзләп табу, уку, сүзлекләрдә иркен ориентлашу өчен алфавитны яхшы үзләштерү; Коммуникатив:күршең белән хезмәттәшлек итү. | | Әсәрләрен уку |
47 | Р.Батулланың”Имче”хикәясе | 1 | | | сәнгатьле уку,анализлау | Әдәби әсәрне өйрәнү,анализлый белү. | Төп мәгънәләрне табу, аңлата белү | Әсәр эчтәлеге буенча сорауларга җавап бирү | Эчтәлек,ана лиз |
48 | Р.Батулланың”Көчек”хикәясе | 1 | | | сәнгатьле уку,анализлау | Әдәби әсәрне өйрәнү,анализлый белү. | Төп мәгънәләрне табу, аңлата белү. Шәхси:күзаллый һәм хыяллана белү; Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга; Танып белү: үз фикерңне дәлилләү; белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү; Коммуникатив: телдән һәм язма сөйләмне төзи белү; иптәшләреңне һәм укытучыны ишетә һәм тыңлый белү; | Әсәр эчтәлеге буенча сорауларга җавап бирү | Сорауларга җавап әзерләү |
49 | Р.Батулланың”Чагыр”хикәясе | 1 | | | сәнгатьле уку,анализлау | Әдәби әсәрне өйрәнү,анализлый белү. | Төп мәгънәләрне табу, аңлата белү. Шәхси:“башкаларга карата түземлек” төшенчәсен кабул итү, аларның кадерен белү; Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга; Танып белү: предметларны чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү; Коммуникатив: дәрестә һәм төрле ситуацияләрдә катнаша белү; үзеңнең эш-гамәлләреңне аңлата белү; парларда эшли белү. | Әсәр эчтәлеге буенча сорауларга җавап бирү | Мөстәкыйль эш |
50 | Ф.Яруллин иҗаты белән танышу | 1 | | | Мәгъ. бирү,тормыш юлын өйрәнү | Язучы биографиясен өйрәнү. | Авторның тормыш юлы һәм иҗаты белән танышу. Регулятив:укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү; Танып белү:кирәкле сүзләр группасын яки сүзләрне тизрәк эзләп табу, уку, сүзлекләрдә иркен ориентлашу өчен алфавитны яхшы үзләштерү; Коммуникатив:күршең белән хезмәттәшлек итү. | | Тормыш юлын уку |
51 | Ф.Яруллин”Ак төнбоек”хикәясе | 1 | | | биремнәр үтәү,сәнгатьле уку | Анализлау дәресе | Әсәрнең идеясен билгели белү. Шәхси:күзаллый һәм хыяллана белү; Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга; Танып белү: үз фикерңне дәлилләү; белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү; Коммуникатив: телдән һәм язма сөйләмне төзи белү; иптәшләреңне һәм укытучыны ишетә һәм тыңлый белү; | | эчтәлек |
52 | Ф.Яруллин”Ак төнбоек”хик.конфликт | 1 | | | Фикер алышу,эчт.сөйләү | Анализлау дәресе | Әсәрнең проб.бил белү. Шәхси:“башкаларга карата түземлек” төшенчәсен кабул итү, аларның кадерен белү; Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга; Танып белү: предметларны чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү; Коммуникатив: дәрестә һәм төрле ситуацияләрдә катнаша белү; үзеңнең эш-гамәлләреңне аңлата белү; парларда эшли белү. | Мөстәкыйль иҗади эш | Характеристика язу |
53 | БСҮ Сәнгатьле сөйләм Ф.Яруллин”Бер өмет” | 1 | | | Бәйләнешле сөйләм үстерү | Сәнгатьле сөйләм | Интонация белән сөйләү күнекмәләре булдыру. Шәхси:күзаллый һәм хыяллана белү; Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга; Танып белү: үз фикерңне дәлилләү; белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү; Коммуникатив: телдән һәм язма сөйләмне төзи белү; иптәшләреңне һәм укытучыны ишетә һәм тыңлый белү; | | ятларга |
54 | Р.Миңнуллин иҗаты белән танышу | 1 | | | Мәгъ. бирү,тормыш юлын өйрәнү | Язучы биографиясен өйрәнү | Авторның тормыш юлы һәм иҗаты белән танышу. Регулятив:укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү; Танып белү:кирәкле сүзләр группасын яки сүзләрне тизрәк эзләп табу, уку, сүзлекләрдә иркен ориентлашу өчен алфавитны яхшы үзләштерү; Коммуникатив:күршең белән хезмәттәшлек итү. | Хр.таб. тутыру | Шигъ. уку |
55 | Р.Миңнуллин шигырьләрендә балалар дөньясы. | 1 | | | Иҗади уку күнекмәләрен үстерү | Анализлау дәресе | Укыганны анализлый белү. Регулятив:укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү; Танып белү:кирәкле сүзләр группасын яки сүзләрне тизрәк эзләп табу, уку, сүзлекләрдә иркен ориентлашу өчен алфавитны яхшы үзләштерү; Коммуникатив:күршең белән хезмәттәшлек итү. | Шигырьләр буенча биремнәр үтәү. | анализлау |
56 | Р.Миңнуллин шигырьләрендә сурәтләү чаралары | 1 | | | Укытучы сүзе, белем бирү,фикер алышу, китаплар белән танышу | Анализлау дәресе | Укыганны анализлый белү | Шигырьләр буенча биремнәр үтәү. | Сурәтләү чараларын язу |
57 | БСҮ Сәнгатьле сөйләм Р.Миңнуллин”Шундый минем туган ягым” | 1 | | | Сөйләм телен үстерү | Сәнгатьле сөйләм | Интонация белән сөйләү күнекмәләре булдыру. Шәхси:күзаллый һәм хыяллана белү; Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга; Танып белү: үз фикерңне дәлилләү; белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү; Коммуникатив: телдән һәм язма сөйләмне төзи белү; иптәшләреңне һәм укытучыны ишетә һәм тыңлый белү; | | ятларга |
58 | Лиро-эпик жанр-баллада | 1 | | | мәгълумат бирү | Яңа материалны өйрәнү | Интонация белән уку күнекмәләре булдыру | | Конспект язу |
59 | М.Җәлил”Сандугач һәм чишмә” | 1 | | | сәнгатьле уку,анализлау | Анализлау дәресе | Интонация белән уку күнекмәләре булдыру | Тест төзү | Сурәтләү чараларын язу |
60 | ДТУ М.Җәлил”Ана бәйрәме” | 1 | | | Әңгәмә, бәйләнешле сөйләм үстерү,сорау кую,нәтиҗәләр чыгару | Сөйләм телен үстерү | Укыганны анализлый белү. Регулятив:укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү; Танып белү:кирәкле сүзләр группасын яки сүзләрне тизрәк эзләп табу, уку, сүзлекләрдә иркен ориентлашу өчен алфавитны яхшы үзләштерү; Коммуникатив:күршең белән хезмәттәшлек итү. | | Рәсем ясау |
61 | И.Юзеев иҗаты турында кыскача белешмә. | 1 | | | Мәгъ. бирү,тормыш юлын өйрәнү | Язучы биографиясен өйрәнү | Авт.тормыш юлы,иҗаты белән танышу. Регулятив:укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү; Танып белү:кирәкле сүзләр группасын яки сүзләрне тизрәк эзләп табу, уку, сүзлекләрдә иркен ориентлашу өчен алфавитны яхшы үзләштерү; Коммуникатив:күршең белән хезмәттәшлек итү. | | Тормыш юлын уку |
62 | И.Юзеев “Бакчачы турында баллада” | 1 | | | сәнгатьле уку,анализлау | Анализлау дәресе | Төп мәгънәләрне табу, аңлата белү | Шигырьләр буенча биремнәр үтәү. | Вакыйгаларны сөйләү |
63 | “Йолдыз кашка турында баллада” | 1 | | | сәнгатьле уку,анализлау | Анализлау дәресе | Төп мәгънәләрне табу, аңлата белү. Регулятив: эш өчен максат куя белү; Танып белү: төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру; Коммуникатив:сөйләм этикеты нормаларын үтәү:исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү; парларда эшли белү. | | Сорауларга җаваплар әзерләү |
64 | БСҮ Сәнгатьле сөйләм | 1 | | | Сөйләм телен үстерү | Сөйләм телен үстерү | Интонация белән уку күнекмәләре булдыру. Регулятив:укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү; Танып белү:кирәкле сүзләр группасын яки сүзләрне тизрәк эзләп табу, уку, сүзлекләрдә иркен ориентлашу өчен алфавитны яхшы үзләштерү; Коммуникатив:күршең белән хезмәттәшлек итү. | Яттан сөйләү | |
65 | Ә.Фәйзи иҗатына кыскача күзәтү. | 1 | | | Мәгъ. бирү,тормыш юлын өйрәнү | Язучы биографиясен өйрәнү | Авторның тормыш юлы һәм иҗаты белән танышу. Регулятив:укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү; Танып белү:кирәкле сүзләр группасын яки сүзләрне тизрәк эзләп табу, уку, сүзлекләрдә иркен ориентлашу өчен алфавитны яхшы үзләштерү; Коммуникатив:күршең белән хезмәттәшлек итү. | | Тормыш юлын уку |
66 | Ә. Фәйзи “Тукай” романы. Уку һәм анализлау. | 1 | | | Укытучы сүзе,сорау һәм биремнәргә җавап бирү. | Анализлау дәресе | Эчтәлеген эзлекле итеп сөйли белү. Регулятив: эш өчен максат куя белү; Танып белү: төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру; Коммуникатив:сөйләм этикеты нормаларын үтәү:исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү; парларда эшли белү | Әсәр эчтәлеге буенча сорауларга җавап бирү | эчтәлек |
67 | Тукай язмышы. | 1 | | | сәнгатьле уку,анализлау | Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе. | Эчтәлеген эзлекле итеп сөйли белү. Регулятив:укытучы белән берлектә яңа уку мәсьәләсе куя белү; куелган мәсьәне чишү өчен дөрес юл сайлый белү; Танып белү:кирәкле сүзләр группасын яки сүзләрне тизрәк эзләп табу, уку, сүзлекләрдә иркен ориентлашу өчен алфавитны яхшы үзләштерү; Коммуникатив:күршең белән хезмәттәшлек итү. | | Тест төзү |
68 | Тукайның халык баласы булуы. | 1 | | | әңгәмә,белемнәрне ныгыту | Гомумиләштерү дәресе | Төп мәгънәләрне табу, аңлата белү. Шәхси:күзаллый һәм хыяллана белү; Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга; Танып белү: үз фикерңне дәлилләү; белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү; Коммуникатив: телдән һәм язма сөйләмне төзи белү; иптәшләреңне һәм укытучыны ишетә һәм тыңлый белү; | Тест төзү | эчтәлек |
69 | Шәпеш һәм Сираҗи хәлфәләргә чагыштырмача характеристика | 1 | | | фикер алышу, китаплар белән танышу | әңгәмә | Укыганны анализлый белү. Регулятив: эш өчен максат куя белү; Танып белү: төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру; Коммуникатив:сөйләм этикеты нормаларын үтәү:исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү; парларда эшли белү | | Характеристика язу |
70 | ДТУ ”Л.Шагыйрьҗан”Тукай тавышы”поэмасы | 1 | | | әңгәмә,белемнәрне ныгыту | Сөйләм телен үстерү | Мөстәкыйль уку ихтыяҗы булдыру. Шәхси:күзаллый һәм хыяллана белү; Регулятив: үз җавабыңны яки иптәшеңнең җавабын раслау өчен кагыйдәгә таянырга мөмкин икәнен аңларга; Танып белү: үз фикерңне дәлилләү; белемнәрне иҗади эш вакытында куллана белү; Коммуникатив: телдән һәм язма сөйләмне төзи белү; иптәшләреңне һәм укытучыны ишетә һәм тыңлый белү; | | |