Ма?саты: Бала т?рбиесінде ата-ананы? алатын орныны? ерекше екенін т?сіндіру; ата-ана бойына ?здерін т?рбиеші м??алім ретінде ?арауда ?ызы?ушылы?тарын дамыту; баламен д?рыс тіл табысу?а, баламен ?ысым т?сірмей, зорлы? – зомбылы?сыз ?арым – ?атынас орнату?а ба?ыт беру.
Бала-адамны? келешегі, баланы т?рбиелеу, ?о?амны? сапалы м?шесі етіп ?сіру ата-ананы? арда?ты борышы. Бала жасында ?алай т?рбиеленсе, есейгенде соны істейді. Хал?ымызда «Баланы жастан» деген ма?ал бар. Біра? ?немі «?йтпе,б?йтпе» деп отырса да бала ынжы?,жас?анша? болады. Біра?, бала т?рбиелеуді? ж?ні осы екен деп,т?рбиеден тыс ?аталды? к?рсетуді? ?зі бала ?міріне ?ауіп ту?ызады. ?аталды? керек десек те. т?рбиелеуді? д?рыс жолдарын ?олдан?ан ж?н. Бала білуге ??мар, к?ргеніне еліктегіш, т?сінбесе с?ра?ыш, к?кірегі таза, сыншыл ж?не шыншыл болады. Баланы? бойында?ы осы ?асиетін са?тау ?шін о?ан тура шыншыл, адамгершілік т?рбие керек. ?азіргі уа?ытта балаларды? телевизор, компьютердерден к?ретіні ?рып -со?у, жан-жануарларды ж?бірлеуді к?реді. Осыны к?рген бала іштей нені? д?рысты?ын, нені? б?рысты?ын т?сіне бермейді. ?детте теріс ?ылы?тан кейін жаза т?рады. Бала ата-анасыны? жазасын ?ділетсіз жаза деп сезінеді. Біра? бала?а не ?шін жазалан?анын д?рыстап ойландыр?ан ж?н ж?не бала ?зін ата-ананы? орнына ?ойып, ?з ?ылы?ын оларды? к?зімен к?руге тырыстыру керек. «?ке к?рген о? жанар, шеше к?рген тон пішер» демекші бала?а отбасы т?рбиесіні? ?сері мол.Т?рбиеге ?сер ететін ?скен орта, ата-ананы? т?рбиесі д?рыс болмаса, бала?а кері ?сер етеді. Отбасында?ы ата-ананы? мінез-??л?ы бала?а ?лгі-?неге алатын басты нысанасы болма?. Сонымен, ?мірді? жеке- дара т?л?асы бол?анды?тан, баланы? ?з ???ы?ын ?ор?ау конвенциясын ?олдай отырып, мектепте 19-28 караша аралы?ында «Зорлы?-зомбылы?сыз балалы? ша?» атты республикалы? а?паратты? нау?ан бойынша мектепішілік іс-шаралар ?ткізілуде. Б?гінгі кездесу «Зорлы? - зомбылы?сыз балалы? ша?» атты республикалы? айлы??а арналады. Жиналысымызды бастау?а р??сат еті?іздер.
Адам?а жасынан б?ла? суындай м?лдір, айнадай таза болып ?мір с?руге машы?тандыру ?шін аса ?лкен т?рбие керек.
Фильмнен ?зінді к?рейік «Балалы? ша?».
?рине б?л ?мірді? ?ызы? кездері.
С?би нені біледі деп, нем??райлы ойла?анды?тан болып ?ателесіп ж?рген жа?дайымыз да аз емес. Н?ресте с?йлей алмасада б?рін т?сінеді. Сонды?тан оны? ?асында келе?сіз жа?дай жасау?а, былапыт с?йлеуге, ай?ай-шу к?теруге болмайды. ?р ата-ана баласын жа?сы адам болса екен деп армандайды. Алайда, ол тез арада тамаша адам бола ?оймайды. Ол ?шін ?здері арасын сыпайы ?атынасып м?дениеттілік танытумен ?атар, о?аш мінез шы?армауы ?ажет. «Балапан ?яда нені к?рсе ?ш?анда соны іледі»-деген аталы с?з содан ?ал?ан. Кейбір ата-аналар баланы ?рып со?ып, ?ор?ытып т?рбиелеймін деп ?ателік жасап та ж?р. Б?л жа?сы т?рбие болмайды да, керсінше сол баланы? ?атігез болуына немесе ?ор?а? болуына ы?пал етеді.?атал болса?ыз бала?ызды ренжітіп, ж?регіне ?аяу саласыз.
Сондай-а? баланы м?н-ма?анасыз еркелететін ата-аналарда жиі кездеседі.Еркелікті?де ж?ні бар. К?п еркеліктен бала ?з білермендігімен кетедіде,?рі ?ке-шешесіні? тілін ала бермейтіндігі кездеседі. ?андай да бір жа?дай?а т?зімсіз, тентек болып кететіндер де бар.
«Егер бала ерке болып ?сетін болса, онда ?мірін жылап ?ткізеді» -дейді Юсуф Хаджип.
Экран?а назар салып,жа?алы?тар?а ??ла? т?рейік «О?ушылар?а жасалатын зорлы?-зомбылы? азаймай т?р»
Егерде бала ата – анасыны? айт?анын ты?дамай теріс ?ылы?тар к?рсетсе, ата – анасы баламен тіл табыса алмай к?бінесе т?рбиені? ?ате ж?не же?іл т?рі зорлы? к?рсетуге ж?гінеді. «?яда нені к?рсе?, ?ш?анда соны ілерсі?» дегендей ?й ?абыр?асында зорлы? к?ріп ?скен балалар болаша?та ?з жан?яларында да соны істейді. Б?л тіпті отбасылы? д?ст?рге де айналып кетуі м?мкін. Я?ни ?з кезегінде т??ым?уалаушылы? ауру?а жал?асады.
-М?ны ?алай то?тату?а болады? Зорлы? – зомбылы?сыз балалы? ша?» болу ?шін не жасау керек?/ ата-аналарды? пікірі/
Т?йін.
Баланы? отбасында д?рыс, жа?сы, ?негелі т?рбие алуы ата-ана?а байланысты екенін талдады?, соны? ішінде кейінгі ?зге ортада?ы бала т?рбиесіні? негізі - м??алім мен ата-ананы? к?мегі, ?ада?алауы, уа?ыт б?луі мен ?зара ты?ыз ?арым – ?атынасты? болуымен негізделеді. Видеотаспадан «?иын балалы? ша?» атты видеороликті ?арау, пікірталас ж?ргізу. Ал?ан ой-пікірлері,?серлері ?андай екенін,д?рыс-б?рысты?ын тал?ылау.
Видео:Балаларды зорлы?-зомбылы?сыз ?сірейік»
Т?йін:
– ?азіргі та?да жас?спірімдер арасында?ы ?ылмыспен к?ресті? е? тиімді жолы ?андай?
Деген с?ра??а мен былайша т?йіндегім келіп отыр.
– Е? бастысы ата-аналар немесе оларды ауыстыратын т?л?алар к?мелетке толма?андар мен жас?спірімдерге д?рыс т?рбие беріп, жауапкершілікпен ?з ата-ана ???ы?тарын орындаулары ?ажет. Баласыны? тарапынан бай?алатын ?згерістерге к??іл б?ліп, ерекше назар аударулары ?ажет. Т?рбие – отбасынан басталады, сонды?тан да ?р отбасы ?з ?ясынан саламатты, т?рбиелі азаматты? шы?уы ?шін барын салып, жауапкершілікпен ?араулары тиіс. К?мелетке толма?андар ісі ж?ніндегі б?лім инспекторлары тарапынан да жасалатын ы?пал зор.
Ке?ес беру
?алай зорлы? – зомбылы??а душар болмау?
· К?шеде т?нгі беймезгіл уа?ытта ?алмау?а тырысу, к?шеде танымайтын адамдармен ??гімелеспеу ж?не онымен ?ара??ы жерлерге, адамдар жо? орындар?а ж?не т.б. жерлерге бармау.
· Егер Сізге т?рмысты? зорлы? – зомбылы? ?ауіп т?ндірсе, ?йден кетіп ?алу?а тырысу, ертерек ?ашып кетуге с?мке?ді дайындау, тиісті ??жаттарынмен бірге, к?рші – к?лемдерінмен с?йлесу, ай?ай – шу шы?арыл?анда келу ж?не полиция?а хабарлау. Сонды?танда бала?а мынаны т?сіндірген ж?н:
· ?йде жал?ыз бол?анда, б?тен адамдарды ?йге кіргізбеу керек;
-« Бала дегеніміз -болаша?» деген екен француз жазушысы
Гюго Виктор Мари. Бала періште дейді. Оларды? пейілі, ниеттері ?андай т?йы? болса, к??ілдері сондай м?лдір! «Адамны? бір ?ызы?ы бала деген »-деп Абай атамыз айыт?андай, мынау тіршілікте адам баласыны? алтын?а айырбастап ала алмайтын аяулы с?ттері к?п-а?. Баланы? ысты?-суы?ына к?ймейтін, жа?сылы?ына с?йінбейтін ата-ана жо? шы?ар.
Жо?арыда?ы даналы? с?зге с?йенсек, м??алімдер балалар?а ?лкен адамды? ба?ыт беруі ?шін тек ата-анамен бірігіп ж?мыс істеу керек екенін ескерткен. Сонды?тан, бала?ызды? отбасында?ы алатын ал?аш?ы т?рбие ?лгісі зорлы? пен зомбылы?сыз ортада орындалуы тиіс. «?яда нені к?рсе?, ?ш?анда соны ілерсі?» дегендей, бала ?андай ортада т?рбие к?рсе, сондай орта?а ?йренісіп, сі?ісіп, ?з дегенінде д?л ата – аналарды? ?ателіктерін ?айталайды, я?ни келесі келер ?рпа? та зорлы? – зомбылы? ортада т?рбиеленеді.
Ендеше, баланы сеніммен т?рбиелеу – зор н?тиже береді деп ойлаймын. Бала?мен дос, сырлас бола біл. Еш?ашан ?аталды?пен адамды адам ете алмайсы?. ?атыгездік баланы ашындырады, ж?регіне ?шпенділік тудырады. Содан сырттай ба?ынышты к?рінгенімен, ішкі ?арсылы?ы ?се береді. ?арсылы? ?арсылы?ты ту?ызады деген физиканы? за?ы бар ?ой. ?ай уа?ытта да ж?мса? ?аттыны же?еді. Су ж?мса?, тамшылап т?рып, тасты теседі. ?ке-шеше ретінде ?о?а?дап, ?з ойы?ды ты?палай берсе?, баланы? т?л?алы? ?асиеттері ашылмай ?алады. Бетінен ?а?па, біра? белін буып жол?а сал. Д?ниедегі ма?сатты? да, міндетті? де е? ?лкені – ол ерте?гі к?нге ?негелі, парасатты ?рпа? ?алдыру.Сонымен В.А.Сухомлинский «Тек ?ана ата-аналармен бірге, жалпы к?ш-жігерді біріктіру ар?асында м??алімдер балалар?а ?лкен адамды? ба?ыт беруі м?мкін.»
Просмотр содержимого документа
«ата-аналар жиналысы "Бала-бауыр еті?"»
Тақырыбы: «Зорлық-зомбылықсыз және қатыгездіксіз отбасы»
Мақсаты: Бала тәрбиесінде ата-ананың алатын орнының ерекше екенін түсіндіру; ата-ана бойына өздерін тәрбиеші мұғалім ретінде қарауда қызығушылықтарын дамыту; баламен дұрыс тіл табысуға, баламен қысым түсірмей, зорлық – зомбылықсыз қарым – қатынас орнатуға бағыт беру.
І. Баяндама «Құқықытық тәрбие-қоғам талабы» атты баяндама мазмұнымен таныстырып, әңгімелесу жүргізу.
Қайырлы күн құрметті ата-аналар! Бүгін сіздер «Зорлық-зомбылықсыз және қатыгездіксіз отбасы» атты ата-аналар жиналысына жиналып отырсыздар. Қош келдіңіздер!
1. Ұйымдастыру кезеңі.
2. Тыныштық сәті.
3. Кіріспе
Бала-адамның келешегі, баланы тәрбиелеу, қоғамның сапалы мүшесі етіп өсіру ата-ананың ардақты борышы. Бала жасында қалай тәрбиеленсе, есейгенде соны істейді. Халқымызда «Баланы жастан» деген мақал бар. Бірақ үнемі «үйтпе,бүйтпе» деп отырса да бала ынжық,жасқаншақ болады. Бірақ, бала тәрбиелеудің жөні осы екен деп,тәрбиеден тыс қаталдық көрсетудің өзі бала өміріне қауіп туғызады. Қаталдық керек десек те... тәрбиелеудің дұрыс жолдарын қолданған жөн. Бала білуге құмар, көргеніне еліктегіш, түсінбесе сұрағыш, көкірегі таза, сыншыл және шыншыл болады. Баланың бойындағы осы қасиетін сақтау үшін оған тура шыншыл, адамгершілік тәрбие керек. Қазіргі уақытта балалардың телевизор, компьютердерден көретіні ұрып -соғу, жан-жануарларды жәбірлеуді көреді. Осыны көрген бала іштей ненің дұрыстығын, ненің бұрыстығын түсіне бермейді. Әдетте теріс қылықтан кейін жаза тұрады. Бала ата-анасының жазасын әділетсіз жаза деп сезінеді. Бірақ балаға не үшін жазаланғанын дұрыстап ойландырған жөн және бала өзін ата-ананың орнына қойып, өз қылығын олардың көзімен көруге тырыстыру керек. «Әке көрген оқ жанар, шеше көрген тон пішер» демекші балаға отбасы тәрбиесінің әсері мол.Тәрбиеге әсер ететін өскен орта, ата-ананың тәрбиесі дұрыс болмаса, балаға кері әсер етеді. Отбасындағы ата-ананың мінез-құлқы балаға үлгі-өнеге алатын басты нысанасы болмақ. Сонымен, өмірдің жеке- дара тұлғасы болғандықтан, баланың өз құқығын қорғау конвенциясын қолдай отырып, мектепте 19-28 караша аралығында «Зорлық-зомбылықсыз балалық шақ» атты республикалық ақпараттық науқан бойынша мектепішілік іс-шаралар өткізілуде. Бүгінгі кездесу «Зорлық - зомбылықсыз балалық шақ» атты республикалық айлыққа арналады. Жиналысымызды бастауға рұқсат етіңіздер.
Адамға жасынан бұлақ суындай мөлдір, айнадай таза болып өмір сүруге машықтандыру үшін аса үлкен тәрбие керек.
Фильмнен үзінді көрейік «Балалық шақ» .
Әрине бұл өмірдің қызық кездері.
Сәби нені біледі деп, немқұрайлы ойлағандықтан болып қателесіп жүрген жағдайымыз да аз емес. Нәресте сөйлей алмасада бәрін түсінеді. Сондықтан оның қасында келеңсіз жағдай жасауға , былапыт сөйлеуге, айқай-шу көтеруге болмайды. Әр ата-ана баласын жақсы адам болса екен деп армандайды. Алайда, ол тез арада тамаша адам бола қоймайды. Ол үшін өздері арасын сыпайы қатынасып мәдениеттілік танытумен қатар, оғаш мінез шығармауы қажет. «Балапан ұяда нені көрсе ұшқанда соны іледі»-деген аталы сөз содан қалған. Кейбір ата-аналар баланы ұрып соғып, қорқытып тәрбиелеймін деп қателік жасап та жүр. Бұл жақсы тәрбие болмайды да, керсінше сол баланың қатігез болуына немесе қорқақ болуына ықпал етеді.Қатал болсаңыз балаңызды ренжітіп, жүрегіне қаяу саласыз.
Сондай-ақ баланы мән-мағанасыз еркелететін ата-аналарда жиі кездеседі.Еркеліктіңде жөні бар. Көп еркеліктен бала өз білермендігімен кетедіде,әрі әке-шешесінің тілін ала бермейтіндігі кездеседі. Қандай да бір жағдайға төзімсіз, тентек болып кететіндер де бар.
«Егер бала ерке болып өсетін болса, онда өмірін жылап өткізеді» -дейді Юсуф Хаджип.
Экранға назар салып,жаңалықтарға құлақ түрейік «Оқушыларға жасалатын зорлық-зомбылық азаймай тұр»
Пікірлесейік
-Ойланыңыздаршы, қай уақытта көбінесе отбасыларында зорлық зомбылық болады?
Түйін.
Егерде бала ата – анасының айтқанын тыңдамай теріс қылықтар көрсетсе, ата – анасы баламен тіл табыса алмай көбінесе тәрбиенің қате және жеңіл түрі зорлық көрсетуге жүгінеді. «Ұяда нені көрсең, ұшқанда соны ілерсің» дегендей үй қабырғасында зорлық көріп өскен балалар болашақта өз жанұяларында да соны істейді. Бұл тіпті отбасылық дәстүрге де айналып кетуі мүмкін. Яғни өз кезегінде тұқымқуалаушылық ауруға жалғасады.
-Мұны қалай тоқтатуға болады? Зорлық – зомбылықсыз балалық шақ» болу үшін не жасау керек?/ ата-аналардың пікірі/
Түйін.
Баланың отбасында дұрыс, жақсы, өнегелі тәрбие алуы ата-анаға байланысты екенін талдадық, соның ішінде кейінгі өзге ортадағы бала тәрбиесінің негізі - мұғалім мен ата-ананың көмегі, қадағалауы, уақыт бөлуі мен өзара тығыз қарым – қатынастың болуымен негізделеді. Видеотаспадан «Қиын балалық шақ» атты видеороликті қарау, пікірталас жүргізу. Алған ой-пікірлері,әсерлері қандай екенін,дұрыс-бұрыстығын талқылау.
Видео:Балаларды зорлық-зомбылықсыз өсірейік»
Түйін:
– Қазіргі таңда жасөспірімдер арасындағы қылмыспен күрестің ең тиімді жолы қандай?
Деген сұраққа мен былайша түйіндегім келіп отыр.
– Ең бастысы ата-аналар немесе оларды ауыстыратын тұлғалар кәмелетке толмағандар мен жасөспірімдерге дұрыс тәрбие беріп, жауапкершілікпен өз ата-ана құқықтарын орындаулары қажет. Баласының тарапынан байқалатын өзгерістерге көңіл бөліп, ерекше назар аударулары қажет. Тәрбие – отбасынан басталады, сондықтан да әр отбасы өз ұясынан саламатты, тәрбиелі азаматтың шығуы үшін барын салып, жауапкершілікпен қараулары тиіс. Кәмелетке толмағандар ісі жөніндегі бөлім инспекторлары тарапынан да жасалатын ықпал зор.
Кеңес беру
Қалай зорлық – зомбылыққа душар болмау?
Көшеде түнгі беймезгіл уақытта қалмауға тырысу, көшеде танымайтын адамдармен әңгімелеспеу және онымен қараңғы жерлерге, адамдар жоқ орындарға және т.б. жерлерге бармау.
Егер Сізге тұрмыстық зорлық – зомбылық қауіп төндірсе, үйден кетіп қалуға тырысу, ертерек қашып кетуге сөмкеңді дайындау, тиісті құжаттарынмен бірге, көрші – көлемдерінмен сөйлесу, айқай – шу шығарылғанда келу және полицияға хабарлау. Сондықтанда балаға мынаны түсіндірген жөн:
Үйде жалғыз болғанда, бөтен адамдарды үйге кіргізбеу керек;
Көшенің қараңғы жерлерінен, көпшілік жүрмейтін саябақтар мен стадиондардан аулақ жүруге үйрету.
Балаға сеніңіз, сонда ол сізге барлық шындығын айтуды үйренеді; - Дұрыс тәрбие балаға болашаққа деген сеніммен қарауға және қауіп-қатерді тез білуге үйретеді; - Тәрбиеші мен репетиторды жалдағанда өте мұқият болған жөн, себебі сіз балаңызды басқа адамның тәрбиесіне бергелі отырсыз;
Егер сіз балаға қатыгездікпен қарау жағдайларын естігін болсаңыз немесе көрген болсаңыз бірден тиісті органдарға хабарлаңыз.
-« Бала дегеніміз -болашақ» деген екен француз жазушысы
Гюго Виктор Мари. Бала періште дейді. Олардың пейілі, ниеттері қандай тұйық болса, көңілдері сондай мөлдір! «Адамның бір қызығы бала деген »-деп Абай атамыз айытқандай, мынау тіршілікте адам баласының алтынға айырбастап ала алмайтын аяулы сәттері көп-ақ. Баланың ыстық-суығына күймейтін, жақсылығына сүйінбейтін ата-ана жоқ шығар.
Жоғарыдағы даналық сөзге сүйенсек, мұғалімдер балаларға үлкен адамдық бағыт беруі үшін тек ата-анамен бірігіп жұмыс істеу керек екенін ескерткен. Сондықтан, балаңыздың отбасындағы алатын алғашқы тәрбие үлгісі зорлық пен зомбылықсыз ортада орындалуы тиіс. «Ұяда нені көрсең, ұшқанда соны ілерсің» дегендей, бала қандай ортада тәрбие көрсе, сондай ортаға үйренісіп, сіңісіп, өз дегенінде дәл ата – аналардың қателіктерін қайталайды, яғни келесі келер ұрпақ та зорлық – зомбылық ортада тәрбиеленеді.
Ендеше, баланы сеніммен тәрбиелеу – зор нәтиже береді деп ойлаймын. Балаңмен дос, сырлас бола біл. Ешқашан қаталдықпен адамды адам ете алмайсың. Қатыгездік баланы ашындырады, жүрегіне өшпенділік тудырады. Содан сырттай бағынышты көрінгенімен, ішкі қарсылығы өсе береді. Қарсылық қарсылықты туғызады деген физиканың заңы бар ғой. Қай уақытта да жұмсақ қаттыны жеңеді. Су жұмсақ, тамшылап тұрып, тасты теседі. Әке-шеше ретінде қоқаңдап, өз ойыңды тықпалай берсең, баланың тұлғалық қасиеттері ашылмай қалады. Бетінен қақпа, бірақ белін буып жолға сал. Дүниедегі мақсаттың да, міндеттің де ең үлкені – ол ертеңгі күнге өнегелі, парасатты ұрпақ қалдыру.Сонымен В.А.Сухомлинский «Тек қана ата-аналармен бірге, жалпы күш-жігерді біріктіру арқасында мұғалімдер балаларға үлкен адамдық бағыт беруі мүмкін.»
Ата - аналарға ұсыныстар таратылады.
• Өз ұлыңызға, қызыңызға қуаныңыз.
• Баламен қамқоршы, құптаушы қалпында сөйлесіңіз
• Бала сізбен сөйлесіп жатқанда, оның сөзін бөлмей, зейін қойып тыңдаңыз
• Балаға нақты және белгілі бір талап орнатыңыз
• Баламен әңгімеде заттарды олардың белгілерін және олармен әрекетті көбірек айтыңыз
• Сіздің түсіндіргеніңіз қарапайым және түсінікті болуы керек.
• Ашық, нақты сөйлеңіз.
• Шыдамды болыңыз
• Бастапқыда «Не» деп содан соң, «Неге және не үшін» деп сұраңыз.
• Әр күн сайын балаға оқып беріңіз және оқылғанды талқылап отырыңыз.
• Баланың сұрақ қоюға талпынысын мадақтаңыз.
• Балаңыздың білім құмарлығын, қиялын мақтаңыз.
• Баланы жиі мақтаңыз.
• Басқа балалармен ойнағанын мадақтаңыз. Балада өзі айта алатындай жаңа әсердің бар болуын қадағалаңыз.
• Үйде сізбен бірге баланың бір нәрсе жасауына жағдай жасаңыз.
• Сүйікті әндер, өлеңдер және балалар ертегісінің жазбалары бар үн таспалар, кассеталарды алыңыз: ол қайта – қайта тыңдай берсін.
• Сурет салуды, коллекцияны және т. б. деген қызығушылығын көрсетуге тырысыңыз.
Қорытындылау
1. Бүгінгі жиналыстан қандай әсер алдыңыздар?
2. Қандай ұсыныстарыңыз бар?
Топпен ән айту
Енді қайтып қауысқанша тыныштықта болайық. Бір-бірімізді шынайы сүйіп жүрейік!
