Просмотр содержимого документа
«А?ыл с?з,на?ыл с?з »
Оңтүстік Қазақстан облысы
Сарыағаш қаласы
«№5 С.Ысмайылов атындағы жалпы орта мектебі»
мемлекеттік мекемесі
Ашық тәрбие
сағаты
Тақырыбы: «Ақыл сөз , нақыл сөз»
Бастауыш сынып мұғалімі:Бостанова Гульмара
Мақсаты: халқымыздың ата заманнан келе жатқан ұлттық салт–дәстүрі негізінде адамгершілікке , имандылыққа ,инабаттылыққа тәрбиелеу;ұлттық дүниетаным негіздерін қалыптастыру,бабалардан қалған ұлағатты , ғибрат аларлық сөздерді балаларға ұғындыру,сол сөздерден өнеге алуға баулу.
Көрнекілігі: қанатты сөздер , мақал – мәтелдер ,сөзжұмбақ , ребус , «Бой жазу» т.б. ойындар.
Барысы.
Ұйымдастыру кезеңі
1-жүргізуші:Сен білесің бе? Біздің кезекті сынып сағатымыз қалай аталады екен?
2-жүргізуші:Кел , «Сиқырлы кітабымызды» ашып көрейік!
Ой , кітап ашылмады ғой!
1-жүргізуші:Онда біздің сабағымызға үлкен қария қонаққа келмекші.Міне , сол кісі бүгінгі сынып сағатының қай тақырыпта өтілетінін айта келмекші.
2-жүргізуші:Қайда екен ол кісі?Қарсы алайықшы.
Екеуі бірге:
Ассалаумағалейкум әже!
Әже: Амансындар ма, балалар !Мен сонау алыстан ат терлетіп сендердің сабақтарыңа асығып келдім.
1-жүргізуші:Ақсақал , бүгінгі сабағымыз сіздің келуіңізге байланысты болып тұр.Сабақты қай тақырыпта өткізген дұрыс деп ойлайсыз?
Әже:Әй,балаларым–ай! Қазір қиын заман болып тұр ғой!Кішкентай балалар өнегелі болып өсуі үшін нақыл сөздерді үйретсек қайтеді?
2-жүргізуші:Онда бүгінгі сабағымызды «Ақыл сөз ,нақыл сөз» деп алғанымыз дұрыс болар.
1-жүргізуші:Әже бұл сабағымыз мәнді болу үшін қалай , неден бастағанымыз дұрыс?
Әже:Қане , балаларым ,бәріміз алдымен тәрбие ауылына барайық.
Тәрбие ауылы(Көріністер)
1-көрініс
Әкесі газет оқып отыр ,баласы келеді. Екі қолын бүйіріне таянады.
–Әке , доп ойнап келсем қайтеді?
–Бара ғой , балам!
Балам, мына тұрысың не ,екі қолыңды бүйіріңе таянғаның не ?
Белді таянуға болмайды.Бұл жаман ырым.
–Жарайды , әке , енді қайталамаймын!
–Дұрыс.
Балалар белді таянған жаман ырым.
2-көрініс
Анасы киім тігіп отыр .Қызы жүгіріп келеді.
–Анашым , сіздің қасыңызға отыруға бола ма?
–Келе ғой , күнім!
Қызы тізесін құшақтайды.
–Қызым , тізеңді құшақтама ,бұл жаман ырым.Бұрынғы кезде ері қайтқан әйелдер тізесін құшақтап жылаған.Енді бұлай істеуші болма!
–Жарайды , апа!
Әже:Қандай тәрбиелі , өнегелі балалар!
2-жүргізуші:Әже, енді осы балалардың тыйым сөздерді қаншалықты білетіндігін байқасақ қайтеді?
Ернұр:Отқа су құйма , түкірме, от – өмір , тіршілік көзі.
Алтынай:Қазақ түнде мал , адам санамайды , себебі басың кемиді деп есептеген.
Әсілбек:Пышақтың жүзін жалама, пышаққа кезенбе , себебі пышақ ұзарып кетеді.
Нұрлыбек:Үйге қарай , үйді айналып жүгірме.
Сая:Айға қарай қолыңды шошайтпа
Ғалымжан : Күлді , тұзды баспа, шашпа, аяғың ауырады .
Сұлтан : Жағыңды, беліңді таянба , тізеңді құшақтама .Тек қаралы адамдар ғана осылай отырады .
Бейбарыс : Бас киімді лақтырма , теппе, басың ауырады .
Асхат : Итті теппе , итке су шашпа , ит те жеті қазынаның бірі .
«Ата толғауы» күйі ойнап тұрады.
1 – оқушы:
Ата салты – ардақты,
Әрбір сөзі салмақты.
Сол сөздерді ұқпасаң,
Тістерсің бір күн бармақты.
2 – оқушы:
Көп жасаған қария –
Ақылы теңіз –дария
Көп өнеге сөзі бар,
Сөзі соқпақ , өзі нәр.
1-жүргізуші:Арман деген не?
3 – оқушы:
Арман деген – ақыл-ойдың шындығы. Құс ұшсам дейді, бала өссем дейді,қыз көрікті болсам дейді,жігіт бақытты болсам дейді.Қарт жүзге жетсем дейді, ұстаз шәкіртіне үлгі болсам дейді.Арманына адаспаған жетеді , ақымақ бұл өмірден түңіліп өтеді.
2-жүргізуші:Бақытты болу оңай ма ?
4 – оқушы:
Ақыл басыңда болса , бақыт жаныңіда боладды. Ақыл адамды азаптан да , мазақтан да құтқарады.Өмірде шын бақытты боласмын десең , ақылдықты үйрен.
1-жүргізуші: Дос табу оңай ма?
5 – оқушы:
Өмірде ақылдыға дос табу қиын , ақымаққа оңай . Ақылдының досы аз , қасы көп , ақымақттың досы көп болғанымен жақсылығы жоқ. Жақсылығы жоқ достың қастығы аяқ астында жатады.
2-жүргізуші: Өмірде не жетім?
6 – оқушы:
Өмірде тоғыз жетім бар.
Халқына сенімсіз болса – хан жетім
Ханы ақылсыз болса – халқы жетім.
Кеңесшісі ақылсыз болса – әкім жетім.
Суы жоқ құдық –жетім
Ұлы жоқ әке –жетім.
Қызы жетесіз болса – ана жетім.
Досы жоқ жігіт – жетім.
Шәкіртсіз ұстаз –жетім.
Ата-анасы жоқ бала –жетім.
1-жүргізуші:Үйде кім ,елде кім қадірлі?
7-оқушы: Үйде қонақ , қарт, бала қадірлі.
Елде хан, әкім , ұстаз қадірлі.
2-жүргізуші:Жоқты бар , ашты тоқ ететін кім?
8-оқушы: Әке қанша мейірімді болса да , ананың жөні бөлек.Жоқты бар ,ашты тоқ ететін –ана.Анасыз бала ұйықтамайды, қатықсыз айран ұйымайды.
1-жүргізуші: Елді кім , үйді кім бүлдіреді?
9-оқушы:Елді өсекші бүлдіреді,үйді ақылсыз бала бүлдіреді.
Әкім ақылсыз болса – ел тозады, өсек әкімді өсірмейді.
2-жүргізуші: Үйдегі алтын қазық кім?
10-оқушы:Үйдегі алтын қазық – ана.Ана ақылды болса , бала дана болады. Ана тәрбиесі – қызға үлгі, әке тәрбиесі – ұлға үлгі. Ана – ақылшың , әке – қамқоршың.
1-жүргізуші:Өмір сүру үшін не қажет?
11-оқушы: Адамның өмір сүруі үшін су , от, тұз,ақыл қажет.Су тіршіліктің нәрін береді, от өмірдің сәнін береді,тұз астың дәмін келтіреді,ақыл мәнін береді.Адам ақылмен ағайынды табады, ақылсыз адам ағайыннан безеді.
«Испан» биі
2-жүргізуші:Шындықты не бұзады?
12-оқушы:Тіл бұзады.Шындықты тіл бұзса , өсекші көбейеді , не өсек көбейеді.Адал адам шындыққа ие болса ,ақылы артады.Ақымақ адам шындықты білсе , өсек қылады.Өсек ерді бұзады.
1-жүргізуші:Адамға ақыл беретін кімдер?
13-оқушы: Ата – ана, ұстаз, дос. Ата – ана ақылын баласына айтады, ұстаз шәкіртіне айтады. Адал дос – ақылшың , ақылшы дос - жақының. Досы көптің табысы көп , табысы көптің жақыны көп.
2-жүргізуші: Адамның ақылы қайда ?
14-оқушы:Ханның ақылы тағында .
Әкімнің ақылы жанында.
Ғалымның ақылы басында .
Ананың ақылы жасында.
Жігіттің ақылы жақсылығында.
Ақымықтың ақылы қім көрінгеннің қалтасында.
«Үнді» биі
1-жүргізуші: Достықты нығайтатын не ?
15-оқушы: Достық пен жолдастықты нығайтатын - ынтымақ, бірлік , теңдік , бауырмалдық. Сәлемдесуді білген кешіре де біледі , кешіре білген рахмет те айта біледі .Жөн сөз көңіліңді көтереді , жөнсіз сөз өміріңді өшіреді .
2-жүргізуші:Жерден ауыр не?
1-жүргізуші:Алты алаш деген не?
2-жүргізуші:Дүниеде не жетім?
1-жүргізуші:Дүниеде не қымбат?
2-жүргізуші: Мақал – мәтелдер айтысы
Бану:Сәлеметсіз бе? «Көрген жерде ауыл бар» ,- деп келіп қалдық.
Тоғжан: «Алыстан алты жасар бала келсе, алпыстағы шал сәлем береді» ,- демекші , қалыңыз қалай?
Жанель: «Алыстан сәлем береді , әдепті елдің баласы» ,- дегендей, қандай әдепті баласыңдар!
Әсілбек: «Келгенше қонақ ұялады , келген соң үй иесі ұялады» ,- деуші еді,келіңіздер , төрге шығыңыздар ,қонақ болып кетіңіздер.
