"Жас маман?а саба??а дайындаларда берілетін ке?естер" баяндама

Сабақтың құрылымы және типологиясы

Жас маманға көмек

Жас маманға сабаққа дайындаларда берілетін кеңестер 
1.Сабақта өтетін бағдарламаның тарауын мұқият оқыңыз. 
2. Осы бөлімді жадыңызға берік ұстаңыз. 
3.Оқу матералын талдаңыз. 
4. Сабақтың мақсатын белгілеп алыңыз. Сабақ нәтижесінде неге жетпек ойыңыз бар еді деген сауалға жауап беріңіз. 
5. Сынып ұжымын, жеке оқушыларды елестетіңіз, олармен сабақ мақсатына жету жолдарын қарастырыңыз. 
6.Берілген сынып оқушыларына ең нәтижелі әдіс тәсілдерді таңдап алыңыз. 
7. Таңдаған тәсілдеріңіз бен өз мүмкіндіктеріңізді келістіре отырып, сабақтағы өзіңіздің іс-әрекетіңізді анықтаңыз. 
8. Сабақтың құрылысы мен барысын ойластырыңыз. 
9. Барлық дайындықтарыңызды жоспарға немесе конспектіге жазып алыңыз. 
10.Іштей немесе дыбыстап жоспардың түйінді жерлерін қайталаңыз. 
11. Өзіңізді тексеріңіз. 
→ а/ сабақта қандай деректер, жалпы түсініктер,себеп-салдарлық байланыстар болу керек; 
→ ә/берілген сабақта қандай білім қалыптасады; 
→ б/ қандай әлемдік көзқарастағы түсініктер, саяси, адамгершілік және эстетикалық бағалауларды қалыптастыру керек; 
→ в/ берілген материалды оқу барысында оқушылардың бойында қандай сезім-күй тудыру керек. 

1. Кабинетке қоңыраудан сәл бұрын келіңіз. Кабинеттің сабаққа дайындығын /жиһаздың дұрыс тұрғанын, тақтаның таза екенін, 
ТОҚ, көрнекіліктердің дайындығына көз жеткізіңіз. 
Сыныпқа соңғы болып кіріңіз. Барлық оқушының ұйымдаса қарсы алғанын талап етіңіз. Сыныпқа көз жүгіртіп, әсіресе тәртібі нашар оқушыларға міндетті түрде көз салыңыз.Оқушыларға ұйымдасқан сабақтың көркемдігін көрсетуге тырысыңыз, тек бұған уақытты бірте – бірте аздатыңыз 
2.Сынып жорналынан өз пәніңізді іздеуге уақыт жұмсамаңыз. Оны қоңырауда дайындап қоюға болады. Кезекшілерді мұғалімнің үстеліне сабаққа келмегендердің аты-жөні жазылған парақты қалдыруға үйретіңіз. 
3. Сабақты батыл бастаңыз.Оқушыларға: кім үй тапсырмасын жасамай келді ? деген сұрақты қоймаңыз.Бұл сауал үй тапсырмасын орындамауды күнделікті іс сияқы қылып көрсетуі мүмкін. Сабақ балалардың сабақ басынан аяғына дейін жұмыспен шұғылданып отыратындай құрылуы тиіс. Үзілістер, баяулық, әрекетсіздік- тәртіп бұзушылар екенін ескеріңіз. 
4. Оқушыларды мазмұны қызық материалдармен, ой салумен баулып, сабақты бақылап, үлгірімі төмен балалардың өз күшіне сенуіне көмек беріңіз.Сынып түгелдей көзден таса қалмасын. Әсіресе назары тұрақсыз, әлденемен айналысып кететіндерді назардан тыс қалдырмаңыз.Жұмыс тәртібін бұзушылардың алдын алыңыз. 
5. Сабақ үстінде өзге жұмыспен айналысатын оқушыларға көбірек сұрақтар қойып, зейінін өзіңізге аударыңыз. 
6. Оқушы білімін бағалауда өз сөзіңізді іскерлік және қызығушылық қабілетпен ұштастырыңыз. Оқушының немен жұмыс істеу керектігіне нұсқау беріп, аталған тапсырманың орындалуын қадағалаңыз. Бұл еңбекке деген жауапкершілікке үйретеді. Оқушы мұғалімнің тапсырмасын міндетті түрде орындау керектігіне үйренеді. 
7. Баға қою үшін оқушының ынтасы мен тәртібін ескеріп, оқушының білімін объективті түрде бағалаңыз. 
8. Сабақты сыныптың жалпы бағалаумен және жекелеген оқушылардың біліміне баға қоюмен аяқтаңыз. Оқушылар сабаққа деген өз еңбектерінің нәтижесін сезініп, шаттыққа бөленсін. Тәртібі нашар оқушылардың жұмыстағы оң нәтижесін ескеріңіз, дегенменде бұндай іс-әрекетпен болмашы жетістікті бағалауды жиі қайталамауға тырысыңыз. 
9. Сабақты қоңыраумен аяқтаңыз.Кезекшіге өз міндетін ескертіңіз. 
10.Орынсыз ескерту жасаудан аулақ болыңыз. 
11. Басқалардың көмегіне сүйенбеңіз. Педагогикалық практикада 
тәртіпке шақыру - мұғалімнің пайдасына шешілмейтінін ескеріңіз. Көмекке оқушыларды шақырыңыз. Сынып оқушылары тәртібі нашар оқушыларды қолдамаған жағдайда мәселені шешу оңай. 
12.Сыныптың бөлігімен немесе тұтас сыныппен келіспеушілікке жол бермеңіз, егерде осындай жағдайға тап болсаңыз мәселені оңды шешу жолын қарастырыңыз. 
13. Мұғалімнің қылығының дұрыстығына күмән туып, тіпті оның кінәсі сөзсіз дәлелді болса, келіспеушілік оқушылардың пайдасына шешілу керек екенін ескеріңіз. 
14. Н.А.Добралюбованың «Оқушылардың көз алдында іс-әрекеті толық ақталған мұғалім – бұл әділ мұғалім» деген сөзін есте сақтаңыз. 

Жас маманды сабақ түрлері және оның құрылымымен таныстыру 

Түсіндіру сабақтары: жаңа, біріккен, панорамалық, зерттеу т.б. 
Пысықтау сабақтары: бекіту, саяхат, семинар, қайталау, жарыс, конференция, талқылау т.б. 
Сынау сабақтары: сынақ, диспут, ойын, сахналау, жұмбақ т.б. 
Жаңа сабақ – жаңа білім беру мақсатында. 
Біріккен сабақ – жаңа білім мен өткенді және пәндер арасындағы байланысты көрсету мақсатында. 
Зерттеу сабағы – іздендіру мақсатында. 
Панорамалық сабақ – сабақ элементтерінің көрінісін іске асыру мақсатында. 
Бекіту сабағы – білімді меңгеру деңгейін байқау. 
Саяхат сабақ – танымдық қабілетін дамыту. 
Семинар сабақ – оқушының білімін тереңдету. 
Қайталау сабағы – пәндерден алған білімді толық қалыптастыру. 
Жарыс сабақ – оқушылар ойларының жетіктігін байқау. 
Конференция сабақ – іскерлігі мен танымдық белсенділігін қалыптастыру. 
Сынақ сабақ – білім мен дағдысын бір жүйеге келтіру. 
Диспут сабақ – білімі мен дағдысын қалыптастыру. 
Ойын, жұмбақ – оқушылар зейінін дамыту. 
Сахналау сабағы – оқушылар шығармашылығын дамыту. 
Талқылау сабағы – ауызекі тілдегі, жұмыстағы жіберген қателерін арнайы талдау. 
Сабақ жоспарын жасаудағы талаптар 
1. Тақырыбы: 
2. Мақсаты: 
а) дамытушылық 
ә) тәрбиелік 
б) жалпы білімділік 
3. Күнделікті жоспарды жасаудағы градация – күрделендіру. 
а) ұйымдастыру кезеңі 
ә) тіл дамыту 
б) жаңа тақырыпты енгізу, сол бойынша жұмыс 
в) бекіту 
г) үй тапсырмасы (үйге берілген тапсырма, өтілген сабақтың 30 пайызынан көп не аз болмауы керек) 
д) балалардың жұмысын бағалау 
4. Дидактикалық принциптер: 
1. Жай және күрделі 
2. Жүйелілігі 
3. Белсенділігі 
4. Білімділігі 
5. Көрнекілігі 
6. Коммуникативті бағдары 
7. Даралап оқыту 
8. Ана тіліндегі оқытылуы 
9. Жеке дара оқыту 

Сабақты талдау әдістері мен түрлері 
Педагогикалық сабақты талдау оқу-тәрбие процесінің құрлымын, білім сапасын, оқытушының кәсіби біліктілігін анықтау, болып табылады. 
Оқушылардың білім, білік іскерлігі мен сабақты талдаудың мақсаты: 
-оқушыларды кәсіби мамандықты игеру деңгейі, мұғалімнің кәсіби шеберлігі мен оқыту процесінің мазмұндылығын анықтап, оған нұсқау беру; 
-оқу-тәрбие процесінің құрлымымен мазмұның анықтау; 
-оқушылардың білім, білік, дағды,іскерлік сапасын, деңгейін бақылау; 
-мұғалімнің не шебердің кәсіби біліктілігін анықтау; 
-мұғалімге нұсқау, педагогикалық шеберлікке жетуге көмек беру; 
-мұғалімнің жетістігін анықтау, және оны жариялау 
-мұғалімнің кемшіліктерінің себебін анықтау,оны жоюға көмектесу 
-мұғалімнің атқаратын жұмыстарын белгілеу. 
Сабақты талдау барысында оқытушының немесе оқу шеберінің, оқушының сабақтың іс-әрекетін төмендегі көрсеткіштермен талдайды. 
Оқытушы немесе оқу шебері: 
-ұйымдастыру мақсатын дұрыс және айқын қоюы; 
-теориялық білімділігі; 
-педагогикалық мәдениеті; 
-уақытты тиімді пайдалануы; 
-сабаққа тиімді және жаңа әдістерді қолдануы; 
-оқушыға жеке дара көңіл бөлуіді іске асыруы; 
-көрнекі, техникалық оқу құралдарын тиімді пайдалануы; 
-оқушылар білімін дұрыс бағалай біліуі; 
-сабағын өзіндік талдауы. 
Оқушылардың сабаққа қатысуы: 
-оқушылардың сабаққа ынтасы, белсенділігі; 
-білімі дайындығы; 
-жан-жақтылығы, логикалы ой-дәрежесі; 
-практикалық, өз бетімен жұмыс істеу қабілеті; 
-тәртібі мәдениеті, киіну мәдениеті; 
-оқу-құралдарының сапасы. 
Сабақтың өтілу барысы: 
-сабақтың тартымдылығы; 
-жаңалығы,өмірмен байланысы,ғылымилығы; 
-интенсивтілігі,тиімділігі; 
-оқушылардың танымдық логикалық ойлау қабілетін арттыру; 
-сабақтың жүйелілігі, сабақ құрлысының сақталуы; 
-сабақтың нәтижелігі,оқушы нені қаншалықты үйренгендігі; 
-үй тапсырмасының, берілуі, мөлшері,эстетикалық, 
-санитарлық –гигиеналық, қауіпсіздік ережелерін сақтау. 
Оқытушылар өзара тәжірибе алмасу мақсатында сабаққа еніп,теориялық және практикалық сұрақтардан, сабақтың түрі мен әдісі жағынан,оқу-тәрбие жұмысының нәтижесімен танысып, бір-бірімен тәжірибе алмасып, қажет жағдайда озық тәжірибесін өз сабағына пайдаланып,үйренеді. 
Оқытушылардың өзара тәжірибе алмасу мақсатында сабақты талдауы төмендегі көрсеткіштер бойынша жүзеге асады: 
-оқу-тәрбие процесінің негізгі міндеттері; 
-сабақтың негізгі құрлысы; 
-оқу-материалды тиімді іріктеу; 
-оқыту әдісін үйлесімді таңдап алу; 
-оқушының жалпы білім, дағды деңгейі; 
-оқыту әдісін даралауды жүзеге асыру; 
-көрнекілік ожәне техникалық оқу құралдарын пайдалану; 
-пәнаралық дайланыс және өмірмен байланыс; 
-үй тапсырмасының берілуі; 
-оқушылардың сабақ кезіндегі тәртібі,ұйымшылдығы,белсенділігі; 
-уақытты тиімді пайдалануы; 
-эстетика, санитарлық-гигеналық шарт; 
-моралды-психологиялы ахуал 
-Сабаққа деген талаптардың орындалуы. 
Сабақты талдау парағында пән аты, тобы, қатысқан күні, оқытушының аты-жөні, сабақтың тақырыбы жаылады. Талдау соңында өткізген сабаққа жалпы пікір, ұсыныстар мен қорытындылар жазылады. 

Сабақтың диагностикалық картасы 
Мектебі _______________________ 
Мұғалімі ______________________ 
Пәні__________________________ 
Сыныбы ______________________ 

мотивация Сабақтың мақсатын айқындау 
Сабақтың міндетінің дұрыс қойылуы 
Оқушының сабақтың міндетінің дұрыс түсінуі 
Оқушы мен мұғалім арасындағы қарым-қатынас 
Сабақтың мазмұндық компоненті Сабақтың мақсаты мен міндетінің сәйкестігі 
Сабақтың ғылымилығы 
Сабақты түсінуге оңтайлығы 
Сабақтың жүйелілігі 
Сабақтың дәлдігі және мөлшері 
Уақытты тиімді пайдалануы 

Қорытынды:

Жұмысқа уақыт табыңыздар, бұл – табыс шарты.
Ойлануға уақыт табыңыздар, бұл – күштің қайнар көзі.
Ойынға уақыт табыңыздар, бұл – жастықтың құпиясы.
Оқуға уақыт табыңыздар, бұл -  білімнің негізі.
Достыққа уақыт табыңыздар, бұл -  бақыттың шарты.
Арманға уақыт табыңыздар, бұл -  жұлдыздарға жол көрсетеді.