XXI ?асыр к?сбасшысы

Тақырыбы: XXI ғасыр көсбасшысы

Мақсаты: Жарысуға, жарыста жеңімпаз болуға ұмтылуын дамыту.

Білімді, дарынды, озық болуға тәрбиелеу.

Түрі: Жарыс сабақ.

Әдісі: Сұрақ – жауап, көрнекілік, ізденушілік.

Өту барысы.

Құрметті оқушылар, ұстаздар

Ортаға назар салайық

Сайыскер шықпақ сайысқа,

Қол соғып, қарсы алайық

Жарыс заңы ежелден

Жеңілпаз болу шарты сол-

Еңбектен жалықпай

Сәт сапар тілеп баріне

Сайысты біздер бастайық.

Оқушылардың ой – өрісін кеңейтіп есте сақтау қабілетін шыңдайтын, мектебіміздегі білімді жастарды анықтайтын оқушылардың білімге қызығушылығын арттыратын математикалық « XXI ғасыр жас математигі » атты танымдық ойынды бастаймыз. Ойын бөлімінен тұрады:

1. Бөлім: Бәйге

2. Бөлім: Полиглот ( Тіл өнері )

3. Бөлім: Жеті керемет

4. Бөлім: Көкпар

5. Бөлім: Жорға

6. Бөлім: Егер мег болсам.

Ойынымызды бастаймыз.

I – бөлім. « Бәйге ». Бұл бөлімде оқушылар әртүрлі сұрақтарға жауап береді, 1 – дұрыс жауап 10 балдық жүйемен есептеледі. Жауаптарын тірек сигналдары арқылы жауап беру керек.

1. Гипотенузаның квадраты катеттерінің квадратының қосындысына тең. Қандай үшбұрышта аитылады? ( тік бұрышты үшбұрыш )

2. Қандай санның бір ғана квадрат түбірі бар? ( ноль ).

3. П – дің жуықтап алынған мәні неге тең? ( 3,14 ).

4. Дәлелдеуді қажет ететин математикалық сөйлем. ( теорема ).

5. Бірнеше үйректер ұшып келе жатыр 1 – уі алдында, екеуі артында, екеуі алдында біреуі артында, біреуі екеуінің арасында және үшеуі қаз – қатар. Қанша үйрек ұшып келе жатыр? ( 3 үйрек ).

6. Екі санның қосындысы 8 – ге, айырмасы 2 – ге, көбейтіндісі 15 – ке тең. Олар қандай сандар? ( 5 пен 3 ).

7. Бөлмеде 7 майшам жанып тұр еді. Сен жаныңдағы екеуін өшірдің.Қаншасы қалды? ( екеуі ).

8. Бір көйлек жылы ма, әлде бір көйлектің қалыңдығындай үш көйлек жылы ма? (үш көйлек).

9. Ұшақ Астанадан Алматыға дейін 1 сағ.20 мин ұшады.Ал кері қайтқанда 80 мин ұшады? Қандай айырмашылығы бар? ( бірдей уақытта ұшады 1,2 = 10мин )

10. Үшбұрыштың ( тең ) неше қасиеті бар? Біреуін ата ( 3, 1 қаб. 1 бұрышы тең ).

II - бөлім: « Тіл өнері »: Мұнда ойыншылар жұмбақтың. Сұрақтың жауабын қазақ, орыс, ағылшын тілдерінде жауап береді.

1. Жоқ өзінде бас та, қас та, мойын да,

Ұзындығы жазулы тұр бойында

( сызғыш – линейка – a ruler )

1. Қабат – қабат қаптама,

Ақылың болса аттама.

( кітап – книга – book ).

1. Қандай санның жазылуында қанша әріп болса, сонша цифр бар?

( 10, десять. ten ).

1. √144 неге тең?

( 12. двенадцать. twelve )

1. Суға салсаң батпайды,

Отқа салсаң жанбайды.

( мұз, лёд, ice ).

1. Қос құлақты, жүз тісті,

Жүзінен бір – ақ із түсті.

( ара, пила, wood )

1. Бір үйде тұрады екен елу батыр, үй сыртына сүйкенсе – ақ өлім жатыр.

( сіріңке, спичка, matgh )

1. Үстел басында екі әке, екі бала отыр.

Барлығы неше адам?

( 3, три, three )

1. Алды – артымыз шексіз де,

Жете алмаисын біздерге,

Сәуле менен кесілді

Шыққан тегін білсе де.

( түзу, прямая, straight leine )

1. Аса қажет өмір үшін,

Пайдаланамын күн сайын жарық үшін.

( тоқ, ток, energy ).

III – бөлім: « Жеті керемет ». Бұл бөлімде оқушыларына берілген кестеден ұпай бойынша сұрақтар таңдайды.

1. – ұпай:

1. Квадраттың қабырғасы 9см. Пиреметрі неге тең? ( 36 см ).

2. Трапецияның табаны 10см және 8см. Орта сызығы неге тең? ( 9 см )

3. +bx+c=0 квадрат теңдеудің дискриминантын есептеуге арналған формула.

1. -ac б) Д =+4ac

ә) Д = 4+ac в) Д =-4ac.

30 – ұпай:

1. Биссектриссалары өзара ┴ болатын төртбұрышты ата.

а) параллелограмм б) ромб

ә) трапеция в) тік төртбұрыш

1. Жазық фигураның ( Төртбұрыштың ) аудандарының неше қасиеті бар, оларды ата:

( 4, S O, S=S, S+S , S= )

1. Жер шарындағы 6 материктің ішіндегі қай материктің пішіні ∆ ұқсайды?

( Солтүстік Америка )

40 – ұпай :

1. - өрнегінің мәні неге тең?

а) +ab+) б) -2ab+

ә) (a+b)(-ab+) в) (a+b)(-2ab+)

2) Әрі математик, әрі дәрігер, ақын, музыкант, ғалым кім? ( Екінші ұстаз ).

а) Омар Хаям б) Әл-Фараби

ә) Қорқыт в) Ахмед – Яссауи.

3) Кім алгебра оқулығын қазақ тілінде жазып, бірақ баспаға шығарған жоқ?

а) А.Байтұрсынов б) А.Құнанбаев

ә) Н.Алтынсарин в) Қ.Сатбаев.

IV – бөлім: « Көкпар »

Қалған екі оқушыға « Көкпар » бөлімі бойынша екі тапсырма беріледі. Ойлау 2мин уақыт беріледі.

1 – тапсырма. Судың арғы бетінде қасқыр, қоян, сәбізді судың бергі бетіне қайық бір-бірден өткізу керек. 1-ші қасқырды өткізсе, қоян сәбізді жеп қояды,2сәбізді өткізсе,қасқырқоянды жеп қояды? Қайықшы бұл 3 затты қалай өткізеді.

1. Қоян. 2. Сәбіз 3. Қоянды алып кетеді де

4. Қасқыр 5. Қоян.

2. Ежелгі киім киген қыз отыр. Қолында әдемі құмыраны ұстаған қара құл кіреді. Қыз айтады:

- Құмыраны трапедзионға қой – дейді.

Құрметті ойыншылар « Трапедзион » деп ежелгі гректер нені атаған , және оның математикада қандай фигураның мағынасы бар?

Ежелгі гректер « трапедзион » деп үстелді атаған, ол математикада трапеция сөзінен шыққан екен.

V – бөлім: « Жорға ». Бұл кезеңде екі оқушыға екі нұсқалы конверт тапсырылып, ұпай аз оқушы 1-ші таңдап 1 минутқа қанша сұраққа жауап берсе, сол жинаған ұпайы болып есептеледі

I нұсқа II нұсқа

1. 63 саны құрама сан ба, жай сан ба? 1) 81 саны құрама сан ба, жай сан ба?

( Жай ) ( Құрама )

1. Түйеде неше өркеш бар? 2) 1 тәулікте неше сағат?

( Екі ) ( 24 )

1. Екі қабырғасы тең болатын үшбұрыш. 3) Гипотенуза қай үшбұрыш болады?

( Тең бүйірлі ∆ ) (Тік бұрышты үщбұрыш )

1. Қиылыспайтын екі түзу қалай атаймыз 4) Тік бұрыш жасап қиылысатын екі түзу

( Параллель ) ( Перпендикуляр )

1. Төрт қабырғасы тең төртбұрыш 5) Шеңбердің центрін қиып өтеді?

( Квадрат ) ( Диаметр )

1. Түбір астындағы 225-тең 6) Түбір астындағы 625-тең

( 15-ке ) ( 25-ке )

1. Үшбұрыштың ішкі бұрыштарының 7) Тең қабырғалы үшбұрыштың 1 бұрышы

қосындысы неше градусқа тең? ( 180 ͦ ) неше градусқа тең. ( 60 ͦ )

1. Дөңгелектің радиусы 5см, диаметрі 8) Үшбұрыштың қосалқы элементтерін

неге тең? ( 10см ) ата. ( 3 биік, мед, биссек, б. 9 )

1. Үшбұрыштың негізгі элементтерін 9) Жасанды жарық көзі.

ата. Олар нешеу? ( 3 бұрыш,қаб, бар 6 ) ( шам, сіріңке, ширақ ).

1. Табиғи жарық көзі. 10) Дөңгелектің диаметрі 20см, радиусы

( Күн ) неге тең? ( 10см )

1. Үшбұрыштың бұрышын қақ бөледі 11) Үшбұрыштың табанын қақ бөледі.

( Биссектриса ) ( Медиана ).

1. Екі нүктенің арасындағы түзу 12) Жарты түзудің басқаша аты

( Кесінді ) ( Сәуле )

1. =100 13) =81

2. «К» әріпінен басталатын математика- 14) «Т» әріпінен басталатын математика-

лық сөз. лық сөз.

1. Төртбұрыш, үшбұрыш, дөңгелек ол 15) 5, 4, 10, 15 олар не?

не? ( Фигура ) ( Сан )

VI – бөлім: Егер мен болсам…

Бұл бөлімде мынадай нәрселер беріледі.Суы бар стакан, мұз кесегі, шымшым тұз, жіп

Тапсырма: Судың ішіндегі мұз кесегін қолдың комегінсіз осы нәрселер арқылы қалай алып шығуға болады?

Жауабы: Мұзды суға салып, үстіне жіп қойып, жіптің үстіне тұз себеді де 3-5 мин соң жіпті тартса жіппен бірге мұз судан шығады.