Внеклассное мероприятие, посвященное 100-летию со дня рождения композитора Акрама Даутова

Х0рм2тле Т2нзил2 Ф2нзитовна, ис2нмесез.

Сезне Туймазы ш232ренн2н Эльвира борчый инде тагын. Октябрь-ноябрь айларында безне8 районда «крам Даутовны8 100 еллык юбилеена багышланган чаралар уздырыла, укучылар да укытучылар да 52леп ителг2н. Шунлыктан без д2 м2кт2пт2 класстан тыш чара 1тк2рерг2 планлаштырабыз. Т2нзил2 апа, т1б2нд2ге сценарийны укып, фикерегезне 2йт2 алмассызмы?

Зур р2хм2т.

Х0рм2т бел2н Эльвира Ха5инур кызы.

Еллар аша, 5ырларым бел2н кайтам…

(Композитор, 5ырчы, шагыйрь «крам Даутовны8 100 еллык юбилеена арналган 2д2би-музыкаль композиция)

Максатлар:

- укучыларны Башкортстанны8 композиторы, 5ырчы, шагыйре «.Даутовны8 тормыш юлы 32м и5аты бел2н таныштыру;

- халыкны8 рухи м2д2нияте-милли музыкага кызыксыну уяту;

- якташ 2дипл2ребезне8 и5атына х0рм2т т2рбиял21.

%и3азландыру: зал б2йр2мч2 биз2лг2н, с2хн2 т1ренд2 «.Даутовны8 портреты, китаплар к1рг2зм2се, композиторны8 тормыш юлын, и5атын чагылдырган презентация, с2хн2д2 эпиграф: « Кешел2р. Мин сезг2 700 5ыр калдырдым. Алыгыз. «. Даутов». Экранда эпиграф « Ул юк. «йе. Л2кин ул 3аман 5ырлый»

Музыкаль фон. Талгын гына бер укучы курайда уйный.

1 алып баручы: Я8гыр катыш сибел2 талгын гына

Агачларны8 сары яфраклары

Тик к1шекк2н кошлар т0ркемед2й

Шушы к0зне8 со8гы ч2ч2кл2ре

Куак -куак утыра т1т2лл2рд2

%ирне манып сагыш т0сл2рен2

Саргаеп к0з килг2н бу м2лл2рд2,

М0мкин т1гел уйлау тик Кешег2-

Йокы, картлык, 1лем турында…

Бер ул гына к1р2 бары шунда,

Бар д0ньяда яфрак бел2н берг2

Орлык т0ш2 кара 5ирг2…..М. К2рим.

2 алып баручы:

Туймазы районы- Башкортстан Республикасыны8 у8дырышлы т0б2ге. Бик к1п к1ренекле ш2хесл2р чыккан безне8 Туймазы т0б2генн2н- «сгать Мирза3итов, Суфиян Сафуанов, Даим Яушев, Альбина Имаева, Ф2нир Галимов, «лфир2 Бикм2това, Тимер Арслан.. 32м башкалар, 32м башкалар…санап бетергесез. К1ренекле композитор, шагыйрь, 5ырчы «крам Даутов та кара 5ирг2 орлык т0шк2н м2лд2 д0ньяга кил2.

1 алып баручы: ««крам Даутов- - Башкортстанны8 халык шагыйре, чын-чынлап табигать б1л2к итк2н ш2хес, бик уникаль фигура» –дип яза аны8 турында Назар Н25ми.

2 алып баручы: «крам абый Даутов 1914 елны8 14 ноябренд2 Туймазы районы Ярм0х2м2т авылында ярлы крестьян гайл2сенд2 туа. «нисе Бибиз2кия апа бик мо8лы кеше була, курайда уйный, башкорт халык 5ырларын яратып 5ырлый, 2 кечкен2 «крам аны ты8ларга ярата. Б иш яшенд2 ул гармунда уйнарга 0йр2н2, 2нисен2 кушылып 5ырлый башлый. Кандра м2кт2бен т2мамлагач, 2тисе «крамны Б1зд2к районы Шланлык1л авылына эшче-крестьян яшьл2ре м2кт2бен2 укырга бир2. Шимб2 к0ненд2 2тисе ат 5игеп, аны барып ала булган. Кайбер чакларда, «крам тезд2н кар ерып, 52я1 к1рше Каран авылына чыга. Бервакыт шулай сукмак буйлап барганда, ул 1зене8 артыннан кемдер килг2нен тоеп кала. Борылып караса- б1ре. Куркуын басар 0чен, «крам кычкырып 5ырлый башлый. Б1ре артта кала. М0гаен, «крам абый, шулвакытта 5ырны8 нинди к0чк2 ия булуына ышана.

1 алып баручы: !зене8 биографиясен «крам абый «Минем яшьлегем» диг2н шигыренд2 чагылдыра.

Бер укучы «Минем яшьлегем» шигырен яттан с0йли.

2 алып баручы: «крам абыйны8 тормыш юлы 5и8елл2рд2н булмый. 1929 елда 15 яшенд2 комсомол путевкасы буенча Магниткага 5ир казу эшл2рен2 кит2. Язмыш аны Карелия якларына ташлый, аннары Уфа- коммунистлар университетында уку, Уфадан со8- Казан пехота училищесы. Казанда укыган чагында «крам абый баянистлар ансамбленд2 катнаша, театр т1г2р2ген2 й0ри.

Бер укучы «Таралдылар балалар» шигырен яттан с0йли.

1 алып баручы: «Мил2ш ч2ч2кл2ре» исемле беренче 5ыры 1937 елда Казанда яш2г2н чагында языла- с0йг2н кызы М2хб1б2г2 арнала. Артабан аларны язмыш берг2 кавыштыра 32м бер-бер артлы м2х2бб2т 5имешл2ре- уллары Фиат, кызлары З2йр2, Галия, Айил2 туа.

2 алып баручы: 1941 ел. Б0ек Ватан сугышы башлана. Бу вакытта «крам абзый Одесса пехота училищесында рота командиры вазифасын 1ти. Шунна ул фронтка, батальон командиры итеп т2гаенл2н2.

1 алып баручы: Гайл2се Одесса ш232ренд2 чолганышта калу куркынычы аны8 к18елен2 тынгы бирми. Фашистлар камап ала башлаган Одесса ш232ренн2н ул гайл2сен товар вагонына утыртып 5иб2р2. Бу вакытта З2йр2 кызына ике яшь тир2се, улы Фиатка нибары д1рт ай чамасы гына була.

2 алып баручы: «крам абый Б0ек Ватан сугышын башыннын ахырына кад2р геройларча 1т2. Батальон командиры, д1рт тапкыр яралана, контузия ала. Яралы килеш ул 1зене8 сугышчыларын дошман чолганышыннан чыгара.

1 алып баручы: Сугыш тынып торган араларда, «крам абый шигырь язуын д2вам ит2. Аны Муса %2лил, Фатих К2рим кебек « шагыйрь-фронтовик» дип горурланып 2йт2 алабыз. Сугыш кырында язылган «Минем шинелем» шигыре- Владимир Высоцкий, Булат Окуджаваны8 сугыш темасына язылган 5ырлары бел2н берр2тт2н я8гырый.

Солдат киеменд2 бер укучы «Минем шинелем» шигырен яттан с0йли.

2 алып баручы: « Б1генгед2й х2теремд2, 2тиемне8 фронттан кайткан к0не- дип яза З2йр2 «крам кызы Даутова. Безне8 гайл2 дулкынланып 1зене8 5и81чесен к0т2. Мин д2 дулкынланам. Бу к0нне 2тиемне8 дусы- Р2шит абый Байков та килг2н иде. К1р2се8, алар 2ти бел2н алдан очрашырга с1з куешканнар. «ти дип уйлап, мин Р2шит абыйны8 кочагына ташландым. Ишек ачылып, бусагада 2ти к1рен1г2, энем Фиат аны8 кочагына ташланды. )ст2л артында утырганда мин Р2шит абыйны8, энем- 2тине8 тез башында утырдык. Л2кин 2тием бернич2 к0нг2 ген2 кайткан ик2н.»

1 алып баручы: Б0ек %и81 б2йр2мен «крам абый Берлинда каршылый. Отпускага кайткач, ул гайл2сен Германияг2 алып кит2.1947 елга кад2р Чехияд2, Карловы Вары ш232ренд2 х2рби комендант булып булып эшли. Матур булса да 5ир, сагындыра торган ил шул, 1947 елда ул гайл2се бел2н туган якларына кайта.

2 алып баручы: Туган ягына кайткач, ул Кандра 2 нче санлы м2кт2бенд2 укытучы булып эшли, х2рби хезм2т д2ресл2ре, 5ыр д2ресл2ре алып бара. Укучылыр бел2н район, республика к1л2менд2 1тк2релг2н т0рле конкурсларда чыгышлар ясыйлар. Со8рак «крам абыйны Туймазы ш232рен2 м2д2ният йортына директор вазифасына куялар. Шушы елларны ул популяр композитор булып таныла, районда и8 беренчел2рд2н булып а8а «Башкортстанны8 атаклы м2д2ният эшлеклесе» диг2н почетлы исем бирел2.

1 алып баручы: Пенсияг2 чыгар алдыннан «крам абый Туймазы ш232рене8 7 нче урта м2кт2бенд2 эшли. Бу елларны ул олылар 32м балалар 0чен ике 5ырлар 5ыентыгы чыгара, районда концертлар бел2н чыгышлар ясый. ««нием мине мактады» исемле 5ыентыгына 37 5ыры керг2н, ул Уфа ш232ренд2 1982 елда бастырылып чыгарыла. %ырлардан башка, тагын ул пьесалар, роман, балалар 0чен шигъри 2киятл2р и5ат ит2.

Укучылар башкаруында «»нием мине мактады» 5ыры башкарыла.

2 алып баручы: Сугышта к1рс2тк2н батырлыклары 0чен «крам абый Даутов « Кызыл байрак ордены», « Берлинны алган 0чен», «Батырлык 0чен»… 32м башка бик к1п медальл2р бел2н б1л2кл2н2.

1 алып баручы: «крам абый Даутовны8 вафат булуына х2тсез еллар 1тте. Л2кин аны8 г1з2л 5ырлары, халыкчан 5ырлары б1ген д2 балкып-нурланып ил к18еленд2 яши.

2 алып баручы: Чынлап та, «крам Даутов к18елл2рг2 сихри ялкын кабызып, 5анны яктыртып яш2де. Ямьле Туймазы якларында, к1ле буйларында аны8 гомерене8 кабатланмас сукмаклары калды.

Видеоязма карау. З2йр2 «крам кызы Даутова-Ш2рипованы8 2тисе турында ист2лекл2ре.