Та?ырыбы: «Тіл -татулы?ты? белгісі »
Ма?саты:О?ушылар?а ана тілі туралы т?сінік беру,тілге деген сезімдерін ояту,?з хал?ын, елін, тілін сыйлау?а, ?адірлеуге т?рбиелеу.
К?рнекіліктер: слайд, ма?ал-м?телдер,на?ыл с?здер.
1-2-3 о?ушы ?ле? о?иды.
??рметті м??алімдер мен о?ушылар «Тіл – татулы?ты? белгісі» атты 9-11 сыныптар арасында ?тетін сайыс саба?ымыз?а ?ош келді?іздер!
Барысы:
І.Таныстыру.
ІІ.Ма?ал-м?тел жал?астыр
ІІІ.Білгенге маржан
І?.Постер ?ор?ау.
?.Т?ра?ты с?здерді? ма?ынасын аш
?І.Шы?армашылы? ж?мыс
Асан ?ай?ы Жиренше
С?йлеп ?ткен ?аза? тіл.
Ж?нібек пен ?ойлыбай
Сыйлап ?ткен ?ажап тіл.
деген ?аза? шешен ?ындарды? с?здері еш?анда жерде ?алмайды. ?аза? хал?ыны? ?асиетті де, ?астерлі, ?ажап тілі, ол- ана тілі. Тіл- ?лтты? жаны. Тіл болмаса елдігіміз еш?ашанда б?тінделмейтіні аны?.Тіл байлы?ы –?рбір елді? ?лтты? ма?танышы. Ол- атадан бала?а мирас болып ?алып отыратын ба?а жетпес м?ра. Демек, ?р адам ана тілін к?зіні? ?арашы?ындай ?ор?ау?а тиіс.
Енді т?рбие са?атымызды? ?діл ба?алайтын ?діл –?азы ал?аларын сайлап аламыз.
Ж?ргізуші:
Ту?ан тілім-анам тілі-?з тілім.
Ту?ан тілім-далам тілі-?з тілім,
Ту?ан тілім-адам тілі-?з тілім.
Ту?ан тілде сыры тере? жаным бар,
Ту?ан тілде ?нім менен с?нім бар.
Ту?ан тілім тіл болудан ?алса егер
Ж?регімді суырып-а? алы?дар.
Д. ?білев.
І.Таныстыру Топтармен танысу
Бізді? ана тіліміз шексіз бай, ?те к?ркем тіл. Ана тіліні? к?ркемдігін пайдалана алма?ан адам, мені?ше, на?ыз па?ыр жан. Ана тілін жырлама?ан адам а?ын жо? болар дегендей келесі сайысымыз?а кезек береміз
ІІ Ма?ал-м?телдерді жал?астыр б?лімі
1.Шешенні? тілі.
2.Бал там?ан тілден.
3.А?ыл к?ркі.
4.Ана с?ті.
5.Жа?сы с?з.
6.Жа?сы?а с?з ілеседі.
7.Тілін білмеген.
8.Ая??а кісен салу?а болар.
9.От ауызды, ора? тілді шешен.
10.Тілін білмейтіндер емес,...тілін білгісі келмейтіндер – м??г?рт.
Сергіту с?ті
?ызы?ты грамматика.
А) Мына с?здерді? ішінен диалект с?здерді к?рсет:до?а, ж?шік, ?амыт,с?лтан, пиала, н?н, зейнеткер.
?) ?ай шылаулар дефис (-) ар?ылы жазылады?
-мен,-ж?не,-ау,-да,-мыс,-а?,-пен,-ды.
Б) ?рсу, зекіру с?здеріні? синонимі.
В) Мына суретке т?ра?ты с?з тіркесін жаз. (бетіне оты шы?у, к?з ?ор?а?, ?ол батыр, ойыннан от шы?у, ит ?лген жер)
Г) Тілдік б?лшектерді ?лкеннен кішісіне ?арай ретімен жаз: текст, буын, дыбыс, с?з тіркесі, с?з, с?йлем.
Ж?ргізуші: Тілім мені?!
?лы Абай, М?хтардай пірім мені?.
Т?ны?ым, рухани жан азы?ым
Ол б?лінсе, мені? де б?лінгенім
Ш.Айтматов
ІІІ.Білгенге маржан
1.?аза? еліні? мемлекеттік тілі?
2.?аза?стан Республикасы Тіл туралы за?ды ?ашан ?абылдады?
3. «?аза?станны? болша?ы-?аза? тілінде» деген с?зді кім айтты?
4.?аза? тілі ?ашан ?абылданды?
5.?аза? хал?ыны? ?андай шешендерін білесі?дер?
6. «?ркенім ?ссін десе?, кекшіл болма,Елім ?ссін десе?, ?ршіл болма » деген ?л?атты с?здер кімдікі?
7. «Ана тілі туралы » ?андай ?нді білесі?дер?
8.Ана тілі туралы жаз?ан а?ындарды ата.
9.Тіл білім сласына е?бек еткен ?андай ?алымдарды білесі?дер?
10.10-сынып о?улы?ыны? авторлары : Ораза?ынова.Н,К.?бдірейімова.Н.?міров, Н.Сапа?ова
І?.Постер ?ор?ау
І топ
?аза? тіліні? ?азіргі кезе?і мен б?рын?ы кезе?індегі айырмашылы?тары ?андай?
ІІ топ
Тіл та?дыры - ел та?дыры
?.Т?ра?ты с?здерді? ма?ынасын аш. С?здерді? м?нін ашу.
?ас пен к?зді? арасында (лезде)
?ара ?ылды ?а? жару ( ?діл)
Т?бе шашы тік т?рды (шошыды)
Тай?а та?ба бас?андай (аны?)
Аузына ??м ??йылды (?ндемеу)
К?зге т?ртсе к?ргісіз (?ара??ы)
Тонны? ішкі бауындай (тату)
Бет монша?ы ?зілу (?ялу)
Жар?а? ??ла?ы жасты??а тимей (мазасыздану)
К?н тигізбей ?сірген (м?пелеу)
І?.Шы?армашылы? ж?мыс:
?р топ ?ле? шы?арап, о?ып береді.
Ж?ргізуші: Тіл-?асиетті, ??діретті, киелі. Б?л ?асиеттер бой?а ананы? а? с?тімен дариды. Тіл ?шпейді, ?андай ?иынды?та да тіл ?з ?рпа?ыны? ?анына, жанына ?з ?ры?ын егіп, ?мірше? к?й кеше береді.
Кіршіксіз ?ардай са?та?дар,
?аза?ты? тілін ?аламат.
Ана тіл – арым, иманым,
Аманат, са?ан, аманат.
М. ?лімбаев.
