Т?рбие са?аты «Біз ?мірді ?олдаймыз»

Саба?ты? та?ырыбы: «Біз ?мірді ?олдаймыз».
Саба?ты? ма?саты: ?лтты? намысты ая? асты ететін,адаааааам денсаулы?ына зиян келтіретін пи?ыл-ниеттер темекі мен ішімдік, есірткіні? ?о?ам?а, тигізетін зияндарын о?ушылар?а т?сіндіру.
Жас ?рпа?ты жаман ?деттерден бойын аула? ?стау?а , ар-?ятты кіршіксіз са?тап,к?ргенді,?лгілі, ?негелі болу?а т?рбиелеу.
К?рнекілігі: Интерактивті та?та, на?ыл с?здер.Жас?спірімдерге арнал?ан ереже,темекі тарту?а арнал?ан ?арсы к?рініс, суреттер.

Саба?ты? т?рі:Ауызша журнал.

Журнал беттері:1.Редактор ба?аны

2. Тілшілер зерттеулері.

3.Оператор ба?аны.

4.Жедел с?хбаттар

5. «Денсаулы? клубы »ба?аны

6.Салауатты ?мір салтын ?олдайы?

7.?ндеу.

Редактор с?зі:
-?азіргі кезде елімзіде темекі шегу, наша?орлы??а ?уестік,маск?немдікке салыну олар?а ?арсы к?рес ж?ргізу негізгі м?селені? біріне айналып отыр.Темекіге ?уес?ойлы? ?сіресе мектеп о?ушыларыны? арасында ?атты етек алып отыр.
- Елімізді? президенті Н.?. Назарбаев барлы? ?аза?станды?тар?а жолда?ан «?аза?стан -2030»ба?дарламасында халы?ты? салауатты ?мір с?руіне ?ол жеткізу ?шін негізгі 3 ба?ытта к?рес ж?ргізу керек деп атап к?рсетті.Олар:
1-ба?ыт: «Темекі шегуді то?тату»
2-ба?ыт: «Наша?орлы??а , наркобизнеске ?арсы к?рес».
3-ба?ыт: «Маск?немдік пен ара??а ?арсы к?рес».
Ба?дарламада былай делінген:
«Алкоголь мен темекіні? адам ?міріне зиянды екені д?лелдеуді ?ажет етпейді».Халы?аралы? т?жірибе б?л салада мемлекеттік саясатты ж?ргізуді? алкоголь мен темекіге салы? салудан бастап , бірнеше саба?ын ?сын?ан. ?азіргі уа?ытта кез-келген жерге темекі тарту?а, ара?-шарап ішуге тиым салынады.Ойын-сауы? жерлерде, мекемелерде, к?шелерде темекі тартып , ара? ішіп немесе пиво ішіп т?р?анын к?рсе айып п?л т?летеді. К?шеде мас к?йінде ж?рген адамды т?рт?п са?шылары ?амап ?ояды.

Тілшілер:Темекіні? зияны туралы ма?л?мат7Темекі жапыра?ында никотин1-1,5% кей сорттарында 6-6,8%-?а дейін болады. Салма?ы 1 гр сигаретте 10-15 млгр никотин болады. Темекіні? т?тінінде ?те улы зат никотин бар. Шылым шеккенда адам ауамен бірге темекіні? де т?тінін ж?тады.Б?л т?тінні? ішінде улы газ , ша?, ж?не к?йе болады. Шылымны? к?нде 20 тарт?ан адамны? 90 млграмм шамасында никотин ж?тады. Ал?аш?ы рет темекі тарт?анда адам уланады.Егер темекіні ?й ішіне тартса оны? зардабын ?й ішіндегілер к?реді. Б?лмедегі, ауада?ы темекі т?тіні иммунитетті т?мендетеді. Осылайша адам ?з ?міріне зиян келтіреді.
         Ара?ты? зияны туралы ма?л?мат.Алкоголь-зтил спирт наркотиктер ??рамына жататын ж?не барлы? ішімдіктер ??рамында болады. Оны ішкен кезде аз уа?ытты? ішінде адамны? к??іл-к?йі к?теріліп, бір-екі рет ішкеннен со? сылтаулатып та?ы да ішкісі келіп т?рады. Алкогол ?сіресе жас балаларды? ж?йке жасушаларына ?те зиянды.Ара?- адамны? барлы? ішкі м?шелерін уландырып, істен шы?арады. Ара? адам есін жояды, ?яттан бездіреді арамды??а ж?не ?ылмыс?а итермелейді.Ара? ішетін адамны? балалары д?ниге келгеннен кейін а?ыл есі кем, ?мытша? ауру?а тап болады.
Нашаны? зияны туралы . Наша?ор?а т?скен адам ?зіні? азаматты?, адамгершілік ?асиетін жо?алтып, имандылы?тан біртіндеп айырылады, психикалы? жа?ынан к?йзеліске ?шырайды, достьарын отбасын жо?алтады. Есірткі сананы улайды, есірткіге т?уелділік пайда бол?ан кезде , наша?ор ?андай жолмен болса да табу?а ?рекет жасайды. Осылайша ?ылмысты? орта?а ?алай тап бол?анын білмей ?алайды.
Есірткі заттарды ?олдануды? кейбір белгілері:
      - ашу-ызаны? шапшуы, к??іл-к?йіні? ?згеруі, т?ра?тап бір жерде отыра алмау, тітіркену;
      - ?з-?зіне нем??райлы болу;
      - ?алыптан тыс шаршап-шалды?у ж?не т?нде ?йы?тамау;
      - а?ша немесе зат ?рлау;
      - а?шаны шамадан тыс жарату, ?арыз?а алу;
      - д?мге т?бетті? болмауы;
      - шамадан тыс с?йлеу, ?серлену, к?тері?кі ?алып;
      - жал?ан айтуды? артуы немесе т?йы?талу, жасырыну;
      - кенеттен жа?а достарды? пайда болуы;
      - наша?орлар ортасында айтылатын с?здерді ?олдану;
      - к?з ?арашы?ыны? ?л?аюы ж?не тарылуы.

Оператор ж?мысы. Есірткіні? зияны видеоролигі

- С?ра?. - Темекі тартумен к?рес туралы не айтар еді?іздер?

Тарихшы, ?алым. -Европа Х?ІІ ?асырда темекі тартумен к?рес ж?ргізуді бастады.

Мысалы, Англияда темекі тарт?аны ?шін айыпталады, т?за? салып, к?шелерде дар?а асты. Темекі тартуды то?тату ма?сатында адамдар арасында ?рей ту?ызу ?шін, аузында темекісі бар кесіп ал?ан бастарды ала??а, ж?ртшылы?ты? к?з алдында іліп ?ойды. 1860 жылы Францияда темекі тартушылармен ?ызу к?рес ж?ргізілді. XIII Людовик темекіні сату?а тыйым салды, орыс патшасы 1634 жылы темекі тартушыларга ?лім жазасын ?олданды, т?рмеге ?амап, алыс жерлерге жер аударды.

Тілші. Б??ан ?осымша бізді? ?асырымызда темекімен ?алай к?рес ж?ргізгені ж?нінде мынандай факт бар.

1974 жылы Б?кіл д?ниеж?зін денсаулы? са?тау ?йымы темекі тартумен к?ресті? т?тас бір ж?йесін жасады. Онда мынандай шарттар?а келісіпті.

1) Темекі т?тініндей заттарды ?ораптар?а к?рсетіп жазу.

2) К?мелетке толма?андар?а темекі б?йымдарын сату?а тыйым салу.

3) ?о?амды? ж?мыс орындарда темекі шегуге тыйым салу.

4) Темекі тартуды? зияндылы?ын т?сіндіру.

5) Темекі егілетін айма?тарды? к?лемін азайту.

Ж?ргізуші. Темекі тартатын жас пен тарпайтын жас арасында ?андай айырмашылы? бар?

Жауап. Темекі шегетін жас пен тартпайтын жас арасында айырмашылы? ?те зор. Темекі тартаты? жас адамны? кеуде клеткасыны? к?лемі, ?кпесіні?, жетілуі темекі тартпайтын жас адамнан 25% артта ?ал?ан. Олар жиі суы??а ауырады. ?кпесінде сырыл болады. Осы айтыл?андарды? б?рі темекі тартуды? бастал?анына 2-а? жыл бол?ан адамдарда кездеседі.

С?ра?: Темекіні тастау?а бола ма?

Жауап: Болады, е? бастысы, ол адамны? жеке басына байланысты. Темекі тартуды таста?андар ал?аш ?олайсыз жа?дайды бастан кешіреді. Ашуша? болып, к??іл к?йі т?мендеп, темекіге ?уестеніп т?руы м?мкін. ?йтсе де, біраздан со? оларды? жа?дайы жа?сарады. Темекі тартуды таста?андар оны м?лде ?мытуы керек, ойына алмай тартатындардан аула? болуы керек.

С?ра?. Жастар темекі тартпауы ?шін не істеу керек?

Жауап. Баланы? бойында темекіге деген жиіркенішті ояту керек. Темекі тартатындар ересек, дербес, ?ажырлы адамдар емес, керісінше оларды? ерік жігері мен ?зін-?зі ?стауы толы? жетілмеген адамдар екенін білу. Оларды? к?бі темекіні? зиянын біледі, біра? оны ?ою?а ерік жігері жетіспейді. Темекі тарту адам баласыны? ?лкен кемшілігі.

Ж?ргізуші. Енді темекі тартуды? спорт?а ?андай ?сері бар екен, б?л с?ра??а психолог жауап береді Темекі тартатын жас спортта ?лкен табыс?а жете алмайды. Никотин бойда?ы ?ажыр-?айрат пен б?лшы? етті? шира?ты?ын, ?оз?алыс с?йкестігін, шапшанды?ты, т?зімділікті т?мендетеді. Сонды?тан темекі тарту ж?зумен, бокспен, ж?гірушіге, конькимен, ша??ымен ш??ылданушылар?а зиянын тигізеді.

Социолог: ?р т?рлі темекі маркаларыны? ба?аларына талдау жасап, оны? отбасыны? экономикалы? жада?айына ?сері туралы баяндайды.
Есірткіні? ?леуметтік зияны:
• Наша?орды? отбасы ?иналады;
• Емдейтін маман іздейді;
• Шы?ынданады;
• Наша?ор ?з жа?ындарын еліктіреді;
• ?ылмыстар жасалады, т. б.
Есірткіні? экономикалы? зияны:
• Бар а?шасын есірткі ?олдану?а ??ртады;
• ?з ?йінен ба?алы заттарды білдіртпей алып кете бастайды;
• ?йді? жа?дайын т?мендетеді

Халы?та мынадай дана с?з бар:
«А?ша жо?алт?аны? – еште?е жо?алтпа?аны?,
Уа?ыт жо?алт?аны? – к?п н?рсе жо?алт?аны?,
Денсаулы? жо?алт?аны? – б?рін жо?алт?аны?».
«Дені сау бала ?р отбасыны?, ?уанышы, ба?ыты. Ал денсаулы?ы мы?ты бала халы?ты? болаша?ы, Отаныны? сенімді тірегі» /С.Назарбаева/
Жа?даяттарды талдау

«Мені жал?астыр» ойыны.

Треннинг : Мен са?ан ... тілеймін. «Ж?ректен – ж?рекке»
?р о?ушы тілектері жазыл?ан ж?рекшелерді арна?ан о?ушыларына сыйлайды.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Т?рбие са?аты «Біз ?мірді ?олдаймыз» »

Сабақтың тақырыбы: «Біз өмірді қолдаймыз».
Сабақтың мақсаты: Ұлттық намысты аяқ асты ететін,адаааааам денсаулығына зиян келтіретін пиғыл-ниеттер темекі мен ішімдік, есірткінің қоғамға, тигізетін зияндарын оқушыларға түсіндіру.
Жас ұрпақты жаман әдеттерден бойын аулақ ұстауға , ар-ұятты кіршіксіз сақтап,көргенді,үлгілі, өнегелі болуға тәрбиелеу.
Көрнекілігі: Интерактивті тақта, нақыл сөздер.Жасөспірімдерге арналған ереже,темекі тартуға арналған қарсы көрініс, суреттер.

Сабақтың түрі:Ауызша журнал.

Журнал беттері:1.Редактор бағаны

2. Тілшілер зерттеулері.

3.Оператор бағаны.

4.Жедел сұхбаттар

5. «Денсаулық клубы »бағаны

6.Салауатты өмір салтын қолдайық

7.Үндеу.

Редактор сөзі:
-Қазіргі кезде елімзіде темекі шегу, нашақорлыққа әуестік,маскүнемдікке салыну оларға қарсы күрес жүргізу негізгі мәселенің біріне айналып отыр.Темекіге әуесқойлық әсіресе мектеп оқушыларының арасында қатты етек алып отыр.
- Еліміздің президенті Н.Ә. Назарбаев барлық қазақстандықтарға жолдаған «Қазақстан -2030»бағдарламасында халықтың салауатты өмір сүруіне қол жеткізу үшін негізгі 3 бағытта күрес жүргізу керек деп атап көрсетті.Олар:
1-бағыт: «Темекі шегуді тоқтату»
2-бағыт: «Нашақорлыққа , наркобизнеске қарсы күрес».
3-бағыт: «Маскүнемдік пен араққа қарсы күрес».
Бағдарламада былай делінген:
«Алкоголь мен темекінің адам өміріне зиянды екені дәлелдеуді қажет етпейді».Халықаралық тәжірибе бұл салада мемлекеттік саясатты жүргізудің алкоголь мен темекіге салық салудан бастап , бірнеше сабағын ұсынған. Қазіргі уақытта кез-келген жерге темекі тартуға, арақ-шарап ішуге тиым салынады.Ойын-сауық жерлерде, мекемелерде, көшелерде темекі тартып , арақ ішіп немесе пиво ішіп тұрғанын көрсе айып пұл төлетеді. Көшеде мас күйінде жүрген адамды тәртәп сақшылары қамап қояды.

Тілшілер:Темекінің зияны туралы мағлұмат7Темекі жапырағында никотин1-1,5% кей сорттарында 6-6,8%-ға дейін болады. Салмағы 1 гр сигаретте 10-15 млгр никотин болады. Темекінің түтінінде өте улы зат никотин бар. Шылым шеккенда адам ауамен бірге темекінің де түтінін жұтады.Бұл түтіннің ішінде улы газ , шаң, және күйе болады. Шылымның күнде 20 тартқан адамның 90 млграмм шамасында никотин жұтады. Алғашқы рет темекі тартқанда адам уланады.Егер темекіні үй ішіне тартса оның зардабын үй ішіндегілер көреді. Бөлмедегі, ауадағы темекі түтіні иммунитетті төмендетеді. Осылайша адам өз өміріне зиян келтіреді.
         Арақтың зияны туралы мағлұмат.Алкоголь-зтил спирт наркотиктер құрамына жататын және барлық ішімдіктер құрамында болады. Оны ішкен кезде аз уақыттың ішінде адамның көңіл-күйі көтеріліп, бір-екі рет ішкеннен соң сылтаулатып тағы да ішкісі келіп тұрады. Алкогол әсіресе жас балалардың жүйке жасушаларына өте зиянды.Арақ- адамның барлық ішкі мүшелерін уландырып, істен шығарады. Арақ адам есін жояды, ұяттан бездіреді арамдыққа және қылмысқа итермелейді.Арақ ішетін адамның балалары дүниге келгеннен кейін ақыл есі кем, ұмытшақ ауруға тап болады.
Нашаның зияны туралы . Нашақорға түскен адам өзінің азаматтық, адамгершілік қасиетін жоғалтып, имандылықтан біртіндеп айырылады, психикалық жағынан күйзеліске ұшырайды, достьарын отбасын жоғалтады. Есірткі сананы улайды, есірткіге тәуелділік пайда болған кезде , нашақор қандай жолмен болса да табуға әрекет жасайды. Осылайша қылмыстық ортаға қалай тап болғанын білмей қалайды.
Есірткі заттарды қолданудың кейбір белгілері:
      - ашу-ызаның шапшуы, көңіл-күйінің өзгеруі, тұрақтап бір жерде отыра алмау, тітіркену;
      - өз-өзіне немқұрайлы болу;
      - қалыптан тыс шаршап-шалдығу және түнде ұйықтамау;
      - ақша немесе зат ұрлау;
      - ақшаны шамадан тыс жарату, қарызға алу;
      - дәмге тәбеттің болмауы;
      - шамадан тыс сөйлеу, әсерлену, көтеріңкі қалып;
      - жалған айтудың артуы немесе тұйықталу, жасырыну;
      - кенеттен жаңа достардың пайда болуы;
      - нашақорлар ортасында айтылатын сөздерді қолдану;
      - көз қарашығының ұлғаюы және тарылуы.

Оператор жұмысы. Есірткінің зияны видеоролигі

- Сұрақ. - Темекі тартумен күрес туралы не айтар едіңіздер?

Тарихшы, ғалым. -Европа ХҮІІ ғасырда темекі тартумен күрес жүргізуді бастады.

Мысалы, Англияда темекі тартқаны үшін айыпталады, тұзақ салып, көшелерде дарға асты. Темекі тартуды тоқтату мақсатында адамдар арасында үрей туғызу үшін, аузында темекісі бар кесіп алған бастарды алаңға, жұртшылықтың көз алдында іліп қойды. 1860 жылы Францияда темекі тартушылармен қызу күрес жүргізілді. XIII Людовик темекіні сатуға тыйым салды, орыс патшасы 1634 жылы темекі тартушыларга өлім жазасын қолданды, түрмеге қамап, алыс жерлерге жер аударды.

Тілші. Бұған қосымша біздің ғасырымызда темекімен қалай күрес жүргізгені жөнінде мынандай факт бар.

1974 жылы Бүкіл дүниежүзін денсаулық сақтау үйымы темекі тартумен күрестің түтас бір жүйесін жасады. Онда мынандай шарттарға келісіпті.

1) Темекі түтініндей заттарды қораптарға көрсетіп жазу.

2) Кәмелетке толмағандарға темекі бүйымдарын сатуға тыйым салу.

3) Қоғамдық жүмыс орындарда темекі шегуге тыйым салу.

4) Темекі тартудың зияндылығын түсіндіру.

5) Темекі егілетін аймақтардың көлемін азайту.

Жүргізуші. Темекі тартатын жас пен тарпайтын жас арасында қандай айырмашылық бар?

Жауап. Темекі шегетін жас пен тартпайтын жас арасында айырмашылық өте зор. Темекі тартатың жас адамның кеуде клеткасының көлемі, өкпесінің, жетілуі темекі тартпайтын жас адамнан 25% артта қалған. Олар жиі суыққа ауырады. Өкпесінде сырыл болады. Осы айтылғандардың бәрі темекі тартудың басталғанына 2-ақ жыл болған адамдарда кездеседі.

Сұрақ: Темекіні тастауға бола ма?

Жауап: Болады, ең бастысы, ол адамның жеке басына байланысты. Темекі тартуды тастағандар алғаш қолайсыз жағдайды бастан кешіреді. Ашушаң болып, көңіл күйі төмендеп, темекіге әуестеніп түруы мүмкін. Әйтсе де, біраздан соң олардың жағдайы жақсарады. Темекі тартуды тастағандар оны мүлде үмытуы керек, ойына алмай тартатындардан аулақ болуы керек.

Сұрақ. Жастар темекі тартпауы үшін не істеу керек?

Жауап. Баланың бойында темекіге деген жиіркенішті ояту керек. Темекі тартатындар ересек, дербес, қажырлы адамдар емес, керісінше олардың ерік жігері мен өзін-өзі ұстауы толық жетілмеген адамдар екенін білу. Олардың көбі темекінің зиянын біледі, бірақ оны қоюға ерік жігері жетіспейді. Темекі тарту адам баласының үлкен кемшілігі.

Жүргізуші. Енді темекі тартудың спортқа қандай әсері бар екен, бұл сүраққа психолог жауап береді Темекі тартатын жас спортта үлкен табысқа жете алмайды. Никотин бойдағы қажыр-қайрат пен бұлшық еттің ширақтығын, қозғалыс сәйкестігін, шапшандықты, төзімділікті төмендетеді. Сондықтан темекі тарту жүзумен, бокспен, жүгірушіге, конькимен, шаңғымен шұғылданушыларға зиянын тигізеді.

Социолог: Әр түрлі темекі маркаларының бағаларына талдау жасап, оның отбасының экономикалық жадағайына әсері туралы баяндайды.
Есірткінің әлеуметтік зияны:
• Нашақордың отбасы қиналады;
• Емдейтін маман іздейді;
• Шығынданады;
• Нашақор өз жақындарын еліктіреді;
• Қылмыстар жасалады, т. б.
Есірткінің экономикалық зияны:
• Бар ақшасын есірткі қолдануға құртады;
• Өз үйінен бағалы заттарды білдіртпей алып кете бастайды;
• Үйдің жағдайын төмендетеді

Халықта мынадай дана сөз бар:
«Ақша жоғалтқаның – ештеңе жоғалтпағаның,
Уақыт жоғалтқаның – көп нәрсе жоғалтқаның,
Денсаулық жоғалтқаның – бәрін жоғалтқаның».
«Дені сау бала әр отбасының, қуанышы, бақыты. Ал денсаулығы мықты бала халықтың болашағы, Отанының сенімді тірегі» /С.Назарбаева/
Жағдаяттарды талдау