Жабды?талуы: ?дептілікке байланысты ма?ал-м?телдер, ?анатты с?здер.
?депті бала-арлы бала,
?депсіз бала-сорлы бала.
Кішіпейілділік-кішілік емес, кісілік.
Сыпайыны? сыйы мол.
Т?рбие са?аты к?нделікті м??алімні? сынып?а кіруімен, о?ушыларды? с?лемдесуімен басталады. М??алімні? ?олында «?деп ж?не біз» атты ?лкен ?а?аздан жасал?ан кітап.
Кіріспе. Ой ?оз?ау.
М??алім: - Балалар, біз ?азір ?те ауыр да ?иын ?асырда ?мір с?ріп жатырмыз. Бізге, ?сіресе, ?арым-?атынас м?дениеті, мінез-??лы? ?дебі жетіспей жатыр. ?азір сендер мектеп ?абыр?асында білім алып жатырсы?дар. Уа?ыт тез ?теді, ерте?-а? ?р?айсы? ?лкен азамат боласы?дар. Біреуі? адам жаныны? арашашысы-д?рігер, біреуді? к?рсе к?з ?уанатын ?сем ?йлер салатын ??рылысшы-с?улетші, бірі? ?стаз боларсы?дар. Аралары?нан кеме апитаны немесе ?ш?ыш шы?уы да ?ажап емес. Алайда, сендер е? ?уелі на?ыз азамат, жа?сы адам болып ?сулері? ?ажет. Бойлары?а мейірімділік, батылды?, ?арапайымдылы?, кішіпейілділік, сыпайылы? сия?ты асыл ?асиеттерді сі?ірулері? ?ажет.
Ал, ол ?шін о?ан осы бастан ?йренуіміз, ?зімізге сын к?збен ?арауымыз керек. Сонымен, б?гінгі бізді? т?рбие са?атымыз «?депті о?ушы ?андай?» деп аталады.
?азір мына кітапты? ал?аш?ы бетін ашайы?. Б?л бетте «?дептілік деген
не?» деп жазыл?ан. Біз б?л с?ра??а жауап бере аламыз ба?
Ойтал?ы: О?ушылар ?здеріні? ?р т?рлі ойларын айтады.
М??алім: Ал, ендеше біз «?деп» деген с?зге топтастыру жасайы?.
О?ушыларды? айтуы бойынша т?мендегі ?лгідей топтпастыру
Жазылады.
Негізгі б?лім:
М??алім: Балалар, рахмет. ?азір біз т?рт топ?а б?лінеміз. Топтарды? аты бізді? та?ырыбымыз?а с?йкес болсын. О?ушыларды? айтуы бойынша топ ??рамыз.
1-топ «?деп»
2-топ «Ізет»
3-топ «Кішіпейіл»
4-топ «Сыпайы»
М??алім кітапты? келесі беттерін аша отырып, онда?ы жазыл?ан та?ырыптарды ?р топ?а б?ліп береді.
Тапсырмалар:
«?деп» тобы – «?депті бала-мектепте»
«Ізет» тобы – «?депті бала-к?шеде»
«Кішіпейіл» тобы – «?депті бала-?йде»
«Сыпай» тобы – «?депті бала-театрда немесе кинотеатрда»
Ма?ынаны тану.
О?ушылар?а 15 минут уа?ыт беріледі. ?р топ?а ?а?аздар, маркер, фломастерлер беріледі. Топтар тапсырмаларды тал?ылап, ойларын ?а?аз?а т?сіреді, ереже жазады. Та?ырыптарына байланысты сурет салады. ?р топтан 2 о?ушы шы?ып та?ырыбын, сал?ан суреттерін ?ор?айды.
Т?йін:
1-топ. Мектепте:
Мектепке киетін киіміні? таза болуын ?ада?алау.
О?у ??ралдарына т?гел болу.
Мектепке кешікпей келу.
Мектепке кіргенде барлы? адамдармен с?лемдесу.
Мектепті? м?лкіне ??ыптылы?пен ?арау.
Сынып?а кіргенде бірінші м??алімге, сосын жолдасы?а с?лем бер.
Та?та алдында т?зу т?р, ?олы?ды ?алта?а салып т?ру – м?дениетсіздік.
2-топ. К?шеде:
К?шеде ж?ргенде ?лкенні? алдын кеспе.
К?шені ластама.
К?шеде ай?айлап ?атты с?йлеме.
?о?амды? к?лікте ?зі?ді д?рыс ?ста.
?лкенге, балалы ?йелге орын бер.
Біреумен с?йлескенде бетіне ?адала ?арап, та?алып т?рма.
К?шеде ?атты к?луге болмайды.
3-топ. ?йде:
Ата-ана?ды ренжітпе.
?йге ?ол?абыс ет.
?йге келген ?она??а ?она?жайлылы? к?рсет.
Тама?ты асы?пай іш, рахмет айт.
Телефонмен с?йлескенде алдымен амандас.
?она?тан б?рын тама??а ?ол созба.
Т?сегі?ді, киімі?ді, ?з заттары?ды ?зі? жина.
4-топ Театрда:
Театр?а, кинотеатр?а уа?ытынан кешікпей бар.
Теартда отыр?ан адамны? алдынан ар?а?ды беріп ?тпе,
?ыз баланы бірінші ?ткіз.
Бас киімі?ді шешіп отыр.
Театрда бей-берекет тама? жеме.
Кірерде ж?не шы?арда адамды итермелеп, кимелеме.
Спектакль немесе сеанс бітпей орны?нан т?рып, шы?ып кетпе.
М??алім: Балалар, ?з ойлары?ды ?те жа?сы жеткізді?дер. Есейе баста?андары? с?з саптаулары?нан к?рініп т?р. Мен сендер ?шін ?те ?уаныштымын. Ата-ананы ренжітпеу туралы ?те д?рыс айтты?дар. Мен осы?ан ?осымша «Иман саба?тары» кітабынан ата-ана а?ысы туралы мына ?зінділерді о?ып беруді ж?н к?ріп т?рмын.
Перзент ?рдайым ата-ананы ??рметтеп, олар?а жа?сылы? жасап, айт?андарын істеп, ?артай?ан ша?ында олар?а ?арай «?ф» деместен, ауыр с?з айтпауы, к??ілдерін ?алдырмауы керек.
Ата-ана? са?ан бір іс тапсырса, ол ?аншалы?ты ауыр тисе де шама? келгенше тырыс.
Олармен с?йлескен кезі?де дауысы?ды к?термей б?се? ?нмен с?йлес. Себепсізден-себепсіз кін?лама ж?не ?арсы шы?па. ?рдайым к?лімсіреп, жа?сы с?збен жауап бер ж?не еш уа?ытта есімдерін атап немесе ла?ап аты болса, ла?ап есімімен ша?ырма.
?р топ ?з ж?мыстарын (ережелерді, суреттерді) ?абыр?а?а іледі. О?ушыларды? барлы?ы ?олдарына жапсырма ?а?аз, ?алам алып ?абыр?ада?ы ж?мыстар?а саяхат?а (галерея?а саяхат) шы?ады. ?з ой-пікірлерін, ?сынысын жазып, сол топты? ж?мысына іліп ?ояды. ?р топ лидері ж?мыстарына берілген пікірді топ?а ?келіп, тал?ылау?а салады.
Ой-тол?аныс.
К?рініс:
К?ше. Тротуарда Ернар мен Данияр кездесіп ?алды.
С?леметсі? бе, Ернар?
С?леметсі? бе, Данияр?
Ернар: Б?гін мектепке бокс секциясына барасы? ба?
Данияр: И?, біра? о?ан дейін ?й тапсырмасын орындап бітіруім ?ажет.
Балаба?шадан ?арындасымды алуым ?ажет.
Адамдар ?рлі-берлі ж?ріп жатады.
Ернар: ?ане, Данияр жолдан былай т?рып ??гімелесейік. Біз ж?ргіншілерге кедергі жасап т?рмыз.
М??алім: Балалар, Ернар мен Данияр ?андай о?ушылар?
?депті, ?лгілі о?ушылар.
М??алім: Балалар, енді мен сендерге мынандай ж?мба?-??гіме о?ып берейін.
Алмас к?шеде анадай жерде ?тіп бара жат?ан ж?ргіншіге ай?айлады: «Айты?ызшы, ?азір са?ат ?анша?» ол адам уа?ытты айт?ан со?, алмас б?рылып ж?ніне кетті. Бала б?тен адаммен ?арым-?атынасында бірнеше ?ателіктер жіберді.
«Са?ат ?анша» емес, «Уа?ытты айтып жібері?ізші!» немесе «Са?ат ?анша бол?анын айты?ызшы!» деп с?рауы ?ажет еді.
Алдымен кешірім ?тінуі керек.
Алмас ол адам?а «Рахмет» айтуды ?мытты
Балалар саяхат?а шы?ты. Міне, автобус та келіп, б?рі автобус?а кіре бастады. Арман, Жазира ж?не Айдос – достар. Арман балалармен баса-к?ктеп автобус?а кіріп, терезе алдында?ы орын?а жай?асты. Ал, Айдос болса алдымен Жазираны ?ткізіп, бос т?р?ан орын?а оны отыр?ызып, ?зі жанында т?регеп т?рды. Автобустан т?серде Арман та?ы балаларды итеріп, ал?а кимеліп бірінші болып т?суге асы?ты. Айдос Жазирадан б?рын т?сіп, о?ан ?олын ?сынып автобустан т?сіріп алды.
М??алімні? ?орытынды с?зі: Б?гін біз сіздермен ?дептілікті? негізгі ережелерімен танысты?. Олай болса, балалар, біз бір-бірімізге мейірімді, кішіпейіл болайы?. Тіпті Хадис Ш?ріпте «Кімде кім кішіпейіл болса, Алла та?ала оны? м?ртебесін биік к?тере т?спек» делінген. Бізді? б?гінгі ??гімеміз сендер ?шін із-т?зсіз кетпейді, к?нделікті ?мірде естерінде ?стайды деп сенемін.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Сыныптан тыс ж?мыс ?депті о?ушы ?андай о?ушы?»
Тақырыбы: Әдепті оқушы қандай?
Мақсаты: Оқушыларды адамгершілікке, үлкенді сыйлауға, имандылыққа, әдептілікке тәрбиелеу. Қоғамдық орындарда өзін әдепті ұстай білуге үйрету.
Олардың бұрынғы білгендерін толықтыру, жетілдіру. Сыпайы сөйлеуге, мәдениеттілікке, әсемдікке баулу.
Әдісі: Пікірталас.
Жабдықталуы: Әдептілікке байланысты мақал-мәтелдер, қанатты сөздер.
Әдепті бала-арлы бала,
Әдепсіз бала-сорлы бала.
Кішіпейілділік-кішілік емес, кісілік.
Сыпайының сыйы мол.
Тәрбие сағаты күнделікті мұғалімнің сыныпқа кіруімен, оқушылардың сәлемдесуімен басталады. Мұғалімнің қолында «Әдеп және біз» атты үлкен қағаздан жасалған кітап.
Кіріспе. Ой қозғау.
Мұғалім: - Балалар, біз қазір өте ауыр да қиын ғасырда өмір сүріп жатырмыз. Бізге, әсіресе, қарым-қатынас мәдениеті, мінез-құлық әдебі жетіспей жатыр. Қазір сендер мектеп қабырғасында білім алып жатырсыңдар. Уақыт тез өтеді, ертең-ақ әрқайсың үлкен азамат боласыңдар. Біреуің адам жанының арашашысы-дәрігер, біреудің көрсе көз қуанатын әсем үйлер салатын құрылысшы-сәулетші, бірің ұстаз боларсыңдар. Араларыңнан кеме апитаны немесе ұшқыш шығуы да ғажап емес. Алайда, сендер ең әуелі нағыз азамат, жақсы адам болып өсулерің қажет. Бойларыңа мейірімділік, батылдық, қарапайымдылық, кішіпейілділік, сыпайылық сияқты асыл қасиеттерді сіңірулерің қажет.
Ал, ол үшін оған осы бастан үйренуіміз, өзімізге сын көзбен қарауымыз керек. Сонымен, бүгінгі біздің тәрбие сағатымыз «Әдепті оқушы қандай?» деп аталады.
Қазір мына кітаптың алғашқы бетін ашайық. Бұл бетте «Әдептілік деген
не?» деп жазылған. Біз бұл сұраққа жауап бере аламыз ба?
Ойталқы: Оқушылар өздерінің әр түрлі ойларын айтады.
Мұғалім: Ал, ендеше біз «Әдеп» деген сөзге топтастыру жасайық.
Оқушылардың айтуы бойынша төмендегі үлгідей топтпастыру
Жазылады.
Негізгі бөлім:
Мұғалім: Балалар, рахмет. Қазір біз төрт топқа бөлінеміз. Топтардың аты біздің тақырыбымызға сәйкес болсын. Оқушылардың айтуы бойынша топ құрамыз.
1-топ «Әдеп»
2-топ «Ізет»
3-топ «Кішіпейіл»
4-топ «Сыпайы»
Мұғалім кітаптың келесі беттерін аша отырып, ондағы жазылған тақырыптарды әр топқа бөліп береді.
Тапсырмалар:
«Әдеп» тобы – «Әдепті бала-мектепте»
«Ізет» тобы – «Әдепті бала-көшеде»
«Кішіпейіл» тобы – «Әдепті бала-үйде»
«Сыпай» тобы – «Әдепті бала-театрда немесе кинотеатрда»
Мағынаны тану.
Оқушыларға 15 минут уақыт беріледі. Әр топқа қағаздар, маркер, фломастерлер беріледі. Топтар тапсырмаларды талқылап, ойларын қағазға түсіреді, ереже жазады. Тақырыптарына байланысты сурет салады. Әр топтан 2 оқушы шығып тақырыбын, салған суреттерін қорғайды.
Түйін:
1-топ. Мектепте:
Мектепке киетін киімінің таза болуын қадағалау.
Оқу құралдарына түгел болу.
Мектепке кешікпей келу.
Мектепке кіргенде барлық адамдармен сәлемдесу.
Мектептің мүлкіне ұқыптылықпен қарау.
Сыныпқа кіргенде бірінші мұғалімге, сосын жолдасыңа сәлем бер.
Тақта алдында түзу тұр, қолыңды қалтаңа салып тұру – мәдениетсіздік.
2-топ. Көшеде:
Көшеде жүргенде үлкеннің алдын кеспе.
Көшені ластама.
Көшеде айқайлап қатты сөйлеме.
Қоғамдық көлікте өзіңді дұрыс ұста.
Үлкенге, балалы әйелге орын бер.
Біреумен сөйлескенде бетіне қадала қарап, тақалып тұрма.
Көшеде қатты күлуге болмайды.
3-топ. Үйде:
Ата-анаңды ренжітпе.
Үйге қолғабыс ет.
Үйге келген қонаққа қонақжайлылық көрсет.
Тамақты асықпай іш, рахмет айт.
Телефонмен сөйлескенде алдымен амандас.
Қонақтан бұрын тамаққа қол созба.
Төсегіңді, киіміңді, өз заттарыңды өзің жина.
4-топ Театрда:
Театрға, кинотеатрға уақытынан кешікпей бар.
Теартда отырған адамның алдынан арқаңды беріп өтпе,
Қыз баланы бірінші өткіз.
Бас киіміңді шешіп отыр.
Театрда бей-берекет тамақ жеме.
Кірерде және шығарда адамды итермелеп, кимелеме.
Спектакль немесе сеанс бітпей орныңнан тұрып, шығып кетпе.
Мұғалім: Балалар, өз ойларыңды өте жақсы жеткіздіңдер. Есейе бастағандарың сөз саптауларыңнан көрініп тұр. Мен сендер үшін өте қуаныштымын. Ата-ананы ренжітпеу туралы өте дұрыс айттыңдар. Мен осыған қосымша «Иман сабақтары» кітабынан ата-ана ақысы туралы мына үзінділерді оқып беруді жөн көріп тұрмын.
Перзент әрдайым ата-ананы құрметтеп, оларға жақсылық жасап, айтқандарын істеп, қартайған шағында оларға қарай «Үф» деместен, ауыр сөз айтпауы, көңілдерін қалдырмауы керек.
Ата-анаң саған бір іс тапсырса, ол қаншалықты ауыр тисе де шамаң келгенше тырыс.
Олармен сөйлескен кезіңде дауысыңды көтермей бәсең үнмен сөйлес. Себепсізден-себепсіз кінәлама және қарсы шықпа. Әрдайым күлімсіреп, жақсы сөзбен жауап бер және еш уақытта есімдерін атап немесе лақап аты болса, лақап есімімен шақырма.
Әр топ өз жұмыстарын (ережелерді, суреттерді) қабырғаға іледі. Оқушылардың барлығы қолдарына жапсырма қағаз, қалам алып қабырғадағы жұмыстарға саяхатқа (галереяға саяхат) шығады. Өз ой-пікірлерін, ұсынысын жазып, сол топтың жұмысына іліп қояды. Әр топ лидері жұмыстарына берілген пікірді топқа әкеліп, талқылауға салады.
Ой-толғаныс.
Көрініс:
Көше. Тротуарда Ернар мен Данияр кездесіп қалды.
Сәлеметсің бе, Ернар?
Сәлеметсің бе, Данияр?
Ернар: Бүгін мектепке бокс секциясына барасың ба?
Данияр: Иә, бірақ оған дейін үй тапсырмасын орындап бітіруім қажет.
Балабақшадан қарындасымды алуым қажет.
Адамдар әрлі-берлі жүріп жатады.
Ернар: Қане, Данияр жолдан былай тұрып әңгімелесейік. Біз жүргіншілерге кедергі жасап тұрмыз.
Мұғалім: Балалар, Ернар мен Данияр қандай оқушылар?
Әдепті, үлгілі оқушылар.
Мұғалім: Балалар, енді мен сендерге мынандай жұмбақ-әңгіме оқып берейін.
Алмас көшеде анадай жерде өтіп бара жатқан жүргіншіге айқайлады: «Айтыңызшы, қазір сағат қанша?» ол адам уақытты айтқан соң, алмас бұрылып жөніне кетті. Бала бөтен адаммен қарым-қатынасында бірнеше қателіктер жіберді.
Шешуін өздерің тауып көріңдер.
(Ой талқы. Оқушылар өздерінің әртүрлі ойларын айтады.)
Көшеде айқайлап жөн сұрамау керек.
«Сағат қанша» емес, «Уақытты айтып жіберіңізші!» немесе «Сағат қанша болғанын айтыңызшы!» деп сұрауы қажет еді.
Алдымен кешірім өтінуі керек.
Алмас ол адамға «Рахмет» айтуды ұмытты
Балалар саяхатқа шықты. Міне, автобус та келіп, бәрі автобусқа кіре бастады. Арман, Жазира және Айдос – достар. Арман балалармен баса-көктеп автобусқа кіріп, терезе алдындағы орынға жайғасты. Ал, Айдос болса алдымен Жазираны өткізіп, бос тұрған орынға оны отырғызып, өзі жанында түрегеп тұрды. Автобустан түсерде Арман тағы балаларды итеріп, алға кимеліп бірінші болып түсуге асықты. Айдос Жазирадан бұрын түсіп, оған қолын ұсынып автобустан түсіріп алды.
(Ой талқы. Сендер балалардың әрекетіне қандай баға берер едіңдер?)
Сонымен, біз бүгінгі тәрбие сағатында не туралы айттық? Көңілімізге не түйдік? Өзіміөге керек жаңа нәрсе үйрендік пе?
Мұғалім: Айтқандарыңның бәрі өте дұрыс, балалар, Рахмет!
Мұғалімнің қорытынды сөзі: Бүгін біз сіздермен әдептіліктің негізгі ережелерімен таныстық. Олай болса, балалар, біз бір-бірімізге мейірімді, кішіпейіл болайық. Тіпті Хадис Шәріпте «Кімде кім кішіпейіл болса, Алла тағала оның мәртебесін биік көтере түспек» делінген. Біздің бүгінгі әңгімеміз сендер үшін із-түзсіз кетпейді, күнделікті өмірде естерінде ұстайды деп сенемін.
