Ж?ргізуші: Армысыздар, ?адірлі ?стаздар, ?нерге, білімге жаны ??мар ш?кірттер! Б?гін мектебімізді? ??тты ордасында тамаша бір кездесуді? ку?сі бол?алы отырмыз.
?рісім мені? ?релі сонау сам?ау к?к,
?рмелеп келем т??ырым таудай бол?ай деп.
Арманмен алыс ас?ар?а барсам алдымнан
А?алар шы?ар ??з кеуде ?ырандардай боп.
А?алар ж?р-ау ойларымен от елеп,
Ізгілікпенен ілгері бізді жетелеп.
Д?ниеге мынау ба?ыт боп келсем егер мен,
Солар?а ?арай жол тартар едім т?телеп.
Ас?ар?а барса?, ?ырандай ?арсы аларлы?,
Ба?ыт бола алса?, т?телеп жол саларлы? арда?ты ?лкендерімізді? бірі де бірегейі – ?аза?стан Республикасы Журналистер ода?ыны? м?шесі, журналист, Махамбет атында?ы сыйлы?ты? лауреаты, Ма??ыстау облысыны? т?л перзенті, есімі елге танымал, белгілі ?лкетанушы, ?аламгер-жазушы ?біл?айыр Ба?ыт?лы Спан – б?гін бізде ?она?та.
Ма??ыстауды? киелі топыра?ында д?ниеге келіп, ?асиетті суын ішіп, ?ара топыра?ын кешіп ?ткен ?біл?айыр а?амыз ту?ан жерге деген сар?ылмас сезімін, таусылмас махаббатын с?лу с?збен зерлеп, ?асиетті ?ара с?збен ескерткіш т?р?ызып берді.
Ба?дат: ?біл?айыр Спан 1949 жылы Жармыш аулында д?ниеге келген. Баспас?здегі ?ызметін ?зенде «Жа?ар?ан Ма??ыстау» газетінде бастады. Ма??ыстау ауданы, облыс газеттерінде, теледидарда, радиода ?ызмет істеді. «Дала дидары» газетіні? облыста?ы меншікті тілшісі, т?уелсіз «Адай» газетіні? редакторы, облысты?, мемлекеттік архив ?ызметкері бол?ан.
Ма??ыстауды? мар?ас?а елі мен ма??аз жеріні? тарихына ?атысты деректерді, а?ыз ??гімелерді зерттеп, жина?тап, жариялаумен айналысып келе жат?ан белгілі ?лкетанушы – журналист.
«Ма??ыстау» энциклопедиясы 1-басылымыны? ал?а м?шесі ж?не авторларыны? бірі. К?біне ?лкені? ?дебиеті мен ?неріні? тарихы та?ырыбын к?терген, ма??аз мекенні? тарихи-м?дени, ?леуметтік-экономикалы? м?селелерімен, Ма??ыстау м?найыны? тарихына ?атысты м?ра?атты? дерек к?здерімен энциклопедияны жары??а шы?ару?а ?лес ?осып, ж?здеген саяси ?у?ын-с?ргін ??рбандарыны? есімін жа??ыртып, а?тау?а ат салыс?ан ?аламгер. ?аза? ж?не орыс тілдерінде шы??ан 31 кітапты? авторы. Кітаптары ?аза?стан, Санкт-Петербург, Стамбул баспаларында ?аза?, орыс тілдерінде шы??ан. «Тамаша адамдар ?мірі» ?лгісімен «Ма??ыстау ма?таныштары» сериясын бастап, «А?шы Н?р», «Н?рлыхан Бекбосынов», «?айролла Ережепов», т.б. 10 кітаптарыны? авторы. ?біл?айыр Спан Махамбетті? Ма??ыстау?а ?атысты ?мір деректерін зерттеді. Махамбет сыйлы?ыны? (2003) иегері. «Жыл адамы» (2007) атанды. Ол «Пушкинні? досы Вольховский» атты кітабы ар?ылы
В.Д. Вольховскийді? ?мірі мен ?ызметін зерттеп, Пушкинтану?а жа?алы? ?осты. Алдары?ызда отыр?ан ?біл?айыр а?амызды? е?бектері ?лкеміз ?шін ?те ?ымбат, аса ба?алы!
Ж?ргізуші: Бір ?алымымыз : «?рбір жазушы – уа?ытты? конденсаторы» деген екен. Демек, б?л дегеніміз жазушы ?ызметіні? ?аншалы?ты ?ажетті екендігін ?рі жауапкершілігіні? молды?ын а??артады. Жазушы болу дегені? – ?лт м?ратын ар?алаумен те? н?рсе. Сол себепті де б?л ?асиет иелеріні? е?бегі ерен болма?.
Ж?ргізуші: ?біл?айыр Ба?ыт?лы Спан – Ма??ыстауды? мар?ас?а елі мен ма??аз жеріні? тарихына ?атысты деректерді, а?ыз ??гімелерді зерттеп, жина?тап, жариялаумен айналысып келе жат?ан белгілі ?лкетанушы-журналист. Мектебімізді? о?ушылары ?біл?айыр а?аны? а?ыз осы ??гімелерінен ?зінділер о?иды.
Ж?ргізуші: Ал енді ашы? ??гіме ала?ына жол ашсам ба деп т?рмын. О?ырман ?ауымны? да сізге ?ояр с?ра?тары бар секілді. О?ушылар сізді? шы?армашылы?ы?ыз жайлы к?бірек білгісі келеді екен.
1. Ма??ыстау ?лкесіні? тарихын к?ркем тілмен бейнелеп, ма??аз мекенні? ?дебиеті мен м?дениетіне ?лшеусіз ?лес ?ос?ан ?здік ?аламгер екені?із белгілі. ?біл?айыр а?а, осындай керемет жазушылы??а, журналист болу?а не себеп болды?
3. Со?ыстан кейінгі жылдарда д?ниеге келіпсіз. Мектепте ?алай о?ыды?ыз? Бала к?нгі арманы?ыз ?андай еді? Сол арманы?ыз орындалды ма?
4. Жа?а ?ана сіз к?нек?з ?арттардан жазып алып, жарияла?ан а?ыздарды естіп, ?аны? болды?. Осы Ма??ыстау а?ыздарыны? ар жа?ында шынды? жат?анына сенесіз бе?
5. Е?бектері?ізде Ма??ыстау облысында?ы ??ды?тар жайында к?п суреттер берілген екен. Сол ??ды?тар жайында, ?сіресе, егіз ??ды? жайын т?сіндіре кетсе?із. Оны? ?андай тарихы бар?
6. «Жетегенні? мін?жат ??ды?ы» ??гіме?ізде ?ры ашы?тан-ашы? ?рла?ан адамыны? іздеушісіне ??н т?леу шартын ?ой?ан. Бопсалап, а?ша талап еткенде, ел оны неге бостанды?та ж?ргізіп ?ой?ан?
8. «Ба?ыт ?иынды?пен келсе, ??нды болады» дейді. Сіз зерттеген т?л?аларды? ?мірі мен ісі бізге ?лгі боларлы?. Кез келген туындыны жазу ?шін де мол ?айрат пен білімділік, ?шан-те?із дарын керек екені м?лім. ?ылым?а ?ызы?ушы мына отыр?ан жастарды? ?иынды??а мойымай, о?ы?ан ?стіне о?у?а, о?ы?андарын зерделеп то?и беруіне септігі тиетін а?ылы?ызды айты?ызшы. Зерттеушілік ісі?ізде ?иыншылы?тар кездесті ме?
9. Залда отыр?ан к?рермендерді? к?пшілігі – мектеп т?лектері. ?лкен ?мірге жолдама ал?алы отыр?ан о?ушыларды? к?кейіндегі с?ра?ты ?ой?ым келіп отыр. Адам болаша? маманды?ын та?да?ан кезде нені басшылы??а алу ?ажет?
10. Отбасы?ыз туралы айтып берсе?із. Сізді? бойы?ызда?ы шы?армашылы? ?асиет ?л-?ыздары?ызды? ?айсысына дары?ан?
Ж?ргізуші: ??рметті ?біл?айыр а?а! Сіз – Ма??ыстау ?лкесіні? тарихын к?ркем тілмен бейнелеп, ма??аз мекенні? ?дебиеті мен м?дениетіне ?лшеусіз ?лес ?ос?ан ?здік ?аламгерсіз. Біз сізді? шы?армалары?ызды ?лтты? рухани ?мірімізді?, ?ткенімізді? айнасы болды деп толы?тай айта аламыз. ?йткені біз ?лке тарихын, м?дениеті мен ?дебиетін, оны? ?стіне ?аза?ты? ма?дайына жазыл?ан ел ерлеріні? д?л осы бір Ма??ыстаумен байланысын там-т?мдап білген болса?, ?арымды туындылары?ыз елдік д?ст?ріміз бен те?дік белгімізді ?дебиет к?лемінде керемет таныстыра алды.
??рметті о?ушылар, біз б?гін ?біл?айыр а?амызбен кездесе отырып, жанымыз жадырап, керемет к?й кешкендей ?сер алды?.
Жылдар бойы келтірмей аты?а сын,
Е?бек етті? ?алт?ысыз хал?ы?а шын.
Бар тілегі, ?з а?а, ?сті?ізде
Ел ал?ысын арнайды аты?а шын!
Шынар болып, шы? болып даламызда,
Жайнап т?р?ан г?л болып ?аламызда.
?міт болып, ?лгі боп, ?лкен болып,
Аман-есен ж?рі?із арамызда.
Ел ?шін ?ызмет етер ?р ?рпа?ы?ыз сізді ?лгі т?тары ха?! О?ырмандары?ызды? атынан мына сыйлы?ты тарту етеміз. Естелік ретінде ?абыл алы?ыз.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Ғалым Әбілқайыр Бақытұлы Спанның шығармашылығына арналған
кездесу кешінің сценарийі
Үлкен зал. Интерактивті тақтада Ә.Спанның суреті көрсетілген. Залдың бір жағында ғалым шығармашылығына арналған көрме.
Жүргізуші: Армысыздар, қадірлі ұстаздар, өнерге, білімге жаны құмар шәкірттер! Бүгін мектебіміздің құтты ордасында тамаша бір кездесудің куәсі болғалы отырмыз.
Өрісім менің өрелі сонау самғау көк,
Өрмелеп келем тұғырым таудай болғай деп.
Арманмен алыс асқарға барсам алдымнан
Ағалар шығар құз кеуде қырандардай боп...
Ағалар жүр-ау ойларымен от елеп,
Ізгілікпенен ілгері бізді жетелеп.
Дүниеге мынау бақыт боп келсем егер мен,
Соларға қарай жол тартар едім төтелеп.
Асқарға барсақ, қырандай қарсы аларлық,
Бақыт бола алсақ, төтелеп жол саларлық ардақты үлкендеріміздің бірі де бірегейі – Қазақстан Республикасы Журналистер одағының мүшесі, журналист, Махамбет атындағы сыйлықтың лауреаты, Маңғыстау облысының төл перзенті, есімі елге танымал, белгілі өлкетанушы, қаламгер-жазушы Әбілқайыр Бақытұлы Спан – бүгін бізде қонақта.
Маңғыстаудың киелі топырағында дүниеге келіп, қасиетті суын ішіп, қара топырағын кешіп өткен Әбілқайыр ағамыз туған жерге деген сарқылмас сезімін, таусылмас махаббатын сұлу сөзбен зерлеп, қасиетті қара сөзбен ескерткіш тұрғызып берді.
Бағдат: Әбілқайыр Спан 1949 жылы Жармыш аулында дүниеге келген. Баспасөздегі қызметін Өзенде «Жаңарған Маңғыстау» газетінде бастады. Маңғыстау ауданы, облыс газеттерінде, теледидарда, радиода қызмет істеді. «Дала дидары» газетінің облыстағы меншікті тілшісі, тәуелсіз «Адай» газетінің редакторы, облыстық, мемлекеттік архив қызметкері болған.
Маңғыстаудың марқасқа елі мен маңғаз жерінің тарихына қатысты деректерді, аңыз әңгімелерді зерттеп, жинақтап, жариялаумен айналысып келе жатқан белгілі өлкетанушы – журналист.
«Маңғыстау» энциклопедиясы 1-басылымының алқа мүшесі және авторларының бірі. Көбіне өлкенің әдебиеті мен өнерінің тарихы тақырыбын көтерген, маңғаз мекеннің тарихи-мәдени, әлеуметтік-экономикалық мәселелерімен, Маңғыстау мұнайының тарихына қатысты мұрағаттық дерек көздерімен энциклопедияны жарыққа шығаруға үлес қосып, жүздеген саяси қуғын-сүргін құрбандарының есімін жаңғыртып, ақтауға ат салысқан қаламгер. Қазақ және орыс тілдерінде шыққан 31 кітаптың авторы. Кітаптары Қазақстан, Санкт-Петербург, Стамбул баспаларында қазақ, орыс тілдерінде шыққан. «Тамаша адамдар өмірі» үлгісімен «Маңғыстау мақтаныштары» сериясын бастап, «Аңшы Нұр», «Нұрлыхан Бекбосынов», «Қайролла Ережепов», т.б. 10 кітаптарының авторы. Әбілқайыр Спан Махамбеттің Маңғыстауға қатысты өмір деректерін зерттеді. Махамбет сыйлығының (2003) иегері. «Жыл адамы» (2007) атанды. Ол «Пушкиннің досы Вольховский» атты кітабы арқылы
В.Д. Вольховскийдің өмірі мен қызметін зерттеп, Пушкинтануға жаңалық қосты. Алдарыңызда отырған Әбілқайыр ағамыздың еңбектері өлкеміз үшін өте қымбат, аса бағалы!
Жүргізуші: Бір ғалымымыз : «Әрбір жазушы – уақыттың конденсаторы» деген екен. Демек, бұл дегеніміз жазушы қызметінің қаншалықты қажетті екендігін әрі жауапкершілігінің молдығын аңғартады. Жазушы болу дегенің – ұлт мұратын арқалаумен тең нәрсе. Сол себепті де бұл қасиет иелерінің еңбегі ерен болмақ.
Осы орайда ғалым шығармашылығы жөнінде мектебіміздің 11-сынып оқушысы Джантасова Ұлболсынның «Ғалым Әбілқайыр Спан шығармашылығы» тақырыбында зерттеген ғылыми жобасын тыңдайық. (Баяндама оқылады).
Жүргізуші: Әбілқайыр Бақытұлы Спан – Маңғыстаудың марқасқа елі мен маңғаз жерінің тарихына қатысты деректерді, аңыз әңгімелерді зерттеп, жинақтап, жариялаумен айналысып келе жатқан белгілі өлкетанушы-журналист. Мектебіміздің оқушылары Әбілқайыр ағаның аңыз осы әңгімелерінен үзінділер оқиды.
(9, 5-сынып оқушылары оның шығармаларынан үзінділер оқиды).
Жүргізуші: Ал енді ашық әңгімеалаңына жол ашсам ба деп тұрмын. Оқырман қауымның да сізге қояр сұрақтары бар секілді. Оқушылар сіздің шығармашылығыңыз жайлы көбірек білгісі келеді екен.
1. Маңғыстау өлкесінің тарихын көркем тілмен бейнелеп, маңғаз мекеннің әдебиеті мен мәдениетіне өлшеусіз үлес қосқан үздік қаламгер екеніңіз белгілі. Әбілқайыр аға, осындай керемет жазушылыққа, журналист болуға не себеп болды?
2. Әбілқайыр аға, балалармен кездесу сіз үшін қаншалықты маңызды?
3. Соғыстан кейінгі жылдарда дүниеге келіпсіз. Мектепте қалай оқыдыңыз? Бала күнгі арманыңыз қандай еді? Сол арманыңыз орындалды ма?
4. Жаңа ғана сіз көнекөз қарттардан жазып алып, жариялаған аңыздарды естіп, қанық болдық. Осы Маңғыстау аңыздарының ар жағында шындық жатқанына сенесіз бе?
5. Еңбектеріңізде Маңғыстау облысындағы құдықтар жайында көп суреттер берілген екен. Сол құдықтар жайында, әсіресе, егіз құдық жайын түсіндіре кетсеңіз. Оның қандай тарихы бар?
6. «Жетегеннің мінәжат құдығы» әңгімеңізде ұры ашықтан-ашық ұрлаған адамының іздеушісіне құн төлеу шартын қойған. Бопсалап, ақша талап еткенде, ел оны неге бостандықта жүргізіп қойған?
7. Қазіргі таңда кімдерді зерттеп жүрсіз, жоспарлаған қандай жұмыстарыңыз бар?
8. «Бақыт қиындықпен келсе, құнды болады» дейді. Сіз зерттеген тұлғалардың өмірі мен ісі бізге үлгі боларлық. Кез келген туындыны жазу үшін де мол қайрат пен білімділік, ұшан-теңіз дарын керек екені мәлім. Ғылымға қызығушы мына отырған жастардың қиындыққа мойымай, оқыған үстіне оқуға, оқығандарын зерделеп тоқи беруіне септігі тиетін ақылыңызды айтыңызшы. Зерттеушілік ісіңізде қиыншылықтар кездесті ме?
9. Залда отырған көрермендердің көпшілігі – мектеп түлектері. Үлкен өмірге жолдама алғалы отырған оқушылардың көкейіндегі сұрақты қойғым келіп отыр. Адам болашақ мамандығын таңдаған кезде нені басшылыққа алу қажет?
10. Отбасыңыз туралы айтып берсеңіз. Сіздің бойыңыздағы шығармашылық қасиет ұл-қыздарыңыздың қайсысына дарыған?
Жүргізуші:
Дарын деген тұңғиық бір сарқылмас,
Сол өнерді жаңғыртады жарқыл тас.
Өзіңізден тәлім алып келеді,
Ізіңізді жалғастырар жарқын жас, – демекші, Әбілқайыр ағамыздың өмірі мен өнегесін үлгі тұтып, шығармалары мен өнерін мақтаныш етер жастарымыз жетерлік. 9-сынып оқушысы Базарбаева Сәнбибіның алғаусыз көңілмен арнаған өлеңі бар екен, тыңдап көрелік.
Жүргізуші: Құрметті Әбілқайыр аға! Сіз – Маңғыстау өлкесінің тарихын көркем тілмен бейнелеп, маңғаз мекеннің әдебиеті мен мәдениетіне өлшеусіз үлес қосқан үздік қаламгерсіз. Біз сіздің шығармаларыңызды ұлттық рухани өміріміздің, өткеніміздің айнасы болды деп толықтай айта аламыз. Өйткені біз өлке тарихын, мәдениеті мен әдебиетін, оның үстіне қазақтың маңдайына жазылған ел ерлерінің дәл осы бір Маңғыстаумен байланысын там-тұмдап білген болсақ, қарымды туындыларыңыз елдік дәстүріміз бен теңдік белгімізді әдебиет көлемінде керемет таныстыра алды.
Құрметті оқушылар, біз бүгін Әбілқайыр ағамызбен кездесе отырып, жанымыз жадырап, керемет күй кешкендей әсер алдық.
Жылдар бойы келтірмей атыңа сын,
Еңбек еттің қалтқысыз халқыңа шын.
Бар тілегі, әз аға, үстіңізде
Ел алғысын арнайды атыңа шын!
Шынар болып, шың болып даламызда,
Жайнап тұрған гүл болып қаламызда.
Үміт болып, үлгі боп, үлкен болып,
Аман-есен жүріңіз арамызда.
Ел үшін қызмет етер әр ұрпағыңыз сізді үлгі тұтары хақ!Оқырмандарыңыздың атынан мына сыйлықты тарту етеміз. Естелік ретінде қабыл алыңыз.
6. Бала кезіңізде ерекше есіңізде қалған, есіңізден кетпейтін оқиғаны айтып берсеңіз. 7. Сіздің өмірде үлгі тұтатын, пір тұтатын, табынатын адамыңыз бар ма? Ол кім? 9. Осыған дейін істей алмадым, жаза алмадым деген өкінішіңіз бар ма?
1-жүргізуші: Армысыздар, жиналған қауым! - Қазақта «Ел ағасыз болмас, тон жағасыз болмас» деген мақал бар, шүкір, ел ағалары баршылық. 2-жүргізуші: - Киелі поэзия әлемінде өзіндік үн, өзіндік сыр, өзіндік бояу, ажары бар, сырлы да нәзік өлеңдерімен оқырман қауымын елең еткізіп, жырмен тербеп жүрген һәм есімі республикаға танымал дарынды жерлесіміз Ақмола облысының Степногорск қаласындағы «Степногорск ақшамы» газетінің редакторы Жанбаев Полатбек Тілләбайұлына арналған «Жыр жаңбыр» атты кешімізге қош келдіңіздер! 1-жүргізуші: - Бүгінгі кешіміздің мақсаты – ақын туралы, елі елеңдеп жүрген елгезек ер туралы ой-пікірімізді айту, оның өлеңдерімен танысу. 2-жүргізуші: - Олай болса, ақын, журналист, сатирик Жанбаев Полатбек Тілләбайұлын қошеметтеп кешіміздің төріне шақырамыз. (Жанбаевты төрге шақыра отырып, гүл шоғын ұсыну) (Презентация) 1-жүргізуші: (Кітап көрмесі) - Сіздердің назарларыңызды Полатбек Тілләбайұлының жетістіктері мен шығармашылығына арналған «Ақын да мен, сал да мен, сері де мен » көрмесіне аударуларыңызды сұраймын.
Жалпы Журналистикадағы алғашқы қадамдарыңыз жайлы еске түсіре кетсеңіз... - Полатбек Тілләбайұлы, Сіздің ақындық қабілетіңізді кім байқап, кім ашты, алғашқы ұстаздарыңыз кім болды? Алға қойған қандай мақсаттарыңыз бар? Болашақта сіздің тағы бір кітабыңызды көріп қаламыз ба?
Сіздің жиналған қауым – Отанымыздың болашағына айтар қандай тілегіңіз бар? өнер жолдарыңызда қиыншылықтар кездескен кездер болды ма?
