Саба?ты? та?ырыбы: «Салауатты ?лт-салауатты ?рпа?».
Саба?ты? ма?саты: о?ушыларды? бойына салауатты ?мір салтын дарыта отырып, зиянды ?деттерден аула? болуды т?сіндіру, насихаттау.
Білімділігі: жаман ?деттерден туатын аурулар туралы білімдерін жетілдіру.
Дамытушылы?ы: ?мірге, адамзат ?рпа?ына деген аяушылы? сезімін ояту, ауруды? алдын алуды ?йрету. Маманды? иелері туралы т?сініктерін ке?ейтіп, оларды? ?ызметіне байланысты сауаттарын дамыту.
Т?рбиелігі: т?ні де, жаны да таза, ?рі сау болаша? ?рпа?ты т?рбиелеу.
К?рнекілігі: плакат, суреттер, буклет,музыка, на?ылс?здер
?дісі: баяндау, с?хбат, с?ра?-жауап, ой ?оз?ау.
Саба?ты? барысы:
?йымдастыру б?лімі:
Кіріспе с?з:
М??алім: Егемен елімізді? туын к?кке к?теретін, елді? елдігін танытатын б?гінгі ?рпа? ?андай болуы керек?
Адам баласы ?шін е? кымбатты – оны? м?нді де с?нді ?мірі. ?мірін ?ызы?ты етіп ?ткізу ?шін ?з к?ш-жігерін аямауы ?ажет. ?кінішке орай «наша?орлы?», «ішімдік», «темекі» торына бейк?н? жандар ілігіп, д?ние салып, ауруларды? азабын тартьгп жатыр.
Ал осы зияндылармен к?ресу о?ай?а т?сер емес. Халы?ты? салауатты ?мір салтын ?алыптастыру ?шін «Салауатты ?мір салты» кешенді ба?дарламасы, сондай-а? Денсаулы? са?тауды реформалау мен дамытуды? 2010 жыл?а дейінгі мемлекеттік ба?дарламасы аясында шаралар кешені іске асуда.
Елбасыны? ?аза?стан хал?ына жолдауында к?рсетілген ?зекті м?селелерді? бірі — салауатты ?мір с?ру, оны насихаттау м?селесі.
(Ой ?оз?ау) Салауатты ?мір с?ру дегеніміз не? (О?ушылар жауаптары)
Ол — ?леуметтік т?рмысты жа?сарту, бос уа?ытты тиімді пайдалану. денсаулы?ты са?тау ж?не ны?айту, сапалы тама?тану. зиянды ?рекеттерден аула? болу.
Ал зиянды ?рекет дегеніміз – ?азіргі та?да етек ал?ан, адамдарды жуадай солдыратын дерттер: маск?немдік, темекі шегу ж?не наша?орлы?. Б?лар адам баласыны? ?зі тілеп ал?ан айы?пас дерттері.
Негізгі б?лім:
М??алім: ?аза? елі сонау ке?ес ?кіметі т?сында?ы «шаш ал десе бас алатын» саясат, зиялы ?ауымды ??рту, ашты?, ?у?ын-с?ргін, со?ыс, жер мен елді тоздыр?ан ты? к?теру, экология апаты, желто?сан зардабы та?ы да бас?аларын басынан кешірді. Осы апаттардан да ?ауіпті, адамды, сананы, есті жаула?ан ?асірет тым ауыр да азалы.
?аза? хал?ыны? с?з байлы?ында «ара?» деген с?з бол?ан емес. Олар ?ымыз бен ш?бат ішкен. Сонда да ?демі тойлы ауыл, алтыба?ан, жарасымды жастар ?ні, ойын т?рлері м?німен орын ал?ан.
Ал наша?орлы? неден басталады? (О?ушылар жауаптары)
Сана-сезімі улан?ан, ?зін, отбасын, ту?анын ?мыт?ан, жауапкершілікті сезінбейтін а?ыл-естен айырыл?ан жан наша?ор деп аталады. Дозаны ?абылдама?ан жа?дайда ?аба?ы ?атулы жан есірткіні ?олдан?аннан кейін жайдарлы, к??ілді болып шы?а келеді. К?п ?рімдей жастар осы аурумен ауырып, ?мірден ?туде, азып кетуде, енді біреулері кеш т?сініп барма?ын тістеуде.
Бізді? б?гінгі о?ушылар енді бірер жылда ерте?гі ?лкен маман иелері, жар?ын болаша?ты сеніммен ??ратын жастар. С?з кезегін салауатты ?мірді насихаттайтын маман иелеріне берейік:
1- о?ушы-Эколог:
Бізді? ?о?амымызда ішімдік, темекі, есірткі заттары тек денсаулы??а ?сер етіп ?оймайды, сонымен ?атар экология?а да кері ?серін тигізуде. Мысалы: темекіде никотиннен бас?а улы заттар, ша?, к?йе болады. Олар ауа?а таралып е? алдымен а?за?а зиян келтіреді, екеуі де атмосфераны ластайды. Кейде темекі тарту. ішімдік ішу ?рт, жарылыс сия?ты апаттар?а ?келуде.
2- о?ушы-Демограф:
Д?ние ж?зіндегі ?андай да болмасын ?лтты? дамуына, таби?и ?суіне темекі, ара?, есірткі, СПИД-ВИЧ ж??палы аурулары кері ?серін тигізуде, ?анша адамдар осылармен жа?ын ж?руді? н?тижесінде ?з-?зіне ?ол ж?мсап, екінші бір адамды ?мірінен айыруда. К?п отбасында с?билер жарымжан, а?ыл-есі т?мен к?йде д?ниеге келуде. Жетім балаларды? саны к?беюде.
3-о?ушы:Психолог:
Мектеп жасында шылым шегетін, ара? ішетін о?ушылар еште?емен ш??ылданбайды, саба? о?ымайды, ?о?амды? ж?мыс?а ?атыспайды, елеусіз ж?реді. Жо?ар?ы сынып о?ушылары ?здерін «?лкен адамбыз» деп, ешкімге ба?ынышты емес екенін к?рсеткісі келеді. М?ндай о?ушылар ?мытша?, ??у ?абілеті т?мен болады, бет-?лпеті таби?и ??інен айрылады.
4о?ушы:-Тарихшы:
Біз тарихта спиртті ішімдіктерді сату?а тыйым салудан н?тиже шы?па?анын білеміз. Мысалы: 1914 жылы Ресейде, 1917 жылы А?Ш-та спиртті ішімдіктерді ?ндіруге тыйым салын?ан еді. Н?тижесінде спирттік ?німдерді ?ндіру, сату баюды? бір жолына айналды.
5-о?ушы:Д?рігер:
Шылым шегу - зиянды ?дет, а?заны улайды. Адам шылым шеккенде зиянды заттар а?за?а ?тіп, ?кпеге ?онады. Темекі мен оны? т?тінінде адам а?засына зиянды е? улы никотиннен бастап 200-дей химиялы? заттар кездеседі. Бетіне ?жім ерте т?седі, шашы сирейді, сауса?ы сар?ыш тартады, тісі б?зылады, терісіні? ?асиеті кемиді.
Алкоголъ - адамды уландыратын зат. Ол ?рт?рлі химиялы? ?осылыстардан т?рады, егер оны к?п м?лшерде пайдаланса, сол адам а?засын біртіндеп уландыра бастайды. Алкоголь д?м сезу м?шелеріне, ас ?орыту м?шесіне, нерв ж?йесіне, ми?а ?сер етеді. К?п м?лшерде ?олданса, адам ?ліп кетеді.
СПИД ?анны? к?рамында?ы иммунитетке жауап беретін т?йіршіктерді ?лтіреді, сол жерде к?бейеді. СПИД-пен ауыр?ан адам пневмония, менингит ауруларына шалды?ады. Наша?ор к?п есінейді, к?зінен жас а?ады, терлейді, т?беті т?мендейді, денесі ?алшылдап, ?й?ысызды? басып, салма?ын жо?алтады.
Б?рі бірге:
Б?гініміз бар жар?ын,
Ерте?іміз бар ай?ын,
Асырайы? бірге
Салауаттылы?ты? да??ын.
?н
М??алім: Біз ?з білімімізді ?ркез шы?дап, ?скеле? ша?та кандай да жа?дайда ?лемдегі оки?аларды, жа?алы?тарды біліп, естіп ж?руіміз керек. Сендерді? назарлары?а «Сен білесі? бе?» айдарын Ильмира ?сынады:
1. Шылым шегуден жылына 25 млн. адам ?леді.
2. ?р шылым адам ?мірін 12 минут?а ?ыс?артады.
3. Шылым шегетіндерді? 80%-ы ?кпе ауруымен ауырады.
4. ?аза?станда 393 мы? -ВИЧ-пен,76 мы? СПИД пен ауырады.
5. СПИД-пен ауыратындарды? дені жастар.
6. Шектен тыс шай мен кофе ішу де - есірткінін бір т?рі.
7. ?аза?станда темекі тартатындарды? саны 5 миллион.
8. ?алаларда есірткіні? ??рбаны бол?ан 7-8 жаста?ы балалар тіркелуде.
?орытынды б?лім: «Ой?оз?ау»
1-топ?а: ?о?амда «Мемлекет ?азынасына миллионда?ан пайда т?сіреді, зияндыларды? денсаулы??а пайдасы бар» деген кере?ар пікірлер бар? Со?ан д?лелдеме ?андай?
2-топ?а: ?азір ара?, темекі баспас?з бетінде, теледидарда жарнамадан т?спейді? Оны? орнына ауыл, ?ала к?шелеріне не ілуге болады? К?з?арасы? ?андай:
3-топ?а: Салауаттылы? салтын болаша? ?мірде ?алай ?станасы??
М??алім:Отанымызды? ерте?гі жа?дайы сендерді? ?андай азамат болып ?скендері?е байланысты. Ерте?гі к?н ?р?айсысы? мемлекетті ??райтын адам, ?р маманды?ты? иесі боласы?дар, ?ызмет ат?арасы?дар Сол ?ызмет барысында халы??а, мемлекетке ?ызмет етесіндер. Сонды?тан жаман ?деттерден аула? болып т?зім, табандылы?пен білім сатысынан к?рініп саналы, сауатты, салауатты азамат болып, ?аза? еліні? жар?ын болаша?ын к?райтын жастар болып ?се бері?дер.