Максат: балалар катнашындагы юл – транспорт ??лак?тен профилактикалау;
юл х?р?к?те кагыйд?л?рен х?терд? ныгыту; велосипедта й?р?
кагыйд?л?рен ?йр?н?;
урамнарда ??м юлларда ?з – ?зе?не д?рес тоту культурасын
формалаштыру.
?и?азлау: пожар машинасы, ашыгыч ярд?м, ЮХИДИ хезм?тк?рл?ре, газ хезм?те машинасы, самолет, поезд, корабль р?семн?ренн?н мозаика уены; велосипед р?семе; табышмак, “Калды тик ?йр?нерг?”, “С?питт? чабасым кил?” шигырьл?ре; зур форматта юл билгел?ре, конверт бел?н балалар ?зл?ре ясаган юл билгел?ре, ш???р урамы р?семенн?н кагыйд?л?рне бозучы ??я?лел?р ??м велосипедчыларны табу, ?ырларны? фонограммасы.
Занятие барышы.
Укучылар, б?ген без сезне? бел?н юл х?р?к?тенд? катнашучылар турында с?йл?шербез. Юл х?р?к?тенд? катнашучыларны 3 т?ркемг? б?л?л?р. Кем ?йтерг? тели, кемн?р алар? (й?рт?че, ??я?ле, пассажир). Аларга билгел?м? бирегез (билгел?м?л?р слайдта к?рс?теп д?реслеге тикшерел?).
Й?рт?че – нинди д? булса транспорт чарасы бел?н идар? ит?че кеше.
Пассажир – й?рт?чед?н башка транспорт чарасыны? эченд?ге (?стенд?ге) кеше, шулай ук транспорт чарасына кер?че (утыручы) яис? чыгучы (т?ш?че) кеше.
??я?ле- юлда транспорт чарасына катнашы булмаган ??м анда эш башкармый торган кеше.
Транспорт чараларын кабатлау й?зенн?н “Мозаика” уенын уйнап алырбыз. Мен? бу кис?кл?рд?н транспорт чараларын ?ыярга кир?к. Барыгызны да ?ст?л янына чакырам (пожар машинасы, ашыгыч ярд?м, ЮХИДИ хезм?тк?рл?ре, газ хезм?те машинасы, самолет, поезд, корабль ?ыялар). Бу транспорт чараларын нинди 3 т?рг? б?леп була? (?ир, су, ?ава, тимер юл транспорты). ?ир транспортыны? нинди эш башкаруларына карап, нинди т?рл?рен бел?сез? Балалар атаган вакытта слайдта р?семн?ре к?рс?тел? ( махсус машиналар, юл машиналары, т?зелеш машиналары) ? безне? авылыбызда нинди машиналар кулланыла? (авыл ху?алыгы техникасы) Барлык транспорт чараларыны? й?рт?чел?рен атагыз (шофёр, очучы, капитан, машинист). Транспортка утырып й?р?чел?р кемн?р була? Пассажирлар нинди кагыйд?л?рне ?т?рг? бурычлы?
- куркынычсызлык каешлары булган транспорт чараларында барганда аларны эл?ктерерг?;
- утыру ??м т?ш?не тротуар ягыннан яис? юл кырыеннан ??м ф?кать транспорт чарасы туктап бетк?нн?н со? гына башкарырга;
- ?г?р утыру ??м т?ш? тротуар яки юл кырые ягыннан м?мкин булмаса, аларны куркынычсызлыкны т?эмин итеп ??м юл х?р?к?тенд? башка катнашучыларга комачаулык ясамыйча, й?р? ?леше ягыннан башкарырга м?мкин;
- утырыр алдыннан билетлар алырга ??м ?з урыны?а утырырга кир?к;
- карт ?би – бабайларга урын бирерг? кир?к.
Пассажирларга н?рс?л?р тыела?
- х?р?к?т вакытында й?рт?чене? игътибарын транспорт чарасы бел?н идар? ит?д?н читк? ?иб?р?
- х?р?к?т вакытында транспорт чарасыны? ишеген ачу;
- ??м?гать транспортында барганда кычкырып с?йл?шм?ск?, каты итеп музыка уйнатмаска, к?нбагыш, ту?дырма кебек салонны пычрата торган ?йберл?р ашамаска.
Балалар нинди транспорт чарасын й?рт?че була алалар? (велосипед)
Табышмак. Й?рс?м ген? тора алам,
?г?р туктасам – егылам.
Балалар ?зерл?п килг?н шигырьл?рен с?йлил?р:
“Калды тик ?йр?нерг?”
Бер зу-у-ур кибетт?н “Ми?а, - ди энем, - урын
Безг? ?ти - ?нил?р Багажникта да ярый”.
?р- я?а велосипед Сыйпап, сыйпап куя,
Алып бирдел?р. Х?тта ялап та карый.
Без энем бел?н Карап торабыз шулай
Шундый куандык С?питк? сокланып.
С?пит тир?ли Й?ри белм?г?ч,
Й?реп т? алдык. Булмый шул атланып.
Т?г?рм?чл?рне Энем тели тизр?к
Бер?м – бер?м тикшердек Урам буйлап й?рерг?.
Рульне сулга – у?га “Й?рербез, - дим, - аптырама
Борып та карадык. Калды тик ?йр?нерг?.
Утыргычын сыйпадык
Звоногын баскаладык
Тагын бернич? тапкыр
Тир?ли без урадык.
Физминутка. “Елмай” ?ыры башкарыла.
Озакламас, сезне? ??м язгы кояш нуры елмаюыннан карлар эреп бет?р. Шул вакытта балалар и? яраткан транспортларында - велосипедларда й?ри башлар. ? сез бел?сезме, велосипедлар моннан 200 еллап элек барлыкка килг?н. Алар агачтан эшл?нг?н ??м педальсез булган. Велосипедчы ?зен аягы бел?н этеп, й?гертеп й?рг?н. Со?рак резин шинлы, педальле ??м чылбырлы велосипедлар уйлап табылган. Кул к?т?регез ?ле дуслар, кемн?рне? велосипедлары бар? Барыгызны? да велосипеды булгач, сез аны? ?лешл?рен д? бел?сездер ?ле. Кем р?семн?н к?рс?теп ?йтерг? тели? ? сез велосипед й?рт?че белерг? тиеш кагыйд?л?рне бел?сезме? Аларны сезг? юл х?р?к?те иминлеге яшь инспекторлары т?г?р?ге членнары ?йр?тер. Игътибар бел?н ты?лагыз аларны:
- Велосипедчыны? яше 14т?н ким булса, а?а ишегалдында гына й?рерг? р?хс?т ител?.
- 14 яше тулганнардан велосипедны? махсус терк?? билгесе куелган ??м кагыйд?л?рне бел?ен раслаучы документ булуын тал?п ит?л?р.
Велосипед й?рт?чег? тыела:
- Рульг? бер кул бел?н булса да тотынмыйча бару.
- 7 яше тулмаган баланы ышанычлы басмасы булган ?ст?м? утыргычка утыртып барудан башка пассажирлар ташу.
- Озынлыгы ??м ки?леге бел?н габаритлардан 0,5 метрдан артыгракка чыгып торган яис? идар? ит?г? комачаулык ясый торган й?к ташу.
- Ян?ш?д? велосипед юлы булганда й?р? ?лешенн?н бару.
- Трамвай х?р?к?те булган юлларда ??м х?р?к?т ?чен полоса саны бу юн?лешт? берд?н артык булган юлларда сулга яки кирег? борылу.
- Балалар юлны аркылы чыкканда велосипедтан т?шеп, аны тотып барырга тиеш.
7. Юл кырыеннан х?р?к?т итк?нд? борылырга кир?к булса велосипедчы борылышка бераз ара калганда мен? шулай кулы бел?н борылыш ягын к?рс?т?.
Велосипедта й?р?чел?р ?чен д? юл билгел?ре бар. Мен? алар:
- велосипед юлы бел?н кисеш?
- велосипедларда х?р?к?т ит? тыела
- велосипед юлы
Авылда ис? велосипед юлы юк. Кайдан й?рерг? со?? (балаларны? ?аваплары ты?лана). ?йе, юл кырыеннан, юлдан аста, ? инде уйнарга чыкканда кырда, болында й?рерг?. Сезг? нич? яшь со? ?ле? Сез кайда гына й?рерг? тиешсез?
Ике укучы шигырь с?йли: “С?питт? чабасы кил?”
?г?р велосипед к?рс?м, К?рерл?р иде кызлар да
Утырып барасы кил?. “Безне д? утырт!” – диярл?р
Урамнарда ?илдереп Бернич?се артымнан
С?питт? чабасы кил?. Х?тта чабып й?рерл?р.
?г?р булса ?земнеке Шулай хыялланып баргач,
Утырыр идем атланып Мин абындым бер ташка
Карап калырлар иде Килеп т?штем борын бел?н
Малайлар тел шартлатып. Бик авыртты баш та.
Абый к?леп тора минн?н
?зе ??лли д? сыман
Тагын с?пит сорагач ?йтте:
“??я? й?рерг? ?йр?н”.
? сез ??я? й?ри бел?сезме? ??я?лел?р ?чен кагыйд?л?рне иск? т?шерик.
1 укучы. Юл аша чыкканда 2 укучы. Кызылга басып торабыз
Кир?к сак булырга Бераз к?тик сарыга
Башта сулга карарга, Яшел ут кабынгач,
Аннан карарга у?га. Ярый безг? атларга.
3 укучы. Тротуардан атларга
Кир?к тик у? яктан
Каршыга килг?н кешел?рг?
Ярамый комачауларга.
Х?зер бер уен уйнап алырбыз. Бу уен безг? юл билгел?рен иск? т?шерерг? булышыр. ?ст?лд? т?рле юл билгел?ре р?семн?ре бар. Мин юл билгесене? атамасын ?йтк?нн?н со? сез аны чыгып к?рс?терг? ??м кайда, ни ?чен куелуын ?йтерг? тиешсез.
- ??я?лел?р юлы
- Велосипедта й?р? тыела
- Ял ит? урыны
- Сак бул балалар!
Уенны? кагыйд?сен бераз ?зг?рт?без. 1 укучы монда чыга, ?зе тел?г?н юл билгесе турында с?йли. Калган укучылар ?зл?ре ясаган юл билгел?ре арасыннан аны табып к?с?терг? тиеш.
Конвертларга б?ген ?йр?нг?н юл билгел?рен д? салырбыз. ЮХИЯИ членнары чыга. Бу билге ничек атала? (велосипед юлы) Бу билге нинди т?ркемг? кер?? (тыючы) А?а нинди р?сем ?итми? Бу билге нинди т?ркемг? кер?? (кис?т?че) Велосипед р?семн?рен ясау.
Сезг? бирелг?н р?семн?рд? юл кагыйд?л?рен, пассажирлар ?чен кагыйд?л?рне бозучылар юкмы? Аларны табып к?рс?тегез.
Без б?ген сезне? бел?н н?рс?л?р эшл?дек? Нинди я?а м?гълумат белдегез? Бу белемн?регез юлда й?рг?нд? ярд?м итсен иде. Юл й?р? кагыйд?л?рен исегезд?н чыгармагыз. Занятиебезне к??елле ?ыр бел?н т?мамлыйк.
?ыр “Шофер буласым кил?”
Просмотр содержимого документа
«Классный час на тему "Велосипедта й?ри бел?се?ме?" »
Татарстан мәгариф һәм фән министрлыгы
Азнакай муниципаль районы
Сарлы урта гомумбелем бирү мәктәбе филиалы - Ю.Стәрле төп гомумбелем бирү мәктәбе
Велосипедта йөри беләсеңме?
Максат: балалар катнашындагы юл – транспорт һәлакәтен профилактикалау;
юл хәрәкәте кагыйдәләрен хәтердә ныгыту; велосипедта йөрү
кагыйдәләрен өйрәнү;
урамнарда һәм юлларда үз – үзеңне дөрес тоту культурасын
формалаштыру.
Җиһазлау: пожар машинасы, ашыгыч ярдәм, ЮХИДИ хезмәткәрләре, газ хезмәте машинасы, самолет, поезд, корабль рәсемнәреннән мозаика уены; велосипед рәсеме; табышмак, “Калды тик өйрәнергә”, “Сәпиттә чабасым килә” шигырьләре; зур форматта юл билгеләре, конверт белән балалар үзләре ясаган юл билгеләре, шәһәр урамы рәсеменнән кагыйдәләрне бозучы җәяүлеләр һәм велосипедчыларны табу, җырларның фонограммасы.
Занятие барышы.
Укучылар, бүген без сезнең белән юл хәрәкәтендә катнашучылар турында сөйләшербез. Юл хәрәкәтендә катнашучыларны 3 төркемгә бүләләр. Кем әйтергә тели, кемнәр алар? (йөртүче, җәяүле, пассажир). Аларга билгеләмә бирегез (билгеләмәләр слайдта күрсәтеп дөреслеге тикшерелә).
Йөртүче – нинди дә булса транспорт чарасы белән идарә итүче кеше.
Пассажир – йөртүчедән башка транспорт чарасының эчендәге (өстендәге) кеше, шулай ук транспорт чарасына керүче (утыручы) яисә чыгучы (төшүче) кеше.
Җәяүле- юлда транспорт чарасына катнашы булмаган һәм анда эш башкармый торган кеше.
Транспорт чараларын кабатлау йөзеннән “Мозаика” уенын уйнап алырбыз. Менә бу кисәкләрдән транспорт чараларын җыярга кирәк. Барыгызны да өстәл янына чакырам (пожар машинасы, ашыгыч ярдәм, ЮХИДИ хезмәткәрләре, газ хезмәте машинасы, самолет, поезд, корабль җыялар). Бу транспорт чараларын нинди 3 төргә бүлеп була? (җир, су, һава, тимер юл транспорты). Җир транспортының нинди эш башкаруларына карап, нинди төрләрен беләсез? Балалар атаган вакытта слайдта рәсемнәре күрсәтелә ( махсус машиналар, юл машиналары, төзелеш машиналары) Ә безнең авылыбызда нинди машиналар кулланыла? (авыл хуҗалыгы техникасы) Барлык транспорт чараларының йөртүчеләрен атагыз (шофёр, очучы, капитан, машинист). Транспортка утырып йөрүчеләр кемнәр була? Пассажирлар нинди кагыйдәләрне үтәргә бурычлы?
куркынычсызлык каешлары булган транспорт чараларында барганда аларны эләктерергә;
утыру һәм төшүне тротуар ягыннан яисә юл кырыеннан һәм фәкать транспорт чарасы туктап беткәннән соң гына башкарырга;
әгәр утыру һәм төшү тротуар яки юл кырые ягыннан мөмкин булмаса, аларны куркынычсызлыкны тәэмин итеп һәм юл хәрәкәтендә башка катнашучыларга комачаулык ясамыйча, йөрү өлеше ягыннан башкарырга мөмкин;
утырыр алдыннан билетлар алырга һәм үз урыныңа утырырга кирәк;
карт әби – бабайларга урын бирергә кирәк.
Пассажирларга нәрсәләр тыела?
хәрәкәт вакытында йөртүченең игътибарын транспорт чарасы белән идарә итүдән читкә җибәрү
хәрәкәт вакытында транспорт чарасының ишеген ачу;
җәмәгать транспортында барганда кычкырып сөйләшмәскә, каты итеп музыка уйнатмаска, көнбагыш, туңдырма кебек салонны пычрата торган әйберләр ашамаска.
Балалар нинди транспорт чарасын йөртүче була алалар? (велосипед)
Табышмак. Йөрсәм генә тора алам,
Әгәр туктасам – егылам.
Балалар әзерләп килгән шигырьләрен сөйлиләр:
“Калды тик өйрәнергә”
Бер зу-у-ур кибеттән “Миңа, - ди энем, - урын
Безгә әти - әниләр Багажникта да ярый”.
Өр- яңа велосипед Сыйпап, сыйпап куя,
Алып бирделәр. Хәтта ялап та карый.
Без энем белән Карап торабыз шулай
Шундый куандык Сәпиткә сокланып.
Сәпит тирәли Йөри белмәгәч,
Йөреп тә алдык. Булмый шул атланып.
Тәгәрмәчләрне Энем тели тизрәк
Берәм – берәм тикшердек Урам буйлап йөрергә.
Рульне сулга – уңга “Йөрербез, - дим, - аптырама
Борып та карадык. Калды тик өйрәнергә.
Утыргычын сыйпадык
Звоногын баскаладык
Тагын берничә тапкыр
Тирәли без урадык.
Физминутка. “Елмай” җыры башкарыла.
Озакламас, сезнең һәм язгы кояш нуры елмаюыннан карлар эреп бетәр. Шул вакытта балалар иң яраткан транспортларында - велосипедларда йөри башлар. Ә сез беләсезме, велосипедлар моннан 200 еллап элек барлыкка килгән. Алар агачтан эшләнгән һәм педальсез булган. Велосипедчы үзен аягы белән этеп, йөгертеп йөргән. Соңрак резин шинлы, педальле һәм чылбырлы велосипедлар уйлап табылган. Кул күтәрегез әле дуслар, кемнәрнең велосипедлары бар? Барыгызның да велосипеды булгач, сез аның өлешләрен дә беләсездер әле. Кем рәсемнән күрсәтеп әйтергә тели? Ә сез велосипед йөртүче белергә тиеш кагыйдәләрне беләсезме? Аларны сезгә юл хәрәкәте иминлеге яшь инспекторлары түгәрәге членнары өйрәтер. Игътибар белән тыңлагыз аларны:
Велосипедчының яше 14тән ким булса, аңа ишегалдында гына йөрергә рөхсәт ителә.
14 яше тулганнардан велосипедның махсус теркәү билгесе куелган һәм кагыйдәләрне белүен раслаучы документ булуын таләп итәләр.
Велосипед йөртүчегә тыела:
Рульгә бер кул белән булса да тотынмыйча бару.
7 яше тулмаган баланы ышанычлы басмасы булган өстәмә утыргычка утыртып барудан башка пассажирлар ташу.
Озынлыгы һәм киңлеге белән габаритлардан 0,5 метрдан артыгракка чыгып торган яисә идарә итүгә комачаулык ясый торган йөк ташу.
Янәшәдә велосипед юлы булганда йөрү өлешеннән бару.
Трамвай хәрәкәте булган юлларда һәм хәрәкәт өчен полоса саны бу юнәлештә бердән артык булган юлларда сулга яки кирегә борылу.
Балалар юлны аркылы чыкканда велосипедтан төшеп, аны тотып барырга тиеш.
7. Юл кырыеннан хәрәкәт иткәндә борылырга кирәк булса велосипедчы борылышка бераз ара калганда менә шулай кулы белән борылыш ягын күрсәтә.
Велосипедта йөрүчеләр өчен дә юл билгеләре бар. Менә алар:
Авылда исә велосипед юлы юк. Кайдан йөрергә соң? (балаларның җаваплары тыңлана). Әйе, юл кырыеннан, юлдан аста, ә инде уйнарга чыкканда кырда, болында йөрергә. Сезгә ничә яшь соң әле? Сез кайда гына йөрергә тиешсез?
Ике укучы шигырь сөйли: “Сәпиттә чабасы килә”
Әгәр велосипед күрсәм, Күрерләр иде кызлар да
Утырып барасы килә. “Безне дә утырт!” – диярләр
Урамнарда җилдереп Берничәсе артымнан
Сәпиттә чабасы килә. Хәтта чабып йөрерләр.
Әгәр булса үземнеке Шулай хыялланып баргач,
Утырыр идем атланып Мин абындым бер ташка
Карап калырлар иде Килеп төштем борын белән
Малайлар тел шартлатып. Бик авыртты баш та.
Абый көлеп тора миннән
Үзе җәлли дә сыман
Тагын сәпит сорагач әйтте:
“Җәяү йөрергә өйрән”.
Ә сез җәяү йөри беләсезме? Җәяүлеләр өчен кагыйдәләрне искә төшерик.
1 укучы. Юл аша чыкканда 2 укучы. Кызылга басып торабыз
Кирәк сак булырга Бераз көтик сарыга
Башта сулга карарга, Яшел ут кабынгач,
Аннан карарга уңга. Ярый безгә атларга.
3 укучы. Тротуардан атларга
Кирәк тик уң яктан
Каршыга килгән кешеләргә
Ярамый комачауларга.
Хәзер бер уен уйнап алырбыз. Бу уен безгә юл билгеләрен искә төшерергә булышыр. Өстәлдә төрле юл билгеләре рәсемнәре бар. Мин юл билгесенең атамасын әйткәннән соң сез аны чыгып күрсәтергә һәм кайда, ни өчен куелуын әйтергә тиешсез.
Җәяүлеләр юлы
Велосипедта йөрү тыела
Ял итү урыны
Сак бул балалар!
Уенның кагыйдәсен бераз үзгәртәбез. 1 укучы монда чыга, үзе теләгән юл билгесе турында сөйли. Калган укучылар үзләре ясаган юл билгеләре арасыннан аны табып күсәтергә тиеш.
Конвертларга бүген өйрәнгән юл билгеләрен дә салырбыз. ЮХИЯИ членнары чыга. Бу билге ничек атала? (велосипед юлы) Бу билге нинди төркемгә керә? (тыючы) Аңа нинди рәсем җитми? Бу билге нинди төркемгә керә? (кисәтүче) Велосипед рәсемнәрен ясау.
Сезгә бирелгән рәсемнәрдә юл кагыйдәләрен, пассажирлар өчен кагыйдәләрне бозучылар юкмы? Аларны табып күрсәтегез.
Без бүген сезнең белән нәрсәләр эшләдек? Нинди яңа мәгълумат белдегез? Бу белемнәрегез юлда йөргәндә ярдәм итсен иде. Юл йөрү кагыйдәләрен исегездән чыгармагыз. Занятиебезне күңелле җыр белән тәмамлыйк.
Җыр “Шофер буласым килә”
