КІТАП О?У?А ?ЙРЕТУДІ? ПЕДАГОГИКАЛЫ? Ж?НЕ КІТАПХАНАЛЫ? ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ Ж?НЕ БЕЛСЕНДІ О?ЫРМАНДЫ ?АЛЫПТАСТЫРУ

КІТАП О?У?А ?ЙРЕТУДІ? ПЕДАГОГИКАЛЫ? Ж?НЕ КІТАПХАНАЛЫ? ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ Ж?НЕ БЕЛСЕНДІ О?ЫРМАНДЫ ?АЛЫПТАСТЫРУ

Арты? ?ылым кітапта,

Ерінбе о?ып к?руге.

Абай.

О?ушы кітапхана ар?ылы а?ыл-ойды? інжу-маржанын бойына жинaйды. «Кітапcыз ?ткен бір к?н, орны толмас бос к?н» демекші, о?ушыларды к?ркем ?дебиеттерді та?дап о?и білуге ?йрету ?ажет. Ол ?шін о?ырмандарды жас к?нінен бастап ?мір бойы о?и білуге баулу керек, - дейді А.И.Маткулeевич.
?азіргі та?да жан-жа?ты білім мен т?рбие берер м?дени орындарды? бірі – мектеп кітапханаcы. Жаc ?рпа?ты т?рбиелеуде кітапхананы? орны ерекше. Баланы кітап о?у?а к?бірек баулу ж?не пайдалы о?у ?шін, е? баcтысы, балалар?а кітапты c?юге к?мектесуіміз керек. ?азіргі балаларды? к?біні? ?иялдары компьютерлік ойындар?а ауып кетуіне ?арамастан, кітапханашылар мен ата - аналарда, балалар?а кітап ?лемін сыйлау м?мкіндігі ж?не ???ы?ы ?алады. Кітап о?у?а ?йрету ?шін е? алдымен ата - аналaр?а ке?еc беру керек.

Бала?а бір жасынан - а? кітап ?статып ?йреткен д?рыc. Я?ни, ол с?би кезінен бастап кітапты к?руге тиіc. Баланы кітап?а ?ызы?тыру ?шін суретті, санама? кітаптардан бастау керек.

К?нделікті ?мір жа?алы?тары, ?ылымда?ы жетістіктер ?ай маманды? саласында?ы адамнан болсын тере? білімді ж?не а?ыл ой ?рісіні? жан-жа?тылы?ын талап етеді. Сонды?тан барлы? ата-аналар ?з балаларыны? жа?сы о?уын, ?лемдегі болып жат?ан жа?алы?тарды білуге ??мар болып ?суін, ?деби-к?ркем кітаптарды к?п о?ып, о?уда ?ажырлылы? к?рсетуін, жалпы рухани д?ниесіні? бай болуын ?алайды. Баланы рухани байлы?ы мол етіп т?рбиелеуді? сан т?рлі жолдары бар.

?алай десемде де б?л та?ырып т??іругінде с?ра?тар к?п. ?рине, б?дан барлы? бала бірдей ?олына кітап ?стамайды деген ой тумауы керек. Шынды? сол, кітап о?ымайтын бала к?п. К?ркем ?дебиет - адамгершілік, д?ние байлы?ы, т?н, жан тазалы?ы, ?дет-??рып. Олай болса, баланы жастан кітап о?у?а ?уестендіру - саналы, білімді, жан-жа?ты жетілген ?рпа? ?сіруді? бір жолы деп ойлаймын. Сол себепті, кітап о?у?а тартуды? к?нделікті саба? барысында елеусіз ?алып жат?ан ?арапайым да тиімді жолдарын ?сынамын.

Aл?аш?ы к?ннен сыныпта «Бізді? сыныпты? кітапханасы» б?рышын ?йымдастыру. О?ан жо? дегенде 20 кітап жиналуы тиіс. Арнайы о?ушылар арасынан кітапханашы та?айындалады. Барлы? о?ушы кітапханашы болып шы??аны д?рыс. Ол апта сайын кезекпен ауысып т?руы керек. Жеке-жеке карточкалар ашылып, о?ы?ан кітаптары, ал?ан, тапсыр?ан к?ні жазылып отырады. Апта сайын сынып са?атында кім к?п о?ыды, ?ай кітапты о?ыды, ?на?ан кітап, оны? авторы, ?айдан ?ашан шы?ты, мазм?ны не ж?нінде талдайды. М??алімні? к?мегімен сол аптада?ы кітапханашы есеп беруі керек;

- «Бізді? сыныпты? кітапханасы» б?рышын ай сайын жа?а кітаптармен толы?тыру. О?ылып бол?ан кітаптарды ?кетіп, жа?асын ?келу7

Kітапхананы? ма?саты кітап с?релеріндегі кітаптарды о?ырман ?олына жеткізу ж?не т?рлі ойын ?дістері ар?ылы кітапхана?а о?ырман тарту. Сондай-а?, біз мектеп кітапханасында істегендіктен о?ушыларды о?ы?ан шы?армасын ойын ойнату ар?ылы ойын бізбен б?ліскенін ?алаймыз.

1. «Жазушы са?ат»

2. «Карта ж?не ?аламгер»

3. «С?редегі кітаптар»

4. «Мерзімді басылымдар?а о?ушыларды тарту жолдары»

5. «Тілек а?ашы»

6. «Блум т?ймеда?ы»

7. «Синквейн»

Балаларды ж?йелі т?рде кітап о?у?а да?дыландыру барысында біршама ж?мыстар ат?арудамыз. Соны? бірі ?абыр?ада?ы ілінген «Жазушы-са?ат» атты ойында: са?ат?а а?ын, жазушыларды? шы?армаларын к?шірмесін алып, сол шы?арманы кімні? шы?армасы екенін тауып, ?орапша?а салады.

?лгерімі т?мен о?ушылар?а арнал?ан «Карта ж?не ?аламгер» атты ойында о?ушыларды екі топ?а б?ліп, ілінген карта?а ?аза?станны? ж?не бас?а елді? жазушыларын жаз?ан шы?армалары мен авторын ?з мемлекетіне жабыстырып шы?у керек. Осы ойын ар?ылы баланы? о?ы?ан кітабын авторымен есте са?тап біліп алады. Б?л топты? ж?мыс бол?анды?тан бірі білмегенді екіншісі айтып отырады.

О?у шапша?ды?ы т?мен балалар?а к?п назар аудару ?ажет. Е? алдымен олар ?шін «С?редегі кітаптар» атты ойында ата-бабамыз кітапты ерекше а?ылшы ?стаз сана?ан. Кітаппен достасса? к?п білесі?. С?редегі т?р?ан кітаптарды? бір бетіні? к?шірмесін алып, сол кітапты с?реден о?ушылар?а іздетіп, тап?ан о?ушы кітапты ?йіне о?у?а жаздырып алады.

Сондай - а?, білімні? бір к?зі – балалар басылымы. «Айг?лек», «Балдыр?ан», «М?лдір б?ла?», «А? желкен»,«?лан» ж?не мерзімді басылымдарды алып о?ып отырса, баланы? білімі мен танымы талабына сай болады. Мерзімді басылымдарды о?ушылар жа?сы о?у ?шін «Мерзімді басылымдар?а о?ушыларды тарту » атты ойында осы ойын ар?ылы о?ушылар газет, журнал бетіндегі ??гімелерді о?ытып, газетті? бетіндегі ?на?ан ??гімені ?иып постерге жабыстырады ж?не оны? ??састы?ы мен айырмашылы?ын таба отырып газет бетіндегі ма?аланы о?иды.

«Тілек а?ашы» атты ойында о?ушыларды екі топ?а б?ліп бір топ ма?ал –м?тел жазса, екінші топ сол ма?алды? ?ай та?ырып?а байланысты айтыл?анын тауып жазады. Осы ойын ар?ылы бала ма?ал- м?телді жат?а айту?а, тез ?рі шапша? жауап беру ар?ылы ?ызы?ушылы?ы артады. Ал егер ?з ойын жеткізе алмайтын о?ушылар стикерге жазып тілек а?ашына ілуге болады

«Блум т?ймеда?ы» атты ойында o?ушылар жеке т?рлі –т?сті ?а?аз?а

(А-4) о?ы?ан шы?арманы? на?ты не туралы айтыл?анын ж?не ?р т?сіне жеке-жеке жазып отыру ар?ылы, шы?арманы ?ыс?аша с?йлей отырып талдайды.

«Синквейн» атты ойын.Синквейнні? бірінші жолында – бір с?зден т?ратын та?ырып (затты немесе ?рекетті білдіретін зат есім)

Екінші жол – екі с?зден ??рылуы керек. Сын есім. Синквейн та?ырыбын ашатын, бір объектіні? белгілерін немесе оны? ?асиеттеріні? сипаттамасы.

?шінші жол – объектіні? іс-?имылын білдіретін ?ш етістіктен ??рылуы керек.

Т?ртінші жол – синквейнді жасап жат?ан авторды?, м?тінде айтылып жат?ан ой?а ?зіні? к?з?арасын бірнеше с?здерден т?ратын с?з тіркес немесе с?йлем ар?ылы жазылуы керек.

Бесінші жол – со??ы. Синквейнде айтылып жат?ан та?ырып?а байланысты авторды? сезімін білдіретін бір зат есім, синоним.

Кітапхана?а о?ушылар келгенде о?ып ?ана ?оймай осы ойындар ар?ылы ойлап-ойнап ?айт?аны д?рыс.

Осы ма?алада ата-ана мен м??алім ?шін кітап о?у?а ?йретуді? ал?ы шарттарына ?ана то?талдым. Кітапты? д?мін тат?ан бала ?рі ?арай ?зі іздеп ж?ріп о?иды. Б?л кітап о?у?а ?йрету жолы ?ана емес, баланы ?дет, да?ды?а, т?ртіпке, уа?ытты ба?алай білуге т?рбиелеуді? бірден-бір кілті.

Е? бастысы, бала?а к?ш т?сірмей, жалы?тырмай уа?ытты тиімді пайдалану керек. Айтыл?андарды? б?рі ата-ана мен м??алім к?мегімен, ба?ылауымен н?тижеге жететінін естен шы?арма?ан ж?н. Саналы ?рпа?, парасатты м?рагер ?сіру - біз бен сізді? ?олымызда.

«Жа?сы кітап о?у - жа?cы адаммен cырлас?анмен бірдей»,- деп Л.Толстой айт?андай, о?у-білімсіз, рухани демeусіз, т?лім-т?рбиесіз ешкім де алыс?а ?зай алмайды.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«КІТАП О?У?А ?ЙРЕТУДІ? ПЕДАГОГИКАЛЫ? Ж?НЕ КІТАПХАНАЛЫ? ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ Ж?НЕ БЕЛСЕНДІ О?ЫРМАНДЫ ?АЛЫПТАСТЫРУ»

КІТАП ОҚУҒА ҮЙРЕТУДІҢ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ЖӘНЕ КІТАПХАНАЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ ЖӘНЕ БЕЛСЕНДІ ОҚЫРМАНДЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУ

Артық ғылым кітапта,

Ерінбе оқып көруге.

Абай.

Оқушы кітапхана арқылы ақыл-ойдың інжу-маржанын бойына жинaйды. «Кітапcыз өткен бір күн, орны толмас бос күн» демекші, оқушыларды көркем әдебиеттерді таңдап оқи білуге үйрету қажет. Ол үшін оқырмандарды жас күнінен бастап өмір бойы оқи білуге баулу керек, - дейді А.И.Маткулeевич.
Қазіргі таңда жан-жақты білім мен тәрбие берер мәдени орындардың бірі – мектеп кітапханаcы. Жаc ұрпақты тәрбиелеуде кітапхананың орны ерекше. Баланы кітап оқуға көбірек баулу және пайдалы оқу үшін, ең баcтысы, балаларға кітапты cүюге көмектесуіміз керек. Қазіргі балалардың көбінің қиялдары компьютерлік ойындарға ауып кетуіне қарамастан, кітапханашылар мен ата - аналарда, балаларға кітап әлемін сыйлау мүмкіндігі және құқығы қалады. Кітап оқуға үйрету үшін ең алдымен ата - аналaрға кеңеc беру керек.

Балаға бір жасынан - ақ кітап ұстатып үйреткен дұрыc. Яғни, ол сәби кезінен бастап кітапты көруге тиіc. Баланы кітапқа қызықтыру үшін суретті, санамақ кітаптардан бастау керек.

Күнделікті өмір жаңалықтары, ғылымдағы жетістіктер қай мамандық саласындағы адамнан болсын терең білімді және ақыл ой өрісінің жан-жақтылығын талап етеді. Сондықтан барлық ата-аналар өз балаларының жақсы оқуын, әлемдегі болып жатқан жаңалықтарды білуге құмар болып өсуін, әдеби-көркем кітаптарды көп оқып, оқуда қажырлылық көрсетуін, жалпы рухани дүниесінің бай болуын қалайды. Баланы рухани байлығы мол етіп тәрбиелеудің сан түрлі жолдары бар.

Қалай десемде де бұл тақырып төңіругінде сұрақтар көп. Әрине, бұдан барлық бала бірдей қолына кітап ұстамайды деген ой тумауы керек. Шындық сол, кітап оқымайтын бала көп. Көркем әдебиет - адамгершілік, дүние байлығы, тән, жан тазалығы, әдет-ғұрып. Олай болса, баланы жастан кітап оқуға әуестендіру - саналы, білімді, жан-жақты жетілген ұрпақ өсірудің бір жолы деп ойлаймын. Сол себепті, кітап оқуға тартудың күнделікті сабақ барысында елеусіз қалып жатқан қарапайым да тиімді жолдарын ұсынамын.

Aлғашқы күннен сыныпта «Біздің сыныптың кітапханасы» бұрышын ұйымдастыру. Оған жоқ дегенде 20 кітап жиналуы тиіс. Арнайы оқушылар арасынан кітапханашы тағайындалады. Барлық оқушы кітапханашы болып шыққаны дұрыс. Ол апта сайын кезекпен ауысып тұруы керек. Жеке-жеке карточкалар ашылып, оқыған кітаптары, алған, тапсырған күні жазылып отырады. Апта сайын сынып сағатында кім көп оқыды, қай кітапты оқыды, ұнаған кітап, оның авторы, қайдан қашан шықты, мазмұны не жөнінде талдайды. Мұғалімнің көмегімен сол аптадағы кітапханашы есеп беруі керек;

- «Біздің сыныптың кітапханасы» бұрышын ай сайын жаңа кітаптармен толықтыру. Оқылып болған кітаптарды әкетіп, жаңасын әкелу7

Kітапхананың мақсаты кітап сөрелеріндегі кітаптарды оқырман қолына жеткізу және түрлі ойын әдістері арқылы кітапханаға оқырман тарту. Сондай-ақ, біз мектеп кітапханасында істегендіктен оқушыларды оқыған шығармасын ойын ойнату арқылы ойын бізбен бөліскенін қалаймыз.

1. «Жазушы сағат»

2. «Карта және қаламгер»

3. «Сөредегі кітаптар»

4. «Мерзімді басылымдарға оқушыларды тарту жолдары»

5. «Тілек ағашы»

6. «Блум түймедағы»

7. «Синквейн»

Балаларды жүйелі түрде кітап оқуға дағдыландыру барысында біршама жұмыстар атқарудамыз. Соның бірі қабырғадағы ілінген «Жазушы-сағат» атты ойында: сағатқа ақын, жазушылардың шығармаларын көшірмесін алып, сол шығарманы кімнің шығармасы екенін тауып, қорапшаға салады.

Үлгерімі төмен оқушыларға арналған «Карта және қаламгер» атты ойында оқушыларды екі топқа бөліп, ілінген картаға Қазақстанның және басқа елдің жазушыларын жазған шығармалары мен авторын өз мемлекетіне жабыстырып шығу керек. Осы ойын арқылы баланың оқыған кітабын авторымен есте сақтап біліп алады. Бұл топтық жұмыс болғандықтан бірі білмегенді екіншісі айтып отырады.

Оқу шапшаңдығы төмен балаларға көп назар аудару қажет. Ең алдымен олар үшін «Сөредегі кітаптар» атты ойында ата-бабамыз кітапты ерекше ақылшы ұстаз санаған. Кітаппен достассаң көп білесің. Сөредегі тұрған кітаптардың бір бетінің көшірмесін алып, сол кітапты сөреден оқушыларға іздетіп, тапқан оқушы кітапты үйіне оқуға жаздырып алады .

Сондай - ақ, білімнің бір көзі – балалар басылымы. «Айгөлек», «Балдырған», «Мөлдір бұлақ», «Ақ желкен» ,«Ұлан» және мерзімді басылымдарды алып оқып отырса, баланың білімі мен танымы талабына сай болады. Мерзімді басылымдарды оқушылар жақсы оқу үшін «Мерзімді басылымдарға оқушыларды тарту » атты ойында осы ойын арқылы оқушылар газет , журнал бетіндегі әңгімелерді оқытып, газеттің бетіндегі ұнаған әңгімені қиып постерге жабыстырады және оның ұқсастығы мен айырмашылығын таба отырып газет бетіндегі мақаланы оқиды.

«Тілек ағашы» атты ойында оқушыларды екі топқа бөліп бір топ мақал –мәтел жазса, екінші топ сол мақалдың қай тақырыпқа байланысты айтылғанын тауып жазады. Осы ойын арқылы бала мақал- мәтелді жатқа айтуға, тез әрі шапшаң жауап беру арқылы қызығушылығы артады . Ал егер өз ойын жеткізе алмайтын оқушылар стикерге жазып тілек ағашына ілуге болады

«Блум түймедағы» атты ойында oқушылар жеке түрлі –түсті қағазға

(А-4) оқыған шығарманың нақты не туралы айтылғанын және әр түсіне жеке-жеке жазып отыру арқылы, шығарманы қысқаша сөйлей отырып талдайды.

«Синквейн» атты ойын.Синквейннің бірінші жолында – бір сөзден тұратын тақырып (затты немесе әрекетті білдіретін зат есім)

Екінші жол – екі сөзден құрылуы керек. Сын есім. Синквейн тақырыбын ашатын, бір объектінің белгілерін немесе оның қасиеттерінің сипаттамасы.

Үшінші жол – объектінің іс-қимылын білдіретін үш етістіктен құрылуы керек.

Төртінші жол – синквейнді жасап жатқан автордың, мәтінде айтылып жатқан ойға өзінің көзқарасын бірнеше сөздерден тұратын сөз тіркес немесе сөйлем арқылы жазылуы керек.

Бесінші жол – соңғы. Синквейнде айтылып жатқан тақырыпқа байланысты автордың сезімін білдіретін бір зат есім, синоним.

Кітапханаға оқушылар келгенде оқып қана қоймай осы ойындар арқылы ойлап-ойнап қайтқаны дұрыс.

Осы мақалада ата-ана мен мұғалім үшін кітап оқуға үйретудің алғы шарттарына ғана тоқталдым. Кітаптың дәмін татқан бала әрі қарай өзі іздеп жүріп оқиды. Бұл кітап оқуға үйрету жолы ғана емес, баланы әдет, дағдыға, тәртіпке, уақытты бағалай білуге тәрбиелеудің бірден-бір кілті.

Ең бастысы, балаға күш түсірмей, жалықтырмай уақытты тиімді пайдалану керек. Айтылғандардың бәрі ата-ана мен мұғалім көмегімен, бақылауымен нәтижеге жететінін естен шығармаған жөн. Саналы ұрпақ, парасатты мұрагер өсіру - біз бен сіздің қолымызда.

«Жақсы кітап оқу - жақcы адаммен cырласқанмен бірдей»,- деп Л.Толстой айтқандай, оқу-білімсіз, рухани демeусіз, тәлім-тәрбиесіз ешкім де алысқа ұзай алмайды.