Міндеті: Атаны? ?асиетті с?здерінен бастау алып, хал?ымызды? ?дет-??рпын, салт- д?ст?рін, тарихын біліп, б?гінгіміз бен келешегімізді? м?н- ма?ынасын т?рбиеленушілерге ??ындыру.
??рметті ?она?тар, к?рермендер, а? жаулы?ты аналар мен а?ылг?й дана ?ариялар!
Б?гінгі балауса ша?ын балалар орталы?ыны? «?арты бар ел- ?азыналы ел» атты ашы? т?рбие са?атына ?ош келді?іздер!
«Ауылы?ны? ма?ында т?бе болса, ерттеулі т?р?ан атпен те?. Ауылы?да а?ылг?й ?ария болса, жазып ?ой?ан хатпен те?» деген екен бізді? бабаларымыз. И?, ?ткенімізді осы ?лкендерсіз елестету м?мкін емес.Бізді? б?гінгі н?рлы ?мірімізді?, ала?сыз к?лкі, т?тті ?й?ымызды? да бейбіт са?шысы бола білген, самайларын ?ырау шалып, ж?здерін уа?ыт ?жімі торла?ан данаг?й ?арияларымыз бен а? жаулы?ты ?демі ?желеріміз емес пе?
Та?па?;
Бекзат;
1. ?жем мені? ?лі де,
??самайды к?ріге.
Шай ?айнатып береді,
?ажет болса б?ріне.
2.І?к?р;
?жем мені? а? ?жем,
К?п жаса?ан, жан ?жем,
Ауыр?анда мен ?шін,
Бір с?йгені д?рі ?жем.
3.Айс?лтан;
Аппа? к?міс са?алды,
Жа?сы к?рем атамды.
4.Жасмин;
Мені? ?жем бал ?жем,
Айт?ан с?зі д?л ?жем.
?н. «?оша?аным».
1.Жазда апамны? ауылына,
Барып едім ?ыдырып.
Бір ?оша?ан алдымнан,
Шы?а келді ж?гіріп.
?айырмасы;
А? ма?дайы Ай ма екен,
Шекер ме екен, бал ма екен.
Кеттім оны са?ынып,
?оша?аным ?айда екен.
2.Ана? кетті жайлау?а,
Оны іздеп ?ай?ырма.
Ана? бізге келеді,
А? с?тінен береді.
?айырмасы;
А? ма?дайы Ай ма екен,
Шекер ме екен, бал ма екен.
Кеттім оны са?ынып,
?оша?аным ?айда екен.
«Ата к?рген о? жонар».
IV. Сайыскер ?арттар немерелерімен бірге келіп м?нда?ы ма?ал- м?телді? бірінші жолы айтылады, оны сайыскер ?арт пен немересі жал?астыруы керек.
1.Атадан жа?сы ?л туса,
Есіктегі басын т?рге с?йрер.
Атадан жаман ?л туса,
Т?рдегі басын к?рге с?йрер.
2.Ту?ан жердей жер болмас,
Ту?ан елдей ел болмас.
3.?зге елде с?лтан бол?анша,
?з елі?де ?лтан бол.
4.Білімдіден шы??ан с?з,
Талапты?а болсын кез.
5.Заманы? т?лкі боп ?ашса,
Сен тазы боп шал.
V.Би. «Чунга- чанга».
VI.?р ?лтты? ?зіндік ерекшеліктері, салт- д?ст?рі, тілі, ?лтты? м?дениеті болатыны белгілі. Бізді? т?рбиеміз де ананы? а? с?тінен, ана ?лдиінен ж?не атаны? ?асиетті, баталы с?здерінен бастау алады. Хал?ымызды? ?дет- ??рпын, д?ст?рін, тарихын біліп, оны ?астерлеп, б?гініміз бен келешегімізді? н?рлі ?айнарына айналдыру – ?р?айсымызды? азаматты? борышымыз.
Шарты «Білім мен парасат».
С?ра?тар?а жауап алынады, тапсырма ?ш тапсырмадан т?рады. ??рметті ?стаздар, к?рермен, а? жаулы?ты ?желер, мені? ?олымда?ы таба?шадан с?ра?тарды алулары?ызды ?тінемін.Салт- д?ст?рлер с?здеріне байланысты с?ра?тар?а жауап беру;
1. Ерулік дегеніміз не? Оны? ма?саты ?андай?
Жауап;
Ауыл арасына жа?а ?й к?шіп келсе, сол ауылда б?рыннан т?ратын адамдар жа?а ?й иелерін ерулікке ша?ырады, я?ни ас пісіріп таба? тартады. Б?л жа?адан к?шіп келушілерді б?тенсіретпей ?з ортасына тартуды?, сыйласуды? ?лкен белгісі.
«Сауын айту» туралы не білесіз?
2.Жауап;
Бір елде ас, ?лкен той болатын болса, ол к?ні б?рын жан- жа??а хабарланып сауын айтылады. Б?л жай ша?ыру емес, ?р ел салт- д?ст?рмен, я?ни батыр, палуанымен, ж?йрік атымен, а?ын- жыршысымен келсін дегенді білдіреді.Ас?а, той?а келгендер бір- бірінен асып т?суге тырысатын бол?ан.
3.Бие с?тінен ашытылатын, ?аза? хал?ыны? ?лтты? та?амдарыны? ішіндегі е? ба?алы сусыны ?алай аталады? Соны? ішінде сірге жияр туралы айтып берсе?із?
Жауап;
?ымыз- жа?а сауыл?ан бие с?тін, саумалды с?згіштен ?ткізіп, жылы кезінде к?бідегі немесе сабада?ы ?ымызды? ?стіне ??яды. Содан со? оны міндетті т?рде 30-40 минут пісіп, аузын байлап немесе ты?ындар ?ста?ан. Ал?аш рет ?ымызды ашытарда бие с?ті саба?а, арнаулы ашыт?ыны? немесе ?орды? ?стіне ??йылады. ?ор дегеніміз- былтыр?ыдан ?ал?ан жа?сы ашы?ан ?ымыз.
«Ауру?а ем, сау?а ?уат, д?рі-?ымыз» деп Жамбыл атамыз айт?андай ?ымыз адамны? денсаулы?ына ?те пайдалы сусын.
?ымызды? т?рлері бар; уыз ?ымыз, сары ?ымыз, ??нан ?ымыз, бал ?ымыз, сірге жияр ?ымызы т.б.
«Сірге жияр ?ымызы».
К?зді к?ні бие а?ытарда со??ы ?ымыз бірнеше к?н жиналады. Салт бойынша к?рші- ма?ай, ту?ан-туыс ша?ырылып, ет асылып сірге жияр ?ымызы ішіледі.
4. ?олкесер деген ?андай д?ст?р?
Жауап. Біреуді? со?ымын сойыс?ан со?ымшы?а ?й йесі «?олкесері?» деп сыба?алы етін береді.?олкесер білетіндерді? айтуынша со?ым союшыны? бай?аусызда ?олын кесіп алса соны? т?леуі ретінде шы??ан к?рінеді.
5.Салбурын дегеніміз не?
Жауап. Б?л - а?шылы? термин. А?шы, саятшы жігіттерді? топ болып, бірнеше к?н бойы а??а шы?уын «салбурын» деп атайды. М??ы а?шылы? мерекесі десе де болады. М?нда ал?ан а? б?ріне бірдей те? б?лінеді. Салбурын а?шыларды? ерлігін, ептілігін, азаматты?ын сынайтын жол.
6.К?гент?п туралы не білесіз?
Жауап. Бір- біріне жа?ын туыс, ж?ра?ат адамдарды? баласына ескерткіш, сый ретінде берілетін мал. Б?л бала ?шін сый, ?уаныш болса, оны? ата- аналары ?шін ??рметтеуді? белгісі десе де болады.
«?ла?атты ?лтты? ??ымдар».
Мына сандарды? біреуін та?дап, артында?ы тапсырма?а жауап беру керек.
??тты?ттау с?з кезегін Мектеп директоры Сызды?ов Берік ?ндіріс?лына беріледі.Келесі с?з кезегі б?гінгі мерекемізді? иелері аталар мен ?желерге беріледі. Келесі с?з кезегі Бидал Анар Исахан?ызына беріледі.Т?рбие ісі ме?герушісі Утепова Динара Юрис?ызына беріледі. Осымен «?арты бар ел- ?азыналы ел» атты ашы? т?рбие са?атымыз ая?талды.Келгендері?ізге к?п рахмет!
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
««?арты бар ел-?азыналы ел»»
ңТақырыбы: «Қарты бар ел-қазыналы ел»
Мақсаты:1.Даналық ұғымдар,мақал-мәтелдер,нақыл сөз,салт-дәстүрлерді дәріптеуге,тәрбиеленушілердің өз халқына деген сүйіспеншілігін арттыру,патриоттық тәлім-тәрбие беру.
Міндеті: Атаның қасиетті сөздерінен бастау алып, халқымыздың әдет-ғұрпын, салт- дәстүрін, тарихын біліп, бүгінгіміз бен келешегіміздің мән- мағынасын тәрбиеленушілерге ұғындыру.
Көрнекіліктері:Тақырып жазылған сөз, қанатты сөздер, гүлдер, шарлар, буфер.
Қазақстан Республикасының - әнұраны орындалады.
Тәрбиеші сөзі:
Құрметті қонақтар, көрермендер, ақ жаулықты аналар мен ақылгөй дана қариялар!
Бүгінгі балауса шағын балалар орталығының «Қарты бар ел- қазыналы ел» атты ашық тәрбие сағатына қош келдіңіздер!
«Ауылыңның маңында төбе болса, ерттеулі тұрған атпен тең. Ауылыңда ақылгөй қария болса , жазып қойған хатпен тең» деген екен біздің бабаларымыз. Иә, өткенімізді осы үлкендерсіз елестету мүмкін емес.Біздің бүгінгі нұрлы өміріміздің, алаңсыз күлкі, тәтті ұйқымыздың да бейбіт сақшысы бола білген, самайларын қырау шалып, жүздерін уақыт әжімі торлаған данагөй қарияларымыз бен ақ жаулықты әдемі әжелеріміз емес пе?
Тақпақ;
Бекзат;
1. Әжем менің әлі де,
Ұқсамайды кәріге.
Шай қайнатып береді,
Қажет болса бәріне.
2.Іңкәр;
Әжем менің ақ әжем,
Көп жасаған, жан әжем,
Ауырғанда мен үшін,
Бір сүйгені дәрі әжем.
3.Айсұлтан;
Аппақ күміс сақалды,
Жақсы көрем атамды.
4.Жасмин;
Менің әжем бал әжем,
Айтқан сөзі дәл әжем.
Ән. «Қошақаным».
1.Жазда апамның ауылына,
Барып едім қыдырып.
Бір қошақан алдымнан,
Шыға келді жүгіріп.
Қайырмасы;
Ақ маңдайы Ай ма екен,
Шекер ме екен, бал ма екен.
Кеттім оны сағынып,
Қошақаным қайда екен.
2.Анаң кетті жайлауға,
Оны іздеп қайғырма.
Анаң бізге келеді,
Ақ сүтінен береді.
Қайырмасы;
Ақ маңдайы Ай ма екен,
Шекер ме екен, бал ма екен.
Кеттім оны сағынып,
Қошақаным қайда екен.
«Ата көрген оқ жонар».
IV.Сайыскер қарттар немерелерімен бірге келіп мұндағы мақал- мәтелдің бірінші жолы айтылады, оны сайыскер қарт пен немересі жалғастыруы керек.
1.Атадан жақсы ұл туса,
Есіктегі басын төрге сүйрер.
Атадан жаман ұл туса,
Төрдегі басын көрге сүйрер.
2.Туған жердей жер болмас,
Туған елдей ел болмас.
3.Өзге елде сұлтан болғанша,
Өз еліңде ұлтан бол.
4.Білімдіден шыққан сөз,
Талаптыға болсын кез.
5.Заманың түлкі боп қашса,
Сен тазы боп шал.
V.Би. «Чунга- чанга».
VI.Әр ұлттың өзіндік ерекшеліктері, салт- дәстүрі, тілі, ұлттық мәдениеті болатыны белгілі. Біздің тәрбиеміз де ананың ақ сүтінен, ана әлдиінен және атаның қасиетті, баталы сөздерінен бастау алады. Халқымыздың әдет- ғұрпын, дәстүрін, тарихын біліп, оны қастерлеп, бүгініміз бен келешегіміздің нәрлі қайнарына айналдыру – әрқайсымыздың азаматтық борышымыз.
Шарты «Білім мен парасат».
Сұрақтарға жауап алынады, тапсырма үш тапсырмадан тұрады. Құрметті ұстаздар, көрермен, ақ жаулықты әжелер, менің қолымдағы табақшадан сұрақтарды алуларыңызды өтінемін.Салт- дәстүрлер сөздеріне байланысты сұрақтарға жауап беру;
1. Ерулік дегеніміз не? Оның мақсаты қандай?
Жауап;
Ауыл арасына жаңа үй көшіп келсе, сол ауылда бұрыннан тұратын адамдар жаңа үй иелерін ерулікке шақырады, яғни ас пісіріп табақ тартады. Бұл жаңадан көшіп келушілерді бөтенсіретпей өз ортасына тартудың, сыйласудың үлкен белгісі.
«Сауын айту» туралы не білесіз?
2.Жауап;
Бір елде ас, үлкен той болатын болса, ол күні бұрын жан- жаққа хабарланып сауын айтылады. Бұл жай шақыру емес, әр ел салт- дәстүрмен, яғни батыр, палуанымен, жүйрік атымен, ақын- жыршысымен келсін дегенді білдіреді.Асқа, тойға келгендер бір- бірінен асып түсуге тырысатын болған.
3.Бие сүтінен ашытылатын, қазақ халқының ұлттық тағамдарының ішіндегі ең бағалы сусыны қалай аталады? Соның ішінде сірге жияр туралы айтып берсеңіз?
Жауап;
Қымыз- жаңа сауылған бие сүтін, саумалды сүзгіштен өткізіп, жылы кезінде күбідегі немесе сабадағы қымыздың үстіне құяды. Содан соң оны міндетті түрде 30-40 минут пісіп, аузын байлап немесе тығындар ұстаған. Алғаш рет қымызды ашытарда бие сүті сабаға, арнаулы ашытқының немесе қордың үстіне құйылады. Қор дегеніміз- былтырғыдан қалған жақсы ашыған қымыз.
«Ауруға ем, сауға қуат, дәрі-қымыз» деп Жамбыл атамыз айтқандай қымыз адамның денсаулығына өте пайдалы сусын.
Қымыздың түрлері бар; уыз қымыз, сары қымыз, құнан қымыз, бал қымыз, сірге жияр қымызы т.б.
«Сірге жияр қымызы».
Күзді күні бие ағытарда соңғы қымыз бірнеше күн жиналады. Салт бойынша көрші- маңай, туған-туыс шақырылып, ет асылып сірге жияр қымызы ішіледі.
4. Қолкесер деген қандай дәстүр?
Жауап. Біреудің соғымын сойысқан соғымшыға үй йесі «қолкесерің» деп сыбағалы етін береді.Қолкесер білетіндердің айтуынша соғым союшының байқаусызда қолын кесіп алса соның төлеуі ретінде шыққан көрінеді.
5.Салбурын дегеніміз не?
Жауап. Бұл - аңшылық термин. Аңшы , саятшы жігіттердің топ болып, бірнеше күн бойы аңға шығуын «салбурын» деп атайды. Мұңы аңшылық мерекесі десе де болады. Мұнда алған аң бәріне бірдей тең бөлінеді. Салбурын аңшылардың ерлігін, ептілігін, азаматтығын сынайтын жол.
6.Көгентүп туралы не білесіз?
Жауап. Бір- біріне жақын туыс, жұрағат адамдардың баласына ескерткіш, сый ретінде берілетін мал. Бұл бала үшін сый, қуаныш болса, оның ата- аналары үшін құрметтеудің белгісі десе де болады.
«Ұлағатты ұлттық ұғымдар».
Мына сандардың біреуін таңдап, артындағы тапсырмаға жауап беру керек.
Құттықттау сөз кезегін Мектеп директоры Сыздықов Берік Өндірісұлына беріледі.Келесі сөз кезегі бүгінгі мерекеміздің иелері аталар мен әжелерге беріледі. Келесі сөз кезегі Бидал Анар Исаханқызына беріледі.Тәрбие ісі меңгерушісі Утепова Динара Юрисқызына беріледі. Осымен «Қарты бар ел- қазыналы ел» атты ашық тәрбие сағатымыз аяқталды.Келгендеріңізге көп рахмет!
