3. О?ушыны бейбіт ?мірдегі батырлы? пен со?ыс кезіндегі
Батырлы?ты салыстырп ??гімелей білуге ?йрету.
?дісі: Баяндау, пікірталас
К?рнекілігі: ?лы Же?іске арналып жазыл?ан ерлік туралы на?ыл с?здер. Ж.Тастамбекова мен А.Мересьевті? суреттері, б?ктемелер (майданда ту?ан жырлар), ?лы Отан со?ысы батырларыны? суреттері.
Ба?дарламасы:
Ерлік – ел м?раты (?деби монтаж)
Майданда ту?ан жырлар.(м?нерлеп о?у)
Кеше, б?гін (пікір- талас)
?орытынды
Кіріспе б?лім.
М??алім: Б?гінгі т?рбие са?аты хал?ымызды? ?лы Отан со?ысында?ы тарихи к?терілісі мол ?лы Же?іске арналады. Б?л со?ысты? сал?ан жарасы ?лі к?нге дейін барлы? ?лтты? ж?регінде толы? жазылмады, ?лі де са?талуда. М?ны біз еш?ашанда ?мытпаймыз. Осы жар?ын ?мірді сыйла?ан ?ке, а?а, ?пкелерімізді? ерлігі бізге м??гі ?лгі.
Ж?ргізуші:
Негізгі б?лім
Ерлік – ел м?раты (?деби-монтаж, музыка ?уені, бейне таспа)
1-о?ушы: Шы?ыста та? шапа?ы жа?а біліне баста?ан кез. Е?бек адамдары ?аннен-?аперсіз ?й?ыда болатын. Келесі к?н жексенбі еді. Кенет батыс жа?тан ?ызылды-жасылды оттар шекара?а та?ап, ?ша?тар г?рілдеп ?шып келеді. Б?л 1941 жыл?ы 22 маусым к?ні еді. Со?ыс осылай басталды. (музыка ойнап т?рады)
2-о?ушы: Гитлершілер со?ысты? бас кезінде 190 дивизияны, 5 мы?дай ?ша?ты, 3700 – дей танкті, 50 мы?дай ?ару-жара?, пулемет пен минометті шабуыл?а шы?арды. Жерімізге басып кірген жау ?скеріні? жалпы саны 5,5 миллион адам?а жетті.
3-о?ушы: Да??ты ?арулы к?штерді? ж?не е?бек армиясыны? ??рамында бір миллион 870 мы? ?аза?станды?тар бол?ан.
4-о?ушы: Болаша?ты бізге мирас етемін деп, ?ыршын кетті ?лия мен М?нш?к апалар. (М?нш?к ?ні)
Отанымызды жаудан ?ор?ау жолында ?асы? ?аны ?ал?анша шай?ас?ан Ке?ес Ода?ыны? Батырлары: (Ке?ес Ода?ы Батырларыны? атын ?р о?ушы жеке-жеке айтады.)
?ди Ш?ріпов, ?асым ?айсенов, Н?ркен ?бдіров, Сергей Луганский, Ж?ма?али Саин, Тал?ат Бигелдинов, Бауыржан Момыш?лы, Ра?ымжан ?ош?арбаев, Григорий Булатов, Сабала? Оразалиновке бас иеміз.
11-о?ушы: Олар Отанымызды? ке? байта? жерін ?ор?ады.
12-о?ушы: ?зі ту?ан хал?ыны? ?нерін ?ор?ады.
13-о?ушы: А? с?т берген анасын ?ор?ады.
14-о?ушы: Самал жел ескен даласын ?ор?ады.
«?лы Же?іс» ?ні ?уені
Арылтып жаудан жерімді,
Табан?а жаншып ?лімді.
Же?іспен желпіп ?мірді
Оралды ерлер к??ілді
Десе?дер, б?л ?ай к?н?
Хормен: То?ызыншы мамыр к?ні.
15-о?ушы: ?р?ашан ?ділдік же?еді. Со?ысты баста?ан фашистер 1945 жыл?ы 9 мамырда Берлинде тізе б?кті. Со?ыс бітті. Ауыр жылдар артта ?алды. Жер бетінде бейбітшілік орнады. Содан бері 60 жыл бейбіт ?мір ?тті.
«Т.Бигелдинов ?лы Отан со?ысында ?аза? хал?ы ерлігіні? е? жо?ар?ы н?ктесі!»
«Еріне ?арап ерін, тасына ?арап туын таны» деген, бізді? елімізді? ерлігін ерекше таныт?ан хал?ымызды? ардагер ?лы ол. Совет Ода?ында ?лдары екі рет ер ата?ын ал?ан ?лт к?п емес. Мен ?зім 307 рет ?рыс?а кірдім. Біра? мен неше рет ?рыс?а кірсем де, табанымды тіреп жерде ж?рдім. Жерді? ?р б?тасы болысады. Жер ?азса? ?ор?аны? болып шы?а келеді. Ал Тал?ат 320 рет ?уе жоры?ына шы?ып, бес ж?з са?аттай аспанда бол?ан. На?ыз ер деп Тал?атты айтуымыз керек!»
Кеше,б?гін. (пікірталас)
А) «На?ыз адам туралы а?ыз»
Алексей Мересьев туралы ??гімелесу. Алексейді? 18 к?н бойы ашты?ты, ?иынды?ты, таби?атты? ?атал ??былыстарын ?алай же?іп шы??анды?ы, т?зімділігіні? ар?асында жасанды ая?ын іске к?ндіріп, самолетке ?айта отырып, жау?а ?арсы аттан?анды?ы ж?нінде ??гімелесу
?) Жадыра Тастамбекова ж?нінде ??гімелесу.
(?ызылорда облысы, Шиелі ауданында туып ?скен)
«Жадыра ?арындасыма», Ер?ара Жолдасов
Ауылы ??рметтеген Жадыраны,
Ая?ын комбайнны? шайна?аны.
Бау беріп комбайн?а жат?анында,
?йтеуір аман ?ал?ан шы?пай жаны.
??лады бір с?лу ?ыз естен танып,
Ысты?ы к?теріліп к?йіп, жанып.
Бетіні? ?ан-с?лі жо? батыр ?ызды,
Жат?ызды емхана?а алып барып.
Жиналып д?рігерлер орта?а алды,
Жас ?ызды? шыдамына ?айран ?алды.
Шайна?ан бір ая?ын кескен кезде,
Жадыра дым сезбеді, естен танды.
Осыдан кейін де трактор?а отыр?ан ?аза? ?ызыны? ерлігі жайлы айтылады.
Б) Пікір-талас
Алексей мен Жадыра?а мінездеме беру.
Екеуін салыстыру, ??састы?ы мен айырмашылы?ын айту.
Жадыраны? е?бегі ерлікке жата ма?
?орытынды: Балалар, б?гінгі ?ткен «Ерлік – ел м?раты» атты т?рбие са?атымызда, біз сендермен батырлар жайлы айтып ?ттік.
?лы Же?істі? о?айлы?пен келмегеніне к?здері? жетті деп ойлаймын. Батырларымызды? ерліктері, оларды? Отанына деген с?йіспеншіліктері. Жадыра туралы айтты?, ая?ынан айырылса да, ?айтадан трактор?а отырып, е?бекке араласып кету де ерлік. Екіні? біріні? ?олынан келе бермейтін ерлік. ?лы Же?іске 65 жыл то?алы отыр. ?з ауылымызды ?араса?, со?ыс?а
?атыс?ан ардагер аталарымызды? саны азайып келеді. К?п жылдар ?ткен со?, біз ол кісілерді? айт?ан ??гімелерін ?ана еске т?сіріп отырамыз. Сол
3. Оқушыны бейбіт өмірдегі батырлық пен соғыс кезіндегі
Батырлықты салыстырп әңгімелей білуге үйрету.
Әдісі: Баяндау, пікірталас
Көрнекілігі: Ұлы Жеңіске арналып жазылған ерлік туралы нақыл сөздер. Ж.Тастамбекова мен А.Мересьевтің суреттері, бүктемелер (майданда туған жырлар), Ұлы Отан соғысы батырларының суреттері.
Бағдарламасы:
Ерлік – ел мұраты (әдеби монтаж)
Майданда туған жырлар...(мәнерлеп оқу)
Кеше, бүгін (пікір- талас)
Қорытынды
Кіріспе бөлім.
Мұғалім: Бүгінгі тәрбие сағаты халқымыздың Ұлы Отан соғысындағы тарихи көтерілісі мол Ұлы Жеңіске арналады. Бұл соғыстың салған жарасы әлі күнге дейін барлық ұлттың жүрегінде толық жазылмады, әлі де сақталуда. Мұны біз ешқашанда ұмытпаймыз. Осы жарқын өмірді сыйлаған әке, аға, әпкелеріміздің ерлігі бізге мәңгі үлгі.
Жүргізуші:
Негізгі бөлім
Ерлік – ел мұраты (әдеби-монтаж, музыка әуені, бейне таспа)
1-оқушы: Шығыста таң шапағы жаңа біліне бастаған кез. Еңбек адамдары қаннен-қаперсіз ұйқыда болатын. Келесі күн жексенбі еді. Кенет батыс жақтан қызылды-жасылды оттар шекараға тақап, ұшақтар гүрілдеп ұшып келеді. Бұл 1941 жылғы 22 маусым күні еді. Соғыс осылай басталды. (музыка ойнап тұрады)
2-оқушы: Гитлершілер соғыстың бас кезінде 190 дивизияны, 5 мыңдай ұшақты, 3700 – дей танкті, 50 мыңдай қару-жарақ, пулемет пен минометті шабуылға шығарды. Жерімізге басып кірген жау әскерінің жалпы саны 5,5 миллион адамға жетті.
3-оқушы: Даңқты Қарулы күштердің және еңбек армиясының құрамында бір миллион 870 мың Қазақстандықтар болған.
4-оқушы: Болашақты бізге мирас етемін деп, қыршын кетті Әлия мен Мәншүк апалар. (Мәншүк әні)
6-оқушы: Фашизмнің ордасы Рейхстагқа қазақ жігіті Рақымжан Қошқарбаев Қызыл Ту тікті.
7- оқушы: Сен құрметте оны
Түсіндің бе, қарағым?!
Ол ақшаға сатқан жоқ
Тізеден кесіп аяғын.
8-оқушы: Жеңіс келді, қалама
Жеңіс келді, далама
Жеңіс келді әке боп
Елдегі бар балаға.
9-оқушы: Жеңіс келді ән болып
Келді ауылға сән, көрік
Жеңіс келді алақай,
Тоя жейтін нан болып.
10-оқушы:
Отанымызды жаудан қорғау жолында қасық қаны қалғанша шайқасқан Кеңес Одағының Батырлары: (Кеңес Одағы Батырларының атын әр оқушы жеке-жеке айтады.)
Әди Шәріпов, Қасым Қайсенов, Нүркен Әбдіров, Сергей Луганский, Жұмағали Саин, Талғат Бигелдинов, Бауыржан Момышұлы, Рақымжан Қошқарбаев, Григорий Булатов, Сабалақ Оразалиновке бас иеміз.
11-оқушы: Олар Отанымыздың кең байтақ жерін қорғады.
12-оқушы: Өзі туған халқының өнерін қорғады.
13-оқушы: Ақ сүт берген анасын қорғады.
14-оқушы: Самал жел ескен даласын қорғады.
«Ұлы Жеңіс» әні әуені
Арылтып жаудан жерімді,
Табанға жаншып өлімді.
Жеңіспен желпіп өмірді
Оралды ерлер көңілді
Десеңдер, бұл қай күн?
Хормен: Тоғызыншы мамыр күні.
15-оқушы: Әрқашан әділдік жеңеді. Соғысты бастаған фашистер 1945 жылғы 9 мамырда Берлинде тізе бүкті. Соғыс бітті. Ауыр жылдар артта қалды. Жер бетінде бейбітшілік орнады. Содан бері 60 жыл бейбіт өмір өтті.
«Әрқашан күн сөнбесін» әні орындалады.
16-оқушы: Саған құрмет – бейбітшілік сақшысы.
Сен тұрғанда қуырылар жау апшысы.
Саған миллион жүректердің салюты.
Саған сөздің шұрайлысы, жақсысы.
(«Бейбітшілік жыры», «Ақ көгершін» әндері орындалады, шарлар ұшырылады.)
Майданда туған жырлар…
Мәнерлеп оқу.
А) Солдаттың соңғы хаты. Б.Шағыров
Ә) Белгісіз солдаттың монологы. Б.Шағыров
Б) Б.Момышұлының Т.Бигелдинов жөнінде айтқан сөзі
«Т.Бигелдинов Ұлы Отан соғысында қазақ халқы ерлігінің ең жоғарғы нүктесі!»
«Еріне қарап ерін, тасына қарап туын таны» деген, біздің еліміздің ерлігін ерекше танытқан халқымыздың ардагер ұлы ол. Совет Одағында ұлдары екі рет ер атағын алған ұлт көп емес. Мен өзім 307 рет ұрысқа кірдім. Бірақ мен неше рет ұрысқа кірсем де, табанымды тіреп жерде жүрдім. Жердің әр бұтасы болысады. Жер қазсаң қорғаның болып шыға келеді. Ал Талғат 320 рет әуе жорығына шығып, бес жүз сағаттай аспанда болған. Нағыз ер деп Талғатты айтуымыз керек!»
Кеше,бүгін. (пікірталас)
А) «Нағыз адам туралы аңыз»
Алексей Мересьев туралы әңгімелесу. Алексейдің 18 күн бойы аштықты, қиындықты, табиғаттың қатал құбылыстарын қалай жеңіп шыққандығы, төзімділігінің арқасында жасанды аяғын іске көндіріп, самолетке қайта отырып, жауға қарсы аттанғандығы жөнінде әңгімелесу
ә) Жадыра Тастамбекова жөнінде әңгімелесу.
(Қызылорда облысы, Шиелі ауданында туып өскен)
«Жадыра қарындасыма», Ерғара Жолдасов
Ауылы құрметтеген Жадыраны,
Аяғын комбайнның шайнағаны.
Бау беріп комбайнға жатқанында,
Әйтеуір аман қалған шықпай жаны.
Құлады бір сұлу қыз естен танып,
Ыстығы көтеріліп күйіп, жанып.
Бетінің қан-сөлі жоқ батыр қызды,
Жатқызды емханаға алып барып.
Жиналып дәрігерлер ортаға алды,
Жас қыздың шыдамына қайран қалды.
Шайнаған бір аяғын кескен кезде,
Жадыра дым сезбеді, естен танды.
Осыдан кейін де тракторға отырған қазақ қызының ерлігі жайлы айтылады.
Б) Пікір-талас
Алексей мен Жадыраға мінездеме беру.
Екеуін салыстыру, ұқсастығы мен айырмашылығын айту.
Жадыраның еңбегі ерлікке жата ма?
Қорытынды: Балалар, бүгінгі өткен «Ерлік – ел мұраты» атты тәрбие сағатымызда, біз сендермен батырлар жайлы айтып өттік.
Ұлы Жеңістің оңайлықпен келмегеніне көздерің жетті деп ойлаймын. Батырларымыздың ерліктері, олардың Отанына деген сүйіспеншіліктері. Жадыра туралы айттық, аяғынан айырылса да, қайтадан тракторға отырып, еңбекке араласып кету де ерлік. Екінің бірінің қолынан келе бермейтін ерлік. Ұлы Жеңіске 65 жыл тоғалы отыр. Өз ауылымызды қарасақ, соғысқа
қатысқан ардагер аталарымыздың саны азайып келеді. Көп жылдар өткен соң, біз ол кісілердің айтқан әңгімелерін ғана еске түсіріп отырамыз. Сол
себепті, ол кісілерге құрмет көрсетіп, сыйлауымыз керек! Ұлы Жеңіс құтты болсын! Аспанымыз ашық болсын! –деп тәрбие сағатымызды аяқтаймыз.
