Баяндама:?аза? тілі мен ?дебиеті саба?тарында сын т?р?ысынан ойлау технологиясын тиімді пайдалану.
Баяндама:?аза? тілі мен ?дебиеті саба?тарында сын т?р?ысынан ойлау технологиясын тиімді пайдалану.
«Тегінде,адам баласы адам баласынан а?ыл, білім,ар, мінез деген ?асиеттерімен озады» деген ?лы а?ын Абай с?зі барлы? уа?ытта ?з м?нін жой?ан емес. Озы? ойлы білімді адамдар заманны?,?о?амны? дамуына,?згеруіне ?з ?лесін ?осады. Осындай ?о?амды?,?леуметтік, м?дени ?згерістер,дамулар о?ыту ?рдісіне ?сер етеді. Со??ы жылдар жеке адамды ?алыптастыруды дамыту мен о?ан жан-жа?ты тере? білім бері ма?сатында к?птеген технологиялар ?сынылуда.
Б?гінгі к?ні ке?ірек таралып,насихаттал?ан технологияны? бірі-сын т?р?ысынан ойлау ар?ылы о?у мен жазу. Б?л технологияны?,?сіресе, ?зге ?лт ?кілдеріне ?аза? тілін ме?гертуде к?мегі ?те к?п. Біріншіден,тілге деген ??марлы?ын,?ызы?ушылы?ын оятып, екіншіден ауызекі с?йлеу тілін ?алыптастырады.
СТО технологиясыны? негізгі к?здеген ма?саты: о?ушыны? рухани д?ние болмысын зерттей отырып,эстетикалы?, интеллектуалды?, к?ркемдік, сезімдік,адамгершілік, азаматты? т?рбие беріп,о?ушы бойында ынта-ы?ыласты, биік тал?амды ?алыптастыру. Жеке т?л?аны ?ажетті білім ж?не біліктілікпен ?аруландыру. Логикалы? ойын, ауызекі тіл м?дениетін ?алыптастыру.
Сын т?р?ысынан ойлауды дамыту ба?дарламасы-?лемні? т?кпір-т?кпірінен жиыл?ан білім берушілерді? бірлескен е?бегі. Ба?дарламаны? негізі Ж.Пиаже, Л.С. Выготский теорияларын басшылы??а алады.
Сын т?р?ысынан ойлау ?ш кезе?нен т?рады. 1)?ызы?ушылы?ын ояту, 2)ма?ынаны тану, 3)ой тол?аныс. СТО ба?дармасыны? бірінші кезе?і «?ызы?ушылы?ты ояту» деп аталады. О?ушыларды «ой ?оз?ау» ар?ылы сол та?ырып?а ?келу, осы та?ырып туралы б?рын?ы білетіндерін аны?тау,?рі ?арай не болатынына ?ызы?тыру,белсенділіктерін ояту. СТО ба?дарламасыны? екінші кезе?і «Ма?ынаны ажырату». Жа?а мазм?нды ашу жолы. О?ушы жа?а а?паратпен танысады, та?ырып бойынша ж?мыс істейді, тапсырмалар орындайды. Ба?дарламаны? ?шінші «Ой тол?аныс» кезе?інде,саба?та ?йренгенін бекіту,жа?адан ал?ан а?паратты пайдалана отырып,білімін жетілдіру.
Сын т?р?ыдан ойлау ба?дарламасы 60-тан аса ?дістерді ?сынады. Сын т?р?ыдан ойлауды? на?ты ?дістері:топтастыру,к?рнекілік, ой ?оз?ау, «Бес жол ?ле?», «Кубизм», «Венн диаграммасы», т.б.
Жа?а білімді бекіту кезе?інде Венн диаграммасы ар?ылы салыстыру ж?мыстары ж?ргізіледі Мысалы: С?йенбай Арон?лыны? «Жа?сы мен жаман адамны? ?асиеттері» ?ле?і.
Ой т?жырымдауды ма?алдар жина?тау?а болады. Мысалы: Жа?сыны? ?зі ?лгенмен, с?зі ?лмейді. Жа?сы ай мен к?ндей, ?лемге бірдей.
Кубизим (жа?а білімді ме?геру кезінде) мынандай ж?мыс т?рлері іске асырылады: а) суретте?із; ?)салыстыры?ыз; б)зерттеу; в)байланыстыру; г)келісі?із немесе ?арсы шы?ы?ыз. Мысалы: С?кен Сейфуллинні? «А??уды? айрылуы» поэмасы.
1.Суреттеу: ?ле?де К?кшетау туралы айтылады. Таби?аты ?те тамаша. К?л таулы ??ірде орналас?ан. К?лдегі ?р т?рлі ??стар... та?ы бас?алары.
?орытынды: махаббат,шынайы ?ашы?ты? туралы ма?ал- м?телдер іздеу.
Н?тижесінде ?з ізденісіне анализ-синтез жасайды:
-о?ушылар арасында?ы ?арым-?атынас ны?аяды;
-бас?аларды ты?дап ?йренеді;
-?з ойын топ алдында ашы? айта алады;
-?з к?з?арасын ?ор?ай алады;
-орташа о?итын о?ушылар да орта?а тартылып, ?з ?ырларынан таныла бастайды;
-е? бастысы,саба??а деген ?ызы?ушылы?тары артады.
?рине,о?ушы о?ытуды ?р м??алім ?зіне ?на?ан, ?зіне лайы?ты технологиямен ж?мыс істейді. Сол технология бойынша ?діс-т?сілдерін та?дайды. Біра? бала ?йретуде, белгілі бір технологияны? к?лемімен шектеліп ?алу деген с?з емес. М??алім ?здіксіз е?бек ?стінде к?рінуі тиіс. Орыс педагогы К.Д.Ушинский: «М??алім ?зіні? білімін ?здіксіз к?теріп отыр?анында ?ана м??алім,ал о?уды,ізденуді та?татса,оны? м??алімдігі де жойылады»,-дейді. К?кейге ?онымды с?з, есте са?та?ан ж?н. М??алім ?р?ашан ізденісте болу керек.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Баяндама:?аза? тілі мен ?дебиеті саба?тарында сын т?р?ысынан ойлау технологиясын тиімді пайдалану. »
Баяндама
Тақырыбы:Қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарында
сын тұрғысынан ойлау технологиясын тиімді
пайдалану.
Дайындаған:Құрманғалиева М.С.
«Тегінде,адам баласы адам баласынан ақыл, білім,ар, мінез деген қасиеттерімен озады» деген ұлы ақын Абай сөзі барлық уақытта өз мәнін жойған емес. Озық ойлы білімді адамдар заманның,қоғамның дамуына,өзгеруіне өз үлесін қосады. Осындай қоғамдық,әлеуметтік, мәдени өзгерістер,дамулар оқыту үрдісіне әсер етеді. Соңғы жылдар жеке адамды қалыптастыруды дамыту мен оған жан-жақты терең білім бері мақсатында көптеген технологиялар ұсынылуда.
Бүгінгі күні кеңірек таралып,насихатталған технологияның бірі-сын тұрғысынан ойлау арқылы оқу мен жазу. Бұл технологияның,әсіресе, өзге ұлт өкілдеріне қазақ тілін меңгертуде көмегі өте көп. Біріншіден,тілге деген құмарлығын,қызығушылығын оятып, екіншіден ауызекі сөйлеу тілін қалыптастырады.
СТО технологиясының негізгі көздеген мақсаты: оқушының рухани дүние болмысын зерттей отырып,эстетикалық, интеллектуалдық, көркемдік, сезімдік,адамгершілік, азаматтық тәрбие беріп,оқушы бойында ынта-ықыласты, биік талғамды қалыптастыру. Жеке тұлғаны қажетті білім және біліктілікпен қаруландыру. Логикалық ойын, ауызекі тіл мәдениетін қалыптастыру.
Сын тұрғысынан ойлауды дамыту бағдарламасы-әлемнің түкпір-түкпірінен жиылған білім берушілердің бірлескен еңбегі. Бағдарламаның негізі Ж.Пиаже, Л.С. Выготский теорияларын басшылыққа алады.
Сын тұрғысынан ойлау үш кезеңнен тұрады. 1)Қызығушылығын ояту, 2)мағынаны тану, 3)ой толғаныс. СТО бағдармасының бірінші кезеңі «Қызығушылықты ояту» деп аталады. Оқушыларды «ой қозғау» арқылы сол тақырыпқа әкелу, осы тақырып туралы бұрынғы білетіндерін анықтау,әрі қарай не болатынына қызықтыру,белсенділіктерін ояту. СТО бағдарламасының екінші кезеңі «Мағынаны ажырату». Жаңа мазмұнды ашу жолы. Оқушы жаңа ақпаратпен танысады, тақырып бойынша жұмыс істейді, тапсырмалар орындайды. Бағдарламаның үшінші «Ой толғаныс» кезеңінде,сабақта үйренгенін бекіту,жаңадан алған ақпаратты пайдалана отырып,білімін жетілдіру.
Сын тұрғыдан ойлау бағдарламасы 60-тан аса әдістерді ұсынады. Сын тұрғыдан ойлаудың нақты әдістері:топтастыру,көрнекілік, ой қозғау, «Бес жол өлең», «Кубизм», «Венн диаграммасы», т.б.
Жаңа білімді бекіту кезеңінде Венн диаграммасы арқылы салыстыру жұмыстары жүргізіледі Мысалы: Сүйенбай Аронұлының «Жақсы мен жаман адамның қасиеттері» өлеңі.
Ой тұжырымдауды мақалдар жинақтауға болады. Мысалы: Жақсының өзі өлгенмен, сөзі өлмейді. Жақсы ай мен күндей, әлемге бірдей.
Кубизим (жаңа білімді меңгеру кезінде) мынандай жұмыс түрлері іске асырылады: а) суреттеңіз; ә)салыстырыңыз; б)зерттеу; в)байланыстыру; г)келісіңіз немесе қарсы шығыңыз. Мысалы: Сәкен Сейфуллиннің «Аққудың айрылуы» поэмасы.
1.Суреттеу: Өлеңде Көкшетау туралы айтылады. Табиғаты өте тамаша. Көл таулы өңірде орналасқан. Көлдегі әр түрлі құстар... тағы басқалары.
2.Салыстыру: Аққу-сұлу құс,әдемі, нәзік. Қыздың сұлулығын сөз еткенде аққуға теңейді және т.б.
3.Зерттеу: Өлеңде аққулардың тағдыры өте аянышты,адам қолынан жасалған қиянат, оқиға аққулардың өлімімен аяқталады.
4.Байланыстыру:Табиғат сұлулығын көрсету. Қазіргі өмірмен байланыстыру.
5.Келісу немесе қарсы шығу:Келіспеушілігін білдіру:аққуды атауға болмайды,оны ауламайды,етін жемейді.Ол-тек бақыттың, сұлулықтың белгісі.
Қорытынды: махаббат,шынайы ғашықтық туралы мақал- мәтелдер іздеу.
Нәтижесінде өз ізденісіне анализ-синтез жасайды:
-оқушылар арасындағы қарым-қатынас нығаяды;
-басқаларды тыңдап үйренеді;
-өз ойын топ алдында ашық айта алады;
-өз көзқарасын қорғай алады;
-орташа оқитын оқушылар да ортаға тартылып, өз қырларынан таныла бастайды;
-ең бастысы,сабаққа деген қызығушылықтары артады.
Әрине,оқушы оқытуды әр мұғалім өзіне ұнаған, өзіне лайықты технологиямен жұмыс істейді. Сол технология бойынша әдіс-тәсілдерін таңдайды. Бірақ бала үйретуде, белгілі бір технологияның көлемімен шектеліп қалу деген сөз емес. Мұғалім үздіксіз еңбек үстінде көрінуі тиіс. Орыс педагогы К.Д.Ушинский: «Мұғалім өзінің білімін үздіксіз көтеріп отырғанында ғана мұғалім,ал оқуды,ізденуді тақтатса,оның мұғалімдігі де жойылады»,-дейді. Көкейге қонымды сөз, есте сақтаған жөн. Мұғалім әрқашан ізденісте болу керек.
