Просмотр содержимого документа
«?лтты? ою-?рнек т?рлері. »
Ғани Мұратбаев атындағы орта мектебі.
Тақырыбы: Ұлттық ою-өрнек түрлері.
Орындаған: Алпарова Г.И.
Шу қаласы 2015ж
Ғани Мұратбаев атындағы орта мектептің технология пәнінің мұғалімі. Алпарова Гулжахан Имадиқызы
Сабақтың тақырыбы: Ұлттық ою-өрнек түрлері. Сабақтың мақсаты:Оқушыларды қазақтың ою-өрнегімен, оның тарихымен, мағынасымен таныстыру.
Міндеттері:1.Оқушылардың ою-өрнек туралы түсінігін арттыру,қазақ қолөнері туралы мәлімет беру. 2.Ою-өрнектің тілін түсіндіру,әдемілікке,әсемдікке,шапшаңдыққа тәрбиелеу. 3.Ою-өрнек арқылы оқушылардың ой- өрісін, шығармашылығын дамыту,халқымыздың асыл мұрасын құрметтеуге тәрбиелеу.
1.Ұйымдастыру кезеңі:Оқушыларды түгендеу.Сабаққа дайындығын тексеріп,екі топқа бөлу.
2.Үй тапсырмасын сұрау. Сөзжұмбақ шешу.Ондағы ерекшеленіп көрсетілген сөз бүгінгі өтетін тақырыпқа сәйкес болады.
1.Бес қанатты үй? 2.Ойсыздан ... шықпайды. 3.Қол ..., мол .... 4.Киіз үйдің ең жоғарғы бөлігі? 5.Шаңырақты жауып тұратын киіз? 6.Киіз үйдің негізгі қаңқасы? 7.Сықырлауықты жауып тұратын есік?
3.Жаңа сабақ.
Оқушыларды сөзжұмбақ арқылы жаңа тақырыппен таныстыру. Сабақтың мақсатымен таныстыру. Жаңа тақырыпқа байланысты 1-оқушы «Сырмақ шерткен сыр» аңызына реферат оқиды.
Қазақтың алғашқы ою-өрнек үлгілері Андронов мәдениеті мен байырғы сақ, ғұн, үйсін өнері мұраларынан кездеседі.
Олар негізінен малгершілік, саятшылық, әдет-ғұрып, үй-іші жабдықтары мен сән-салтанат бұйымдарын , батырлардың сауыт-саймандарын әсемдеуге қолданылған.
Қазақтың ұлттық ою-өрнегінің бірнеше ондаған ғасырлық тарихы бар, атадан балаға, ұрпақтан ұрпаққа мұра болып, үнемі қолданыста болып, дамып келе жатқан өнер түрі. Қазақтың ою және өрнек деген қос сөзі біріге келіп. латынша -орнамент деген ұғымды білдіреді.
Ою белгілі бір затты ою (тас, тесір, ағаш, сүйек, былғары, тері, мата, қағаз) ойылған, кесілген, қиылған оюды екінші бір затқа кіріктіріп әшекейлейді, әсемдейді, түрлендіреді.
Ою-өрнектер қолданылу орнына,заттың материалы мен түр-түсіне қарай түрленіп отырады.
Халқымыздың сүйікті ақын қызы Ф.Оңғарсынованың “Оюлар” өлеңінен үзінді. Түрін-ай текеметтің, асыл қандай, Үңілдім үнсіз ғана басымды алмай. Келе ғой қошақаным өзіме деп, Әжем кеп сипағандай шашымнан жай.
Болардай басқұр, өрнек маған медет, Белгісі балғын шақтың қара жебеп. Сүйеніп түскиізге тұрып қаппын, Көз жазып оюлардан қалам ба деп.
Күйімді кешсеңдер-ау сол беттегі, Тұрғандай ана көңілі тербеп мені. Жан бітіп жайраңдады жан-жағымнан, Қазақтың қошқар мүйіз өрнектері.
"Қошқармүйіз" ою-өрнегі байлық пен молшылықтың нышаны. Мал шаруашылығы мен айналысқан қазақ халқының көшпелі салтымен байланысты туған. Оюшы - шеберлігімен қатар аталып,құрметтелетін,өнерде өзіндік орны бар адам.Ол өзіне дейінгі дәстүрді ою-өрнектің бүкіл сырын толық меңгеріп,оны одан әрі дамытушы.Оюдың пайдасы-ойды бір жүйеге келтіреді, жүйе қызметін жақсартады. Композиция дегеніміз -өрнекті бұйым бетіне реттеп орналастыру. Симметрия дегеніміз-ою-өрнектің екі жағы тең болуы. Колорит- ою-өрнектегі бояулардың үйлесуі. Ою-өрнек дегеніміз-дәлдік,теңдік,сұлулық,ақылдылық,зеректік,көңілге шабыт,шаттық ұялатады,шапшаңдыққа,икемділікке баулиды,тәрбиелейді. Сергіту сәті. Мақал -мәтелдердің жалғасын тап? 1.Ою ойғанның... 2.Ойсыздан оюшы... 3.Өнерлінің қолы... 4.Өнерлінің он саусағы тең, Өнерсіздің... 5.Қол өнері... Сабақты бекіту. Сөзжұмбақ шешу арқылы сабақты бекіту. 1.Өрнекті бұйым бетіне реттеп орналастыру. 2.Ойды бір жүйеге келтіріп, жүйке қызметін жақсартады. 3.Ою-өрнектің бояуларының үйлесуі. 4.Құсқа байланысты ою. 5.Аңдарға байланысты ою.
Дәптермен жұмыс. Жаңа сөздерді дәптерге жазу.Өткенді еске алып, ойға толам, Сұрыптап тезге салып, көп ойланам. Ой түбіне жете алмай титықтасам, Қолыма қайшы алып,ою оям-деп Б.Момышұлы атамыз айтқандай біз де келесі сарамандық бөлімге көшеміз. Сарамандық жұмыс. Техника қауіпсіздік ережесін еске түсіреміз. Екі топқа тапсырма. 1.Оюларды өз тобына жинау. 2.Қошқармүйіз өрнегін жасау. Сабақты қорытындылау. Оқушылардың жұмысын тексеру, бағалау.Үйге тапсырма. Қазақ халқының ою-өрнектерін басқа халықтардың өрнектерімен салыстыру,іздену.
