Д?рыс тама?тану ?шін ?р?айсымызды? аспаз болуымыз міндетті емес. Та?амны? д?мді, д?мсізін ажыратудан б?лек, пайдалы не зиянын таба білу ?шін орасан білімні? ?ажеті шамалы. Тек бірнеше ?арапайым ?а?идаларды жаттап алса?ыз бол?аны.
Б?гінгі ??гімеміз осы ?а?идалар турасында ?рбімек.
К?біміз та??ы ас пен кешкі асты ?йден ішкенімізбен, т?скі асты к?біне сырттан (асханадан) ішеміз. ?андай жа?дайда да, ?р?айсымызды? ?з м?зірімізді біліп ж?ргеніміз ж?н.
К?ндізгі тама?тану адамны? ?анша к?ш ж?мсайтынына байланысты болуы керек. Егер ж?мысты? басым б?лігі т?ске дейінгі мерзімге т?ссе, та??ы ас пен т?скі ас?а баса м?н бері?із.
А?уызы к?п та?амдар зат алмасу ?рдісін ж?ргізетін м?шелерді? ?ызметін к?шейтеді. ?й?ы кезінде ас а?ырын ?орытылады, сонды?тан ?йы?тар алдында тойып тама?танбау керек. ?й?ы?а жатардан ?ш-т?рт са?ат б?рын тама?тан?ан д?рыс.
Т?бет (ашы?уды сезіну) – сау а?заны? белгісі. Б?л жерде ж?йке ж?йесі ма?ызды р?л ат?арады. Ескеретін бір жайт, таза, жылы б?лмеде ?демі ?зірленген та?ам т?бетті ашса, лас, т?рып ?ал?ан ас-ау?ат т?бетті жауып ?ана ?оймай, а?за?а белгілі м?лшерде зиянын тигізеді.
Бір к?нде адам?а ?андай м?лшерде та?ам керек? Б?л оны? жасына, жынысына, маманды?ына, т?рмысты? жа?дайына байланысты.
Тама?тану туралы ?ылым маманды??а ?арай тама?тану т?р?ысында, адамдарды мынадай топ?а б?леді:
А?зада ма?ызды р?лді минералды заттар ат?аратыны белгілі. Натрий, калий, фосфор, магний а?замыз?а ауадай ?ажет болса, цинк, марганец, хром, кобальт, молибден, селен т.б. аз м?лшерде ?ажет. Бір элементті? а?зада біраз уа?ыт жетіспеушілігі ауру тудырады, сонды?тан бір тама??а байланып ?алмай, м?мкіндігінше т?рлі та?амдармен ау?аттанып отыруымыз керек. Микроэлементтерді? біразын а?замыз?а жеткізетін с?т пен бал, б?ларды? ??рамында Менделеев кестесіндегі біраз элементтер бар. Сондай-а? д?румендері мол та?амдарды мейлінше к?п жеген д?рыс. Кері жа?дайда адам авитаминоз?а шалды?ады.Ал сізді? тама?тануда?ы ереже?із ?андай
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Тама?тану м?дениеті.»
Куйшибаева Райхан Канатовна
Учитель технологий СШ Жамбыла
Сабақтың тақырыбы: Тамақтану мәдениеті
Сабақтың мақсаты:
а) білімділік – Оқушыларға дұрыс тамақтану мәдениеті мен тамақтанудың денсаулық үшін маңызы зор екенін түсіндіру.
ә) дамытушылық- тамақтануды дұрыс ұйымдастыру мен тамақтану гигенасы жайында білімдерін арттыру.
Б) тәрбиелік – салауатты өмір салтын ұстануға баулу. Әдісі: дөңгелек стол, кездесу, сұрақ- жауап. Көрнекілігі: Тақырыптық суреттер, интерактивті тақта.
Дұрыс тамақтану үшін әрқайсымыздың аспаз болуымыз міндетті емес. Тағамның дәмді, дәмсізін ажыратудан бөлек, пайдалы не зиянын таба білу үшін орасан білімнің қажеті шамалы. Тек бірнеше қарапайым қағидаларды жаттап алсаңыз болғаны.
Бүгінгі әңгімеміз осы қағидалар турасында өрбімек.
Көбіміз таңғы ас пен кешкі асты үйден ішкенімізбен, түскі асты көбіне сырттан (асханадан) ішеміз. Қандай жағдайда да, әрқайсымыздың өз мәзірімізді біліп жүргеніміз жөн.
Күндізгі тамақтану адамның қанша күш жұмсайтынына байланысты болуы керек. Егер жұмыстың басым бөлігі түске дейінгі мерзімге түссе, таңғы ас пен түскі асқа баса мән беріңіз.
Ақуызы көп тағамдар зат алмасу үрдісін жүргізетін мүшелердің қызметін күшейтеді. Ұйқы кезінде ас ақырын қорытылады, сондықтан ұйықтар алдында тойып тамақтанбау керек. Ұйқыға жатардан үш-төрт сағат бұрын тамақтанған дұрыс.
Тәбет (ашығуды сезіну) – сау ағзаның белгісі. Бұл жерде жүйке жүйесі маңызды рөл атқарады. Ескеретін бір жайт, таза, жылы бөлмеде әдемі әзірленген тағам тәбетті ашса, лас, тұрып қалған ас-ауқат тәбетті жауып қана қоймай, ағзаға белгілі мөлшерде зиянын тигізеді.
Бір күнде адамға қандай мөлшерде тағам керек? Бұл оның жасына, жынысына, мамандығына, тұрмыстық жағдайына байланысты.
Тамақтану туралы ғылым мамандыққа қарай тамақтану тұрғысында, адамдарды мынадай топқа бөледі:
Ағзада маңызды рөлді минералды заттар атқаратыны белгілі. Натрий, калий, фосфор, магний ағзамызға ауадай қажет болса, цинк, марганец, хром, кобальт, молибден, селен т.б. аз мөлшерде қажет. Бір элементтің ағзада біраз уақыт жетіспеушілігі ауру тудырады, сондықтан бір тамаққа байланып қалмай, мүмкіндігінше түрлі тағамдармен ауқаттанып отыруымыз керек. Микроэлементтердің біразын ағзамызға жеткізетін сүт пен бал, бұлардың құрамында Менделеев кестесіндегі біраз элементтер бар. Сондай-ақ дәрумендері мол тағамдарды мейлінше көп жеген дұрыс. Кері жағдайда адам авитаминозға шалдығады.
