?азір а?аш ??сату шеберлігімен ш??ылданатын маманды?тарды? т?рлері к?п. ?детте ?аза? хал?ы а?аш ??сатумен айналысатындарды ?йші, оймашы, балташы, то?ушы деп шартты т?рде т?ртке б?лген.
?йші деп негізінен киіз ?йді? с?йегін, я?ни кереге, уы?, ша?ыра? жасайтын ?ол?нершілерді атаса, міндетті т?рде бетіне ?рнек салатын жасты? а?аш, ж?кая?, т?сек а?аш, кебеже т?різді ?й-іші, м?лкі ая?-таба? оятын іскерлерді оймашы деп ата?ан.
А?аш ??раумен, ?айы?, арба, шана жасаумен к?сіп етушілерді балташы десе, балы? ?стау ?шін т.б.т?рлі шаруа ?ажетін ?теу ма?сатымен себет, шынта шарба? ?рушілерді то?ушы деп ата?ан. Алайда б?л б?лі?істі? тияна?ты шегі жо?, себебі ?мірде балташы ?йшілікпен, ал ?йші то?ушылы?пен немесе то?ушы оймашылы?пен ?атар айналыса берген. Сонды?тан ежелгі ??ымды, а?аш ??сату ісімен ш??ылданатын шеберді ?ста деп ата?ан.
Ал ?сталар айналысатын к?сібіні? басты ерекшелігіне орай темір ?стасы, а?аш ?стасы болып б?лінеді. Б?л б?лініске ?арамастан, на?ыз ?ста, ?сталы? ?нерді? жо?арыда атал?ан екі т?рінде жете ме?герген. Сонды?тан о? сауса?ынан ?нер там?ан ?мбебап шеберді ?ана халы? ?ста деп ата?ан. Хал?ымыз айтулы ?сталар со??ан заттарды кие т?т?ан. Атап айт?анда, ?ас шеберді? ?олынан шы??ан заттарды ырым етіп іліп ?ою б?гінге дейін са?тал?ан.
Елімізді? нары?ты? ?атынас?а к?шуіне байланысты ?азіргі к?сіптік техникалы? мектептерде ?мбебап ?сталар даярлау ?ол?а алынды. Олар а?аштан, темірден, бас?ада конструкциялы? материалдардан ?шекей б?йымды жасауды ?йренеді. Сонымен ?атар 2-3 жыл ішінде ?сталы? ?нерді? 3-4 т?рін ме?гереді.
А?аш б?йымдарын к?ркемдеп ??деу мынадай шаралар ар?ылы ж?зеге асады.
- б?йымны? негізін талаптар?а сай тазалау;
- б?йымдарды бояу, о?ан ?р беру;
- боял?ан б?йымдарды тазалау, лактау.
?ауіпсіздік ережесіні? са?талуын ?ата? тексеру. ?дебиет пен ?нерде композиция деген т?сінік бар: Ол ж?йелеу, ?йлестіру ??ымын білдіретін латын с?зі.
?орытынды.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Шаруашылы? -т?рмысты? ма?сатында?ы б?йымдар жасау»
Бекітемін: А.Құрманаева
\Мектеп директорының оқу – ісі жөніндегі орынбасары\
8–сынып Айы,күні: Тақырыбы: Шаруашылық -тұрмыстық мақсатындағы бұйымдар жасау Сабақтың мақсаты: Шаруашылық -тұрмыстық мақсатындағы бұйымдар жасауды үйрету
Білімділік: Оқушылардың білімін арттыру Дамытушылық: Оқушылардың ойлау, шығармашылық қабілетін арттыру
Тәрбиелік : оқушыларды жауапкершілікке, жүйелі еңбекке, өз бетінше жұмыс жасауға үйрету
Қазір ағаш ұқсату шеберлігімен шұғылданатын мамандықтардың түрлері көп. Әдетте қазақ халқы ағаш ұқсатумен айналысатындарды үйші, оймашы, балташы, тоқушы деп шартты түрде төртке бөлген. Үйші деп негізінен киіз үйдің сүйегін, яғни кереге, уық, шаңырақ жасайтын қолөнершілерді атаса, міндетті түрде бетіне өрнек салатын жастық ағаш , жүкаяқ, төсек ағаш, кебеже тәрізді үй-іші, мүлкі аяқ-табақ оятын іскерлерді оймашы деп атаған. Ағаш құраумен, қайық, арба, шана жасаумен кәсіп етушілерді балташы десе, балық ұстау үшін т.б.түрлі шаруа қажетін өтеу мақсатымен себет, шынта шарбақ өрушілерді тоқушы деп атаған. Алайда бұл бөліңістің тиянақты шегі жоқ, себебі өмірде балташы үйшілікпен, ал үйші тоқушылықпен немесе тоқушы оймашылықпен қатар айналыса берген. Сондықтан ежелгі ұғымды, ағаш ұқсату ісімен шұғылданатын шеберді ұста деп атаған.
Ал ұсталар айналысатын кәсібінің басты ерекшелігіне орай темір ұстасы , ағаш ұстасы болып бөлінеді. Бұл бөлініске қарамастан , нағыз ұста , ұсталық өнердің жоғарыда аталған екі түрінде жете меңгерген. Сондықтан оң саусағынан өнер тамған әмбебап шеберді ғана халық ұста деп атаған. Халқымыз айтулы ұсталар соққан заттарды кие тұтқан. Атап айтқанда , қас шебердің қолынан шыққан заттарды ырым етіп іліп қою бүгінге дейін сақталған.
Еліміздің нарықтық қатынасқа көшуіне байланысты қазіргі кәсіптік техникалық мектептерде әмбебап ұсталар даярлау қолға алынды. Олар ағаштан, темірден , басқада конструкциялық материалдардан әшекей бұйымды жасауды үйренеді. Сонымен қатар 2-3 жыл ішінде ұсталық өнердің 3-4 түрін меңгереді.
Ағаш бұйымдарын көркемдеп өңдеу мынадай шаралар арқылы жүзеге асады.
- бұйымның негізін талаптарға сай тазалау;
- бұйымдарды бояу, оған әр беру;
- боялған бұйымдарды тазалау, лактау.
Қауіпсіздік ережесінің сақталуын қатаң тексеру. Әдебиет пен өнерде композиция деген түсінік бар: Ол жүйелеу, үйлестіру ұғымын білдіретін латын сөзі.
