К?ні: 18.02.2016 ж.
Сыныбы: 7 «г»
Саба?ты? та?ырыбы: «С?ндік – ?олданбалы ?нер элементтерін ?оса отырып, материалды к?ркем ?ндеу технологиясы»
Саба?ты? ма?саты:
Білімділігі: ?аза? хал?ыны? с?ндік ?олданбалы ?нері жайлы жалпы ма?л?маттар беру, оларды? т?рлерімен таныстыру.
Дамытушылы?ы: о?ушылар?а ?лтты? б?йымдарды? адам ?міріндегі ма?ызын айту, оларды? ?абілеттерін ?ылыми негізде дамыту.
Т?рбиелігі: о?ушыларды ?лтты? салт-д?ст?рге, отанс?йгіштікке, ?лтты? ?нер ерекшеліктерін сезінуге т?рбиелеу.
Т?рі: аралас
?дісі: с?ра? – жауап, т?сіндіру, ??гімелеу
К?рнекілігі: слайд
??рал – жабды?тар: ?арындаштар, ?шіргіш, ?шта?ыш, ?айшы, сыз?ыш. т.б.
Саба?ты? барысы:
І. ?йымдастыру кезе?і:
а) о?ушылармен с?лемдесу,
?) о?ушыларды т?гендеу,
б) ??рал - жабды?ын тексеру,
в) назарларын саба??а аудару.
ІІ. ?й тапсырмасын тексеру:
О?ушылардан ?ткен та?ырыпты с?рау, бір – бірлеріне с?ра? ?ою, с?зж?мба? ??растыру.
Балалар, саба?ымызды бастамай т?рып екі топ?а б?лінейік: І топ - «Зергер», ІІ топ –«Шебер».
ІІІ. Жа?а саба?:
«С?ндік-?олданбалы ?нер» ??ымы ХХ ?асырды? 60-жылдары пайда болды. Б??ан дейін ол халы?ты? ?арапайым т?сінігінде, «?ол?нер» ??ымыны? аясында ?абылданып, пайдаланылып келді. «С?ндік-?олданбалы ?нер», «?ол?неріні?» ??деліп жетілген формасы іспеттес бол?анды?тан, екеуін бір-бірінен б?лектеп ?арау?а болмайды, керісінше, олар бірін-бірі мазм?нды? т?р?ыда толы?тыра т?седі.
С?ндік – ?олданбалы ?нер деп тек ?ана т?жірибелік жа?ынан емес, эстетикалы? м?ні жа?ынан да ма?ызы к?ркем жасал?ан ?ндірістік немесе ?ол?нер ар?ылы ?мірге келген к?ркем туындыны айтады. ?азіргі кездегідей б?рын?ы ?ткен заманда да адамдар ?з т?рмысын ?здері ?семдеуге ?мтыл?ан. Адам ?мірінде с?ндік - ?олданбалы ?нер шы?армалары ?лкен орын алады. ?аза? жерінде ХV ?асырда ?ол?нер ?лтты? д?ст?р т?р?ысынан дамы?ан. С?ндік – ?олданбалы ?нерге: алаша, то?ыма б?йымдар, а?аштан жасал?ан б?йымдар, темірден т?йілген б?йымдар, зергерлік б?йымдар, барлы? адам ?олынан шы??ан ?ол?нер б?йымдарын жат?ызамыз. .
Хал?ымызды? ?ол?неріні? сыры мол, ?рнегі ?ажап. ?рбір оюды? ізінде, ?рбір оюды? ?рнегінде ?ла?ат сыр, тарихы мол шежіре бар. Шынайы ?нерді? адам?а ?сері мол. Ою - ?рнектер, сырлы суреттер, ?ол?нері ?лтты? на?ыз шынайы, п?к ?нері.
?р халы?ты? ?зіне т?н ?ол?нері болады. ?аза? хал?ы да ?зге ?лттан асыл м?расы, ою - ?рнегі ар?ылы ерекшеленеді. ?рбір текемет, сырма? т?рлерінен, ал?а, сыр?а б?йымдарынан ойы ?ш?ыр, сезімі жо?ары, ?иялы тере?, тал?ампазды?ты к?реміз.
1. Т?сеніш б?йымдары. Т?скиіз – с?ндік ?шін т?секті? т?сына ?стайтын ?й жи?аздарыны? бірі. Оны жасау ?шін ны?ыз басыл?ан ж??а киіз та?далып алынады. Т?скиізді безендіріп, ?шекейлеу ?шін т?сті бар?ыттар, жібек, ш??а т.б. маталардан бетіне ою-?рнектер тігіледі. Текемет – бетіне т?рлі т?сті ою-?рнек басыл?ан киіз. Оны? бетіне ж?нді бояп, ою-?рнек жасап, киіз бас?ан ?діспен басады. Сырма? – киізден сырып оюлап жасал?ан т?сеніш. Екі т?сті киізден оймала?ан немесе ?стіне матадан ою бас?ан тігістеріне жиек басып, сырып жасайды. ?оржын – ?рмек ??рып то?ылатын б?йым.
2. А?аштан жасал?ан б?йымдар. Санды? - киім кешек та?ы бас?а заттарды салу?а арнал?ан а?аштан жасал?ан б?йым. Кебеже – а?аштан жасал?ан ?шекейлі санды?. О?ан тама?, ыдыс-ая? салып са?та?ан. Адалба?ан – т?рде т?ратын, киім ілетін ?рнектелген, ?олдан жаса?ан сыры?.
3. Зергерлік б?йымдар. Білезік – білекке салынатын с?нді зат. Сыр?а – ?йелдерді? ??ла??а салынатын с?нді зат, алтын, к?містен, асыл тастардан жасал?ан.Ал?а – алтын, к?міс, маржанмен ?шекейленген омырауша, ??ір, ??ірше. Зергерлік ?нер – ?олданбалы к?ркем шы?армашылы?ты? е? к?не т?рлеріні? бірі. Б?л ?те н?зік те к?рделі ?нер.
?ол?нер б?йымдарын жасаушылар 4 топ?а б?лінеді: зергерлер, ?сталар, ісмерлер, а?аш шеберлері.
?аза? ою – ?рнектеріні? т?рлері де, атаулары да к?п. Ою – ?рнек ?аза? хал?ы ?ол?неріні? ке? тара?ан т?рі болып табылады ж?не т?рмыс тіршілігінде ке?інен ?олданылып, ерте заманнан бері ?рпа?тан ?рпа??а жал?асып келе жат?ан к?не ?нер т?ріні? бірі. Егер шынайы ынтамен ?йренуге, т?сінуге ??лшынса?дар, ?нер тере?де жат?ан тамырларын, биікте т?р?ан шынарын ала?андарына салады. ?рине, м?ны? ?зі ?здігінен келмейді. Ерінбей е?бектеген, ойы ?ш?ыр, ?иялы ?анаттылар ?ана жан - жа?ты ме?гереді.
І тур - «Бой сергіту» (?р топ?а 3 с?ра?тан ?ойылады)
І топ?а с?ра?тар:
1.Санды? дегеніміз не?
2.Басы да екеу, ая?ы да екеу. Ол не? (?айшы)
3.Е?бек туралы ма?ал айтып бері?із.
ІІ топ?а с?ра?тар:
1. ?оржын дегеніміз не?
2. ?нер туралы ма?ал айтып бер.
3. Жансызда бір жансыз бар жал?ыз ая?
Беліне ?ыстыр?аны шидім тая?
Келбетіне ?араса? еште?е емес
Беліне буыныпты аямай-а?. (?ршы?)
ІІ тур - «Ж?мба?тас» (екі топ?а бірдей ?ойылады)
1.?нерліні? он сауса?ы те?. (?нерсізді? бір сауса?ы кем.)
2. Шын шеберде … (мін жо?)
3. Е?бек ?мірді ?зартады. (?ят бетті ?ызартады)
4. Байлы?ты? атасы е?бек. (Анасы жер)
5. Е?бегіне ?арай ??рмет. (жасына ?арай ізет)
Т?жірибелік кезе?: «?нерлі ?рге озар»
ІV. Бекіту
V. ?орытындылау.
- Сонымен, балалар, біз б?гін саба?та не жайында ?ттік?
- ?ол?нер б?йымдарын жасаушылар неше топ?а б?лінеді?
- 4
- ?андай?
- Зергерлер, ?сталар, ісмерлер, а?аш шеберлері.
VI. Ба?алау
VII. ?йге тапсырма:
1. Сыныпта?ы тапсырмасын ая?тау.
2. ?ткен материалдарды ?айталап келу.
