Кунделікті сабақ жоспары 7 сынып ұлдар

7 –сынып. 1 –сабақ. Технология.

Сабақтың тақырыбы:Қауіпсіздік техникасы және еңбек қорғау. Халықаралық сауданың пайда болуы.

Электр тогымен зақымданған жағдайда алғашқы дәрігерлік көмек

көрсету. Көз талғанда жасалатын жаттығулар. Жұмыс орнын

пайдалануды есепке алу журналы.

Программалық Жұмыс орнын пайдалануды есепке алу журналы. Қауіпсіздік техникасы

дидактикалық бойынша нұсқау алуды тіркеу журналы. Өрт сөндіру құралдары.

қамтылуы: Жұмыс дәптері.

Сабақ мақсаты: 1.Шеберхананың ішкі ережелері жұмыс істеу

кезіндегі қауіпсіздік техникасы

ережелерімен таныстыру. Шеберханада өзін-зі алып жүру

ережелерімен таныстыру. Төтенше жағдайлардағы іс-әрекет

ережелерімен таныстыру.

2. Оқушылардың өздерін кабинетте ұстау, қауіпті жағдайларда көмек

көрсете білу қабілеттерін дамыту.

3. Оқушыларға эстетикалық тәрбие беру.

4.Оқушыларға қаржы экономикасындағы халықаралық сауданың пайда болуы туралы қысқаша түсінктеме беру.

Сабақтың типі: Практикум элементтері бар көрсетіп түсіндіру сабағы.

Білім мен білікке Оқушы білуі тиіс:

қойылатын талаптар Жұмыс істегендегі қауіпсіздік техникасының ережелерін;

- шеберхана ішіндегі іс-әрекет ережелерін;

- қауіпті жағдайдағы іс-әрекет ережелерін.

Оқушының меңгеруі тиіс білігі:

- көз талғандағы жаттығуларды жасауды;

- өрт сөндіргішті қолдануды;

- жұмыс орнын пайдалануды есепке алу журналын толтыруды;

- статикалық кернеу әсерін кетіру жаттығуларын орындауды.

Сабақтың барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі

II. Үй тапсырмасын тексеру

III. Жаңа сабақты түсіндіру

1. ҚАУІПСІЗДІК ТЕХНИКАСЫНЫҢ ЕРЕЖЕЛЕРІ

Қауіпсіздік техникасы ережелерін мына пункттерге бөлуге болады:

1) жалпы;

2) жұмысты бастау алдында;

3) жұмыс істеу кезінде

4) авариялық жағдайларда жағдайлардағы,

5) жұмысты аяқтағанда

Жалпы қауіпсіздік талаптары:

1. Мұғалімнің рұқсатынсыз құрал-жабдықтарды орнынан қозғауға, сымдарға, розеткаларға, штепсельдің айырына, штекерге тиісуге тыйым салынады.

2. Мұғалімнің рұқсатынсыз шеберханаға кіруге және одан шығуға болмайды

3. Мұғалімнің рұқсатынсыз сынып ішінде жүруге болмайды.

4. Станоктарда жұмыс істеу кезінде су қолмен және су киіммен жұмыс істеуге болмайды

5. Корпусы мен сымдардың бүтіндігі бұзылған (ашық) жұмыс істеуге тыйым салынады

6. Верстак, жанына сөмке, портфель, кітап қоюға болмайды.

Верстак тек қалам мен дәптер ғана жатуы тиіс

Сабақты бекіту:

Оқшылардың жасаған жұмыстарындағы жіберген қателіктерін айтып түсіндіріп тиісті бағаларын қоиу. Жұмыс орнын реттеу, тазалау.

Үйге тапсырма

Келесі сабаққа дәптер, қаламсап, құралжабдықтарын әкелу.

7 сынып 2сабақ Технология .

Сабақтың тақырыбы:Егіншілік жүйесі және ауыл шаруашылық саласын интенсивтендіру. Бәсекелестік.

Сабақтың мақсаты:

Оқыту: оқушылардың, яғни болашақ маманның жан-жақты дамуын, оның ой, іс-әрекетінде жүйелілік сипаттамаларының болуын қамтамасыз ету, тарауды қорытындылап, бекіту.

Оқушыларға қаржы экономикасындағы бәсекелестік туралы қысқаша түсініктеме жасау.

Дамыту: Ой-өрісін, кәсіби білімін, жұмысқа ынтасын, қабілетін.

Тәрбиелік: Ұқыптылыққа, сабырлылыққа, еңбексүйгіштікке баулу.

Сабақтың түрі: Бекіту сабағы

Сабақтың әдісі: Ойын, сайыс, сұрақ-жауап.

Пәнаралық байланыс: Тракторлар мен автомобильдер (І курс), агрономия негіздері (І курс), қазақ тілі мен әдебиеті (І курс).

Сабақтың көрнекілігі: Ауыл шаруашылығы машиналарының макеттері, сызба плакаттар, буклеттер, интерактивті тақта.

Сабақтың барысы

І. Ұйымдастыру бөлімі. Оқушыларды түгелдеу, оқу-құралдарын тексеру. Сабақтың түрі мен мақсатын хабарлау.

Машиналарға байланысты викториналық сұрақтар.

1.«Бәйге».

2.Машиналардың құрылысы.

3.Мақал-мәтелдер.(Егіншілік).

4.Жұмбақтар.

Атқарылатын жұмысына қарай соқалар қалай жіктелінеді?

Жауабы:Жалпы және арнаулы жұмыс соқалары.

Корпус санына қарай соқалар қалай аталынады?

Жауабы:Бір, екі, үш, төрт, бес, алты,сегіз және тоғыз корпусты болып аталынады.

Соқаның негізгі жұмыс органдары:1-дискілі пышақ,2- шым аударғыш,3- түрен, қайырма, жақтау (атыз тақтасы),5- корпус.

Сыдыра жыртқыштың құрылысы:1-рама,2- екі оң жақ секциялары,3-екі сол жақ секциялары,4-брустар,5-доңғалақтар,6-гидробасқару механизмі,7- тегістегіштер,8- реттелетін төмендеткіштер.

Тырманың құрылысы:1-рамаға байласқан металл брус түріндегі сүйретпе,2-тісті брус,3- көлбеулікті реттеу пышағы.

Нығыздауыштың құрылысы:1-бір алдыңғы, екі артқы буыннан, 2-рамадан,3- он үш дискіден,4-осьтен,5- тіркемеден,6-жүгі бар жәшіктен.

Өңдеуіштің құрылысы:1-рамадан,2-тіркеу тетегі,3- доңғалақ,4- жұмыс органдарының тереңдігін реттейтін механизм.

Тегістеуіштің құрылысы:1-тартқыш арқалық, 2-ортаңғы секция, 4-тіреуіш доңғалақ, 5-гидроцилиндр, 6-гидрожүйе.

V1.Қорытынды. Мұндай дәстүрлі емес сабақтардың артықшылығы, қазіргі бәсекелестік заманда оқушылардың бір-бірімен бәсекеге түсіп, бір-бірінен озуға тырысып, білімдерін одан әрі шыңдай алады.Болашақ мамандарды даярлау барысында, дәстүрлі емес сабақтарды пайдаланудың маңызы зор. Себебі мұғалім сабаққа дайындалу сәтінде оның сабаққа деген қызығушылығы мен ізденісі арытып отырады.

Сабақты бекіту:

Оқшылардың жасаған жұмыстарындағы жіберген қателіктерін айтып түсіндіріп тиісті бағаларын қоиу. Жұмыс орнын реттеу, тазалау.

Үйге тапсырма

Келесі сабаққа дәптер, қаламсап, құралжабдықтарын әкелу.

7 сынып №3сабақ Технология.

Сабақтың тақырыбы:Жер өңдеуге арналған техникалар.

Халықаралық сауданың пайда болуы.

Оқыту: оқушылардың, яғни болашақ маманның жан-жақты дамуын, оның ой, іс-әрекетінде жүйелілік сипаттамаларының болуын қамтамасыз ету, тарауды қорытындылап, бекіту.

.Оқушыларға қаржы экономикасындағы халықаралық сауданың пайда болуы туралы қысқаша түсінктеме беру.

Дамыту: Ой-өрісін, кәсіби білімін, жұмысқа ынтасын, қабілетін.

Тәрбиелік: Ұқыптылыққа, сабырлылыққа, еңбексүйгіштікке баулу.

Сабақтың түрі: Бекіту сабағы

Сабақтың әдісі: Ойын, сайыс, сұрақ-жауап.

Пәнаралық байланыс: Сурет,ботаника ,химия.

Сабақтың көрнекілігі: Ауыл шаруашылығы машиналарының макеттері, сызба плакаттар, буклеттер.

Сабақтың барысы

І. Ұйымдастыру бөлімі. Оқушыларды түгелдеу, оқу-құралдарын тексеру. Сабақтың түрі мен мақсатын хабарлау.

5.Үй тапсырмасы. Машиналар айтысы:(машиналардың артықшылығы мен кемшілігі). 6.Қорытынды.

Викториналық сұрақтар: «Бәйге».

Атқарылатын жұмысына қарай соқалар қалай жіктелінеді?

Жауабы:Жалпы және арнаулы жұмыс соқалары.

Корпус санына қарай соқалар қалай аталынады?

Жауабы:Бір, екі, үш, төрт, бес, алты,сегіз және тоғыз корпусты болып аталынады.

Тракторға тіркелуіне қарай соқалар қалай бөлінеді?

Жауабы:Тіркемелі, жартылай аспалы және аспалы.

Жалпы жұмысқа арналған соқалар топырақты қанша сантиметр тереңдікке дейін жыртады?

Жауабы:27 см.

Соқа териясының негізін салушы кім?

Жауабы: Орыс ғалымы, академик В. П. Горячкин.

Сыдыра жыртқыштар топырақ түйіршігінің диаметрін қанша милиметрге дейін ұсақтайды?

Жауабы: 50 милиметр.

Сыдыра жыртқыштар қалай жіктеледі?

Жауабы: Дискілі және түренді.

Сыдыра жыртқыштар маркаларын ата?

Жауабы: ЛДГ-5, ЛДГ-10, ППЛ-10-25.

Сыдыра жыртқыштар арам шөптер мен өсімдік қалдықтарын қанша пайызға дейін кесе алады?

Жауабы: 100 пайызға дейін.

Тырмалар жұмыс органдарының құрылысына қарай қалай аталынады?

Жауабы: Тісті, серіппелі және дискілі.

Тырмаларды салмағына қарай неше топқа бөлуге болады?

Жауабы:Ауар, орта және жеңіл салмақты болып бөлінеді.

Тырма жердің бетін қанша сантиметр тереңдікке дейін қопсытады?

Жауабы: 3-4 см.

Нығыздауыштардың қандай түрлері бар?

Жауабы: Тегіс тісті, шығыршық тәрізді, тұтас және іші қуыс нығыздауыштар.

Қуыс нығыздауыштардың ішіне не толтырылады?

Жауабы: Су немесе құм.

Нығыздауышқа ұқсас геометриялық фигура?

Жауабы:Цилиндр.

Өңдеуіштер топырақ түйіршіктерінің диаметрін қанша милиметрге дейін ұсақтайды?

Жауабы: 3 милиметр.

Тегістеуіштің маркасы қандай?

Жауабы:ПА-3, МВ-6,0 тегістеуіштері.

Соқаны жырту тереңдігіне қарай қалай реттейді?

Жауабы:Тірек дөңгелегімен.

Түреннің пішіні қандай геометриялық фигураға ұқсайды?

Жауабы:Трапеция.

Тіркеуіштер қандай тракторларға агрегатталады?

Жауабы:ДТ-75М, Т-4А.

Өңдеуіштерді белгіленген тереңдікке қарай қалай реттейді?

Жауабы:Тереңдікті реттейтін механизм винтімен.

Тырманың өңдеу тереңдігін қалай реттейді?

Жауабы:Батареяның шабуыл бұрышын өзгерту арқылы реттейді.

Сыдыра жыртқыштың жырту тереңдігі қызметін атқарушы органы не?

Жауабы:Тіреуіш, доңғалақ

ІІ.Жарыстың екінші турында машиналар құрылысымен танысамыз.

Соқаның негізгі жұмыс органдары:1-дискілі пышақ,2- шым аударғыш,3- түрен, қайырма, жақтау (атыз тақтасы),5- корпус.

Сыдыра жыртқыштың құрылысы:1-рама,2- екі оң жақ секциялары,3-екі сол жақ секциялары,4-брустар,5-доңғалақтар,6-гидробасқару механизмі,7- тегістегіштер,8- реттелетін төмендеткіштер.

Тырманың құрылысы:1-рамаға байласқан металл брус түріндегі сүйретпе,2-тісті брус,3- көлбеулікті реттеу пышағы.

Нығыздауыштың құрылысы:1-бір алдыңғы, екі артқы буыннан, 2-рамадан,3- он үш дискіден,4-осьтен,5- тіркемеден,6-жүгі бар жәшіктен.

Өңдеуіштің құрылысы:1-рамадан,2-тіркеу тетегі,3- доңғалақ,4- жұмыс органдарының тереңдігін реттейтін механизм.

Тегістеуіштің құрылысы:1-тартқыш арқалық, 2-ортаңғы секция, 4-тіреуіш доңғалақ, 5-гидроцилиндр, 6-гидрожүйе.

ІІІ.Жарыстың үшінші турында «Топырағын таппаған дән өнбейді» демекші егіншілік турасындағы мақал-мәтелдерге кезек береміз.

V1.Қорытынды. Мұндай дәстүрлі емес сабақтардың артықшылығы, қазіргі бәсекелестік заманда оқушылардың бір-бірімен бәсекеге түсіп, бір-бірінен озуға тырысып, білімдерін одан әрі шыңдай алады.Болашақ мамандарды даярлау барысында, дәстүрлі емес сабақтарды пайдаланудың маңызы зор. Себебі мұғалім сабаққа дайындалу сәтінде оның сабаққа деген қызығушылығы мен ізденісі арытып отырады.

Сабақты бекіту:

Оқшылардың жасаған жұмыстарындағы жіберген қателіктерін айтып түсіндіріп тиісті бағаларын қоиу. Жұмыс орнын реттеу, тазалау.

Үйге тапсырма

Келесі сабаққа дәптер, қаламсап, құралжабдықтарын әкелу.

7сынып №4сабақ Технология.

Сабақтың тақырыбы:Ағашты механикалық тәсілмен өңдеу .

Мемлекеттік бюджет

Сабақтың мақсаты: а) Ағаш өңдейтін токарь станогының құрылысы мен жұмысы.

.Оқушыларға қаржы экономикасындағы мемлекеттік бюджет туралы айтып түсіндіру.

Білімділігі: Станоктың құрылысымен жұмыс үрдісін түсіндіру, «машина» ұғымын қалыптастыру.

Дамытушылығы: Станоктың бөлшектері мен сызбаларын оқып үйрену, оқушылардың іскерлігін, жұмыс ұйымдастыру дағдысын қалыптастыру. Оқушылардың ойлау қабілетін дамыту,

Тәрбиелігі; Техникаға қызығушылыққа тәрбиелеу.

Көрнекілігі: Станок ,тех карта.

Сабақ типі: Кіріктірілген сабақ

Сабақтың әдіс тәсілі: түсіндіру, практикалық жұмыс, тест, сұрақ-жауап.

Пәнаралық байланыс: технология, математика, сурет ,сызу.

1.Ұйымдастыру.

1.Оқушылармен амандасу, сабаққа қатысуын тексеру.

2. Сабақтың тақырыбын хабарлау, мақсатымен таныстыру, оқушы назарын сабаққа аудару.

Сабақтың мақсаты: Ағаш өңдеу токарь станогында жұмыс ұйымдастыру. 3.

Жаңа сабақ.

ә) Ағаш өңдейтін токарь технологиялық машина. Ол ағашты жонып,егеу арқылы әр түрлі формаға келтіреді., айналатын денелер түріндегі бөлшектер жасалады.

б) Ағаш өңдейтін СТД-120 м үлгісіндегі токарь станогының құрылысымен танысайық, маркасы С- станок, Т-токарьлық, Д- ағаш өңдеуші 120-арақашықтық,м-жетілдірілген станок мүлгісі, платформадан, электр қозғалтқыштан, қорғағыш қаптама, тректі табан, станок негізгі бөлігі, алдыңғы қыспақ тетік, артқы қыспақ тетік, шам, патрон, ұстайтынтұтқа, мөлдір экран, түймеше тетіктен тұрады.

Ағашты бекітіп ұстау үшін шпиндельдің саптама тетігі пайдаланылады, олар шанышқы, патрон, тығырық.

Ағаш өңдейтін өткір тістер- қашаулар әртүрлі формада болады.

Сабақты бекіту.

«Білім бәйгесі» ойынын ойнау.

1. Тест жұмысы

2. Жұмбақтар шешу

3. Сұрақтарға жауап.

Сабақты қорытындылау. Бағалау

Үйге тапсырма: Ағаш өңдеу токарь станогында жұмыс ұйымдастыру. Paint

7-сынып №5сабақ Технология.

Сабақтың тақырыбы:Ағаш өңдейтін станоктар.

Мемлекеттік төлем балансы.

Сабақтың мақсаты: а) Ағаш өңдейтін токарь станогының құрылысы мен жұмысы.

.Оқушыларға қаржы экономикасындағы мемлекеттік төлем балансы туралы айтып түсіндіру.

Білімділігі: Станоктың құрылысымен жұмыс үрдісін түсіндіру, «машина» ұғымын қалыптастыру.

Дамытушылығы: Станоктың бөлшектері мен сызбаларын оқып үйрену, оқушылардың іскерлігін, жұмыс ұйымдастыру дағдысын қалыптастыру. Оқушылардың ойлау қабілетін дамыту,

Тәрбиелігі: техникаға қызығушылыққа тәрбиелеу.

Көрнекілігі: Станок ,тех карта. Кітаптар..

Сабақ типі: Кіріктірілген сабақ

Сабақтың әдіс тәсілі: түсіндіру, практикалық жұмыс, тест, сұрақ-жауап.

Пәнаралық байланыс: технология, информатика, орыс тілі, ағылшын тілі, қазақ тілі.

1.Ұйымдастыру.

1.Оқушылармен амандасу, сабаққа қатысуын тексеру.

2. Сабақтың тақырыбын хабарлау, мақсатымен таныстыру, оқушы назарын сабаққа аудару.

Сабақтың мақсаты: Ағаш өңдеу токарь станогында жұмыс ұйымдастыру.

II-бөлім

Сарамандық жұмыс қауіпсіздік ережесі.

Жұмысқа дейін:

1. Жұмыс киімді киін ( фартук, халат).

2. Жұмысқа қажетті құрал-сайманды түгендеп, мұхият тексер.

3. Жұмыс орында құрал-саймандарыңды ережесіне сай оналастыр, артық зат тұрмасын.

Жұмыс кезінде:

1. Дайындаманы верстакқа мықтап бекіт.

2. Әр амалды өз құралымен орында.

3. Нұсқау картасымен әр амалды орында.

4. Жұмыс кезінде алаңдама.

5. Жұмыс соңында:

1. Құрал-сайманды орындарына қой.

2. Орынды жинастыр, станокты тазала.

3. Жасаған бұйымды мұғалімге тапсыр.

Сабақты қорытындылау. Бағалау

Үйге тапсырма: Ағаш өңдеу токарь станогында жұмыс ұйымдастыру. Paint графикалық редакторы.

7-сынып №6сабақ Технология.

Сабақтың тақырыбы:Ағашты механикалық тәсілмен өңдеудің теқнологиялық процесі. Мемлекеттік міндет.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға ағаш жону станогында бұйым жасаудағы еңбектің атқарлатын рөлін дамытуға жағдай жасау.

.Оқушыларға қаржы экономикасындағы мемлекеттік міндет туралы қысқаша түсінктеме беру.

Дамытушылық: Токарьлық станокпен жұмыс істеу шеберлігін шыңдау арқылы өте күрделі емес бөлшектерді өңдетіп, бұйым жасауға қызығушылығын артыру.

Тәрбиелік: Жұмысты нақты орындап ,шығармашылықпен жұмыс жасауға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Пән аралық байланыс: Бейнелеу, Сызу, Тарих.

Сабақтың көрнектілігі: Суреттер,ағаштан жасалған бұйымдар,станок, технологиялық карта.

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру бөлімі.

2. Техникалық қауіпсіздік ережесі.

3. Жаңа тақырып.

4. Сарамандық жұмыс.

5.Орынды жинастыру.

6. Қортынды.

I -бөлім. 7. Үйге тапсырма.

1. Ағаш токарьлық станогының негізгі бөліктерін еске түсіріп қайталап шығалық.

А. Станок маркасын ата?

Б. Ненің көмегімен станок қозғалысқа түседі?

В. Дайындама ненің көмегімен бекиді?

Г. Ағаш жонатын аспап атауы?

2. Ағаш токарь станогы техника қауіпсіздік ережесімен танысамыз.

Ағаш өңдейтін токарь станогымен жұмыс кезіндегі

қауіпіздік ережелері.

1. Жаңқаның ұшқаныннан көз жарақатыннан сақтану.

2. Айналу бөліктеріне жанасудан қол жарақатынан сақтану.

3. Дайындаманы стнокқа дұрыс бекітпеуден ж/е дайындаманың сапасыздығынан дене жарақаты блуынан сақтану.

Жұмысқа дейін:

1.Жұмыс киім, көзәинекті кию.

2. Станокты тексер ( берілістің қорғаныс бөліктерін, жермен жалғануын ).

3. Дайындаманы дұрыс бекітіп,көзі, жарығы болмауын қадағалап станокқа бекіту.

4. Станокты бос айналдырып көр.

5. Кескіш тіреуіштің биіктігін дайындама центрлік сызығына дәл келіп, ара қашықтығы 2-3мм болсын.

Жұмыс істегенде:

1. Станокты қосып,толық күшімен айналғасын, жұысты баста.

2. Пышақты дайындамаға күш салмай, аздап тос.

3. Жұмыс кезінде алаңдама.

3. Адамзат мәдениетінің байлығы ішіндегі ғажайып дүниесі музыкасы болса, адамның жаны мен тәнінің жемісі- еңбек. Бүгін біз сабағымызда осы екі өнер туындысы –музыика мен еңбекті байланыстыра отырып, мағлмат аламыз.

Елімізде кең танымалы музыкалы аспаптың бірі –домбыра. Оны жасау өте қызықты әрі тартымды. Домбыраны өте құнды , мықты қайың, жаңғақ, қарағай ағаштарынан жасайды.

Ал енді «Домбыраның шығу тарихы»- атты рефератты мән беріп тыңдалық.

Біз енді домбыраның ағаш жонатын станокта жасалуын қарастырамыз.

Сарамандық жұмыс

4. Домбыра елімізге кеңнен танымалы музыка аспабы. Домбыраны бастамас бұрын оның жалпы пішімін дәптерге түсіріп көрген жөн. Бейнеде екеуі беттесіп тұруы керек,бұл жалпы формасын жасауға мүмкіндік береді.

Технологиялық картамен танысамыз. Сарамандық жұмысты орындауға кірісеміз.

Технологиялық карта.

Жұмыс мазмұны

Графикалық кескін

Құрал-саймандар

1. Домбыра жасайтын дайындаманы станокқа дайындау

Қарындаш,сызғыш,ара,сүргі.

2. Дайындаманы сызба бойынша белгілеу, жонуға дайындау.

СТД-120 станогы, кескіштер, штангенциркуль,зімпара қағазы.

3. Домбыраға қажетті дайындаманы станокқа бекіту, жону.

Ағаш жону токарь станогы, кескіш аспап түрлері.

4. Дайындаманы станокқа орналастырып, сызба бойынша домбыраны жоныу, сыртын өңдеу.

Ағаш жону станогы, кескіш сайман түрлерімен жұмыс, зімпара қағаз.

5. Домбыраны жонып, дайын болған бөлігін араның көмегімен ортасынан екіге бөліп, бөлшектерін желімдеу, бетіне өрнек сызу, Түссіз лак жағ

Сызғыш,ара, ағаш, шеге, бояулар, желім, қысқыш, түссіз лак

Домбыра жасау

6. Қортынды:

1. Біз музыка аспабы домбырамен жақын таныстық.

Станокпен жұмыс жасап үйрендік. Жұмыстың күрделі екенін түсіндік.

2. Оқшылардың жасаған жұмыстарын бағалау.

Үйге тапсырма: Өз ойымен сәнді бұйым жасау.

7-сынып №7сабақ Технология.

Сабақтың тақырыбы: Ағаш өңдейтін токарь станогында жұмысты ұйымдастыру. Қауіпсіздік ережелері.

Жеке жинақ қоры .

Сабақтың мақсаты: а) Ағаш өңдейтін токарь станогының құрылысы мен жұмысы таныстыру.

Оқушыларға қаржы экономикасындағы жеке жинақ қоры туралы қысқаша түсінктеме беру.

.
Білімділігі: Станоктың құрылысымен жұмыс үрдісін түсіндіру,  «машина» ұғымын қалыптастыру.

Дамытушылығы: Станоктың бөлшектері мен сызбаларын оқып  үйрену, оқушылардың іскерлігін, жұмыс ұйымдастыру дағдысын қалыптастыру. Оқушылардың ойлау қабілетін дамыту,

Тәрбиелігі:Технологиялық сауаттылыққа бағыттау, техникаға  қызығушылыққа тәрбиелеу.

Көрнекілігі:Токорлы станок, тех-карталар ,плакаттар кітаптар

  Сабақтипі: Кіріктірілген сабақ

Сабақтың әдіс тәсілі: түсіндіру, практикалық жұмыс, тест, сұрақ-жауап.

Пәнаралық байланыс:  технология, сызу,сурет.

1.Ұйымдастыру.

1.Оқушылармен амандасу, сабаққа қатысуын тексеру.
2. Сабақтың тақырыбын хабарлау, мақсатымен таныстыру, оқушы назарын сабаққа аудару.
Сабақтың мақсаты: Ағаш өңдеу токарь станогында жұмыс ұйымдастыру.

3. Жаңа сабақ.
Машина техникалық құрылым, олар мынандай бөлшектерден тұрады Әр машина 3 негізгі бөліктен тұрады: қозғалтқыш, беріліс механизмі, жұмыс органы.
ә) Ағаш өңдейтін токарь технологиялық машина. Ол ағашты жонып,егеу арқылы әр түрлі формаға келтіреді., айналатын денелер түріндегі бөлшектер жасалады.
б) Ағаш өңдейтін СТД-120 м үлгісіндегі токарь станогының құрылысымен танысайық, маркасы С- станок, Т-токарьлық, Д- ағаш өңдеуші 120-арақашықтық,м-жетілдірілген станок мүлгісі, платформадан, электр қозғалтқыштан, қорғағыш қаптама, тректі табан, станок негізгі бөлігі, алдыңғы қыспақ тетік, артқы қыспақ тетік, шам, патрон, ұстайтынтұтқа, мөлдір экран, түймеше тетіктен тұрады.
Ағашты бекітіп ұстау үшін шпиндельдің саптама тетігі пайдаланылады, олар шанышқы, патрон, тығырық.
Ағаш өңдейтін өткір тістер- қашаулар әртүрлі формада болады.
Практикалық жұмыс

Сабақты бекіту.
«Білім бәйгесі» ойынын ойнау.
1. Тест жұмысы
2. Жұмбақтар шешу
3. Сұрақтарға жауап.

Сабақты қорытындылау. Бағалау
Үйге тапсырма: Ағаш өңдеу токарь станогында жұмыс жасау үшін ағаш дайындап әкелу.

7-сынып№8сабақ Технология.

Сабақтың тақырыбы: Бөлшектердің сыртын жонып өңдеу.

Жеке жинаақ қоры

Мақсаты:Техникалық-технологиялық мәліметтер беріп оқушыларға станокта бөлшектің сыртынжонып үйрету. Оқушыларға қаржы экономикасындағы жеке жинақ қоры туралы қысқаша түсінктеме беру.

Міндеттері:

1. Призма формалы бөлшектердің сызбасы және долбары туралы түсінік. Оның жан-жақты (алдынан, сыртынан, оңынан, солынан) көріністері.

2. Бөлшектердің сызбасын оқу ережелері. Ағаш бөліктерін құрастыру тәсілдері (кесу, қима, ұштама, тесік арқылы).

3. Арамен кесудің тәсілдері (көлденең, ұзынынан, қиғаштап кесу).

Көрнекілік. Ағаштан және темірден жасалған дайын материалдар. Техникалық еңбек бойынша оқу кестелері. Техника қауіпсіздігін сақтау бойынша плакаттар.

Құрал-жабдықтар. Слесарлық құралдар.

Топсеруен. Ағаш және темір өндейтін шеберханалар.

І.Ұйымдастыру кезеңі

ІІ.Өткенді еске түсіру

ІІІ.Практикалық жұмыс. Бөлшектерді сызбаға қарап сыртын жону Жұмысты жоспарлау. Құрастыруға керекті материалдарды дайындау. Құрастырылған бөлшектерді қолмен құм қағаз арқылы өңдеу, тегістеу, бұрандалар арқылы бекіту. Бақылау және өлшеу құралдарымен жұмыс істеу.

Призма формалы бөлшектердің сызбасы және долбары туралы түсінік. Оның жан-жақты (алдынан, сыртынан, оңынан, солынан) көріністері.

Бөлшектердің сызбасын оқу ережелері. Ағаш бөліктерін құрастыру тәсілдері (кесу, қима, ұштама, тесік арқылы).

3Арамен кесудің тәсілдері (көлденең, ұзынынан, қиғаштап кесу).

Қозғалыс берілісінің механизмі туралы түсінік. Тісті және белдікті беріліс. Бұрандалы механизм. Қол бұрғы: құрылысы, қолданылуы.

Оймалы біріктіру және олардың қолданымы. Оймалар кесу құралдары. Металдарды қиыстырып өңдеу. Металдардың механикалық қасиеттері. Өлшейтін және бақылау жасайтын құралдар. Электр шарыққа құралдарды қайрау.

Сабақты бекіту

Сұрақ-жауап әдісі

Үй тапсырмасы

Цилиндр формалы бөлшектерді сызба түрінде көрсету

7-сынып №9сабақ Технология.

Сабақтың тақырыбы: Бөлшектердің сыртын жонып өңдеу.

Зейнеткерлік жүйесі.

Сабақтың  мақсаты:   Оқушыларға ағаш жону станогында бұйым  жасаудағы еңбектің атқарлатын рөлін дамытуға жағдай жасау.

Оқушыларға қаржы экономикасындағы жеке жинақ қоры туралы қысқаша түсінктеме беру.

         

Дамытушылық:        Токарьлық станокпен жұмыс істеу шеберлігін шыңдау арқылы өте күрделі емес бөлшектерді өңдетіп, бұйым жасауға қызығушылығын артыру.

Тәрбиелік:                Жұмысты нақты орындап ,шығармашылықпен жұмыс жасауға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі:         Аралас сабақ.

Пән аралық байланыс:  Бейнелеу, Сызу, Тарих.

Сабақтың көрнектілігі: Суреттер,ағаштан жасалған бұйымдар,станок, технологиялық карта.

Сабақтың барысы:

                                                            1.  Ұйымдастыру бөлімі.

                                                            2. Техникалық қауіпсіздік ережесі.                        

                                                            3. Жаңа тақырып.

                                                            4. Сарамандық  жұмыс.

                                                            5.Орынды жинастыру.

                                                            6. Қортынды.

                                       7. Үйге тапсырма.

1.    Ағаш токарьлық станогының негізгі бөліктерін еске түсіріп қайталап шығалық.

       А. Станок маркасын ата?

       Б.  Ненің көмегімен станок қозғалысқа түседі?

       В.  Дайындама ненің көмегімен бекиді?

       Г. Ағаш жонатын аспап атауы?

2.  Ағаш токарь станогы техника қауіпсіздік ережесімен танысамыз.

Ағаш өңдейтін токарь станогымен жұмыс кезіндегі

                        қауіпіздік  ережелері.

 

1. Жаңқаның ұшқаныннан көз жарақатыннан сақтану.

2. Айналу бөліктеріне жанасудан қол жарақатынан сақтану.

3. Дайындаманы стнокқа дұрыс бекітпеуден ж/е дайындаманың сапасыздығынан дене жарақаты блуынан сақтану.

 

Жұмысқа дейін:

1.Жұмыс киім, көзәинекті кию.

2. Станокты тексер ( берілістің қорғаныс бөліктерін, жермен жалғануын ).

3. Дайындаманы дұрыс бекітіп,көзі, жарығы болмауын қадағалап станокқа бекіту.

4. Станокты бос айналдырып көр.

5. Кескіш тіреуіштің биіктігін дайындама центрлік сызығына дәл келіп, ара қашықтығы 2-3мм болсын.

 

Жұмыс істегенде:

1. Станокты қосып,толық күшімен айналғасын, жұысты баста.

2.  Пышақты дайындамаға күш салмай, аздап тос.

3. Жұмыс кезінде алаңдама.

 

3. Адамзат мәдениетінің  байлығы ішіндегі ғажайып дүниесі  музыкасы болса, адамның жаны мен тәнінің  жемісі- еңбек. Бүгін біз сабағымызда осы екі өнер туындысы –музыика мен еңбекті байланыстыра отырып, мағлмат аламыз.

   Елімізде кең танымалы  музыкалы аспаптың  бірі –домбыра. Оны жасау өте қызықты әрі  тартымды. Домбыраны өте құнды , мықты қайың, жаңғақ, қарағай ағаштарынан жасайды.

Ал енді «Домбыраның шығу тарихы»- атты   рефератты мән беріп тыңдалық.

 Біз енді домбыраның  ағаш жонатын станокта жасалуын қарастырамыз.

                 Сарамандық жұмыс

         4.  Домбыра елімізге кеңнен танымалы  музыка аспабы. Домбыраны бастамас бұрын оның жалпы пішімін дәптерге түсіріп көрген жөн. Бейнеде екеуі беттесіп тұруы керек,бұл жалпы формасын жасауға мүмкіндік береді.                   

   Технологиялық   картамен танысамыз.  Сарамандық жұмысты орындауға кірісеміз.

Сарамандық жұмыс қауіпсіздік ережесі.

Жұмысқа дейін:

    1. Жұмыс киімді киін ( фартук, халат).

    2. Жұмысқа қажетті құрал-сайманды түгендеп, мұхият тексер.

    3. Жұмыс орында құрал-саймандарыңды ережесіне сай оналастыр, артық зат тұрмасын.

Жұмыс кезінде:

    1. Дайындаманы верстакқа мықтап бекіт.

    2. Әр амалды өз құралымен орында.

     3. Нұсқау картасымен әр амалды орында.

     4. Жұмыс кезінде алаңдама.

5.  Жұмыс соңында:

     1. Құрал-сайманды орындарына қой.

     2. Орынды жинастыр, станокты тазала.

      3. Жасаған бұйымды мұғалімге тапсыр.                               

6.  Қортынды:

1. Біз музыка аспабы домбырамен жақын таныстық.

 Станокпен жұмыс жасап үйрендік. Жұмыстың күрделі  екенін түсіндік.

2. Оқшылардың жасаған жұмыстарын  бағалау.

Үйге тапсырма:    Өз ойымен сәнді бұйым жасау.

               

 

7-сынып №10сабақ Технология.

Сабақтың тақырыбы: Қарапайым бөлшектерді өңдеудің технологиялық картасын жасау.(практика) Зейнеткерлік жүйесі.

Сабақтың  мақсаты:   Оқушыларға ағаш жону станогында бұйым  жасаудағы еңбектің атқарлатын рөлін дамытуға жағдай жасау. Оқушыларға қаржы экономикасындағы Зейнеткерлік жүйесі туралы қысқаша түсінктеме беру.

Дамытушылық:        Токарьлық станокпен жұмыс істеу шеберлігін шыңдау арқылы өте күрделі емес бөлшектерді өңдетіп, бұйым жасауға қызығушылығын артыру.

Тәрбиелік:                Жұмысты нақты орындап ,шығармашылықпен жұмыс жасауға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі:         Аралас сабақ.

Пән аралық байланыс:  Бейнелеу, Сызу, Тарих.

Сабақтың көрнектілігі: Суреттер,ағаштан жасалған бұйымдар,станок, технологиялық карта.

Сабақтың барысы:

                                                            1.  Ұйымдастыру бөлімі.

                                                            2. Техникалық қауіпсіздік ережесі.                        

                                                            3. Жаңа тақырып.

                                                            4. Сарамандық  жұмыс.

                                                            5.Орынды жинастыру.

                                                            6. Қортынды.

 I   -бөлім.                                          7. Үйге тапсырма.

1.    Ағаш токарьлық станогының негізгі бөліктерін еске түсіріп қайталап шығалық.

       А. Станок маркасын ата?

       Б.  Ненің көмегімен станок қозғалысқа түседі?

       В.  Дайындама ненің көмегімен бекиді?

       Г. Ағаш жонатын аспап атауы?

2.  Ағаш токарь станогы техника қауіпсіздік ережесімен танысамыз.

Ағаш өңдейтін токарь станогымен жұмыс кезіндегі

                        қауіпіздік  ережелері.

1. Жаңқаның ұшқаныннан көз жарақатыннан сақтану.

2. Айналу бөліктеріне жанасудан қол жарақатынан сақтану.

3. Дайындаманы стнокқа дұрыс бекітпеуден ж/е дайындаманың сапасыздығынан дене жарақаты блуынан сақтану.  

Жұмысқа дейін:

1.Жұмыс киім, көзәинекті кию.

2. Станокты тексер ( берілістің қорғаныс бөліктерін, жермен жалғануын ).

3. Дайындаманы дұрыс бекітіп,көзі, жарығы болмауын қадағалап станокқа бекіту.

4. Станокты бос айналдырып көр.

5. Кескіш тіреуіштің биіктігін дайындама центрлік сызығына дәл келіп, ара қашықтығы 2-3мм болсын.  

Жұмыс істегенде:

1. Станокты қосып,толық күшімен айналғасын, жұысты баста.

2.  Пышақты дайындамаға күш салмай, аздап тос.

3. Жұмыс кезінде алаңдама.

3. Адамзат мәдениетінің  байлығы ішіндегі ғажайып дүниесі  музыкасы болса, адамның жаны мен тәнінің  жемісі- еңбек. Бүгін біз сабағымызда осы екі өнер туындысы –музыика мен еңбекті байланыстыра отырып, мағлмат аламыз.

   Елімізде кең танымалы  музыкалы аспаптың  бірі –домбыра. Оны жасау өте қызықты әрі  тартымды. Домбыраны өте құнды , мықты қайың, жаңғақ, қарағай ағаштарынан жасайды.

Ал енді «Домбыраның шығу тарихы»- атты   рефератты мән беріп тыңдалық.

 Біз енді домбыраның  ағаш жонатын станокта жасалуын қарастырамыз.

                 Сарамандық жұмыс

         4.  Домбыра елімізге кеңнен танымалы  музыка аспабы. Домбыраны бастамас бұрын оның жалпы пішімін дәптерге түсіріп көрген жөн. Бейнеде екеуі беттесіп тұруы керек,бұл жалпы формасын жасауға мүмкіндік береді.                   

   Технологиялық   картамен танысамыз.  Сарамандық жұмысты орындауға кірісеміз.

Технологиялық  карта.

Жұмыс мазмұны	Графикалық  кескін	Құрал-саймандар
1.      Домбыра жасайтын дайындаманы станокқа дайындау		Қарындаш,сызғыш,ара,сүргі.
2. Дайындаманы сызба бойынша белгілеу, жонуға дайындау.		СТД-120 станогы, кескіштер, штангенциркуль,зімпара қағазы.
3. Домбыраға қажетті дайындаманы станокқа бекіту, жону.		Ағаш жону токарь станогы, кескіш аспап түрлері.
4. Дайындаманы станокқа орналастырып, сызба бойынша домбыраны жоныу, сыртын өңдеу.		Ағаш жону станогы, кескіш сайман түрлерімен жұмыс, зімпара қағаз.
5. Домбыраны жонып, дайын болған бөлігін араның көмегімен ортасынан екіге бөліп, бөлшектерін желімдеу, бетіне өрнек сызу, Түссіз лак жағыу.		Сызғыш,ара, ағаш, шеге, бояулар, желім, қысқыш, түссіз лак.

ІV. Сабақты бекіту:

1. Иінді-шатунды механизмнің бөлшектерін қандай топқа бөлеміз?

V. Қорытынды:

Жеке тапсырманы тапсыру, жетістіктері мен артықшылықтарын атап көрсету. Кемшіліктерін түзетіп, қайтадан оындату.

VІ. Үйге тапсырма:

Техникалық қауіпсіздік ережесін есте сақтау.

7-сынып №11сабақ Технология.

Сабақтың тақырыбы:Ағаш материалын механикалық тәсілмен өңдеу кезіндегі техникалық қауіпсіздік ережелері. ҚР салық жүйесі.

Сабақтың  мақсаты:   Оқушыларға ағаш жону станогында бұйым  жасаудағы еңбектің атқарлатын рөлін дамытуға жағдай жасау. Оқушыларға қаржы экономикасындағы ҚР салық жүйесі туралы қысқаша түсінктеме беру.

Дамытушылық:        Токарьлық станокпен жұмыс істеу шеберлігін шыңдау арқылы өте күрделі емес бөлшектерді өңдетіп, бұйым жасауға қызығушылығын артыру.

Тәрбиелік:                Жұмысты нақты орындап ,шығармашылықпен жұмыс жасауға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі:         Аралас сабақ.

Пән аралық байланыс:  Бейнелеу, Сызу, Тарих.

Сабақтың көрнектілігі: Суреттер,ағаштан жасалған бұйымдар,станок, технологиялық карта.

Сабақтың барысы:

  Ұйымдастыру бөлімі.

Жаңа тақырып.

Ағаш токарь станогы техника қауіпсіздік ережесімен танысамыз.

Ағаш өңдейтін токарь станогымен жұмыс кезіндегі

                        қауіпіздік  ережелері.

1. Жаңқаның ұшқаныннан көз жарақатыннан сақтану.

2. Айналу бөліктеріне жанасудан қол жарақатынан сақтану.

3. Дайындаманы стнокқа дұрыс бекітпеуден ж/е дайындаманың сапасыздығынан дене жарақаты блуынан сақтану.  

Жұмысқа дейін:

1.Жұмыс киім, көзәинекті кию.

2. Станокты тексер ( берілістің қорғаныс бөліктерін, жермен жалғануын ).

3. Дайындаманы дұрыс бекітіп,көзі, жарығы болмауын қадағалап станокқа бекіту.

4. Станокты бос айналдырып көр.

5. Кескіш тіреуіштің биіктігін дайындама центрлік сызығына дәл келіп, ара қашықтығы 2-3мм болсын.  

Жұмыс істегенде:

1. Станокты қосып,толық күшімен айналғасын, жұысты баста.

2.  Пышақты дайындамаға күш салмай, аздап тос.

. Қорытынды:

Жеке тапсырманы тапсыру, жетістіктері мен артықшылықтарын атап көрсету. Кемшіліктерін түзетіп, қайтадан оындату.

VІ. Үйге тапсырма:

Техникалық қауіпсіздік ережесін есте сақтау.

7-сабақ №0

Сабақтың тақырыбы:П. Вигитациялық кезеңде дақылдарды баптап-күту

Сабақтың мақсаты:

Оқыту: оқушылардың, яғни болашақ маманның жан-жақты дамуын, оның ой, іс-әрекетінде жүйелілік сипаттамаларының болуын қамтамасыз ету, тарауды қорытындылап, бекіту.

Дамыту: Ой-өрісін, кәсіби білімін, жұмысқа ынтасын, қабілетін.

Тәрбиелік: Ұқыптылыққа, сабырлылыққа, еңбексүйгіштікке баулу.

Сабақтың түрі: Бекіту сабағы

Сабақтың әдісі: Ойын, сайыс, сұрақ-жауап.

Пәнаралық байланыс: Тракторлар мен автомобильдер (І курс), агрономия негіздері (І курс), қазақ тілі мен әдебиеті (І курс).

Сабақтың көрнекілігі: Ауыл шаруашылығы машиналарының макеттері, сызба плакаттар, буклеттер, интерактивті тақта.

Сабақтың барысы:

Өсімдік өсіру, өсімдік шаруашылығы – ауыл шаруашылығыныңның халықты азық-түлікпен, мал шаруашылығын жем-шөппен, өнеркәсіпті шикізатпен қамтамасыз ететін маңызды саласы. Мал шаруашылығымен тығыз байланысты. Өсімдік өсіруге егіншілік, шабындық, орман шаруашылығы, көкөніс шаруашылығы, жеміс-жидек шаруашылығы, әсемдік бақ өсіру және жабайы жеміс-жидек, саңырауқұлақ, дәрілік, т.б. пайдалы өсімдіктерді жинау шаруашылықтары жатады. Екінші жағынан өсімдік өсіру – ауыл шаруашылығы өсімдіктері түсімін молайту, өнім сапасын жақсарту, қаржы мен еңбекті аз жұмсап, көп өнім алу мәселелерін зерттейтін ғылым. Өсімдік өсіру ғылым ретінде ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің вегетация дәуірінің ұзақтығын, өсу және даму сатыларын, тамыр жүйесінің даму динамикасын, құрғақ зат жиналуын, зат алмасуын, суыққа, қуаңшылыққа төзімділігін, т.б. зерттейді. Өсімдіктің биологиялық және экологиялық ерекшеліктеріне қарай түр, сорт, гибридтерді аудандастыру, жерсіндіру, т.б. мәселелерді шешеді. Ғылыми тұрғыдан егіншілік, топырақтану, биохимия, генетика, селекция, микробиология, агрофизика, агрохимия, өсімдіктерді қорғау, т.б. ғылымдармен тығыз байланысты.

Жылыжайды желдету ұйымы.

Ежелгі ғасырларда-ақ адам жерді өңдеп, егіншілікпен айналыса бастағаннан пайдалы өсімдіктердің ең жақсы түрін, сортын іріктеп, оларды өсіру әдістерін жақсартып отырған. Өсімдік өсіру туралы жалпы деректер ежелгі Рим кезінен белгілі

Ал енді «майкене» өсімдігі жайлы не білеміз және Бәйдібекте майкенені ору науқаны қалай жүргізілуде? Оның гектарлық түсімі қандай? Бұл дақыл жөнінен алда нендей жоспарлар күтіп тұр? Осы сұрақтар бойынша диқандар қауымы және сала мамандарымен пікірлесіп, тақырыпты ақтарып, мәселені саралап көрген болатынбыз.

Майкененің шыққан тегін сұрасаңыз – аптап ыстықты Африка, оның ішінде Эфиопия деген ел көрінеді.

7-сынып №

Сабақтың тақырыбы:

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Иінді –шатунды механизмнің құрылысы мен жұмысын

таныстырып және ақауы бар немесе жұмыс мерзімін атқарған бөліктерін айыр бастау үшін Д-240  дизелді двигателін бөлшектеуді менгерту.

Дамытушылық: Теориядан алған білімдерін, практикамен ұштастырып, двигательді бұзып шашу әдісін қолдана отырып білімділігін арттыру.

Тәрбиелік: Тиянақтылыққа, жинақылыққа және тапсырмаларды нақты, дәл орындауға тәрбиелеу.

Сабақта пайдаланылған көрнекі  құрал-жабдықтар: Нұсқау картасы, плакат,  Д-240 двгателінің макеті және кілт құрал-жабдықтар.

Сабақтың әдісі:Түсіндіру, көрсету, өз бетімен тапсырманы орындау.

Сабақ түрі: Аралас

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру бөлімі: Оқушылармен амандасу

ІІ. Қауіпсіздік ережесі: 1) Ауыр тетіктерді аяқ қолға түсіріп алмау үшін, стенд болмаған жағдайда екі адам көтеру керек.

2) Ұстағанда қол таймас үшін кілт-құралды, тетік, агрегаттарды жақсылап майынаң тазалап сүрту қажет.

3) Жұмысқа жарамсыз кілт-құралдарды, жұмыс істеуге пайдалануға болмайды. Сонымен қатар жұмыс аяқтағаннан кейін, орнын жинастырып кету керек.

ІІІ. Жаңа сабақ түсіндіру:

Иінді-шатунды механизмнің бөлшектерін қозғалатын және қозғалмайтын бөлшектер деп екі топқа жатқызуға болады.Қозғалмайтын бөлшектерге цилиндрді, ал қозғалатын бөлшектерге поршень, шатун және иінді білік топтарының бөлшектері жатады.

Цилиндрлер тобы двигатель түрлеріне қарай әртүрлі бөлшектерден құралады. Өйткені, жоғарғы тарауда аталғандай, двигательде бірнеше цилиндр болады және әртүрлі орналасуы мүмкін. Мұндағы төрт цилиндрлер біріктірліп, бір қатарға орналастырылған.

Цилиндр көптеген двигательдерде  бөлек жасалады. Олардын ішкі поршень жүретін беті ең жоғарғы класпен өнделеді.Оны цилиндр «айнасы» деп атайды.Поршеньмен үйкелісі аз болуы үшін көбінесе сұр шойыннан құйып жасайды.Мұндай цилиндрлердің екі түрі болады. Егер сыртқы бетіне тікелей суытатын сұйық келіп түратын болса, онда оны «дымқыл» ал керісінше болса «құрғақ» цилиндр деп атайды. Олар үшін арнаулы ұя жасалып, сонда престеп-тығыздап орналастырады. Цилиндрлерді арнаулы құйылып жасаған блоктағы ұяларға бекітеді. Егер цилиндр «дымқыл» болса, онда оның төменгі және жоғарғы беттері ғана ұяға жанасады. Ол жерді арнаулы аралық төсемдермен, сүйық ақпайтындай етіп бітейді. Ал «құрғақ» цилиндрлерді өн бойында бітеу жасалған ұяларға престеп орнатады.

Осы цилиндрлер бекітетін қорапты двигательдердің блогы деп атайды. Оны алюминни қоспасынаң немесе сұр шойыннаң құйып жасайды. Блоктың астынғы жағы кеңейтіліп картерді құрайды. Олар арнаулы астаумен жабылып, майлау жүйесіне қажетті жағар майқорын ұстап түрады. Оның үстіне, сол картер бөлігінде иінді білік бекитін арнаулы орындар қаралған.

Блоктың үстінгі жағы арнаулы аралық төсем қойылып, цилиндрлер басымен жабылады. Цилиндрлер басы мен блоктың екі қабат қабырғалары болады. Сол екі қабырғаның аралығы «су көйлегін» құрайды, яғни сол екі аралықта суыту жүйесінің сүйықтығы толып тұрады. Осыларға қосымша блок пен цилиндрлер басына қосымша газ тарату механизмдерінің бөлшектері, суыту мен майлау жүйелерінің бөлшектері бекітіледі және бірнеше тесіктер мен каналдар жалғасып жатады.Цилиндр басы да  алюминний қоспасынаң құйылып жасалады. Көптеген двигательдерде жану камерасының бір бөлігі осы цилиндрлер басында орналасады. Сол камерада соратын және шығаратың клапандар да қойылған. Сол себепті онда соратын және шығаратын каналдар бар.

ІV. Сабақты бекіту:

1. Иінді-шатунды механизмнің бөлшектерін қандай топқа бөлеміз?

2. Двигательдің иінді-шатунды механизмдері қандай бөлшектер тобынан құралады.

3. Поршен басымен және төменгі жағы сақиналарын қалай атаймыз.

V. Қорытынды:

Жеке тапсырманы тапсыру, жетістіктері мен артықшылықтарын атап көрсету. Кемшіліктерін түзетіп, қайтадан оындату.

VІ. Үйге тапсырма:

Техникалық қауіпсіздік ережесін есте сақтау.

Өтілген жаңа сабақ мазмұның қайталау. 

7-сынып №10сабақ Технология.

Сабақтың тақырыбы: Қарапайым бөлшектерді өңдеудің технологиялық картасын жасау.(практика)

Сабақтың  мақсаты:   Оқушыларға ағаш жону станогында бұйым  жасаудағы еңбектің атқарлатын рөлін дамытуға жағдай жасау. Оқушыларға қаржы экономикасындағы жеке жинақ қоры туралы қысқаша түсінктеме беру.

         

Дамытушылық:        Токарьлық станокпен жұмыс істеу шеберлігін шыңдау арқылы өте күрделі емес бөлшектерді өңдетіп, бұйым жасауға қызығушылығын артыру.

Тәрбиелік:                Жұмысты нақты орындап ,шығармашылықпен жұмыс жасауға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі:         Аралас сабақ.

Пән аралық байланыс:  Бейнелеу, Сызу, Тарих.

Сабақтың көрнектілігі: Суреттер,ағаштан жасалған бұйымдар,станок, технологиялық карта.

Сабақтың барысы:

                                                            1.  Ұйымдастыру бөлімі.

                                                            2. Техникалық қауіпсіздік ережесі.                        

                                                            3. Жаңа тақырып.

                                                            4. Сарамандық  жұмыс.

                                                            5.Орынды жинастыру.

                                                            6. Қортынды.

 I   -бөлім.                                          7. Үйге тапсырма.

1.    Ағаш токарьлық станогының негізгі бөліктерін еске түсіріп қайталап шығалық.

       А. Станок маркасын ата?

       Б.  Ненің көмегімен станок қозғалысқа түседі?

       В.  Дайындама ненің көмегімен бекиді?

       Г. Ағаш жонатын аспап атауы?

2.  Ағаш токарь станогы техника қауіпсіздік ережесімен танысамыз.

Ағаш өңдейтін токарь станогымен жұмыс кезіндегі

                        қауіпіздік  ережелері.

1. Жаңқаның ұшқаныннан көз жарақатыннан сақтану.

2. Айналу бөліктеріне жанасудан қол жарақатынан сақтану.

3. Дайындаманы стнокқа дұрыс бекітпеуден ж/е дайындаманың сапасыздығынан дене жарақаты блуынан сақтану.  

Жұмысқа дейін:

1.Жұмыс киім, көзәинекті кию.

2. Станокты тексер ( берілістің қорғаныс бөліктерін, жермен жалғануын ).

3. Дайындаманы дұрыс бекітіп,көзі, жарығы болмауын қадағалап станокқа бекіту.

4. Станокты бос айналдырып көр.

5. Кескіш тіреуіштің биіктігін дайындама центрлік сызығына дәл келіп, ара қашықтығы 2-3мм болсын.  

Жұмыс істегенде:

1. Станокты қосып,толық күшімен айналғасын, жұысты баста.

2.  Пышақты дайындамаға күш салмай, аздап тос.

3. Жұмыс кезінде алаңдама.

3. Адамзат мәдениетінің  байлығы ішіндегі ғажайып дүниесі  музыкасы болса, адамның жаны мен тәнінің  жемісі- еңбек. Бүгін біз сабағымызда осы екі өнер туындысы –музыика мен еңбекті байланыстыра отырып, мағлмат аламыз.

   Елімізде кең танымалы  музыкалы аспаптың  бірі –домбыра. Оны жасау өте қызықты әрі  тартымды. Домбыраны өте құнды , мықты қайың, жаңғақ, қарағай ағаштарынан жасайды.

Ал енді «Домбыраның шығу тарихы»- атты   рефератты мән беріп тыңдалық.

 Біз енді домбыраның  ағаш жонатын станокта жасалуын қарастырамыз.

                 Сарамандық жұмыс

         4.  Домбыра елімізге кеңнен танымалы  музыка аспабы. Домбыраны бастамас бұрын оның жалпы пішімін дәптерге түсіріп көрген жөн. Бейнеде екеуі беттесіп тұруы керек,бұл жалпы формасын жасауға мүмкіндік береді.                   

   Технологиялық   картамен танысамыз.  Сарамандық жұмысты орындауға кірісеміз.

Технологиялық  карта.

Жұмыс мазмұны	Графикалық  кескін	Құрал-саймандар
1.      Домбыра жасайтын дайындаманы станокқа дайындау		Қарындаш,сызғыш,ара,сүргі.
2. Дайындаманы сызба бойынша белгілеу, жонуға дайындау.		СТД-120 станогы, кескіштер, штангенциркуль,зімпара қағазы.
3. Домбыраға қажетті дайындаманы станокқа бекіту, жону.		Ағаш жону токарь станогы, кескіш аспап түрлері.
4. Дайындаманы станокқа орналастырып, сызба бойынша домбыраны жоныу, сыртын өңдеу.		Ағаш жону станогы, кескіш сайман түрлерімен жұмыс, зімпара қағаз.
5. Домбыраны жонып, дайын болған бөлігін араның көмегімен ортасынан екіге бөліп, бөлшектерін желімдеу, бетіне өрнек сызу, Түссіз лак жағыу.		Сызғыш,ара, ағаш, шеге, бояулар, желім, қысқыш, түссіз лак.

ІV. Сабақты бекіту:

1. Иінді-шатунды механизмнің бөлшектерін қандай топқа бөлеміз?

V. Қорытынды:

Жеке тапсырманы тапсыру, жетістіктері мен артықшылықтарын атап көрсету. Кемшіліктерін түзетіп, қайтадан оындату.

VІ. Үйге тапсырма:

Техникалық қауіпсіздік ережесін есте сақтау.

7-сынып №9сабақ Технология.

Сабақтың тақырыбы: Бөлшектердің сыртын жонып өңдеу.

Зейнеткерлік жүйесі.

Сабақтың  мақсаты:   Оқушыларға ағаш жону станогында бұйым  жасаудағы еңбектің атқарлатын рөлін дамытуға жағдай жасау. Оқушыларға қаржы экономикасындағы жеке жинақ қоры туралы қысқаша түсінктеме беру.

         

Дамытушылық:        Токарьлық станокпен жұмыс істеу шеберлігін шыңдау арқылы өте күрделі емес бөлшектерді өңдетіп, бұйым жасауға қызығушылығын артыру.

Тәрбиелік:                Жұмысты нақты орындап ,шығармашылықпен жұмыс жасауға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі:         Аралас сабақ.

Пән аралық байланыс:  Бейнелеу, Сызу, Тарих.

Сабақтың көрнектілігі: Суреттер,ағаштан жасалған бұйымдар,станок, технологиялық карта.

Сабақтың барысы:

                                                            1.  Ұйымдастыру бөлімі.

                                                            2. Техникалық қауіпсіздік ережесі.                        

                                                            3. Жаңа тақырып.

                                                            4. Сарамандық  жұмыс.

                                                            5.Орынды жинастыру.

                                                            6. Қортынды.

 I   -бөлім.                                          7. Үйге тапсырма.

1.    Ағаш токарьлық станогының негізгі бөліктерін еске түсіріп қайталап шығалық.

       А. Станок маркасын ата?

       Б.  Ненің көмегімен станок қозғалысқа түседі?

       В.  Дайындама ненің көмегімен бекиді?

       Г. Ағаш жонатын аспап атауы?

2.  Ағаш токарь станогы техника қауіпсіздік ережесімен танысамыз.

Ағаш өңдейтін токарь станогымен жұмыс кезіндегі

                        қауіпіздік  ережелері.

 

1. Жаңқаның ұшқаныннан көз жарақатыннан сақтану.

2. Айналу бөліктеріне жанасудан қол жарақатынан сақтану.

3. Дайындаманы стнокқа дұрыс бекітпеуден ж/е дайындаманың сапасыздығынан дене жарақаты блуынан сақтану.

 

Жұмысқа дейін:

1.Жұмыс киім, көзәинекті кию.

2. Станокты тексер ( берілістің қорғаныс бөліктерін, жермен жалғануын ).

3. Дайындаманы дұрыс бекітіп,көзі, жарығы болмауын қадағалап станокқа бекіту.

4. Станокты бос айналдырып көр.

5. Кескіш тіреуіштің биіктігін дайындама центрлік сызығына дәл келіп, ара қашықтығы 2-3мм болсын.

 

Жұмыс істегенде:

1. Станокты қосып,толық күшімен айналғасын, жұысты баста.

2.  Пышақты дайындамаға күш салмай, аздап тос.

3. Жұмыс кезінде алаңдама.

 

3. Адамзат мәдениетінің  байлығы ішіндегі ғажайып дүниесі  музыкасы болса, адамның жаны мен тәнінің  жемісі- еңбек. Бүгін біз сабағымызда осы екі өнер туындысы –музыика мен еңбекті байланыстыра отырып, мағлмат аламыз.

   Елімізде кең танымалы  музыкалы аспаптың  бірі –домбыра. Оны жасау өте қызықты әрі  тартымды. Домбыраны өте құнды , мықты қайың, жаңғақ, қарағай ағаштарынан жасайды.

Ал енді «Домбыраның шығу тарихы»- атты   рефератты мән беріп тыңдалық.

 Біз енді домбыраның  ағаш жонатын станокта жасалуын қарастырамыз.

                 Сарамандық жұмыс

         4.  Домбыра елімізге кеңнен танымалы  музыка аспабы. Домбыраны бастамас бұрын оның жалпы пішімін дәптерге түсіріп көрген жөн. Бейнеде екеуі беттесіп тұруы керек,бұл жалпы формасын жасауға мүмкіндік береді.                   

   Технологиялық   картамен танысамыз.  Сарамандық жұмысты орындауға кірісеміз.

II-бөлім

Сарамандық жұмыс қауіпсіздік ережесі.

Жұмысқа дейін:

    1. Жұмыс киімді киін ( фартук, халат).

    2. Жұмысқа қажетті құрал-сайманды түгендеп, мұхият тексер.

    3. Жұмыс орында құрал-саймандарыңды ережесіне сай оналастыр, артық зат тұрмасын.

Жұмыс кезінде:

    1. Дайындаманы верстакқа мықтап бекіт.

    2. Әр амалды өз құралымен орында.

     3. Нұсқау картасымен әр амалды орында.

     4. Жұмыс кезінде алаңдама.

5.  Жұмыс соңында:

     1. Құрал-сайманды орындарына қой.

     2. Орынды жинастыр, станокты тазала.

      3. Жасаған бұйымды мұғалімге тапсыр.                               

6.  Қортынды:

1. Біз музыка аспабы домбырамен жақын таныстық.

 Станокпен жұмыс жасап үйрендік. Жұмыстың күрделі  екенін түсіндік.

2. Оқшылардың жасаған жұмыстарын  бағалау.

Үйге тапсырма:    Өз ойымен сәнді бұйым жасау.

               

 

7-сабақ №

Сабақтың тақырыбы:П. Вигитациялық кезеңде дақылдарды баптап-күту

Сабақтың мақсаты:

Оқыту: оқушылардың, яғни болашақ маманның жан-жақты дамуын, оның ой, іс-әрекетінде жүйелілік сипаттамаларының болуын қамтамасыз ету, тарауды қорытындылап, бекіту.

Дамыту: Ой-өрісін, кәсіби білімін, жұмысқа ынтасын, қабілетін.

Тәрбиелік: Ұқыптылыққа, сабырлылыққа, еңбексүйгіштікке баулу.

Сабақтың түрі: Бекіту сабағы

Сабақтың әдісі: Ойын, сайыс, сұрақ-жауап.

Пәнаралық байланыс: Тракторлар мен автомобильдер (І курс), агрономия негіздері (І курс), қазақ тілі мен әдебиеті (І курс).

Сабақтың көрнекілігі: Ауыл шаруашылығы машиналарының макеттері, сызба плакаттар, буклеттер, интерактивті тақта.

Сабақтың барысы:

Өсімдік өсіру, өсімдік шаруашылығы – ауыл шаруашылығыныңның халықты азық-түлікпен, мал шаруашылығын жем-шөппен, өнеркәсіпті шикізатпен қамтамасыз ететін маңызды саласы. Мал шаруашылығымен тығыз байланысты. Өсімдік өсіруге егіншілік, шабындық, орман шаруашылығы, көкөніс шаруашылығы, жеміс-жидек шаруашылығы, әсемдік бақ өсіру және жабайы жеміс-жидек, саңырауқұлақ, дәрілік, т.б. пайдалы өсімдіктерді жинау шаруашылықтары жатады. Екінші жағынан өсімдік өсіру – ауыл шаруашылығы өсімдіктері түсімін молайту, өнім сапасын жақсарту, қаржы мен еңбекті аз жұмсап, көп өнім алу мәселелерін зерттейтін ғылым. Өсімдік өсіру ғылым ретінде ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің вегетация дәуірінің ұзақтығын, өсу және даму сатыларын, тамыр жүйесінің даму динамикасын, құрғақ зат жиналуын, зат алмасуын, суыққа, қуаңшылыққа төзімділігін, т.б. зерттейді. Өсімдіктің биологиялық және экологиялық ерекшеліктеріне қарай түр, сорт, гибридтерді аудандастыру, жерсіндіру, т.б. мәселелерді шешеді. Ғылыми тұрғыдан егіншілік, топырақтану, биохимия, генетика, селекция, микробиология, агрофизика, агрохимия, өсімдіктерді қорғау, т.б. ғылымдармен тығыз байланысты.

Жылыжайды желдету ұйымы.

Ежелгі ғасырларда-ақ адам жерді өңдеп, егіншілікпен айналыса бастағаннан пайдалы өсімдіктердің ең жақсы түрін, сортын іріктеп, оларды өсіру әдістерін жақсартып отырған. Өсімдік өсіру туралы жалпы деректер ежелгі Рим кезінен белгілі

Ал енді «майкене» өсімдігі жайлы не білеміз және Бәйдібекте майкенені ору науқаны қалай жүргізілуде? Оның гектарлық түсімі қандай? Бұл дақыл жөнінен алда нендей жоспарлар күтіп тұр? Осы сұрақтар бойынша диқандар қауымы және сала мамандарымен пікірлесіп, тақырыпты ақтарып, мәселені саралап көрген болатынбыз.

Майкененің шыққан тегін сұрасаңыз – аптап ыстықты Африка, оның ішінде Эфиопия деген ел көрінеді.

7сынып №11сабақ

Сабақтың тақырыбы: Токарь станогында цилиндр үлгісіндегі, конус үлгісіндегі, фасонды бөлшектерді жону.

Сабақтың  мақсаты:   Оқушыларға ағаш жону станогында бұйым  жасаудағы еңбектің атқарлатын рөлін дамытуға жағдай жасау.         

Дамытушылық:        Токарьлық станокпен жұмыс істеу шеберлігін шыңдау арқылы өте күрделі емес бөлшектерді өңдетіп, бұйым жасауға қызығушылығын артыру.

Тәрбиелік:                Жұмысты нақты орындап ,шығармашылықпен жұмыс жасауға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі:         Аралас сабақ.

Пән аралық байланыс:  Бейнелеу, Сызу, Тарих.

Сабақтың көрнектілігі: Суреттер,ағаштан жасалған бұйымдар,станок, технологиялық карта.

Сабақтың барысы:

                                                            1.  Ұйымдастыру бөлімі.

                                                            2. Техникалық қауіпсіздік

Жұмыс сипаттамасы. Бөлшектерді 8-11 квалитет бойынша кескіш құрал мен әмбебап құрылғыларды қолдана отырып, токарлық-револьверлік станоктарда және 7-8 квалитет бойынша белгілі бөлшектерді өңдеу және жекелеген операцияларды орындау үшін бапталған станоктарда токарлық өңдеу. Станокты баптау.

Білуге тиіс: токарлық-револьверлік станоктардың құрылғысын, баптау және дәлдікке тексеру ережесін; әмбебап әрі арнайы құрылғылардың құрылғысын және қолдану ережесін; аспапты болаттан немесе қатты қорытпалардың не керамиканың пластиналарынан жасалған кескіш құралдың геометриясын, қайрау және орнату ережесін; шақтамалар мен қондырмалардың жүйесін; кедір-бұдырлық квалитеттері мен параметрлерін; өңделетін материалдардың негізгі қасиетін.

Жұмыс үлгілері

1. Тежегіш барабандары –сыртқы қайрау, конусты жону, қайрау және шетжақты қысқарта кесу.

2. Диаметрі мен ұзындығы 100 мм бас және кертпек төлкелер – толық токарлық өңдеу.

3. Бұрама диаметрі 24 мм жоғары гайкалар мен бақылау гайкалары – толық токарлық өңдеу.

4. Кесінді ұзындығы 50 мм дейін суппортты гайкалар – бұраманы қысқарта кесу, бұрғылау, жону және кесу.

5. Фасон, арматура крандары – шетжақты қысқарта кесу, бұраманы бұрғылау және кесу.

6. Диаметрі 200 мм дейін лабиринтті бунақтары бар қақпалар, сақиналар – толық токарлық өңдеу.

7. Жонғыш бұрамалардың түзетушілері – толық токарлық өңдеу.

8. Дөңгелек плашкалар – бұраманы кесе отырып, токарлық өңдеу.

9. Фигуралық тұтқалар мен тұтқа саптар – толық токарлық өңдеу.

10. Фланецтер, маховиктер, шкивтер – толық токарлық өңдеу.

11. Барлық түрдегі фрезалар, ұңғылар, үңгілер – токарлық өңдеу.

12. Барлық өлшемдегі футоркалар, тік үштіктер, ауыспалы бұрыштықтар – толық токарлық өңдеу.

13. Қысатын және станокқа құлап тұратын цангалар – ажарлауға арналаған әдіппен токарлық өңдеу.

14. Радиусы 100 мм дейін шарлар және шар бірікпелері – шаблон бойынша қайрау және жону.

15. Цилиндрлік тістегершіктер, диаметрі 500 мм дейін тегіс және сына белдікті беріліске арналған, диаметрі 300 мм дейін конустық және бұрамдық шкивтер – толық токарлық өңдеу.

16. Конустық штифттер – толық токарлық өңдеу.

17. Құбырлдарды біріктіруге арналған штуцерлер – бұраманы қайрау, қысқарта кесу, бұрғылау, жону, кесу.

7-сынып №12сабақ

Сабақтың тақырыбы: Ағашты механикалық тәсілмен өңдеу. Ағаш өңдейтін токарь станогында жұмысты ұйымдастыру. Қауіпсіздік ережелері

Сабақтың мақсаты: а) Ағаш өңдейтін токарь станогының құрылысы мен жұмысы. Paint графикалық редакторы іске қосуды, аспаптарымен, оның ішінде выделение /белгілеу аспабы/ жұмысымен таныстыру.
Білімділігі: Станоктың құрылысымен жұмыс үрдісін түсіндіру,  «машина» ұғымын қалыптастыру. Paint графикалық редакторы іске қосуды, аспаптарымен, оның ішінде выделение /белгілеу аспабы/ жұмыс істеу.
Дамытушылығы: Станоктың бөлшектері мен сызбаларын оқып  үйрену, оқушылардың іскерлігін, жұмыс ұйымдастыру дағдысын қалыптастыру. Оқушылардың ойлау қабілетін дамыту, компьютерлік  сауаттылығын арттыру.
Тәрбиелігі: Компьютерлік сауаттылыққа бағыттау, техникаға  қызығушылыққа тәрбиелеу.
Көрнекілігі: компьютер, проектор.  Сабақ типі: Кіріктірілген сабақ
Сабақтың әдіс тәсілі: түсіндіру, практикалық жұмыс, тест, сұрақ-жауап.
Пәнаралық байланыс:  технология, информатика, орыс тілі, ағылшын тілі, қазақ тілі.

ДМ1.Ұйымдастыру.
1.Оқушылармен амандасу, сабаққа қатысуын тексеру.
ДМ2. Сабақтың тақырыбын хабарлау, мақсатымен таныстыру, оқушы назарын сабаққа аудару.
Сабақтың мақсаты: Ағаш өңдеу токарь станогында жұмыс ұйымдастыру. Paint графикалық редакторы арқылыкомпьютерде практикалық жұмыс орындау.
ДМ3. Жаңа сабақ.
Машина техникалық құрылым, ол бөлшектерден тұрады және механикалық жұмыс арқылы электр энергиясына , металдар мен ақпараттар туғызады. Олар: технологиялық, транспорттық тасымал және ақпараттық- есептеуіш машиналар болып бөлінеді. Әр машина 3 негізгі бөліктен тұрады: қозғалтқыш, беріліс механизмі, жұмыс органы.
ә) Ағаш өңдейтін токарь технологиялық машина. Ол ағашты жонып,егеу арқылы әр түрлі формаға келтіреді., айналатын денелер түріндегі бөлшектер жасалады.
б) Ағаш өңдейтін СТД-120 м үлгісіндегі токарь станогының құрылысымен танысайық, маркасы С- станок, Т-токарьлық, Д- ағаш өңдеуші 120-арақашықтық,м-жетілдірілген станок мүлгісі, платформадан, электр қозғалтқыштан, қорғағыш қаптама, тректі табан, станок негізгі бөлігі, алдыңғы қыспақ тетік, артқы қыспақ тетік, шам, патрон, ұстайтынтұтқа, мөлдір экран, түймеше тетіктен тұрады.
Ағашты бекітіп ұстау үшін шпиндельдің саптама тетігі пайдаланылады, олар шанышқы, патрон, тығырық.
Ағаш өңдейтін өткір тістер- қашаулар әртүрлі формада болады.
Практикалық жұмыс
Кинематикалық схемасын сызу./СТД-120 м станогын компьютерде құрастыру.
Ол үшін Paint графикалық редакторымен танысайық.

1.PAINT графикалық редакторы туралы түсінік
PAINT сурет салу бағдарламасы әр түрлі графикалық кескіндерді салуға,оны өңдеуге мүмкіндік береді.
Бұл бағдарламаның көмегімен қарапайым суреттен бастап, күрделі графикалық шығармаларға дейін жасауға болады.
PAINT бағдарламасында өзіміз сурет салуымызға Windows –тің басқа қолданбаларынан алмастыру буферіне көшірілген дайын суреттерді мәтінге қоюға,сондай-ақ сканердің көмегімен алынған күрделі кескіндерді енгізуге болады.
2. PAINT графикалық редакторында жұмыс істеу

PAINT графикалық редакторын іске қосу үшін, келесі әрекеттерді орындау керек.
Пуск Барлық бағдарламалар Стандартты PAINT
Осы әрекеттер орындалғаннан кейін экранға PAINT терезесі шығады.

Сурет салу кезеңдері
Құралды таңдап алу
PAINT редакторында 16 құралды пайдалануға болады. Олардың міндеттерін білу үшін,тышқанның нұсқағышын қажетті құралдың үстіне апару керек, сонда ішіне олардың міндеттеріне жазылған кішкене төртбұрыш пайда болады.
Сызықтың қалыңдығын,қылқаламның түрін немесе төртбұрыштың типін тағайындау
Құралдар тақтасының тура астыңғы жағындағы арнайы аймақта жасауға болады. Сызықтардың қалыңдығын бір нүктеден бастап,бес нүктеге дейінгі өлшемде салуға және қылқаламның,төртбұрыштың бірнеше түрлерін пайдалануға болады.
Кескіннің түсін таңдау

Сурет салатын түсті таңдау үшін,палитрадағы қажетті түстің төртбұрышына тышқан нұсқағышын орналастырып,сол жақ батырмасын шерту керек
Фонның түсін таңдау
Фонның түсін таңдау үшін,палитрадағы қажетті түске тышқан нұсқағышын орналастырып,оң жақ батырмасын шертіңдер.Бұл фонды пайдаланып объектілер жасайтын құралдармен жұмыс істегенде қажет(тік төртбұрыш,көпбұрыш,эллипс,дөңгеленген көпбұрыш)

3.PAINT графикалық редакторының құралдары

4.Редактордың командалары
Редакторда салынған суретін ойдағыдай болмаса, соңғы үш әрекет арқылы түзетуге болады.
Ол үшін Правка Отменить(орындатпау)
командасын орындау қажет.
Түзеткен қателеріңізді қайтадан қалпына келтіргіңіз келсе,
Правка- Повторить командасы арқылы тек соңғы үш әрекетті бастапқы қалпына келтіруге болады.
Суретті қалай сақтайды?
Салған суреттерді,графиктерді қажет кезінде пайдалану үшін, оны арнайы дискідегі файлда сақтаған жөн.
PAINT программасының құжатын бірінші
рет сақтап қою үшін
«Файл-сохранить как» командасын орындау керек.
Экранға «Сохранить как» диалогтық терезесі пайда болады
Енді жұмыс үстеліндегі «Станок» файлын ашып тапсырманы орындаймыз.
Оқушылар тапсырманы компьютерде орындайды.
Сабақты бекіту.
«Білім бәйгесі» ойынын ойнау.
1. Тест жұмысы
2. Жұмбақтар шешу
3. Сұрақтарға жауап.

Сабақты қорытындылау. Бағалау
Үйге тапсырма: Ағаш өңдеу токарь станогында жұмыс ұйымдастыру. Paint графикалық редакторы.

7-сынып №13сабақ

Сабақтың тақырыбы: Ағаш өңдейтін токарь станогында жұмыс істеу. Қауіпсіздік ережелері.(практика

Сабақтың мақсаты: а) Ағаш өңдейтін токарь станогының құрылысы мен жұмысы. Paint графикалық редакторы іске қосуды, аспаптарымен, оның ішінде выделение /белгілеу аспабы/ жұмысымен таныстыру.
Білімділігі: Станоктың құрылысымен жұмыс үрдісін түсіндіру,  «машина» ұғымын қалыптастыру. Paint графикалық редакторы іске қосуды, аспаптарымен, оның ішінде выделение /белгілеу аспабы/ жұмыс істеу.
Дамытушылығы: Станоктың бөлшектері мен сызбаларын оқып  үйрену, оқушылардың іскерлігін, жұмыс ұйымдастыру дағдысын қалыптастыру. Оқушылардың ойлау қабілетін дамыту, компьютерлік  сауаттылығын арттыру.
Тәрбиелігі: Компьютерлік сауаттылыққа бағыттау, техникаға  қызығушылыққа тәрбиелеу.
Көрнекілігі: компьютер, проектор.  Сабақ типі: Кіріктірілген сабақ
Сабақтың әдіс тәсілі: түсіндіру, практикалық жұмыс, тест, сұрақ-жауап.
Пәнаралық байланыс:  технология, информатика, орыс тілі, ағылшын тілі, қазақ тілі.

ДМ1.Ұйымдастыру.
1.Оқушылармен амандасу, сабаққа қатысуын тексеру.
ДМ2. Сабақтың тақырыбын хабарлау, мақсатымен таныстыру, оқушы назарын сабаққа аудару.
Сабақтың мақсаты: Ағаш өңдеу токарь станогында жұмыс ұйымдастыру. Paint графикалық редакторы арқылыкомпьютерде практикалық жұмыс орындау.
ДМ3. Жаңа сабақ.
Машина техникалық құрылым, ол бөлшектерден тұрады және механикалық жұмыс арқылы электр энергиясына , металдар мен ақпараттар туғызады. Олар: технологиялық, транспорттық тасымал және ақпараттық- есептеуіш машиналар болып бөлінеді. Әр машина 3 негізгі бөліктен тұрады: қозғалтқыш, беріліс механизмі, жұмыс органы.
ә) Ағаш өңдейтін токарь технологиялық машина. Ол ағашты жонып,егеу арқылы әр түрлі формаға келтіреді., айналатын денелер түріндегі бөлшектер жасалады.
б) Ағаш өңдейтін СТД-120 м үлгісіндегі токарь станогының құрылысымен танысайық, маркасы С- станок, Т-токарьлық, Д- ағаш өңдеуші 120-арақашықтық,м-жетілдірілген станок мүлгісі, платформадан, электр қозғалтқыштан, қорғағыш қаптама, тректі табан, станок негізгі бөлігі, алдыңғы қыспақ тетік, артқы қыспақ тетік, шам, патрон, ұстайтынтұтқа, мөлдір экран, түймеше тетіктен тұрады.
Ағашты бекітіп ұстау үшін шпиндельдің саптама тетігі пайдаланылады, олар шанышқы, патрон, тығырық.
Ағаш өңдейтін өткір тістер- қашаулар әртүрлі формада болады.
Практикалық жұмыс
Кинематикалық схемасын сызу./СТД-120 м станогын компьютерде құрастыру.
Ол үшін Paint графикалық редакторымен танысайық.

1.PAINT графикалық редакторы туралы түсінік
PAINT сурет салу бағдарламасы әр түрлі графикалық кескіндерді салуға,оны өңдеуге мүмкіндік береді.
Бұл бағдарламаның көмегімен қарапайым суреттен бастап, күрделі графикалық шығармаларға дейін жасауға болады.
PAINT бағдарламасында өзіміз сурет салуымызға Windows –тің басқа қолданбаларынан алмастыру буферіне көшірілген дайын суреттерді мәтінге қоюға,сондай-ақ сканердің көмегімен алынған күрделі кескіндерді енгізуге болады.
2. PAINT графикалық редакторында жұмыс істеу

PAINT графикалық редакторын іске қосу үшін, келесі әрекеттерді орындау керек.
Пуск Барлық бағдарламалар Стандартты PAINT
Осы әрекеттер орындалғаннан кейін экранға PAINT терезесі шығады.

Сурет салу кезеңдері
Құралды таңдап алу
PAINT редакторында 16 құралды пайдалануға болады. Олардың міндеттерін білу үшін,тышқанның нұсқағышын қажетті құралдың үстіне апару керек, сонда ішіне олардың міндеттеріне жазылған кішкене төртбұрыш пайда болады.
Сызықтың қалыңдығын,қылқаламның түрін немесе төртбұрыштың типін тағайындау
Құралдар тақтасының тура астыңғы жағындағы арнайы аймақта жасауға болады. Сызықтардың қалыңдығын бір нүктеден бастап,бес нүктеге дейінгі өлшемде салуға және қылқаламның,төртбұрыштың бірнеше түрлерін пайдалануға болады.
Кескіннің түсін таңдау

Сурет салатын түсті таңдау үшін,палитрадағы қажетті түстің төртбұрышына тышқан нұсқағышын орналастырып,сол жақ батырмасын шерту керек
Фонның түсін таңдау
Фонның түсін таңдау үшін,палитрадағы қажетті түске тышқан нұсқағышын орналастырып,оң жақ батырмасын шертіңдер.Бұл фонды пайдаланып объектілер жасайтын құралдармен жұмыс істегенде қажет(тік төртбұрыш,көпбұрыш,эллипс,дөңгеленген көпбұрыш)

3.PAINT графикалық редакторының құралдары

4.Редактордың командалары
Редакторда салынған суретін ойдағыдай болмаса, соңғы үш әрекет арқылы түзетуге болады.
Ол үшін Правка Отменить(орындатпау)
командасын орындау қажет.
Түзеткен қателеріңізді қайтадан қалпына келтіргіңіз келсе,
Правка- Повторить командасы арқылы тек соңғы үш әрекетті бастапқы қалпына келтіруге болады.
Суретті қалай сақтайды?
Салған суреттерді,графиктерді қажет кезінде пайдалану үшін, оны арнайы дискідегі файлда сақтаған жөн.
PAINT программасының құжатын бірінші
рет сақтап қою үшін
«Файл-сохранить как» командасын орындау керек.
Экранға «Сохранить как» диалогтық терезесі пайда болады
Енді жұмыс үстеліндегі «Станок» файлын ашып тапсырманы орындаймыз.
Оқушылар тапсырманы компьютерде орындайды.
Сабақты бекіту.
«Білім бәйгесі» ойынын ойнау.
1. Тест жұмысы
2. Жұмбақтар шешу
3. Сұрақтарға жауап.

Сабақты қорытындылау. Бағалау
Үйге тапсырма: Ағаш өңдеу токарь станогында жұмыс ұйымдастыру. Paint графикалық редакторы.

7-сынып №14сабақ

Сабақтың тақырыбы: Ағаш өңдейтін токарь станогында жұмыс істеу. Қауіпсіздік ережелері.(

Сабақтың мақсаты: а) Ағаш өңдейтін токарь станогының құрылысы мен жұмысы. Paint графикалық редакторы іске қосуды, аспаптарымен, оның ішінде выделение /белгілеу аспабы/ жұмысымен таныстыру.
Білімділігі: Станоктың құрылысымен жұмыс үрдісін түсіндіру,  «машина» ұғымын қалыптастыру. Paint графикалық редакторы іске қосуды, аспаптарымен, оның ішінде выделение /белгілеу аспабы/ жұмыс істеу.
Дамытушылығы: Станоктың бөлшектері мен сызбаларын оқып  үйрену, оқушылардың іскерлігін, жұмыс ұйымдастыру дағдысын қалыптастыру. Оқушылардың ойлау қабілетін дамыту, компьютерлік  сауаттылығын арттыру.
Тәрбиелігі: Компьютерлік сауаттылыққа бағыттау, техникаға  қызығушылыққа

ә) Ағаш өңдейтін токарь технологиялық машина. Ол ағашты жонып,егеу арқылы әр түрлі формаға келтіреді., айналатын денелер түріндегі бөлшектер жасалады.
б) Ағаш өңдейтін СТД-120 м үлгісіндегі токарь станогының құрылысымен танысайық, маркасы С- станок, Т-токарьлық, Д- ағаш өңдеуші 120-арақашықтық,м-жетілдірілген станок мүлгісі, платформадан, электр қозғалтқыштан, қорғағыш қаптама, тректі табан, станок негізгі бөлігі, алдыңғы қыспақ тетік, артқы қыспақ тетік, шам, патрон, ұстайтынтұтқа, мөлдір экран, түймеше тетіктен тұрады.

Қазір ағаш ұқсату шеберлігімен шұғылданатын мамандықтардың түрлері көп. Әдетте қазақ халқы ағаш ұқсатумен айналысатындарды үйші, оймашы, балташы, тоқушы деп шартты түрде төртке бөлген.
Үйші деп негізінен киіз үйдің сүйегін, яғни кереге, уық, шаңырақ жасайтын қолөнершілерді атаса, міндетті түрде бетіне өрнек салатын жастық ағаш , жүкаяқ, төсек ағаш, кебеже тәрізді үй-іші, мүлкі аяқ-табақ оятын іскерлерді оймашы деп атаған.
Ағаш құраумен, қайық, арба, шана жасаумен кәсіп етушілерді балташы десе, балық ұстау үшін т.б.түрлі шаруа қажетін өтеу мақсатымен себет, шынта шарбақ өрушілерді тоқушы деп атаған. Алайда бұл бөліңістің тиянақты шегі жоқ, себебі өмірде балташы үйшілікпен, ал үйші тоқушылықпен немесе тоқушы оймашылықпен қатар айналыса берген. Сондықтан ежелгі ұғымды, ағаш ұқсату ісімен шұғылданатын шеберді ұста деп атаған.

Ал ұсталар айналысатын кәсібінің басты ерекшелігіне орай темір ұстасы , ағаш ұстасы болып бөлінеді. Бұл бөлініске қарамастан , нағыз ұста , ұсталық өнердің жоғарыда аталған екі түрінде жете меңгерген. Сондықтан оң саусағынан өнер тамған әмбебап шеберді ғана халық ұста деп атаған. Халқымыз айтулы ұсталар соққан заттарды кие тұтқан. Атап айтқанда , қас шебердің қолынан шыққан заттарды ырым етіп іліп қою бүгінге дейін сақталған.

Еліміздің нарықтық қатынасқа көшуіне байланысты қазіргі кәсіптік техникалық мектептерде әмбебап ұсталар даярлау қолға алынды. Олар ағаштан, темірден , басқада конструкциялық материалдардан әшекей бұйымды жасауды үйренеді. Сонымен қатар 2-3 жыл ішінде ұсталық өнердің 3-4 түрін меңгереді.

3. Сұрақтарға жауап.

Сабақты қорытындылау. Бағалау
Үйге тапсырма:

7-сынып №14сабақ

Сабақтың тақырыбы: Ағашқа түсірілетін оюлар түрлері. Әшекейлі ағаш беттеріне өң беру және күйдіру әдістері.(теория

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға ағашты көркемдеп ою тәсілдерін меңгерту.

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі.

2.   Өткен материалдарды қайталау.

А)Ағаштың қандай түрлерін білесіңдер?

Ә) Ағаш өңдеу құралдарын атап шығыңдар.

Б) Ағаштың текстурасы дегеніміз не?

В) Ағаштан бұйымдар жасайтын адамды қалай атайды?

3. Жаңа сабақ. Ағаш-табиғаттың тамаша туындысы. Ағаш көп өскен жерді халық орман, тоғай деп атаған. Тоғай ертеден адамдардың негізгі тұрақ жайы болған. Ерте заманнан-ақ адамдар ағашты тіршілігіне қажетті материал ретінде пайдаланған. Олар ағаштан  аң аулауға қажетті аша таяқ, найза, қада, жебе т.б. заттар жасаған. Адам ағаш өңдеуді тез үйренген. Өйткені ағаш өңдеуге оңай көнетін материал. Пышақ, балта сияқты қарапайым құралдардың көмегімен адамдар үйлерді, көпірлерді, жел диірмендерін, қамалдар мен ыдыс-аяқтар жасаған.

Қазіргі уақытта да біздер ағашсыз өз өмірімізді елестете алмаймыз. Тұрған үйіміз, үй жиһаздары, басқа да тұрмыста жиі қолданылатын заттардың көбі ағаштан жасалған.

Қолөнердің ең көп тараған түрлерінің бірі - бұл ағашты көркемдеп, өңдеу. Ертеден-ақ көшпелі халық  тұрмысына қажетті заттарды өздері жасап отырған. Ағаштан түйін түйген шеберлер атқа салатын ерді, тамақ сақтайтын кебеже, киім салатын сандық, әбдіре, киім ілетін-адалбақан, тостаған, саптаяқ, шара, отау, табақ пен тегештерді аса шеберлікпен жасаған.

Ағаштан жасалған бұйымдардың ішіндегі ең көп тараған түрлері жұпаяқ, күбі, ағаштан бүтіндей ойылған астау, келі-келсап, асадал. Бұл бұйымдарды шеберлер күмістен, сүйектен жасалған ою-өрнектермен әрлеген. Ағаш үйдің бөлшектерін ою өрнектермен әшекейлеп безендірген. Халық шеберлері жасаған осындай заттар қазір еліміздің музейлерінде сақтаулы.

Слайдтардан алған мәліметтерге сүйене отырып сабағымызды жалғастырайық.

Көркемдеп өңдеуге қажетті ағашты дұрыс таңдау істің нәтижелі болуына септігін тигізеді. Оған май қарағай, терек, үйеңкі секілді жұмсақ ағаш қажет, нәзік ойықша, үшбұрыш және басқа өрнектерді салу, әрлеу жұмыстары оңай жүргізіледі. Жұмысқа бұтақсыз жұмсақ  ағаш түрін таңдап, қажетті өлшеммен кесіп, сүргілеп, әрлеп болған соң, тегіс бетіне өрнек бейнесін көшіреді.

Өрнек дегеніміз- кез келген бұйымның сыртына түсірілетін біртұтас байланысты әшекей. Ал ою дегеніміз, бұйымға түсірілген өрнекті пышақпен кесу арқылы өңдеу немесе шабу кезіндегі ойып өңдеу жұмыстары. Ою-өрнектердің бір түрі

Қазақтың ою және өрнек деген қос сөзі біріге келіп латынша орнамент деген ұғымды білдіреді. Мағынасы сәндеу, әсемдеу. Осы сәндеу, әсемдеудің бір түрі, яғни хайуанат, жан-жануар және өсімдік белгілері мен мүшелері немесе геометриялық фигуралар іспеттес элементтердің үнемі ырғақты қайталап, симметриялы орналасқан көркем өрісі мен құрылымын ою деп атаймыз.

Өрнекті оюдың бірнеше тәсілі бар. Соның бірі- геометриялық бейнедегі өрнек. Мұндай өрнек ағаш бетінде геометриялық сурет салу арқылы жасалады.

Екінші тәсіл-өрнекті салғанда, оның ізін пышақпен тігіп, өрнектің жиектерін көлбеулей жұқалап жонып алады. Мұндай оюларды бірнеше әдістермен орындайды: біріншіден, өрнектердің жиектерін дөңестеп, жұмырлай жиектеп өрнекке кеңістіктегі көрініс береді;

екіншіден, өрнектердің сыртқы жиегін өрнек денесінің ортасынан да ойықшалап бедер беріледі; үшіншіден, бірінші және екінші әдіспен орындалған өрнектің түбін бедерлеп, бедерлі өрнектің мәніне қарай таңдап, бедер беру тәсілімен орындайды.

Ағаш бұйымдарын көркемдеп өңдеу мынадай шаралар арқылы жүзеге асады.

-          бұйымның негізін талаптарға сай тазалау;

-          бұйымдарды бояу, оған әр беру;

-          боялған бұйымдарды тазалау, лактау.

Қауіпсіздік ережесінің сақталуын қатаң тексеру. Әдебиет пен өнерде композиция деген түсінік бар: Ол жүйелеу, үйлестіру ұғымын білдіретін латын сөзі. Өнердің барлық саласында композициялық пішін арқылы жаттығып көреміз.

10. Қорытынды.

«Үтір» (қайырма), «үшбұрыш» және «сыңар қанат» түріндегі өрнектерді тақтай бетіне салып үйренеміз, іске сәт!

Оқушыларды бағалау, жақсы жұмыстарды  көрмеге алу.

Үйге тапсырма: дайындаған ою-өрнекті көркемдеп өңдеу, аяқтау және «Ағашты көркемдеп өңдеу технологиясы» тақырыбына реферат жазу.

7-сабақ №15сабақ

Сабақтың тақырыбы: Ағашты ою. Ағаштан сувенирлік бұйымдар дайындау. (практика)

 

Сабақтың мақсаты:

Оқушыларға ағашты көркемдеп ою тәсілдерін меңгерту.

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі.

2.   Өткен материалдарды қайталау.

А)Ағаштың қандай түрлерін білесіңдер?

Ә) Ағаш өңдеу құралдарын атап шығыңдар.

Б) Ағаштың текстурасы дегеніміз не?

В) Ағаштан бұйымдар жасайтын адамды қалай атайды?

3. Жаңа сабақ. Ағаш-табиғаттың тамаша туындысы. Ағаш көп өскен жерді халық орман, тоғай деп атаған. Тоғай ертеден адамдардың негізгі тұрақ жайы болған. Ерте заманнан-ақ адамдар ағашты тіршілігіне қажетті материал ретінде пайдаланған. Олар ағаштан  аң аулауға қажетті аша таяқ, найза, қада, жебе т.б. заттар жасаған. Адам ағаш өңдеуді тез үйренген. Өйткені ағаш өңдеуге оңай көнетін материал. Пышақ, балта сияқты қарапайым құралдардың көмегімен адамдар үйлерді, көпірлерді, жел диірмендерін, қамалдар мен ыдыс-аяқтар жасаған.

Қазіргі уақытта да біздер ағашсыз өз өмірімізді елестете алмаймыз. Тұрған үйіміз, үй жиһаздары, басқа да тұрмыста жиі қолданылатын заттардың көбі ағаштан жасалған.

Қолөнердің ең көп тараған түрлерінің бірі – бұл ағашты көркемдеп, өңдеу. Ертеден-ақ көшпелі халық  тұрмысына қажетті заттарды өздері жасап отырған. Ағаштан түйін түйген шеберлер атқа салатын ерді, тамақ сақтайтын кебеже, киім салатын сандық, әбдіре, киім ілетін-адалбақан, тостаған, саптаяқ, шара, отау, табақ пен тегештерді аса шеберлікпен жасаған.

Ағаштан жасалған бұйымдардың ішіндегі ең көп тараған түрлері жұпаяқ, күбі, ағаштан бүтіндей ойылған астау, келі-келсап, асадал. Бұл бұйымдарды шеберлер күмістен, сүйектен жасалған ою-өрнектермен әрлеген. Ағаш үйдің бөлшектерін ою өрнектермен әшекейлеп безендірген. Халық шеберлері жасаған осындай заттар қазір еліміздің музейлерінде сақтаулы.

Слайдтардан алған мәліметтерге сүйене отырып сабағымызды жалғастырайық.

Көркемдеп өңдеуге қажетті ағашты дұрыс таңдау істің нәтижелі болуына септігін тигізеді. Оған май қарағай, терек, үйеңкі секілді жұмсақ ағаш қажет, нәзік ойықша, үшбұрыш және басқа өрнектерді салу, әрлеу жұмыстары оңай жүргізіледі. Жұмысқа бұтақсыз жұмсақ  ағаш түрін таңдап, қажетті өлшеммен кесіп, сүргілеп, әрлеп болған соң, тегіс бетіне өрнек бейнесін көшіреді.

Өрнек дегеніміз- кез келген бұйымның сыртына түсірілетін біртұтас байланысты әшекей. Ал ою дегеніміз, бұйымға түсірілген өрнекті пышақпен кесу арқылы өңдеу немесе шабу кезіндегі ойып өңдеу жұмыстары. Ою-өрнектердің бір түрі

Қазақтың ою және өрнек деген қос сөзі біріге келіп латынша орнамент деген ұғымды білдіреді. Мағынасы сәндеу, әсемдеу. Осы сәндеу, әсемдеудің бір түрі, яғни хайуанат, жан-жануар және өсімдік белгілері мен мүшелері немесе геометриялық фигуралар іспеттес элементтердің үнемі ырғақты қайталап, симметриялы орналасқан көркем өрісі мен құрылымын ою деп атаймыз.

Өрнекті оюдың бірнеше тәсілі бар. Соның бірі- геометриялық бейнедегі өрнек. Мұндай өрнек ағаш бетінде геометриялық сурет салу арқылы жасалады.

Екінші тәсіл-өрнекті салғанда, оның ізін пышақпен тігіп, өрнектің жиектерін көлбеулей жұқалап жонып алады. Мұндай оюларды бірнеше әдістермен орындайды: біріншіден, өрнектердің жиектерін дөңестеп, жұмырлай жиектеп өрнекке кеңістіктегі көрініс береді;

екіншіден, өрнектердің сыртқы жиегін өрнек денесінің ортасынан да ойықшалап бедер беріледі; үшіншіден, бірінші және екінші әдіспен орындалған өрнектің түбін бедерлеп, бедерлі өрнектің мәніне қарай таңдап, бедер беру тәсілімен орындайды.

Ағаш бұйымдарын көркемдеп өңдеу мынадай шаралар арқылы жүзеге асады.

-          бұйымның негізін талаптарға сай тазалау;

-          бұйымдарды бояу, оған әр беру;

-          боялған бұйымдарды тазалау, лактау.

Қауіпсіздік ережесінің сақталуын қатаң тексеру. Әдебиет пен өнерде композиция деген түсінік бар: Ол жүйелеу, үйлестіру ұғымын білдіретін латын сөзі. Өнердің барлық саласында композициялық пішін арқылы жаттығып көреміз.

Қорытынды.

«Үтір» (қайырма), «үшбұрыш» және «сыңар қанат» түріндегі өрнектерді тақтай бетіне салып үйренеміз, іске сәт!

Оқушыларды бағалау, жақсы жұмыстарды  көрмеге алу.

Үйге тапсырма: дайындаған ою-өрнекті көркемдеп өңдеу, аяқтау және «Ағашты көркемдеп өңдеу технологиясы» тақырыбына реферат жазу.

7-сынып №16сабақ

Сабақтың тақырыбы: Сандық және кебеже беттерін әшекейлеп оюға эскиздер дайындау

Сабақтың мақсаты:

Оқушыларға ағашты көркемдеп ою тәсілдерін меңгерту.

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі.

2.   Өткен материалдарды қайталау.

А)Ағаштың қандай түрлерін білесіңдер?

Ә) Ағаш өңдеу құралдарын атап шығыңдар

Киіз үйдің жабдықтары. Киіз үйдің жабдықтары ағаш пен теріден жасалған зат, бұйымдар мен кілемдерден тұрған. Көп таралғаны киізден жасалған кілем «текемет» еді. Оюланған кілем – «сырмак», тоқылған «кілем» еді. Кілемнің екі түрі бар: қабырғаға ілетін бай тұс кілемдер әр түрлі ою-өрнектерден жасалған, оларды «тұскиіз» деп атаған.

Ыдыстар, ас үй құралдары жоғарғы жақта сумкада сақталған, киізден жасалған сумкаларда да сақталған. Әрбір киіз үйде «сандық» болды. Ағаштан жасалған бұйымдар – азық-түліктің қорабтары, ілгіштер әртүрлі ою-өрнектермен өрнектелді. Қазақстанның солтүстік және солтүстік-шығысында тұрғын үйлердің түрлері болды. Олар тастан, ағаштан, кірпіштен жасалынған үйлер.

Ыдыс-аяқтар. Қазақтар көшпенді ел болғандықтан олардың ыдыс-аяқтары терімен ағаштан жасалынған. Сынатын ыдыстарға арнайы теріден қап жасаған. Теріден жасалған ыдыстарды көп пайдаланған. Арнайы ысылған жылқының терісінен саба жасалынған, кей кезде сиырдың терісінен жасаған. Соғым кезінде жақсы сойылған малдың терісін саба жасауға қойған.

1. Жүнді теріден сылып тастайды. 2. Ашыған сүтке теріні салып илейді. 3. Тазалап жауып, көктемге шейін сақтап қояды. Көктемге қарай оны ыстайды.

Қымыз құятын ожау әр-түрлі боялған және күміспен немесе сүйекпен сәнделген. Ас үйдің ыдысы темірден жасалған қазан болған. Қазақтың мал бағатын ауылдары керамикалық ыдыстарда қолданған.

Қазақтың киіз үйіне лайықталып жасалған үй жиһаздары болған. Олар кебеже, абдыре, кереует, жастық ағаш жүкаяқ, түс киіз, кілем. Енді төселетін бұйымдар Алаша, текемет, сырмақ, бірсалақ тулар құрақ көрпеше жер жастық. Тұтынатын заттар аяққап, кесе қап, тұлып. Ыдыс аяқтардан қазан, кесе, тостақ, қасық, ағаш аяқ ожау, елеуіш, күбі келі, торсық, қыш ыдыстар, қол диірмен. Кілем сәнді тоқылатын баспананың жылулығын сақтайтын және дыбысын бәсеңдететін арнайы үй жиһазы.

Қазақ кілемінің шығу тарихы байырғы сақ, ғұн, үйсін өнері мұраларынан басталған деседі. Қазақ кілемдерінің кейбір түрлері түрік кілемдерінің қазіргі үлгілеріне өте ұқсас келеді.

Оларды тоқылу ерекшелігіне қарай түсті кілем, тақыр кілем деп бөледі.

Сырмақ (сыру деген сөзден шыққан) ою бастырып немесе жіппен өрнектеліп сырыған төсеніш үй жиһазын айтады.

Кебеже. Көшіп-қонып жүргенде сүр. Ет, құрт, май сақтайтын ағаш тақтайшасынан жасалынып бетін ою-өрнектерімен әшекейленген сандықша ыдыс. Ертеде түйеге тидеп, жас балаларды соған отырғызып көшкен.

Кейбір ыдысаяқ түрлеріне тоқталсақ олар соба, торсық, месбақыр, келі, күбі, ожау, кесе қап, қыш ыдыстар.

Соба ертедегі көшпелі қазақтар ас сақтайтын ыдыстардың біразын мал терісінен жасаған. Ондай ыдыстың ең үлкені соба малшылықтың, байлықтың белгісі. Жылқылы ірі байлар собаның мөлшерін бәсекелесіп үлкен жасауға тырысқан. Собаға биенің сүтін сауып жинап, құйып қымыз ашытқан.

Сүйретпенің өгіздің терісінен жасайды. Оған қымыз ашытатын болған. Ешкі терісінен тігілген қымыз немесе айран құятын ыдыс торсық деп аталады. Торсықты жолаушылар, малшылар қанжығасына байлап жүрген.

Бие сүтін сауатын теріден жасалған ыдысты көнеп, ал құдықтан су тартатын шелекті қауға дейді.

Келі - түрлі дәнді-дақылдар түюге арналған құрал. Келі екі түрлі болған: тақта келі және шұңғыл келі.

Күбі ағаштан жасалған.

Ожау ағаштан жасалған.

Үйге тапсырма:

7-сынып №17сабақ

Сабақтың тақырыбы: Ағаш бөлшектерін шегемен құрастырып-бекіту. (практика

Сабақтың мақсаты: – Білімділік:  Ағаш бөлшектерін шегемен, бұрама шегемен және желіммен бектіу туралы түсінік беру;
- Дамытушылық:  Ағаш бөлшектерін құрастырып –бекітуде шегелеу ептіліктерін ұқыптылықтарын дамыту;
- Тәрбиелік:  Қауіпсіздік ережесін нақты сақтау, жауапкершілікке баулу, эстетикалық талғамдарын жетілдіру.
Сабақтың түрі: аралас  Оқыту әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, пратикалық
Көрнекілік құралдары: сызба суреттер, үлестірме карта, ағаш, топса, желім,  шеге түрлері.
Сабақтың барысы:
І. Сабақты ұйымдастыру:
- оқушылармен амандасу;
- оқушыларды түгелдеу, кластың дайындығын тексеру;
- оқушылар назарын сабаққа аудару.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру:
1.    Ағаш материалдарын механикалық тәсілмен өңдеу кезіндегі
техникалық қауіпсіздік ережелері.
2.    Ағаш өңдейтін токарь станогының құрылысы.

ІІІ. Жаңа сабақ.
Тақырыпты ашу.  1. Әр топқа берілген тапсырмалар бойынша мәтіннің
мағынасын ашу үшін 5-7 минут уақыт беріледі.
2. Топтық жұмыс барысында жалпы топ шешімін
қабылдау үшін 2 минут уақыт беріледі.
3. Авторлық баяндауда топтан 1 оқушы шығып, мәтін
мағынасын ашады (топ тарапынан толықтырулар
енгізуге болады).

І. Ағаш бөлшектерін шегемен құрастырып-бекіту

Ағаш бөлшектер мен тетіктерді шегемен құрастырып-бекіту жеке тәсіл түрінде де, кедір-бұдырлы, кертікті-тиекті тәсілдер мен желім арқылы құрастырып-бекіту түрінде де қолданыла береді.
Ағаш бұйымдарды құрастыру кезінде шегелер және желім жалпы құрылысытық және дербес мақсаттағы материал ретінде пайдаланылады.
Шегелердің қалпақшалары жалпақ, конус тәрізді, жартылай дөңгелек және белгілі бір пішінге келтірілген  сәнді болып келеді.
Ағаш ұсталығында неғұрлым кеңінен қолданылатыны – ұзындығы 8-ден 50 м-ге дейін жететін, қалпақшасы жалпақ келетін жалпы құрылысытық мақсаттағы шегелер. Олардың үй салғанда қолданылатын дөңгелек қималы түрінің ұзындығы 20-40 мм, диаметрі 2-3 мм болады. Ал жәшіктерді, ыдыстарды құрсатырғанда қағылатын шегелердің ұзындығы 25-80 мм-ге дейін жетеді, диаметрі 1,6-3,0 мм; олардың шеткі және белдемше құрсау тақталарын қағуға арналған шегелердің ұзындығы 8-25 мм, диаметрі 1,6-2,0 мм болады.
Бөлшектерді шегемен құрастырып-бекіту кезінде белгілі ереже талаптары мұқият орындалуы керек.
Элементтерді қабат-қабатымен және шет жиектерімен құрастырып-бекіту кезінде шегелер ағаш материалын қақ айырып кететіндей немесе жарықша түсіретіндей болмауы қажет.
Бөлшектерді құрастырып-бекітетін шегелердің орналасуы мен олардың жалпы саны бұйымды құрастырып-бекітудің мейлінше жоғары тиімділігін қамтамасыз етуі қажет. Бұл ретте шегелердің бөлшектерді құрастырып-бекітуге тигізетін әсері қоса есептеледі. Мысалы, шеткі бұрыштарды құрастырып-бекіту үшін бір-бірінен бөлшектеп, кем дегенде үш шегені қағу қажет. Ал орталық бұрыштарды қысу күшінің әсерімен ұстап тұрып, екі шеге қағудың өзі де жеткілікті болады.
Әрқашан есте болатын бір нәрсе – ылғал ағашқа қарағанда, кепкен ағаштың қақ айырылып кету қаупі күшті болады. Сондықтан кепкен, құрғақ ағаштармен жұмыс істеген кезде оларды шеге қағылардан бұрын суға батырып, дымқылдандырып алған жөн.
Бұйымның эстетикалық сапасының жақсы болуы үшін шегенің қалпақшасы көрінбей етіп қағады.

2.Ағаш бөлшектерін бұрама шегемен құрастырып-бекіту

Бұрама шеге дегеніміз конус тәріздес металл діңгектер. Олардың бір қырынан қарағанда үшбұрышты ойық бұрандалары және жалпақ бұрауышқа арналған бір ғана кесік ойықты немесе крест бұрауышқа арналған крест ойықты қалпақшасы болады. Мұндай шегелер ағаштан жасалған құрылғы бөлшектерді құрастырып-бекітуге қолданылады.
Біздің өнеркәсібіміз ұзындығы 6 мм-ден 120 мм-ге дейін, диаметрі 1,5 мм-ден 10-мм-ге дейін жететін бұрама шегелер жасап шығарады. Олардың ойық бұрандалы бөлігінің ұзындығы діңгегінің 0,5-0,6 бөлігіне тең болады.
Бөлшектерді бұрама шегемен құрастырып-бекітудің мықты болуы ағаштың тығыздығы мен қаттылығына, дымқылдығына, шегенің ұзындығы мен диаметріне, оның бұрандалы бөлігінің ұзындығына т.б. жағдайларға тікелей байланысты.

3.    Ағаш бөлшектерін желімдеу.
Желіммен құрастырып-бекіту шабақты, кертікті, ойық-кертікті, шегемен бекіту сияқты тәсілдермен ұштастыра жүргізіледі, сондай-ақ жекелеген элементтерден, қабаттап жапсырылатын бөлшекетрден дайындалған ағаш материалдарын әзірлеу үшін қолданылады.
Бөлшектерді желімдеп құрастыру желімнің мөлдір, жұқа қабаты мен ағаштың үстіңгі беттерін жабыстырып тұратын күштің арқасында мүмкін болады.
Ағаш материалы өзінің беттескен қабатында қатайып кепкен желімнің ұсақ бөлшектерін қысып ұстайды, ал желімнің ұсақ бөлшектері ағаштың саңлауларына еніп, ұшы-қиыры жоқ, сансыз талшықтары арқылы екі үстіңгі қабатты бір-бірімен жабыстырады.
Желіммен жабыстыру арқылы құрастырып-бекітудің бірнеше түрі бар. Желімдеп, жапсырудың мықтылығын тексерудің өндірісте қолданылатын тәсілі осы принципке негізделген. Ол үшін бір-бірімен желімдер, жапсырылған екі бөлшектен жасалған үлгі бұйымды қақ айырып көреді. Егер бұйым желімдеп, жапсырылған жігінен жарылмай, ағаштың тұтас жерінен жарылса, онда желімдеу сапасының жоғары болғаны.

4.    Желімдеу түрлері.
Жасалуы жағынан мал өнімдерінен әзірленетін желімдер және синтетикалық желімдер деп бөлінеді. Ағаш бөлшектерді өңдеуге мал өнімдерінен жасалатын ағаш желімі немесе мал сүйегінен жасалған мөлдір желім, казеин желімі қолданылады.
Мал терісінің шелінен де желім жасалады. Ол – шел желім. Ал малдың кепкен, майсыз сүйегінен, мүйізі мен тұяғынан сүйек желімін жасауға болады. Шелден жасалған желіммен ылғал тимейтін бөлшектерді ғана желімдеу керек.
Желімдеу техникасы.
Желімдеу ісінің  негізіне желімнің ағаш бөлшектерге сіңіп, таралу процесі жатады. Желім жіңішке жіп тәрізді талшықтарымен үстіңгі қабаттарды бір-бірімен берік байланыстырады.
Желімдеп құрастырудың беріктігі мен сапасы ағаш материалының дымқылдығы 12-15 пайыздан аспайтын кезде жоғары болады. 8-10 пайыз болған кезде өте жақсы, берік желімделеді. Өйткені, ол желімнің құрамындағы суды өз бойына таратып алады.

IV. Практикалық жұмыс.
1. Шырпы қорапшасы.
2. Топсалау жұмысы.
3. Сандықша жасау.
4. Желімдеу жұмысы

V. Бекіту.

VI. Бағалау

VII. Үй тапсырмасын хабарлау
Жасаған бұйымдарын толық аяқтап, безендір

7-сынып №18сабақ

Сабақтың тақырыбы: Ағаш бөлшектерін бұрама шегемен, нагельмен құрастырып-бекіту.(практика)

Сабақтың мақсаты:
а) Білімділік мақсаты: ағаштардың түрлерін, қасиеттерін еске тусіру. Ағаштан жасалатын бұйымдарды құрастырудың әдіс-тәсілдерін уйрету, меңгерту. Жасалатын бұйымның эскизін сызып, нұсқау карта бойынша жұмыс жасауға қалыптастыру;
б) Дамытушылық мақсаты: ойлау, шығармашылық қабілетін, қолөнерді дамыту. Сабақтағы теориялық білімдерін пратикалық іс-әрекеттерге ұштастырып, оны іс жүзінде пайдалану;
в) Тәрбиелік мақсаты: оқушыларды жауапкершілікке, жүйелі еңбекке, өз бетінше жұмыс жасауға уйрету, эстетикалық жағынан дамыған жеке тұлға тәрбиелеу.
Пәнаралық байланыс: математика, сызу.
Сабақтың түрі:
Сабақтың барысы: теориялық, сарамандық жұмыстар.
1. Ұйымдастыру кезеңі: амандасу, оқушыларды түгендеп, сабаққа қажетті көрнекіліктерді, құрал-жабдықтарды тексеру.
2. Өткен сабақты қайталау: сабақтың тақырыбымен мақсатын хабарламас бұрын үй тапсырмасын сұрау және қорытындылап бекіту.
3. Жаңа сабақ.
Теория бөлімі: шеге, бұрама шеге және желім туралы шағын мәлемет беру. Мектеп-шеберханасында жасалатын бұйымдар көптеген бөліктерден тұрады. Оларды бір-бірімен әр түрлі, әдіс-тәсілдермен біріктіреді. Ағаштарды бір-бірімен біріктіру барысы толығынан жинақтау деп аталады.
Жалпы желімдер табиғи және синтетикалық желімдер болып екіге бөлінеді. Желімнің сапасын былай анықтауға болады:
а) жапсырылған жерінен жарылмай, ағаштың тұтас жерінен жарылса, онда оның желімдеу сапасының жоғары болғаны;
б) жапсырылған жерден жарылса, онда желім сапасы төмен болғаны.
Желімді пайдалану кезінде қауіпсіздік ережесін сақтау керек.
4. Жаңа сабақты бекіту.
- ағаш бөлшектерін шегемен бекітудің артықшылығы неде?
- шеге қандай материалдан жасалады және неліктен шегені қиғаш қағады?
- ақиғаш қағады?
- ағаштарды бұрама шегемен бекітудің мәні неде?
- бұрама шегелердің түрін ата?
- бұрама шегелерді неге ағашқа қағүға болмайды?
- желім түрлерін ата?
- желім сапасын қалай анықтауға болады?
5. Жаңа сабаққа байланысты арналған сарамандық жұмыс.
Сарамандық жұмыстың мақсаты: ағаштан жасалатын бұйымдарды қарастырудың әдіс-тәсілдерін және бұйымды жинау жолдарын меңгерту.
Техникалық қауіпсіздік ережелерін сақтау:
Шеберхана ішінде оқушыларға еңбек қауіпсіздік ережесін сақтау туралы түсінік беру. Жұмыс кезінде құрал-жабдықтарды дұрыс пайдалану жолдарын және жұмыс орнының таза болуын, басқа артық заттардың болмауын қадағалау.
Жұмысқа қажетті құрал жабдықтар: жұмыс үстелі, қысқыш, қол ара, сүргі, бұрғы, қашаулар, балға, желім, шегелер, бұрандалы шегелер, серіппе, және т.б. еңбек құралдары.
Сарамандық жұмыста қолданатын шикізаттар: керекті ағаштарды кесіп және ссүргілеп, дайындаймыз. Қолданылатын ағаштың шірігі, бұтағы және жарылған жері болмауы керек. Жасалатын бұйым (тербелмелі ат) – негізінен ағаштан жасалады. Табанына қондырылатын рейканың өлшемі – 500х45х45 мм, рейканың үстіне қондырылатын тақтайдың өлшемі – 660х115х30 мм, бір жақтары дөңгеленген тігінен тіреуіш ағаш – 250х75х25 мм. Тіреуіш ағашқа қозғалып тұратын рейка өлшемі 660х50х50 мм бұрандамен бекітіледі. Қозғалып тұратын рейканың бір шетіне орындық орнатамыз, ал екінші жағына арнайы ойылған ойыққа аттың басын және аттың басына қол тұтқа бекітеміз. Серіппе қатты болуы тиіс. Мысалы: мотоцикл амортизаторы жарайды.
Бөлшектеуді шегемен құрастырып бекіту кезінде белгілі ереже талаптары мұқият орындалуы керек. Ағаштарды орналасуына қарай әр түрге бөлінеді (шетінен біріктіру және ортасынан біріктіру әдістері).
Құрастырып бекітудің шеге, бұрама шеге және желімнің көмегімен орналасады. Өнеркәсіпте шегелерді әр түрлі қалыңдықта, әр түрлі ұзындықта шығарады.
Шегені біріктіріп бекітуде негізгі пайдаланатын құрал-балға болып таблады. Есте болатын бір жағдай ылғал ағашқа қарағанда, кепкен ағаштың қақ айырылып кетуі мүмкін.
Бұрама шегемен құрастырып бекіту анағұрлым берік болады. Бұрма шеге дегеніміз конус тәріздес металл діңгектер.
Бұрама шегенің өалпағында жалпақ бұрауышқа арналған бір ғана кесік ойықты немесе крест түріндегі ойығы болады. Осыған қосымша бұрама шегенің қалпағында алты қырлы кілтке түрі де кездеседі. Бұрама шегелердің қалпағы жартылай дөңгелек елеусіз және жартылай елеусіз болып бөлінеді. ағаштарды құрастыру кезінде бұрама шегелерді ұрып қағуға болмайды. ағаш бөлшектерді желімдеу арқылы құрастырып бекітудің басқаша бекіту түрлерінен бірқатар артықшылықтары бар.

Серіппенің бір жағы табанындағы тақтайға, ал екінші жағы қозғалыстағы рейкаға бекітіледі.
Тербелмелі ат – мектеп жасына дейінгі балалардың қозғалысын дамыту үшін қажет. Бөлшектер өлшемдерімен дайын болғаннан кейін сызбада көрсетілгендей құрастырамыз. Тербелмелі атқа мінген бала аттың басындағы қолтұтқадан ұстап отырып жоғары-төмен тербеледі.
5. Жаңа сабақты және сарамандық жұмысты қорытындылап, бағалау: оқушылардың жасаған жұмыстарын салыстыра отырып, берілген сұрақтарға жауап беруіне қарай бағаланады.
Үйге тапсырма беру, жұмыс орнын жинастыру. Құрал саймандарды мұғалімге тапсыру керек.

7-сынып №19сабақ

Сабақтың тақырыбы: Ағаш бөлшектерін шиптік түрмен және желіммен құрастырып-бекіту.(практика)

Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Оқушыларды желімдеу технологиясының әдісімен таныстырып, бұйым жасап үйрету.
Тәрбиелік: Оқушыларды ұқыптылыққа, іскерлікке, тазалыққа тәрбиелеу.
Дамытушылық: Оқушылардың қауіпсіздік ережесін тиімді пайдалану арқылы желімдеу технологиясымен дұрыс жұмыс жасау қабілетін дамыту.
Сабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ.
Сабақтың типі: Аралас сабақ.
Сабақтың әдісі: Түсіндірме – практикалық

Сабаққа қолданылатын стратегиялық әдістер: Интерактивті әдістер, СТО әдістері
Көрнекілігі: слайдтар, ағаш, желім, ара, т.б.
Құралдары: ара, бұрандалы қысқыш, егеу, сүргі т.б.
Пайдаланған әдебиет: Технология 6,7, «Оқыту үрдісіндегі танымдық және шығармашылық әдіс-тәсілдерді тиімді пайдалану» Е.Дүйсенов, А.Балғожаев Қызылорда 2006ж

Сабақтың барысы:
I. Ұйымдастыру кезеңі
1. Оқушылармен амандасу, түгендеу.
2. Сынып тазалығын тексеру.
3. Оқушы назарын сабаққа аудару.
«Өзіндік бағалау» әдісі:
Оқушылар берілген үй тапсырмасына өзінің дайындық деңгейін мұғалім сұрағына қол көтеру арқылы байқатады: Кім «беске» дайын? Кім «төртке» дайын? Кім «үшке» дайын? Кім мүлде дайын емес?
II. Үй тапсырмасын тексеру

Желім түрлері
«Тізбектей сұрау» әдісі:
Қойылған сұраққа беріліп жатқан оқушының жауабы кез келген жерінен тоқтатылып, әрі қарай басқа оқушының жауап берілуі сұралады. Бұл әдіс оқушылардың зейінін аудару және байқағыштығын дамытуға байланысты.
Казеин желімінің жасалу жолдары қандай?
Өнеркәсіпте тақта түріндегі желімнің сапасы қандай болады?
III. Үй тапсырмасын бекіту
«Кім жылдам» ойыны (сұрақ жауап арқылы оқушылардың өткен тақырыпты қалай меңгергенін анықтау).
Желім түрлерін атаңдар.
(Казеин, шел, нитрожелім т.б.)
Малдың кепкен, майсыз сүйегінен, мүйізі мен тұяғынан әзірленетін желім түрі.
(Сүйек желімі)

Шел желімі суды өз көлемінен неше есе артық сіңіреді.
(6-10 есе)
Қарағайдан, шыршадан, қайыңнан жасалған заттарды желімдеуге арналған желім.
(Казеин желімі)
Ылғал тимейтін бөлшектерге ғана қолданылатын желім түрлерін ата.
(Казеин және шел желімі)
Сүт белоктарының негізінде майы алынған сүзбеден жасалған желім.
(Казеин желімі)
Нитроцеллюлоза мен шайырлардың органикалық еріткіштердегі ерітіндісінен жасалатын желім.
(Нитрожелім)

IV. Жаңа сабақты даярлау. Жаңа сабақ
Желімдеу технологиясы
Желімдеу ісінің негізіне желімнің ағаш бөліктеріне сіңіп, таралу процесі жатады. Желім жіңішке жіп тәрізді талшықтарымен үстіңгі қабаттарды бір-бірімен берік байланыстырады. Желімдеудің сапалы болуына көптеген факторлар әсер етеді. Солардың қатарында желімнің тиісті бөлшектерге неғұрлым терең әрі біркелкі сіңуін, желімделетін үстіңгі қабаттардың бір-бірімен өте тығыз байланысуын, ағаш материалдарының қаншалықты дәрежеде дымқыл екендігін, желімнің нақты кездегі жағдайын және сапасын, пресске салған кездегі қысым күшін, сондай-ақ пресстен шыққаннан кейінгі төзімділік уақытын айтуға болады.

Сонымен бірге желімдеудің сапасына әсер ететін фактор ретінде желімнің қаншалықты дәрежеде қоюлану керектігін де естен шығармау керек. Оған қосымша айтарымыз – желім қабатының қалыңдығы шамаммен 0,1 мм болуы тиіс.
Желімдеп құрастырудың беріктігі мен сапасы ағаш материалдарының дымқылдығы 12-15 пайыздан аспайтын кезде жоғары болады. Ағаш материалдарының дымқылдығы 8-10 % болған кезде өте жақсы, берік желімделеді. Өйткені ол желімнің құрамындағы суды өз бойына тартып алады.
Желімдеп жапсырылатын үстіңгі беттердің жағдайына келетін болсақ, олардың аздаған кедір-бұдырлау болғаны, жете өңделмегені мақұл. Өйткені бұл жапсырылатын үстіңгі қабаттардың желіммен жапсырылатын аумағын арттыра түседі.

Желімдеу технологиясымен жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік ережелері
1. Керекті жеріне аздап қана жақ .
2. Көлемді нәрсе желімдегенде, желімді әуелі оның ортасына жақ, сосын оны таяқшамен тарат.
3. Жолақша немесе майда нәрсе желімдегенде абайла.
4. Желімдеген бөліктің үстінен таза қағаз жауып, сыртынан қолыңмен сипап бас.
5. 5-10 минут салмақтылау, тегіс затпен бастыр.
6. Желімдеп болған соң міндетті түрде қолыңды сабындап жу.
Сарамандық жұмыс

Жеке
Жұмыс киімін кию: фартук, жеңқап
Жұмысқа қажет материалдар: ағаш өңдеуге қажетті құралдар
Жұмыстың мақсаты: шарбақты, кертікті - тиекті материалдарды құрастырып - бекітуді үйрену.
Шарбақты, кертікті - тиекті материалдарды құрастырып -бекіту кезінде олардың жартысы дерлік өздері кигізілетін ойықтар мен тесіктерден шығып, көрініп тұруы тиіс. Оларды желім жағылып болғаннан кейін тиісті орындарына қағып кіргізіп, пресстің астына бастырып қояды. Бірақ бұл кезде бөлшектердің дұрыс құрастырылып бекітілгеніне толық көз жеткізіп алу қажет.
Перестің астына алып, бастыра желімдеу былай жүргізіледі.
1. Әуелі жақсы жонып, қиюластырған тақталарды таңдап, іріктеп алыңдар.
2. Олар қалқанда қалай тұруы керектігіне қарай рет-ретімен орналастырыңдар.
3. Тиісті жақтарына желім жағыңдар.
4. Бұрандама қысқыштың көмегімен жақсылап бекітіңдер.
V. Жаңа сабақты бекіту

«Сиқырлы торша» ойыны
Желім қабатының қалыңдығы неше мм болуы тиіс?
(0,1мм)
Ағаш материалдарының дымқылдығы неше пайыз болған кезде өте жақсы, берік желімделеді?
(8-10%)
Желімдеу ісінің негізіне желімнің ағаш бөлшектерге сіңіп, таралу процесі не деп аталады?
(Желімдеу технологиясы)
Ағашты желімдегенде бөлменің температурасы қанша градус болуы керек?
(18-25°)
Құрал-саймандармен жұмыс істеу барысындағы қауіпсіздік ережесі.
(Құрал-саймандардың дұрыстығын тексеру.)
Желімді жапсыратын қабатқа біртегіс етіп жағу үшін қандай құралды пайдаланады?
(Қылқалам)

VІ. Бағалау
VІІ. Үйге тапсырма беру
«Идеал тапсырма» әдісі: Әр оқушы өзі орындайтын үй тапсырмасын өзі таңдайды. Мысалы, біреу қосымша дерек жинаса, келесі сурет салуы, үшіншісі нұсқау картасы немесе бұйым жасауы мүмкін.

7-сынып №20сабақ

Сабақтың тақырыбы: Тұрмыстағы электр техникалық жұмыстар.

Сбақтың мақсаты: Білімділік: Конденсатормен таныстыру, оның электр сыйымдылығы қандай шарттарға тәуелді болатыны және оның түрлері, қолданылуы, жалғануы туралы түсініктер беру. Зарядталған конденсатор энергиясымен таныстыру.
Дамытушылық: Жаңа физикалық құралмен таныстыра отырып, оқушылардың ойлау және есте сақтау қабілеттерін дамыту, ізденушілікке баулу.
Тәрбиелік: Пәнге қызығушылығын арттыру. Ұқыптылық пен жауапкершілікке баулый отырып, өзін-өзі бағалауға үйрету.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: Қараевтың деңгейлік тапсырмалар элементін қолдана отырып жұппен жұмыс жасату.
Аймақтық компонент: Өскемендегі конденсатор заводы.

Пәнаралық байланыс: электротехника, математика

Сабақтың көрнекілігі: Таратпа жұмыстар, проэктор, экран, слайдтар, электрондық оқулық.

Сабақтың барысы:

I.Ұйымдастыру кезеңі:
1.Кабинетке кіріп, оқушылармен сәлемдесу. Дәрісхананың тазалығына, балалардың киіміне назар аудару. Оқушыларды түгендеу. Журнал толтыру.
2. Сабақты таныстыру:
Сабақтың тақырыбын айту, таныстыру, оқушыларға сабақтың мақсатын түсіндіру.

II.Үй жұмысын қайталау:
1. Жалпы сұрақ қою арқылы:
А) Өткізгіштер дегеніміз не?
Ә) Диэлектриктер дегеніміз не?
Б) Диполь деп нені айтамыз?
В) Электр сыйымдылығы дегеніміз қандай шама?
Г) Электр сыйымдылығының өлшем бірлігі?
2. Тест жұмысын тарату арқылы.
III. Жаңа сабақ:
Тарихқа қысқаша шолу.
1745 жылы Лейден қаласында неміс физигі Эвальд Юрген фон Клейст және голланд физигі Питер ван Мушенбрук тарихта ең алғашқы конденсатор – «лейден банкасын» жасады.
Конденсатор деп жұқа диэлектрик қабатымен бөлінген екі өткізгіштен тұратын жүйені айтамыз. Ол латынның “condenso”- қоюлату, жинақтау деген сөзінен шыққан. Конденсатор электр энергиясын және электр зарядтарын жинақтау үшін қолданылады. Конденсатордың екі өткізгішін оның жапсарлары деп атайдың Ол жапсарларды шамасы жағынан тең, таңбалары жағынан қарама –қарсы зарядтпен зарядтайды.Бұл құрал өзіміз көріп жүрген телевизорларда, радиоқабылдағыштарда, магнитофонда және т.б электр құралдарында қолданылады.
Конден сатордын зарядты жинақтау қабілетін көрсететін физикалық шама – электрсыйымдылығымен біз алдыңғы сабақта танысқанбыз.
Өткізгіштің электрсыйымдылығы мынандай факторларға байланысты өзгереді:
1. Өткізгіштің электрсыйымдылығы оған екінші зарядталмаған өткізгішті жақындатқанда артады;
2. Екінші өткізгішті жерге жалғау бірінші өткізгіштің электрсыйымдылығын арттырады;
3. Қатты диэлектриктің болуы жүйенің электрсыйымдылығын арттырады;
4. Диэлектриктің қалыңдығын азайтса, өткізгіштер жүйесінің сыйымдылығы артады;
5. Диэлектриктің диэлектрик өтімділігі артқанда, жүйенің электрсыйымдылығы артады;
6. Өткізгіштердің бір-бірімен айқасу ауданын арттырғанда жүйенің электрсыйымдылығы артады;
Конденсаторларды сыртқы механикалық әсерлерден қорғау үшін оларды арнайы корпустармен қаптайды.
Конденсаторды схемада мына түрде белгілейміз:
Халықаралық стандарт бойынша конденсаторларды жұмыс істеу принциптеріне байланысты тізбекте шартты түрде былай белгілейміз: Сипаттық тағайындалуына қарай конденсаторларды шартты түрде жалпы және арнайы қолданыстағы конденсаторлар деп бөлуге болады Жалпы қолданыстағы конденсаторларға кең тараған төмен вольтты конденсаторлар жатады және олар құралдар мен аппараттардың көптеген түрлерінде қолданылады Ал қалған конденсаторлардың барлығы арнайы қолданыстағы конденсаторлар деп аталады. Оларға жоғарғы вольтты, импульстік, бөгетті жойғыш, дозиметриялық және т.б конденсаторлар жатады.
Конденсатордың негізгі сипаттамасы оның электрсыйымдылығы болып табылады. Ол конденсатордың электрзарядын жинақтау қабілетін көрсетеді. Сыйымдылықтың анықтамасы бойынша конденсатордың жапсарларындағы заряд оның жапсарларының арасындағы кернеуге тура пропорционал.
Конденсатордың сыйымдылығы әдетте 1 пФ –тан жүздеген мкФ –қа дейін, сонымен бірге сыйымдылығы ондаған Ф –қа дейінгі конденсаторлар да кездеседі.
Сонымен қатар конденсаторларды жапсарларының пішініне қарай жазық, цилиндр тәріздес, шар тәріздес және т.б деп бөледі.
Егер өткізгіштер жазық болса және параллель орналасса, онда конденсатор жазық деп аталады.

IV. Cабақты қорытындылау:
Сабақты қорытындылай келе конденсаторлар электротехниканың барлық облыстарында қолданылады деп айтуға болады.
• Конденсаторлар катушка немесе резистормен бірге жиілікке тәуелді әртүрлі тізбек құрастыру үшін қолданылады(тербелмелі контур, кері байланыс тізбегі).
• Конденсаторды жылдам разрядтау кезінде үлкен қуатты импуль алуға болады(фото жарқыл, импульстік лазерде).
• Конденсатор электр зарядын көпке дейін сақтайтын болғандықтан электр энергиясын сақтаушы құрал ретінде қолданады (аккумуляторлар).
• Өндірістік электротехникада реактивті қуатты толықтыру үшін қолданылады.
• Конденсаторлар көп заряд жинақтай алатындықтан жапсарларындағы кернеу үлкен болады, сондықтан оны зарядталған бөлшекті үдету үшін де қолданылады.
• Сыйымдылығының өзгерісіне байланысты өлшеуіш түрлендіргіштер жасалады және т.б салаларда кең қолданыс тапқан.
V. Cабақты бекіту.
Деңгейлік тапсырмаларды аяқтату.
Тақтада есеп шығару.

VI.Үйге тапсырма.
Бүгінгі тақырыпты оқып келу, есепті аяқтау. 17- жаттығу. Реферат «Конденсаторлардың түрлері және қолданылуы»
VII.Бағалау.

7-сынып №21сабақ

Сабақтың тақырыбы: Электрден зақымданудан сақтану. Үй жиһаздары. Жиһаздарды жөндеу.

Мақсаты: Бүгінгі сабақта оқушыларға қауіпсіздік ережені жазғызу арқылы Электрден зақымданудан сақтану жұмыс істеуді түсіндіру, сынып ішіндегі үкімет бағалы заттарды ерекше жолмен пайдалану.

1. Білімділік: Оқушылар информатика  сыныбында техникалық қауіпсіздік ережесін түсіндіру және электир құралын дұрыс қолдануды көрсету, сабақ өту тәртібі.

2. Дамытушылық: Оқушыларға  есептеуіш техника кабинетіндегі қауіпсіздік ережесі бойынша компьютерге дұрыс отыру, шаршаған кездегі жаттығуларды жасауды көрсету.

3. 3. Тәрбиелік: Оқушылар информатика кабинетінде техникалық ереже бойынша тәртіп сақтау және еңбекке баулу.

Құрал – жабдықтар, көрнекті құралдар:
Компьютерлер, Информатика негіздері журналы, және бағдарламалар мен сынып техникалары

Сабақ түрі: Лекция сабақ

Сабақтың әдісі: Түсіндіру, баяндау, сұрақ жауап, әңгімелесу, жазбаша жұмыс, өзіндік жұмыс, әңгіме
Сабақ барысы. 1. Ұйымдастыру кезеңі
Сәлемдесу, оқушыларды түгелдеу.
Сабаққа дайындықтарын тексеру

Жаңа сабақ
Есептеуіш техника кабинетіндегі қауіпсіздік ережесі

Есептеуіш  техника кабинетінде жұмыс жасау кезінде техника қауіпсіздігін сақтау оқушылар  мен мұғалімдердің негізгі  міндеттерінің бірі болып табылады.

Аталған  міндетті орындауға  оқушы төмендегідей:
1.Жалпы ережелерді;
2.Дербес  компьютерде  жұмыс жасау алдындағы;
3.Жұмыс жасау кезіндегі;
4.Аппаттық жағдайдағы;
5.Жұмыс соңындағы талаптар мен ережелерді білуге тиіс.

1. Жалпы техника қауіпсіздігінің ережелеріне қойылатын талаптар төмендегідей:

Компьютерді тоққа қосатын сымдарға ,қос тілді розеткілерге, штеккерлерге тиісуге және жабдықтарды мұғалімнің рұқсатынсыз жылжытуға тыйым салынады;

Мұғалімнің рұқсатынсыз сыныптан шығуға және кіруге болмайды;

Дербес компьютерде суланған қолмен және дымқыл киіммен жұмыс істеуге болмайды;

Дербес компьютердің жанына портфельдер, сумкалар, кітаптар қоюға тыйым салынады. Үстелде қалам мен дәптер ғана болуы тиіс;

Пернелік тақта үстінде артық заттар қоюға болмайды;

Компьютерлік сыныпта жүгіруге, ойнауға, жанындағы құрбыларын алаңдатуға, бөгде жұмыстармен шұғылдануға тыйым салынады.

Оқушы компьютермен  жұмыс жасау кезінде техника қауіпсіздігі талаптарын орындау  ережесімен танысқандығы  туралы  журналды толтырады.

2. Дербес компьютерде жұмыс жасау алдындағы қауіпсіздік ережесінің талаптары:

Дербес компьютерді іске қосу  кезінде оның сыртқы қорабының  дұрыс  жұмыс жасап тұрғандығына және  сымдарының қатесіз жалғанғанына көз жеткізу керек;

Жұмыс жасау кезінде  сымдардың дұрыс жалғанғанына ерекше көңіл бөлуі керек.

Жұмыс орнына бекітілген тіркеу журналына керекті  мағлұматтарды  енгізіп, белгі жасау  қажет.

3. Оқушының дербес  компьютермен жұмыс жасау  кезіндегі техника  қауіпсіздігінің ережесіне қойылатын  талаптар:

ЭЕМ – мен жұмыс жасау  кезінде көзді экраннан 60 – 70 см қашықтықта ұстау керек;

Сыныпқа кірушілермен орнынан тұрмай амандасуға  рұқсат етіледі;

Көзі  шаршаған  жағдайда орнынан тұрмай – ақ,  көз жаттығуын орындауға болады.

Электр тоғымен  зақымданған  алғашқы дәрігерлік  көмек көрсету тәсілдерін, от  сөндіру құралдарымен жұмыс істеуді және өрт сөндіру тәсілдерін білуі қажет.                                                                      Көз жаттығуларын білу міндетті

4. Аппаттық жағдайдағы  техника қауіпсіздінің  ережелеріне қойылатын талаптар:

Жұмыс жасап  отырған  кезде дербес компьтерден ақау табылса, онда машинамен тоқтатып,мұғалімге хабарлау керек:

От сөндіруде көмек көрсету қажет;

Электр тогымен зақымданған аданға алғашқы көмек көрсетуді білу керек;

Компьтерлік сыныпта өртті сумен сөндіруге  болмайтындығын  білуі қажет. Оған құм және т. б.өрт сөндіргіш құрал – жабдықтарын  пайдалануға болады;

Электр тоғының әсерімен зақымданған адамды су қолмен  ұстауға болмайтындығын білу қажет. Оны әр түрлі материалдарды (электр тогы сымынан басқа)        пайдалану арқылы босатып алуға болады.

5. Дербес компьютермен жұмысты  аяқтаған кездегі техника қауіпсіздігі ережесінің талаптары:

Мұғалімнің нұсқауы  бойынша аппратты өшіру;

Жұмыс орнын ретке келтіру; Жұмыс орнындағы тіркеу журналына белгі  қою.

Бекіту: Оқушыларға техникалық қауыпсіздік ережесін жазғызып сұрақтар мен тапсырма беру
Сабақты қорытындылау:Сұрақтар  мен жауаптар беру арқылы  жаңа сабақты қортындылау
Үй тапсырмасын беру: Есептеуіш техника кабинетіндегі  қауіпсіздік ережесі

7-сынып №22сабақ

Сабақтың тақырыбы: Бөлмедегі жиһаздарды түрлендіру. Жиһаздарды жөндеу ж/е жасау.

Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Оқушыларды желімдеу технологиясының әдісімен таныстырып, бұйым жасап үйрету.
Тәрбиелік: Оқушыларды ұқыптылыққа, іскерлікке, тазалыққа тәрбиелеу.
Дамытушылық: Оқушылардың қауіпсіздік ережесін тиімді пайдалану арқылы желімдеу технологиясымен дұрыс жұмыс жасау қабілетін дамыту.
Сабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ.
Сабақтың типі: Аралас сабақ.
Сабақтың әдісі: Түсіндірме – практикалық

Функциональды кеңселік жиһазы бәріне де керек. Егер қоғамдық өмірдің әртүрлі салаларында жұмыс істеп жатқан ұйымдардың болжамды санын елестетумен көз жеткізуге болады. Егер қызметкерлерге арналған кеңселік жиһаз болмаса немесе оның сапасы бұдан да жақсырақ болуды талап ететін болса, сапалы еңбек үдерісін іске асыру мүлде мүмкін емес.

Кеңселік жиһаз: үстелдер, шкафтар және т.б. еңбек қызметінің өнімділігін елеулі түрде арттыра түседі, бұның коммерциялық құрамы жағынан алып қарағанда маңызы зор. Осы заманғы кеңсе қызметкерінің қателесуге және жұмыс уақытын ысырабына жол беруге құқығы жоқ. Әртүрлі ұйымдардың табыстылығы мен бәсекеге қабілеттілік дәрежесі әрбір қызметкердің өндірістік тиімділігінің қаншалықты зор екендігіне байланысты болады. Кеңсеге арналған үстелдер орын-жайды жайғастырудың қалған басқа да элементтері сияқты қолайлы болуы тиіс.

Қазіргі уақытта кеңселік жиһазды олардың интерьері мен дизайндық сапаларын ескере отырып, практикалық, сенімділік және функциональдық тұрғыдан қарастырады, өйткені біз таңдаған жиһаз жалпы стильге сәйкес келуі және нақты кеңсенің жалпы идеясына сай болуы тиіс.

2. Өнімнің (қызметтің) сипаттамасы

Кеңселік жиһаз өзінде жоғары функционалдылықты, түрлендіру мүмкіндігін, тұтастықты, сәнділікті, икемділікті қамтуы тиіс.

Кеңсе үстелдері. Кеңсе үстелдерін бірнеше топтар мен санаттарға бөлуге болады.

Қызметкерлерге арналған үстелдерді нысаны бойынша тік кеңселік үстелдер және бұрыштық деп бөлуге болады. Тік кеңселік үстелдердің құралымдары барынша қарапайым және бөлшектерінің саны барынша аз болып келеді.

Бұл әдетте АЖТ-дан жасалған екі тірек, царга (тіректер арасындағы өтпе) және үстелдің беті. Сондай-ақ олар жалғаспалы суырмаларымен және оларсыз да болуы мүмкін. Екінші жағдайда тумбасы жоқ үстелді икемді жылжымалы төрт дөңгелекті тумбамен жинақтауға болады, бұл тумбаны сол жаққа да, сондай-ақ оң жаққа да қоюға мүмкіндік береді.

Бұрыштық кеңселік үстелдер. Өзінің құралымдары бойынша бұрыштық үстелдер (үстелдің төменгі бөлігі) тік үстелдерге ұқсас, үстел бетінің нысаны мен қосымша тіректің болуымен ғана ерекшеленеді. Кеңсеге арналған бұрыштық үстелдер әдетте, жалғаспалы тумбаларсыз жасалады. Көбінесе осы үстелдерге үстелдің жалғасы сияқты болып көрінетін жалғаспалы тумбалар беріледі, тумба үшінші тірек болып табылатын үлгілер де жиі кездеседі. Бұрыштық кеңселік үстелдер өзінің пропорционалды еместігінен сол жақтық және оң жақтық деп бөлінеді. Сондықтан, тапсырыс беру кезінде бұрыштық үстелдердің тұрпатын бірден көрсету керек.

Қызметкерлерге арналған үстелдерді өздерінің дизайны бойынша тіректері және үстел беті сол АЖТ-дан жасалатын арзан үстелдерге және металл тіректі үстелдерге бөлуге болады.

Кеңселік үстелдерді мақсаты бойынша негізгі үш санатқа бөлуге болады, бұл басшыларға арналған үстелдер, қызметкерлерге арналған үстелдер және мәжіліс бөлмелерінде келіссөздерге және кеңестерге арналған үстелдер.

Кеңселік шкафтар. Кеңселік шкафтар бір-бірінен әртүрлі құрылмалармен, толықтырулармен және өзінің мақсаты бойынша ерекшеленеді. Оларды мақсаты бойынша басты екі тұрпатқа бөлуге болады – бұлар қызметкерлерге арналған жұмыс шкафтары мен сәндік шкафтар және басшыларға арналған қабырғалық шкафтар.

қызметкерлерге арналған шкафтардың мақсаты кеңседегі ағымдағы және жедел құжаттарды сақтау болып табылады. Кеңсе жиһаздарын әртүрлі өндірушілердің шкафтарының мөлшері мен құралымдары бір-бірінен сәл ерекшеленуі мүмкін. Мысалы, үстіңгі қақпағы фасадтың бетінде немесе фасадтың сыртында жасырылуы мүмкін. Құжаттарға арналған шкафтар ашық та (сөрелер), сондай-ақ толық немесе белгілі бір ұяшықтары (әдетте төменгі) жабық та болуы мүмкін.

Шкафтар немесе басшылардың кабинеттеріндегі қабырғалық шкафтардың ең бірінші кезекте сәндік бағасы бар. Әдетте, олар құжаттарды сақтау үшін емес, кабинетті сәндік безендіру үшін қолданылады.

Басшыға арналған шкафтарда кітаптар мен журналдардың жинақтары, ал ашық сөрелерде заттардың әртүрлі жинақтамалары сақталады. Сондықтан басшыларға арналған қабырғалық шкафтарды өндірушілердің барлығы дерлік әйнектелген қасбеттерді немесе ашық секцияларды көп пайдаланады.

Сабақты қорытындылау:Сұрақтар  мен жауаптар беру арқылы  жаңа сабақты қортындылау

Үй тапсырмасын беру:

7-сабақ №23сабақ

Сабақтың тақырыбы: Сымдарды ұштау,электротехникалық материалдармен жұмыс істеу. Электр тізбегін құру.

Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Оқушыларды электр тізбегінің негізгі элементтерімен таныстыру. Сызба бойынша шартты белгілерді оқи білуге үйрету.
Тәрбиелік: Электротехникалық жұмыстарды орындағанда ұқыптылыққа, жауапкершілікке тәрбиелеу.
Дамытушылық: Оқушылардың бойына еңбек дағдысын қалыптастыру. Қарапайым электр тізбегін жинай білуге, тұрмыстық электр құралдарын ақауларын жөндеуге дағдыландыру.
Сабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ.
Сабақтың типі: Аралас сабақ.
Сабақтың әдісі: Түсіндірме – практикалық
Сабаққа қолданылатын стратегиялық әдістер: Интерактивті әдістер, СТО әдістері
Көрнекілігі: слайдтар, ағаш, желім, ара, т.б.
Құралдары: ара, бұрандалы қысқыш, егеу, сүргі т.б.

Сабақтың барысы:
I. Ұйымдастыру кезеңі
1. Оқушылармен амандасу, түгендеу.
2. Сынып тазалығын тексеру.
3. Оқушы назарын сабаққа аудару.
«Өзіндік бағалау» әдісі:
Оқушылар берілген үй тапсырмасына өзінің дайындық деңгейін мұғалім сұрағына қол көтеру арқылы байқатады: Кім «беске» дайын? Кім «төртке» дайын? Кім «үшке» дайын? Кім мүлде дайын емес?
II. Үй тапсырмасын тексеру
Ток көзі. Электр өткізгіштер
III. Үй тапсырмасын бекіту
«Кім біледі?» ойыны. Шартты белгілер түрлерін слайд арқылы сұрау (8 шартты белгі) «беске» білетін оқушы 1 сұраққа жауап беріп, қалғаның оқушылардан «кім біледі?» деп сұрайды.
Электр схемасы дегеніміз?
«Иә, жоқ» ойыны

Темір тоқ өткізе ме?
Ауа тоқ өткізе ме?
Әйнек тоқ өткізе ме?
Пластмасса тоқ өткізе ме?
Мыс сым тоқ өткізе ме?
Ағаш тоқ өткізе ме?
Ылғал ағаш тоқ өткізе ме?
Резеңке тоқ өткізе ме?
Аллюминий тоқ өткізе ме?

IV. Жаңа сабақты даярлау. Жаңа сабақ
Электротехникалық материалдармен жұмыс
Электр аспаптарымен жұмыс істегенде, көптеген материалдарды пайдаланасыңдар. Олармен жұмыс істеу үшін арнайы аспаптар қолданылады.
Электр материалдарының қатарына электр сымы, түтікшелер, оқшаулағыш таспа, бау т.б. жататын болса, аспаптардың қатарына тістеуік, монтер пышағы, қысқаш, жұмыр қысқыш, бұрауыш т.б. жатады. Электр сымдарының ішкі қабаты мыс пен алюминийден, сыртқы қабаты тоқ өткізбейтін оқшаулағыштан жасалады.
Электр бауы иілгіш оқшаулағыш әзірленіп, тұрмыстық электр жабдықтары мен тоқ көзін жалғастырады. Ол екі немесе көп тоқ өткізгіштен тұрады. Сымдардың бәрі бір түтіктің ішінде орналасады. Оқшаулағыш таспалар мен түтіктер электр сымдарының жалғанған жерін оқшаулап тұрады.
Сымдарды кесу үшін тістеуікті қолданады. Оның сабы міндетті түрде оқшаулағышпен қапталады. Монтердің пышағы сымнан оқшаулағышты алып тастау үшін қажет. Пышақтың сабы пластмассадан немесе ағаштан жасалады. Қысқаштар электр сымдарын майыстыру немесе бұрау үшін қажет. Бұрауыштың көмегімен электр жабдықтарын құрастырады. Оның сабы да ағаштан немесе пластмассадан жасалған.

Электрмен жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік ережелері
1. Ұқыпты, тәртіпті, өте сақ болыңдар: мұғалімнің ауызша және жазбаша нұсқауларын бұлжытпай орындап отырыңдар.
2. Жұмыс орындарыңды мұғалімнің рұқсатынсыз тастап кетпеңдер.
3. Электр аспаптарын, материалдар мен жабдықтарды жұмыс орындарыңа мұғалім көрсеткен тәртіппен жайғастырып қойыңдар.
4. Тапсырманы орындауда қажетсіз заттарды жұмыс орнында ұстамаңдар.
5. Ток көздерін мұғалімнің рұқсатынсыз қоспаңдар.
6. электр тізбектерін құрастырғанда, ауыстырып қосу тетігін жалғастырғанда, жөндегенде, ток көзі ажырап тұруы керек.
7. электр тогы көзінде, сондай-ақ электр қондырғысының басқа бөліктерінде кернеудің бар-жоғын бақылау үшін арнайы бақылау шамын немесе кернеу көрсеткіш аспапты пайдалан.
8. Егер жұмысшы электр желісіне жабысып қалса, оны құтқаруы үшін, тіпті электр желісін шауып тастауға да болатынын білген жөн.
9. Резеңке қолғап пен резеңке етік кию ток соғудан сақтайтынын естен шығармаған жөн.
Сарамандық жұмыс
Жеке
Жұмыс киімін кию: фартук, жеңқап
Жұмысқа қажет материалдар: құрастыруға қажетті бұрауыш т.б. электр патрондары
Жұмыстың мақсаты: Тұрмыста қолданылатын электр шамы патроны құрылысымен танысып, оларды құрастырып үйрену
Патрондар электр шамдарын электр тізбегіне қосу үшін қажет. Олардың төбеге, бекітілген және асып койылатын бірнеше түрі бар. Патрондардың корпусы ток өткізбейтін материалдардан әзірленген. Оның ішкі бөлігінде екі түйіспелі бұрауышы болады, ол металл пластиналарға бекітіледі.
Патрондардың құрылысымен танысу үшін суретті пайдаланып, мынадай іс-амалдарды орындаңдар:
1. Электр патронының корпусынан қақпағын ажыратып алыңдар, оның фарфордан жасалған өзегін шығарыңдар.
2. Өзектің құрылысымен танысып, оның түйіспелерін, түйіспе бұрауыштарын табыңдар.
3. Сымдарды жалғайтын жерлерді біліп алыңдар.
4. Өзектің орнына қайта бекітіп, қақпағын жабыңдар.
5. Патрон қақпағын бекітіңдер.

V. Жаңа сабақты бекіту
«Жұбын тап»
Екі бағанда тұрған сөздердің жұбын табу.
Электр - үстелі
Қауіпсіздік - ережесі
Технологиялық - бұрау
Электротехникалық - материалдар
Жұмыс - материалдар
Технологиялық - карта
Сымды - таспа
Жұмыс - үстелі
Оқшаулағыш - пышағы
Сымды - бұрау
Электротехникалық - схемасы
Оқшаулауыш - таспа
Қауіпсіздік - элемент
Электр - схемасы
Гальваникалық - карта
Гальваникалық - элемент
Монтер - ережесі
Монтер - пышағы
VІ. Бағалау

VІІ. Үйге тапсырма беру
Түрлі электро шамдарының эскизін салып келу тапсырылады.

7-сынып №24сабақ

Сабақтың тақырыбы: Шығармашылық жобадегеніміз не? Шығармашылық жобаның негізгі кезеңдері. Жобаның

Сабақтың мақсаты: Шығармашылық жоба туралы және оның қоғамға пайдасы, туралы түсінік беру, ұғындыру.

I. Ұйымдастыру бөлімі:

1. II. Үй тапсырмасын сұрау: А) Шығармашылық жоба дегенді қалай түсінесің? Ә)Жобаға қандай тақырыптар алуға болады? Б) Жоба таңдағанда қойылатын талаптар.

III. Жаңа сабақты баяндау: Шығармашылық жоба – бұл мұғалімнің жетекшілігімен орындалатын қорытынды шығармашылық жұмыс. Жобаның қаншалықты орындалуы арқылы оқушылар сабақты қаншалықты игергені, білімдері байқалады. Бұл шығармашылық жұмысты технология пәні бойынша алған білімдерін қорытындылайтын бақылау жұмысы деуге де болады.

Адамның әдемілікке деген қызығушылығы адамзат пайда болғаннан бері бар.

Жоба таңдағанда қойылатын талаптар. Таңдаған затың өзіңе жақсы таныс, түсінікті, қызықты болуы тиіс. Таңдаған заттың тұрмыста пайдаланылатын орнын білу қажет. Ол сенің шығармашылығыңды көрсете ала ма? Осы затты жасау қолыңнан келе ме? Алға қойған міндетіңді орындай аласың ба? Таңдаған жобаңның күрделілігін, қанша еңбекті қажет ететінін білу керек.

Жоба жеке бөліктерден тұрады: суреттерден, қандай да бір бұйымдардан және тағамнан, киімді жобалау, моделдеу, қолөнер, интерьер т.б. Зерттеу нәтижесінде жоба экономикалық есепте шығарылады.

Жобаны орындау барысында оны бір оқушы немесе бірнеше оқушы бірігіп орындауға болады. Жобаны бірнеше оқушы бірігіп орындағанда жұмысты мұғалім теңдей етіп бөліп береді.

Ұйымдастыру және дайындық кезеңі. Жобаның орындалу барысы. Шығармашылық жобаны бастамас бұрын жұмыс барысына көңіл бөлуді қажет ететін жайттарды сұлба түрінде жасап алған дұрыс.

Жоба қорғауға қажетті құрал – жабдықтар мен бұйымдар. Тігін машинасы, инелер, қайшы, қалам, милиметрлік қағаз, оймақ, үтік, кергіш

Қорытынды саты

1. 1. Жоба қорғау. Шығармашылық жобаны қорғағанда оқушы орындалған жобамен кластастарын таныстырып немесе дайындаған бұйымын көрсетіп шығады. Неліктен осы жобаны таңдағаны туралы, сондай – ақ жобаны орындауға қойған мақсат пен міндеттері туралы айтып береді. Жобаны орындау барысында қолданылған құралдар мен амал – тәсілдер, қосымша әдебиеттер: Таңдап алған бұйымы туралы, оның жеке сәнге айналғаны, ерекшелігі туралы айтып береді. Таңдаған матаның қасиеті, оның осы бұйымға, оның пішініне сәйкестігі, түстер үйлесімділігі: бұйымның жағымды және жағымсыз жақтарын, бұйымды өңдеу әдістерін көрсету.

Осы жобаны орындау барысында жинаған тәжірибесі мен кездескен қиындықтарды бөлісу: бұйымның өзіндік құнын жариялау, бұйымның дұрыс таңдалғанын, оның орындалуының мақсатқа сәикестігі.

1. 2. Сапасына қарай бағалау. Орындалған жобаға өздігінен баға беру, ойымен бөлісу және мұғалімнің бағалауы.

IY.   Бағалау.

Y.   Үйге тапсырма: Үйден таңдаған тақырыптарына мәнжазба жазып келу.

7-сынып №25сабақ

Сабақтың тақырыбы:Ш. жобаға жұмыс таңдау. Ағаш ж/е басқа материалдармен жұмыс істеу. (практика)

Мақсаты: Оқушыларымыздың білімі мен ойлау қабілетін ой ұшқырлығын анықтау.Білім деңгейін көтеру, жетілдіру, шығармашылық

белсенділіктерін арттыру.

Сабақтың барысы

Сайыс сабағымыз 5-кезеңнен тұрады:

Бәйге

Тіл өнер

Жеті жұмбақ

Тапқырлық

Жорға

1.Бәйге бөлімін бастаймыз. Бағалануы 10ұпай

Ағаш өнерімен айналысатын шебер? (Ұста)

Жасайтын нәрселердің түпкі нұсқасын ойша бейнелеу (Эскиз)

Ағашты қай бөлігінен шырпиды? (Жоғарғы)

Жер қыртысының ең үстіңгі қабаты (Топырақ)

Кереге мен шаңырақты бір-бірімен ұштастырып тұратын киіз үй бөлшегі (Уық)

Мақта қай талшыққа жатады? (Табиғи)

Саз балшықтан немесе алуан тастардан сомдау арқылы жасалған нәрсе? (Мүсін)

Ағаш кесу үшін пайдаланылатын құрал? (Бұрғы)

Темір өзектің бойына бұрама кесу (Ойма)

10. Өсімдік қай шаруашылықта өсіріледі? (ауыл шаруашылығы)

11. Өсіп тұрған ағаш неше бөліктен тұрады? (3 бөліктен)

12. Ағашқа белгі салу кезінде нені пайдаланған дұрыс? (Карандаш)

13. Зергерлік бұйымдарды ата? (алтын, күміс, сақина, сырға, білезік)

14. Өлшемнің неше есе үлкейтілгенін немесе кішірейтілгенін көрсететін мөлшер? (Масштаб)

15. Ағаш дінінің қабығын ашуға арналған пышақ? (Қосқолды пышақ)

16. Ағашты көркемдеп оятын құрал (Әртүрлі жүзді қашау)

Сайыскерлердің ұпай санын әділқазылар бағалайды.

2.Сайысымыздың келесі бөлімі «Тіл – өнер». Жарыстың шарты: мақал-мәтелдерде жасырылған сөзді, жұмбақтардың жауаптарын тауып, қазақ, орыс тілдеріне аудару керек. Әрбір жауап үшін 10 ұпай. Осы жарыста ұпайы аз 2 оқушы ойыннан шығады.

3.Жеті жұмбақ бөлімі

1.Спорт 10 ұпай. Серуен жорық деген не? (Саяхат)

2.Тарих 10 ұпай. Республиканың ең алғашқы астанасы? (Орынбор)

3.Биология 10 ұпай. Кемірушілер отрядына жататын сүтқоректі? (Тиін)

4.География. 20 ұпай. Ең алғаш глобус жасаған кім? (Неміс ғалымы Бехайм)

5.Әдебиет 20 ұпай. Қазақтың ұлы ақыны? (Абай)

6.Сурет 20 ұпай. Графика дегеніміз не? (Бір түсті бояу)

7.Математика 30 ұпай. Ауданның өлшем бірлігі (м2 )

8.Арнайы сұрақ 30 ұпай. Ағаш ұнтағы желімге араластырып, нығыздау арқылы шығатын материал? (ДВП, ДСП)

9.Өнер 30 ұпай. Киізден жасалған ыдыс салатын әшекейлі дорба? (Аяққап)

Әділқазылар алқасынан «Жеті жұмбақ» сайысының бағасын беруді сұраймыз. Ұпайы төмен екі оқушыға ойынға қатысып, өз білімін сынға алғаны үшін рахмет айтып қоштасамыз. Біздің келесі турымыз «Тапқырлық»

4. «Тапқырлық» жарысының шарты қағаздан ою ойып құрастыру. Бағалану 20 ұпай.

5.Жорға жарысы. Екі нұсқа (А және Б) бойынша сұрақтарға жауап беру.(Барлығы 20сұрақ)

Екі ойыншымыздың жауаптарын тыңдадыңыздар. «Жорға» сайысының бағасын берулеріңізді сұраймын.

- Осымен «ХХІ ғасыр жас технологі» атты сайысымыз мәреге жетті. Жеңімпаздарды марапаттау үшін сөзді әділқазылар алқасына береміз.

7-сынып №26сабақ

Сабақтың тақырыбы: Ағаштан бұйымдар жасаудың шығармашылық жобасы. (теория)

Экономикалық теория» курсын оқытуда СӨЖ формаларын кең қолдануға мүмкіндік бар:

оқытушымен берілген дәріс конспектісін меңгеру;

негізгі әдебиетпен семинар сабағына дайындалу;

нақты тақырып бойынша баяндама жасау;

эссе, баяндама, рефератқа өзара сын-пікір жасау;

есептер шығару;

статистикалық мәліметтерді талдау;

курс терминдері бойынша глоссарий және сөзжұмбақ жасау;

топтық жобаларға қатысу;

таңдалынған тақырыпқа презентация жасау;

тақырып бойынша кіріспе дайындау және т.б

Өткен материалдарды пысықтау. Өткен дәріс материалдарын пысықтау өзіндік жұмыстың ең маңыздысы.

Өткен материалдар терең талданса, басқа өзіндік жұмыстар жеңіл орындалады. Үнемі және жүйелі түрде өткен материалдарды пысықтап отыру, алдағы уақытта берілетін материалдарды жақсы түсінуге мүмкіндік береді.

Өткен материалдарды пысықтау үшін қажетті жайлар:

дәріс конспектісінің болуы;

курс бағдарламасының болуы;

ұсынылған әдебиеттердің қолда болуы (оқулық, есептер жинағы).

Жұмыс әдістері:

дәріс материалын жете түсіну;

конспект жасауда әдебиеттерге сілтеу жасау және қажетті толықтырулар, қажет болса түзетулер енгізіп отыру;

әр тақырыппен жұмыс материалды жете түсініп, еске сақталғанша жалғасу керек;

тақырыппен жұмыс, әдебиеттер мен оқулықтарда берілетін мысалдар мен есептерді шешу әдістерін меңгерген жағдайда ғана аяқталуы қажет;

түсінбеген сұрақтар болса, келесі дәрісте оқытушымен бірге талқылау қажет.

Есептерді шығару. Есептерді шығару әдісі:

есептерді шешу үшін берілген тақырып бойынша дәрістік материалды толық білу керек;

есеп шартын мұқият оқып шығу;

шешу жоспарын ойластыру;

есепті шығаруға қажетті формулаларды анықтау;

формула құрамындағы шамалар мәніне назар аудару;

алдымен жалпы түрде шешу, сонан кейін сандық мәндерін формуламен есептеу;

аралық және соңғы шешім нәтижелердің өлшем бірліктерін көрсету;

шешімнің дұрыстығына талдау жасау.

Коллоквиумға дайындық. Кейбір пәндер бойынша курстың теориялық бөлімі қандай деңгейде меңгерілгенін бағалау үшін коллоквиум өткізіледі. Сондықтан коллоквиумда қойылатын сұрақтар жауабын қайталап, пысықтау керек.

Бақылау жұмысына дайындық. Бақылау жұмысын өткізудің мақсаты:

студенттің ағымдағы үлгерімін тексеру;

топ студенттерінің дайындығын анықтау;

4

үлгерімі нашар студенттермен жұмыс әдістемесін ұйымдастыру;

Студент бақылау жұмысына дайындалуда:

бақылау жұмысының тақырыбын білуі;

берілген тақырып бойынша теориялық материалды, есепті шығару формулалары мен әдістерін қайталауы;

әдебиеттерді, практикалық сабақта шығарылған есептер мен мысалдарды қайталап, еске түсіруі қажет.

Егер студент үнемі жүйелі түрде өткен материалдарды пысықтап отырса, бақылау жұмысына дайындық ешқандай қиындық туғызбайды.

Жобаларды орындау. Жобаларды орындауда кафедрамен берілетін әдістемелік нұсқауларға сүйену қажет:

белгіленген уақыттан кеш қалмай орындау;

тапсырманы орындауда қиындықтар болса, тапсырмаға сай тақырыпты қайта оқып шығу.

қиындықтар болса, оқытушыдан кеңес алу;

алынған шешімдерді талдау;

тапсырманы қорғауға дайындықта, сол тақырыпқа сай теория негізін тексеріп және кейбір мәліметтер өзгере қалғанда, оның шешімін ойластырып қою.

тапсырманы орындауда қолданылатын әдісті жете түсіну;

тапсырма уақытында қорғалу қажет, кері жағдайда академиялық қарыз болып есептеледі.

Студенттің өзіндік жұмысына берілетін уақыт шектеулі, сондықтан алдын -ала орындау жоспарын жасап, өзіндік жұмыс әдістерін үйреніп, тәжірбиелерді меңгеру қажет және жұмысқа қабілеттілікті сақтау үшін демалыс уақытын дұрыс өткізген жөн. Сондықтан студенттің өзіндік жұмыс әдістерін үйренуіне кафедра мен әр оқытушының жауапкершілігі жоғары

7-сынып №27сабақ

Сабақтың тақырыбы:Ш.жобаға жұмыс таңдау. Ағаш ж/е басқа материалдармен жұмыс істеу.(практика)

Сабақтың мақсаты: Бүгінгі күннің қажеттілігі –кәсіпкерлікке, іскерлікке үйрету, оқушыларға ағаш материалдары негізінде бұйымдарды көркемдеп өңдеу арқылы эстетикалық талғамдарын дамыта отырып, бұйымды өтімді, тартымды жасауға үйрету

Сабақтың міндеттері:

Білімділігі: Қар күрейтін күрек жасау технологиясын білу, қауіпсіздік ережелерін сақтай отырып ағаш өңдейтін жұмыс үстелінде жұмыс жасау дағдыларын дамыту.

Дамытушылығы: Қар күрейтін күрек жасату арқылы бұйымды толық аяктауда өз бетінше композиция құруға мүмкіндік беру, ой- қиялын дамыту.

Тәрбиелігі: Оқушылардың эстетикалық талғамдарын, танымдық деңгейлерін көтеру.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ, сарамандық жұмыс.

Сабақта қолданылатын әдістер: Жұптасып және топпен жұмыс. Сызу, түсіндіру, салу, көрсету,таныстыру, сұрақ-жауап, проблемалық.

Сабақтың көрнекілігі: Күрек жасаудың технологиялық картасы, дайын бұйымдар, дайындамала

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгендеу, жұмыс орнын даярлау,

2. Жаңа сабақ.

Оқушыларға проблеманы болжау сұрақтарын қоямын.

1.Қыс мезгілінде жер үйде тұратын адамдар үшін қандай проблемалар кездеседі?( от жағу, қар күреу…)

2. Сендер ата-аналарыңа көмектесесіңдер ме?

3.Қар күреу үшін не керек? (қар күрейтін күрек)

4. Күректі қайдан аласыңдар? (магазиннен, базардан…)

5.Сендердің бойларыңа сай күрек кездесе ме?

6.Күректер қанша тұрады? (1000- 1500теңге)

Сонымен біз бүгін өз қолымызбен бойымызға сай, жеңіл,қар күрейтін күрек жасауды үйренеміз.

Мұндай күрек жасауға көп материал да қажет емес, мектеп шеберханасында оны жасауға керекті құрал жабдықтар да жеткілікті.

Бұйымның қызметі: ауланы қардан тазалау.

Қажет материалдар: ағаш, шебік (фанера), қаңылтыр, бұрама шегелер.

Ал бұйым төмендегі кестедегі талаптарға сай болу керек.

Қауіпсіз жасалатын

Бұйым мөлшері жас ерекшелігіне сай болу керек

Жасалуы қарапайым

Тез табылатын қымбат емес материалдардан

Ағаш күрек

Әдемі дизайн

Экономикалық шығын көп емес

Жасауға қажетті материалдар мен жабдықтар жеткілікті

Еңбек шығыны да көп емес

Қолдарыңа таратылған техникалық сызбасында барлық мәлімет көрсетілген. Жасалатын күрек бірнеше бөлшектен тұрады. Ал бұйым осы бөлшектерді құрастыру арқылы жасайды.

3. Сарамандық жұмыс

Оқушыларды 3 топқа бөліп, топтасып жұмыс жасауға шақырамын. Әр топқа жетекші бекітемін.Жетекшілерге сабақ соңында тобындағы оқушылардың жұмысқа қатысуын бағалайтыны ескертіледі.

Қолдарына техникалық сызбаларды таратып беремін.Оқушыларға техникалық сызбаға қарап күрек жасауға қажетті бөлшектерді жасап алу тапрсырылады.

Топ жетекшілері бөлшектер толық дайын екенін хабарлап, күрек құрастыруға арналған технологиялық картаны таратады. Карта бойынша күрек құрастырылады.

Оқушылардың білімін бағалау: Топ жетекшілерінің бағасын тыңдай келе ескерту, мадақтау айта отырып бағаланады.

Үйге тапсырма:

7-сынып №28сабақ

Сабақтың тақырыбы: Шығармашылық жобаны орындау

Мектепке дейінгі балалардың танымдық қызығушылығының өзіндік ерекшелігіне психологиялық - педагогикалық тұрғыда мынандай мазмұндық сипаттама береміз.

1. Ертегілер мектепке дейінгі балалардың танымдық қызығушылығын қалыптастыру механизмі. Бұл механизм психологтар белгілеген теория негізінде бірізділікте құрылған және сатылап жүзеге асады:

Жағымды эмоциялық көзқарас (ертегіге әуестік) → мазмұнды эмоциялық көзқарас (ертегімен әуестенуі) → тұрақты танымдық қызығушылық (ертегіге деген )

2. Ертегілердің педагогикалық жіктемесі. Бұл біріншіден, мектепке дейінгі балалардың танымдық қызығушылығын қалыптастырудағы мүмкіндіктерін анықтауға ықпал етеді; екіншіден, ертегілерді нақты өлшемдер бойынша сұрыптауға көмектеседі; үшіншіден, ертегілер құндылық көзқарасын бағдарлайды.

3. Мектепке дейінгі балалардың ертегіге деген қызығушылығын қалыптастыру моделі және оны жүзеге асыруда ықпал ететін педагогикалық шарттар. Модель құрылымы эмоционалдық, интеллектуалдық, еріктік компоненттер бірлігінде байқалады және нақты көрсеткіштер мен өлшемдер арқылы сипатталады.

Мектепке дейінгі балаларды тәрбиеші ертегі мазмұнын қай сабақпен байланыстырмасын оны саналы оймен түсіне білуге баулау қажет. Балада саналы ой түсінігі болу үшін оның белгілі бір деңгейде ертегілердің кейбір түрлерін білуі тиіс. Ертегіні саналы түсіну үшін:

- Математика сабағында ертегілердің балалардың жас шамасына сай түсіндірілуі керек;

- Математика сабағында ертегілерді қолдану барысында көрнекі құралдарды дұрыс пайдалана білу керек;

Қызығушылық - танымдық іс-әрекеттің қозғаушы күші. Балалардың танымдық қызығушылықтың көмегімен оқып үйрену барысында қабілеті ашылып, дарыны ұшталады,, өз күшіне, мүмкіндігіне сенім артады, дара тұлғалық сипаттарға ие бола бастайды.

Математика сабағындағы балалардың бойына қалыптастырудағы танымдық қызығушылық оқу-тәрбие үрдісінің барлық саласында көрініс табады. Қазіргі тәрбиелеп оқыту – ең көкейкесті проблемаларды , танымдық қызығушылық мәселелерін қарастырады. Оқу үрдісін белсенді түрде өткізу жолдары балалардың математика сабағына деген қызығушылығын , сол арқылы танымдық қызығушылықты дамытуды көздейді, сабақтың қай түрі болмасын қызығушылық пен уәждемелерге, яғни (МОТИВАЦИЯ) бағытталады. Танымдық қызығушылық мәселесі қазақ ойшылдары мен ағартушы педагогтардың да назарынан тыс қалмаған. Әл-Фараби: «Баланың рухани негізі түзу болса, оның тілегі, қалауы дұрыс болады. Оқып-үйрену нәтижесі шәкірттің ниетіне әсер етеді, көңіл қалауы болмақ» - деген екен.

Шығармашылық жұмысымды былай тұжырымдаймын.

Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың «Қазақстан-2030» бағдарламасында жан-жақты білімі бар, тез дамыған, дүние жүзіне әйгілі және сыйлы мемлекеттің патриоттарын тәрбиелеу ісін педагогтар қауымына жүктеген. Сол ауырда, жауапты істердің нәтижелі болуы әрине біздерге байланысты, сондықтан да әр педагог балаға білімді беріп қана қоймай, сол білімді баланың бойына сіңіру жолында, баланың білімге деген қызығушылықтарын оята отырып, оның бойындағы қабілеттерін аша білу керек деген екен. Осы шығармашылық жұмысымның нәтижесі, қорытындысы ретінде мынандай сабақ түрлерін ұсынамын:

7-сынып №29сабақ

Сабақтың тақырыбы:. Қауіпсіздік ережелері.(практика)

Білімділігі: Ағаш бетіне үш тіліп ою тәсілі мен үшқырлы ойық өрнек түсіруді меңгеру

Тәрбиелілігі: Оқушыларды ұқыптылыққа,тазалыққа, іскерлікке тәрбиелеу

Дамытушылығы: Оқушылардың қауіпсіздік ережесін тиімді пайдалану арқылы арнаулы пышақпен жұмыс

жасау қабілетін дамыту

Сабақ типі: Аралас сабақ

Сабақ әдісі: Түсіндірме – практикалық

Сабаққа қолданылатын стратегиялық әдістер: Топтастыру әдісі,СТО әдістері

Көрнекілігі: слайдтар, плакат, үлестірмелі карточкалар, ағаш бөліктер

Сабақ барысы

I Ұйымдастыру кезеңі

а) Сабаққа дайындық жүргізу

ә) Оқушыларды түгелдеу

б) Оқушы назарын сабаққа аудару

II Үй тапсырмасын тексеру

Оқушылар берілген үй тапсырмасына өзінің дайындық деңгейін мұғалім сұрағына қол көтеру арқылы байқатады: Кім «беске» дайын? Кім «төртке» дайын? Кім «үшке» дайын? Кім мүлде дайын емес?

Қойылған сұраққа беріліп жатқан оқушының жауабы кез келген жерінен тоқтатылып, ары қарай басқа оқушының жауап берілуі сұралады. Бұл әдіс оқушылардың зейінін аудару және байқағыштығын дамытуға пайдалы.

III Үй тапсырмасын бекіту

Қауіпсіздік ережелерін сұрау

IV Жаңа сабақты даярлау. Жаңа сабақ

Ағаш бетіне ою-өрнек түсіру

Ағаш материалының бетіне өрнекті арнаулы пышақпен орындайды. Мұндай жағдайда қажетті ережелерді бұлжытпай орындамасаң, қолыңды жарақаттап алуың мүмкін. Өйткені ою көбінесе қолдың күшімен ойылады. Сондықтан бос қолыңды пышақ жүзі жүретін бағытқа жақындатуға болмайды. Әдетте жүзі мұқалған құрал тайғыш келеді. Өйткені құрал жүзі тақтай бетіне қажетті тереңдікке түспесе, өрнек анық шықпайды. Артық күш салып жіберсең, пышақ көтеріліп немесе өрнек ізінен тайып, шығып кетеді.

Кез келген бұйымның өрнектерін оймас бұрын оны міндетті түрде тазалап алу керек. Бұйым талаптарға сай тазалағаннан кейін оған ойылатын өрнектер пішініне, құрылымына байланысты жоспарланады. Бұл талап алдын ала орындалмаса, яғни өрнектерді кесіп болғаннан кейін тазаласа, оның жиектерін, деңгейін бүлдіріп алуың мүмкін

Арнаулы пышақпен жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік ережелері

1. Арнаулы пышақты ағашқа терең қадама.

2. Жұмысты сабы мықты бекітілген, шытынап-жарылмаған, өткір арнаулы пышақпен істе.

3. Құрал-сайманың бүлінсе міндетті түрде ауыстырып ал және мұғалімге хабарла

4. Ойықтағы артық жаңқаны уақытылы алып тастап отыр.

5. Ұшы өткір пышақты қалтаңа салма.

6. Арнаулы пышақты ұстағанда, екінші қолың пышақ жүзінің кері бағытында болсын.

7. Пышақтың жүзін саусағынмен сипама.

8. Екінші кісіге пышақты сабы жағымен ұстат.

9. Екінші кісіге қарай пышақты сілтеме.

10. Пышақтың жүзін жоғары қаратып қойма.

11. Жұмыс кезінде пышақтың үстіне тым еңкейме. Денеңді тік ұстап жұмыс істе

Сергіту сәті

Оқушыларды екі топқа бөліп қағазға 1 минут ішінде ағашқа түсірілген өрнектер қандай затта кздесетінін жазу керек. Қай топ көп және дұрыс жазса, сол топ жеңімпаз болып есептелінеді.

V Жаңа сабақты бекіту

«Тақырыптардың түйісуі» ойыны:

Оқушылар топтарға бөлініп, өтілген материалдың мұғалім көрсеткен тақырыппен байланысатын тұстарын табады, мысалдар келтіріп, тапсырмалар құрастырады, сұрақтар дайындап, жорамалдар жасайды.

Оқушылардан бүгінгі сабақтан не түсінгендерін сұрау

VI Бағалау

VII Үйге тапсырма беру

7-сынып №30сабақ

Сабақтың тақырыбы:.Шығармашылық жобаны орындау жүйесі

- Проблеманы шешу;

- Үлгі тандау. Жасалатын бүйымның үлгі сұлбасын сызу, суретін салу;

- Материалдар мен керекті-құрал жабдықтар дайындау;

- Жұмыс орнын ұйымдастыру.

1. Техникалык кезең.

- Техникалық жұмыстарды орындау;

- Еңбек қауіпсіздік ережелерін сақтау, .

2. Қорытындылау кезеңі жүйелеу.

- Дайын бұйымды бағалау;

- Шикізат шығынын есептеу;

- Шығармашьшық жобаны қорғау.

4. Шығармашылық жобаға қойылатын негізгі талаптар.

- Өзіндік қызығушылығы;

- Әлеуметгік-экономикалық жағдайдың сәйкестігі, күрделілігі,

- Оқу кабинетінін материалдық техиикалық базасына сай болуы;

- Өзіндік кәсіптік айқьшдалуы;

- Өз мүмкіндігін ескеру;

- Өз өнімдерін іске асыру, тұтыну.

V. Жобаны жарнамалау.

- Өнім белгісі;

- Өндірістің аты;

- Бұйымның аты, қолдану;

- Жарнамалау.

VI. Шыгармашылык. жобаны қорғау

Оқушы өзінің дайындаған шығармашылық жобасын қорғап, жұмысын қортындылайды.

7 -сынып №31сабақ

Сабақтың тақырыбы:ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ЖОБАНЫ ЖАСАУ ЕРЕКШЕЛІКТЕР

Шығармашылық жоба - әр оқушының жыл бойы мұғалімнің көмегімен орындайтын ,өзіндік жұмысы, басқаша айтқанда, технология пәні бойынша жүргізілетін бақылау жұмысы. Әрине жасалатын жобаның сапасы сенің біліктілігіңе, технология пөнінен алған біліміңе, оқулықтағы материалды қалай меңгергеніңе тікелей байланысты.

Жоба әр түрлі бөлімдерден, арнайы сызбалардан, суреттерден, нобайлардан және жасалатын бүйымның технологиялық картасынан құралуы мүмкін. Ол бұйымды жасаған кезде есептер, экономикалық немесе экологиялық дәлелділік, түсінік ха'тт'ар да пайдаланылады.

Жобаның бірнеше нүсқасы болуы мүмкін. Мысалы, өте күрделі жобаны оқушының өзі ғана орындауы шарт емес. Сондықтан жобаның кейбір бөлігі дайын күйде берілсе, кейбір бөлімін оқушы мұғалімнің, ата-ананың т.б. көмегімен орындай алады. Егер бір күрделі жобаны бірнеше оқушы бірлесіп орындаса, әр оқушының үлесі алдын ала анықталуы қажет. Ол оқу жылының соңында өзінің орындаған шығармашылық жобасын оқушылардың және мұғалімнің алдында қорғайды.

Бұл жағдайда оқушы жобаны қалай дәлелдейді? Ол үшін әр оқушы өзінің жасайтын жұмысын таңдау қажет.

Сонымен, шығармашылық жоба бұл оқушының мұғалімнің басқарумен орындалған өзіндік шығармашылық (жоба) жұмысы.

Оның мақсаты: 1. Шығармашылық жоба барысында өз бетімен шығармашьшық жұмыс жүргізе білуге, ісксрлікке, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.

2. Күнделікті тұрмысқа қажетті сұраныс туғызатын, қазіргі заман талабына сай жаңа бұйым жасап шығару,

3. Ұмыт болған халкымыздың қолөнерін жандандыру. Оны жаңа дизайн талаптарына сай әсемдей білуге үйрету, тұтыну бүйымдарын еңбек объектісі ретінде пайдалана отырып, танып білу.

Шығармашылық жобаны орындау жүйесі /. ұйымдастыру, дайындык, кезеңі.

- Проблеманы шешу;

- Үлгі тандау. Жасалатын бүйымның үлгі сұлбасын сызу, суретін салу;

- Материалдар мен керекті-құрал жабдықтар дайындау;

- Жұмыс орнын ұйымдастыру.

V. Жобаны жарнамалау.

- Өнім белгісі;

- Өндірістің аты;

- Бұйымның аты, қолдану;

- Жарнамалау.

VI. Шыгармашылык. жобаны қорғау

Оқушы өзінің дайындаған шығармашылық жобасын қорғап, жұмысын қортындылайды

7-сынып № 32сабақ

Сабақтың тақырыбы:Жобаның бірнеше нұсқасы болуы мүмкін.

Мысалы, өте күрделі жобаны оқушының өзі ғана орындауы шарт емес. Сондықтан жобаның кейбір бөлігі дайын күйде берілсе, кейбір бөлімін оқушы мұғалімнің, ата-ананың көмегімен орындай алады. Егер бір күрделі жобаны бірнеше оқушы бірлесіп орындаса, әр оқушының үлесі алдын ала анықталуы қажет. Ол оқу жылының соңында өзінің орындаған шығармашылық жобасын оқушылардың және мұғалімнің алдында қорғайды .

Жобаны қорғау барысында қолданатын бұйымның ішінен қандай затты таңдап алу, ол бұйым қоғамға, өзіне достарына және ата-анасына қандай пайда келтіретіне ескеріледі.

Жобалау әдістемесінің талабы:

1. Міндетті түрде шешілетін мәселенің зерттемелік, ақпараттық, тәжірибелік болуы.

2. Жобаны орындау іс-әрекетті жобалаудан басталады

3. Әр жоба оқушыдан зерттеушілік жұмысы талап етеді. Сонымен, жобалау іс-әрекетінің ерекшелігі - ақпаратты іздеу болып табылады.

4. Жобаның шығуының ең соңғы сатысы - нәтиже:

5. Дайындалған жоба тапсырыс берушіге немесе қоғамдық өкілдікке көз жеткізуі керек.

Жобаның түрлері:

Шығармашылық жоба

Ақпараттық жоба

Рөлдік жоба

Тәжірибелі бағдарланған жоба

Зерттеу жобасы

Жобаның негізгі бөліктері:

1. Міндеттің қысқаша анықтамасы

а)берілген бұйым кімге арналған

б)арналған бұйымның қажеттілігі

2. Бұйымды дайындауға кіріспес бұрын

- нені міндетті түрде жобалау керек

- кімге арналған киім жобалау керек

3) Бұйымның дайындалуы. Кез-келген жағдайда жұмыстың мақсат, міндеттері оның басты бағытымен анықталады.

4) Бұйымды байқау және бағалау

Жобаның орындалу бірізділігі

1. Іздену кезеңі

2. Жобаның тақырыбын таңдау және жаңашылдыққа бет бұру

3. Жоба тақырыбы туралы ақпарат жинау

4. Жоба идеясы мен тақырыбы туралы сыныптастарымен және мұғалімдермен бірге талқылау

5. Жобаның тақырыбы мен идеясын бекіту

Сызбаны және технологиялық картаны дайындау

Шығармашылық жоба - әр оқушының жыл сайын мұғалімнің көмегімен орындайтын өзіндік жұмысы, басқаша айтқанда, технология пәні бойынша жүргізілген шығармашылық жұмыс.

Шығармашылық жобаның технология пәнінде алатын орны өте зор. Шығармашылық жоба арқылы оқушының ұлттық дүниетанымы, эстетикалық талғамы дамиды. Оқушылар санасына жас кезінен бастап еңбек етуінің қажеттілігін, маңыздылығын сіңіру, пайдалы іс жасауға, қандай іс болса да шын ниетпен және ұқыпты орындауға дағдыландырады.

Оқытудың осындай идеяларын ұстанған сабақтарда оқушылар өз ойларын еркін айтатын болғандықтан, оларда түрлі пікірлер пайда болады. Олардың қандай да болмасын мүмкін қате немесе шала ойларын шыдымдылықпен тыңдап, оқушыларды сенімділікке бастау мұғалімнің басты міндеті. Қолданбалы экономика мақсаттары:

- жеке меншік, баға белгілеу және бәсеке жүйесіне көп көңіл бөлу

- экономикалық заңдардың іскерлік шешімдерге әсерін анықтау:

- нарықтық экономикадағы үкімет ролін көрсету

- кәсіпкер мен тұтынушыларды этикалық нормалар мен ережелердің болу қажеттігін оқушылардың түсінісуіне көмектесу

- мамандықты, сонымен қатыр жеке экономика мәселелерін таңдауда оқушылардың өз мүмкіндіктерін ұсынады. Олар:

- оқу, хат және базалық білім

- Графиктер мен таблицаларды түсіну

- Алынған мәліметтерді зерттеу және талдау

- Кішігірім топтарда жұмыс істеу және оларды басқару және т. б.

Шығармашылық жобаны рәсімдеу:

1. Бастапқы бет

2. Мақсаты, міндеті, болжамы, күтілетін нәтижесі

3. Шығу тарихы

4. Жалпы эскизі

5. Нұсқау карта

6. Қажетті құрал-жабдықтар

7. Құны

Нақты тақырып төңірегінде оқушының алдында әр кезеңде мақсатқа қол жеткізудегі ұмтылыс нығая түспек. Шығармашылық жобаны іске асыру барысында қол жеткен жетістіктер:

- Сабақтан бос уақытта маңызды әлеуметтік шығармашылықпен айналысатын балалар санының өсуі

- Ата-аналардың өз балаларының іс-әрекеттерін ұйымдастыруға қатысуға қызығушылығының артуы

- Баланы шығармашылық жұмыс істеуге дағдыландыруға бағытталған әр іс-шараның тәрбиелік мақсаттарға жетуі.

- Ұйымдастырылған іс-шаралардың сапасы және жобаға қатысушылардың ынталандырылуы

Жобалау технологиясының негізінде –оқушылардың жұппен бірігіп немесе әр оқушы өзі дайындайтын шығармашылық жұмыстар жатыр.

Оқушылардың шығармашылық жоба жұмыстарын ұйымдастыруды жоспарлау және жоба жұмысының кезеңдері

Тірек сызба:

Жоба

Практикалық Теориялық

Бұйым Түсіндірме парақтары

Еңбек тәрбиесінің мазмұны мен жүйесі

Жас өспірімдерді еңбекке тәрбиелеудің жалпы міндеттері бірнеше жеке міндеттерді орындау арқылы іске асырылады. Олар білім алушыларды еңбекке практикалық тұрғыдан даярлау.

Білім алушының ынтасын және қабілетін дамыту еңбек тәрбиесіндегі жеке міндеттердің бірі. Халық шаруашылығында автоматтарды, компьютерлерді, т. б қолдану барлық мамандардан жоғары техникалық сауаттылығы талап етеді. Сондықтан оқыту идеялар. Саралап оқыту - оқушылардың туа біткен ақыл-ой қабілетінің жеке дамуының жан-жақтылығына негізделген білім беру жүйесі. Барлық педагогикалық жүйе құрам бөліктерінде инновация үрдісі іске асу үшін төмендегі дей жұмыстар істелу керек:

- Мұғалім мен оқушылар арасында тұлға аралық қатынас қалыптастыру

- Сабақ барысында сыйластық пен сенімнің жоғары деңгейімен ерекшеленетін бірлестік жұмыс әдісі қалыптасады.

- Оқушыларды ашық түрде пікір алысу мәдениетіне баулиды.

Жас ұрпақты еңбексүйгіштікке, іскерлікке баулу, әсіресе қазіргі кезде ауадай қажет. Оқушылардың қызығушылығын арттыру үшін сабақтарды түрлендіріп өткізу қажет. Ең бастысы оқушылардың сабақ үстінде шет қалмауы, берілген тапсырмамен айналысып отыруын қадағалау.

Жаңашыл әдістер мен жаңа технологияның білім берудегі жолдары мен әдіс-тәсілдері

Дамудың жаңа сатысында бағыт алған мектептің ең негізі өзегі мұғалімнің жеке басының ізденімпаздығы мен білімділігіне көп жағдай тәуелді. Жалпы пәндер бойынша В. Ф. Шаталовтың ұсынған әдісі бойынша трек-конспект, диаграмма, график, логикалық тірек-сызба арқылы теориялық материалдарды блокпен оқытып, дамыта оқыту технологиясы бойынша оқушылардың әр түрлі кезеңдерінде үздіксіз білім алуға жағдай жасап, оқыта отырып дамытуға, екіншіден өз бетінше білім жинақтауға шығармашылықпен жұмыс істеп өмірге бейімделуіне ықпал жасайды.

Жаңа технология жүйесінде проблемалық және іскерлік ойын арқылы оқытудың да маңызы зор. Оқушылар әр түрлі проблемаларды талдайды, оның шешу жолдарын іздестіреді. Мұндай сабақтар оқушылардың логикалық ойлау қабілетін дамытады, пәнге қызығуын арттырады, өмірде кездесетін түрлі қиындықтарды жеңуге тәрбиелейді. Іскерлік ойын сабақтарын өткізу технологиясы үш кезеңнен тұрады.

1-кезең: Дайындық (рөлдерді бөліп беру, оқушыларды топтарға бөлу, проблемаларын алдын-ала таныстыру, қажетті материалдарды жинау.

2-кезең:Ойын кезеңі

3-кезең:Қорытындылау

Іскерлік ойындардың дидактикалық, тәрбиелік, дамытушылық маңызы зор екенін ескерсек, ретіне қарай әр түрлі пәндерден дәстүрлі емес сабақ түрлерін көбірек өткізу қажет

Дәстүрлі емес сабақтардың психологиялық, педагогикалық ұйымдастыру және өткізу жолдарын жан-жақты зерттеп, оқушылармен өткізілетін сабақтар жүйесі жасалынуы қажет.

7-сынып №33сабақ

Сабақтың тақырыбы:Технология пәнінен жаңаша оқытудың әдіс-тәсілдері

Еңбек сабағында оқушылардың іске икемділігі мен іскерлігіне, өнерге, шеберлікке деген бейімділігін дамыта отырып қалыптастырамыз. Оқушылар отбасында да тұрмыстың әр түрлі өнімді еңбегіне қатысады. Баланың бойындағы сапалық қасиеттері, еңбекке қызығушылығы, табиғатты қорғауы, ұқыптылығы арқылы еңбек адамын көру. Қазіргі кезде білім беру кеңістігінде инновациялық үрдістердің бағыттарының бірі - мектепке бағдарлау болып табылады. Оқушылардың қызығушылықтары, қабілеттері толық ескеріліп, сол қажеттілікке сай тиімді жағдайлар жасалып, білім беріледі.

Оқыту мәселелерін бастамас бұрын, жас ұрпақты ұлттық рухта тәрбиелеуге ерекше мән беру керек.

Сабақ - оқыту мен тәрбиелеу үрдісінің негізгі формасы . Ендеше сабақтың мәнді өтуі мұғалімнің шеберлігіне байланысты. Инновация –оны жеке түсініп, оқу үрдісіне енгізу - оқушылардың саналы да сапалы білім алудың бірден бір шарты. Инновациялық әдіс-тәсілдерді енгізу жаңа білім берудің бірден бір шарты деп айттық. Саралап оқыту - оқушылардың туа біткен ақыл-ой қабілетінің жеке дамуының жан-жақтылығына негізделген білім беру жүйесі.

- оқытудың дәстүрлі емес сабақ түрлері мен жаңа әдіс-тәсілдерін қолдану

- сабақтарда пайдаланатын негізгі әдістер оқушылардың көңіл күйіне, ынтасына, қабілетіне қарай, топпен, жеке оқушылармен жұмыс істеу, ойын элементтерін пайдалану т. б.

Технология - пәні география, бейнелеу өнері, тарих, музыка пәндерімен тығыз байланысты. Электронды кәсіптік бағдарлау жүйесі - қазіргі заманға сай ақпараттық-коммуникациялық технология негізінде жасалып, оқушының өзіне қажетті мамандықты таңдап, оның ерекшеліктері жөнінде тұтас ақпаратты ұсына отырып, өз мүмкіндігі бойынша қалаған мамандығын анықтауға көмектеседі.

Оқушыларды кәсіптік бағдарлау ақпараттық үрдісі, ұдайы кәсіптік білім жөніндегі ақпараттарды талдауды және қорытындылауды қажет етеді. Бүгінгі еңбектің сипаты, мазмұны өзгеріп, жаңа талап пен міндеттерді қажет еткенімен, еңбекті құрмет тұту – халықтар дәстүрінде ежелден қалыптасқан.

Балаларды еңбекке тәрбиелеу - қол еңбегі сабағынан басталады. Адам баласы туа сала емес, көре-көре, жүре-жүре жетіледі. Бір адам еңбекке өте қабілетті болып өссе, енді бірі керісінше болады. Баланың жас шағында еңбек тәрбиесін дұрыс алуы немесе одан шет қалуы оның келешек өміріне үлкен әсер етеді.

Баланың еңбек тәрбиесін меңгеруі, қоғам үшін ғана емес, оның жеке басы, өз тіршілігі үшін де қажет. Еңбекке сүйетін адамның өмірінде реніш болмайды. Олар үнемі көтеріңкі көңіл-күйде жүреді.

Отбасына еңбек тәрбиесін жүргізгенде, баланы белгілі бір мамандыққа бейімдей даярлауды ескерген жөн .

Егер бала отбасында еңбек тәрбиесін дұрыс алып шықса, мектепке іскерлікке үйрену оңайға түседі. Өйткені, отбасында алған еңбек дағдылары балаға түрлі мамандықты үйренген кезде жәрдемдесіп, оны игеруді оңайлатып отырады.

Технология сабағында жобалау әдісін қолдану

Жоба - әр түрлі бөлімдерден арнайы сызбалардан, суреттерден, жасалатын бұйымның технологиялық картасынан құралуы мүмкін. Ол бұйымдарды жасаған кезде есеп, экономикалық немесе экологиялық дәлелді түсінік хаттар да пайдаланылады.

Жобаның бірнеше нұсқасы болуы мүмкін.

Мысалы, өте күрделі жобаны оқушының өзі ғана орындауы шарт емес. Сондықтан жобаның кейбір бөлігі дайын күйде берілсе, кейбір бөлімін оқушы мұғалімнің, ата-ананың көмегімен орындай алады. Егер бір күрделі жобаны бірнеше оқушы бірлесіп орындаса, әр оқушының үлесі алдын ала анықталуы қажет. Ол оқу жылының соңында өзінің орындаған шығармашылық жобасын оқушылардың және мұғалімнің алдында қорғайды .

Жобаны қорғау барысында қолданатын бұйымның ішінен қандай затты таңдап алу, ол бұйым қоғамға, өзіне достарына және ата-анасына қандай пайда келтіретіне ескеріледі.

Жобалау әдістемесінің талабы:

1. Міндетті түрде шешілетін мәселенің зерттемелік, ақпараттық, тәжірибелік болуы.

2. Жобаны орындау іс-әрекетті жобалаудан басталады

3. Әр жоба оқушыдан зерттеушілік жұмысы талап етеді. Сонымен, жобалау іс-әрекетінің ерекшелігі - ақпаратты іздеу болып табылады.

4. Жобаның шығуының ең соңғы сатысы - нәтиже:

5. Дайындалған жоба тапсырыс берушіге немесе қоғамдық өкілдікке көз жеткізуі керек.

Жобаның түрлері:

Шығармашылық жоба

Ақпараттық жоба

Рөлдік жоба

Тәжірибелі бағдарланған жоба

Зерттеу жобасы

Жобаның негізгі бөліктері:

1. Міндеттің қысқаша анықтамасы

а)берілген бұйым кімге арналған

б)арналған бұйымның қажеттілігі

2. Бұйымды дайындауға кіріспес бұрын

- нені міндетті түрде жобалау керек

- кімге арналған киім жобалау керек

3) Бұйымның дайындалуы. Кез-келген жағдайда жұмыстың мақсат, міндеттері оның басты бағытымен анықталады.

4) Бұйымды байқау және бағалау

Жобаның орындалу бірізділігі

1. Іздену кезеңі

2. Жобаның тақырыбын таңдау және жаңашылдыққа бет бұру

3. Жоба тақырыбы туралы ақпарат жинау

4. Жоба идеясы мен тақырыбы туралы сыныптастарымен және мұғалімдермен бірге талқылау

5. Жобаның тақырыбы мен идеясын бекіту

Сызбаны және технологиялық картаны дайындау

Шығармашылық жоба - әр оқушының жыл сайын мұғалімнің көмегімен орындайтын өзіндік жұмысы, басқаша айтқанда, технология пәні бойынша жүргізілген шығармашылық жұмыс.

Шығармашылық жобаның технология пәнінде алатын орны өте зор. Шығармашылық жоба арқылы оқушының ұлттық дүниетанымы, эстетикалық талғамы дамиды. Оқушылар санасына жас кезінен бастап еңбек етуінің қажеттілігін, маңыздылығын сіңіру, пайдалы іс жасауға, қандай іс болса да шын ниетпен және ұқыпты орындауға дағдыландырады.

Оқытудың осындай идеяларын ұстанған сабақтарда оқушылар өз ойларын еркін айтатын болғандықтан, оларда түрлі пікірлер пайда болады. Олардың қандай да болмасын мүмкін қате немесе шала ойларын шыдымдылықпен тыңдап, оқушыларды сенімділікке бастау мұғалімнің басты міндеті. Қолданбалы экономика мақсаттары:

- жеке меншік, баға белгілеу және бәсеке жүйесіне көп көңіл бөлу

- экономикалық заңдардың іскерлік шешімдерге әсерін анықтау:

- нарықтық экономикадағы үкімет ролін көрсету

- кәсіпкер мен тұтынушыларды этикалық нормалар мен ережелердің болу қажеттігін оқушылардың түсінісуіне көмектесу

- мамандықты, сонымен қатыр жеке экономика мәселелерін таңдауда оқушылардың өз мүмкіндіктерін ұсынады. Олар:

- оқу, хат және базалық білім

- Графиктер мен таблицаларды түсіну

- Алынған мәліметтерді зерттеу және талдау

- Кішігірім топтарда жұмыс істеу және оларды басқар

7 сынып № 34сабақ

Сабақтың тақырыбы: Шығармашылық жобаны қорғау.(практика)

Мақсаты: Шығармашылық жоба туралы білімдерін арттыра отырып, жоба жасау және оны қорғауды үйрету.

А. Оқушылардың шығармашылық қабілеттерін арттыру, өзінің қиялын, пікірін, көзқарасын қалыптастыра отырып, ой-өрісін дамыту.

Ә. Оқушының ізденімпаздығын, іскерлігін, шеберлігін, икемділігін арттыру, жоспар құруды үйрету алдына қойған мақсаттарына жету, қабілеттерін дамыту.

Б. Ептілікке, шыдамдылыққа, ұқыптылыққа, тазалыққа тәрбиелей отырып, оқушылардың эстетикалық талғамын арттыру.

Сабақтың түрі: Аралас.

Сабақта қолданатын әдістер: Мәтінмен жұмыс, «Әңгімелесу парағын» толтыру, кестелерді, схемаларды толтыру, топтастыру әдісі, тест, шығармашылық жобаны қорғау, ой-пікір алысу.

Сабаққа керекті құрал-жабдықтар, көрнекіліктер:

III. Шығармашылық жобаны қорғау:

1) Экономикалық есептер шығару.

2) Экологиялық дәлел.

3) Пайдалануы.

4) Жарнама жасау.

5) Пайдаланған әдебиеттер, сайттар, интернет.

10. «Ой-пікір алысу» парағын толтыру – 1 мин.

11. Қорытындылау – 1 мин.

12. Тапсырма беру