Химиялы? талшы?тардан то?ыл?ан маталар. Зертханалы?-сараманды? ж?мыс..

Утегенова Жанар Пермагалиевна

№46 орта мектепті? технология п?н м??алімі. Тараз ?аласы

Саба?ты? та?ырыбы. Химиялы? талшы?тардан то?ыл?ан маталар. Зертханалы?-сараманды? ж?мыс..

Ма?саты:

1.Білімділік: о?ушылар?а химиялы? талшы?тардан то?ыл?ан маталар туралы т?сінік беру.
2.Дамытушылы?:о?ушыларды? ой-?рісін дамыту.

3.Т?рбиелік: шеберлікке баулу, ?немділікке, тияна?тылы??а, ?демілікті с?йе білуге т?рбиелеу.

Саба?ты? типі: аралас саба?

Саба?ты? т?рі: жа?а білімді бекіту

Саба?ты? ?дісі: сараманды? ж?мыс, с?ра?- жауап, т?сіндіру

Болжамдан?ан н?тіжесі: о?ушылар талшы?тарды? ерешеліктер мен ?асиеттері туралы ж?не химиялы? талшы?тардан то?ыл?ан маталар туралы м?лімет біледі.

Саба?ты? к?рнекілігі: интерактивті та?та, мата ?иындылары, ине, жіп , ?айшы.

Саба?ты? жоспары

І. ?йымдастыру кезе?і:

1. О?ушыларды т?гендеу

2. Ж?мыс киімін тексеру саба??а назар аудару,

ІІ. ?ткен саба?ты ?айталау:

1.С?ра?-жауап

2.Ст. «Б??».Ізгілендіру диаграммасы

3.Ст « Топтастыру»

ІІІ. Жа?а саба?:

1. М??алімні? кіріспе с?зі

2.О?улы?пен ж?мыс.

3. Д?птермен ж?мыс.

І?.Жа?а саба?ты бекіту:

1. «?айсысы арты?» ойыны

2.Сараманды? ж?мыс

3.С?ра? - жауап

?. Саба?ты ?орытындылау ж?не о?ушылырды ба?алау.

1.Ст. «Б??». Ізгелендіру диаграммасы

2.О?ушыларды ба?алау

?І.?йге тапсырма.

?ІІ.Ж?мыс орнын жинастыру.

Саба?ты? ж?ру барысы

І.?йымдастыру кезе?і:

1. О?ушыларды т?гендеу

2.Ж?мыс киімін тексеру, саба??а назар аудару

ІІ.?ткен саба?ты ?айталау:

1.С?ра?-жауап

То?ыма маталар неден турады?

Талшы? ?алай болып келеді?

Химиялы? талшы? дегеніміз не?

Химия талшы?тар нешеге б?лінеді?

Химиялы? талшы?тарды алу ?шін ?ажетті шикізат т?рлері?
?андай талшы?тарды жасанды деп атайды?

2 Ст. «Б??».Ізгілендіру диаграммасы

Ізгілендіру диаграммасыны?( Не білдім?, Нені білгім келеді? ) с?ра?тарына жауап жаз?ызу.

Білемін

?йрендім

?йренгім келеді

3. Ст. «Топтастыру»

То?ыма талшы?тарды? топтастырылуы

ІІІ.Жа?а саба?:

М??алімні? кіріспе с?зі

Жасанды талшы?тар

Вискозалы Ацетатты

Сырт?ы т?рі ?демі, таби?и маталар?а ??сас келеді. ??і к??гірт немесе жылтырлау. Ма?та?а ?ара?анда ыл?алды жа?сы сі?іреді, біра? т?зімділігі жа?ынан тозу?а бейім. Вискозалы? талшы?тан айырмашылы?ы - шикізатты? сірке немесе к?кірт ?ыш?ылымен ??делуінде. Асетум латын тілінен аудар?анда – сірке ?ыш?ылы, сонды?тан талшы? ацетатты деп аталады.

Ацетатты талшы?тардан жасал?ан маталар таби?и жібекке ??сас, ?те ?демі, ?? жа?ы жылтырлау, созыл?ыш, ?ыртыстанбайды, пішінін жа?сы са?тайды. Ацетат ?атты ?ызу?а т?збейді, 210 С темп. б?рісіп ?алуы м?мкін.

Кемшілігі: ыл?алды жа?дайда беріктігін жо?алтады(50%); тез отырып, ?атты ?ыртыстанады Ыл?алды жа?дайда беріктігін жо?алтады; ауа?ткізгіштік ж?не ыл?алсі?іргіштік ?асиеті нашар

Синтетикалы? талшы?тар

полиамидті полиэфирлі полиакрилонитрилді

Капрон, дедерон, нейлон лавсан, полиэстер нитрон, акрил, эластан(лайкра)
Е? берік талшы?тар, ыл?ал к?йінде де беріктігін са?тайды. ?олмен сипа?анда ?аттылау, ?? жа?ы тегіс, беріктігі жо?ары, жуу?а т?зімді, ??і кетпейді, аз ?ыртыстанады, к?йе т?спейді, ?тектеуді ?ажет етпейді. Берік, ж?мса? ж?не иілмелі талшы?тар, ?ыртыстанбайды, оларды маталарды? беріктігі мен созыл?ышты?ын арттыру ?шін ?рт?рлі талшы?тармен жиі араластырады. Б?йымда?ы ?атпарлар жуу мен тазалаудан кейін де са?талады. Лавсан талшы?тарын таби?и талшы?тар?а (ж?н, ма?та, зы?ыр) ?осып, к?йлекке арнал?ан маталар,, трикотаж шы?арады Е? т?зімді, берік, жылы, ?лпілдек талшы?тар. Олардан жасал?ан маталар ж?нге ??сас, трикотаж б?йымдарын, иірілген жіп дайындау кезінде пайдаланылады. Ж?н, ма?та, вискоза?а ?осып к?йлектік ж?не костюмдік маталар ?зірленеді.

Капрон маталарды? кемшілігі: жо?ары температура?а т?збейді, сусымалылы?, сетінегіштік, ыл?алсі?іргіштік. Таза к?йінде лавсанды жіптер, техникалы? маталар, жасанды тері, кілем жасау ?шін ?олданады. Кемшілігі жо?ары температура?а т?збейді. Эластанды. к?бінесе бас?а талшы?тармен ?осып пайдаланылады. Денеге жабыстыра киетін шалбар, джинсы, трикотаж, ш?лы? жасау кезінде ?олданады.

2.О?улы?пен ж?мыс

Т?рлі талшы?тардан жасал?ан мата ?асиеттеріні? салыстырмалы сипаттамасы
?асиеттері

Беріктік

Отыруы

Ыл?алсі?іргіштік

Созылымдылы?

Жуылуы

1. Нейлон

1. Ж?н

1. Ма?та

1. Эластан

2.Полиэстер

2. Ма?та

2. Зы?ыр

2. Нейлон

2. Полиэстер

3. Зы?ыр

3. Жібек

3. Ж?н

3. Нейлон

4. Жібек

4. Вискоза

4. Жібек

4. Акрил

5. Ма?та

5. Ацетат

5. Ж?н

5. Полиэстер

5. Жібек

6. Акрил

6. Ацетат

6. Акрил

6. Ацетат

7. Вискоза

7. Нейлон

7. Вискоза

7. Зы?ыр

8. Ацетат

8. Акрил

8. Макта

8. Ма?та

9. Ж?н

9. Полиэстер

9. Вискоза

10. Эластан

10. Ж?н

І?.Жа?а саба?ты бекіту:

1 ?айсысы арты? ойыны ар?ылы о?ушыларды? жа?а саба?та ал?ан білімдерін тексеру:

–м?най, таск?мір,а?аш, таби?и газ

-нитрожібек, вискозалы жібек, ацетатты жібек, таби?и жібек

- капрон,зы?ыр, дедерон,нейлон.

-талшы? мата,жіп, ацетум

-жібек, ж?н, кремплен, ма?та

2. Сараманды? ж?мыс.

Материалдар мен ??ралдар: химиялы? талшы?тардан жасал?ан мата ?лгілері, ж?мыс?а ?ажетті ??ра?тар, ине, ?айшы, су ??йыл?ан ыдыс, о?улы?, д?птер.
Ж?мысты? орындалу реттілігі:
• Маталарды? ?лгісін ?арастыру. Сырт?ы т?рі бойынша аны?тау.
• ?рбір ?лгіні ?олмен ?ысып, матаны? ?ыртыстануын аны?тау.
• Инемен матаны? шетінен бірнеше жібін суырып, матаны? тар?атылу д?режесін аны?тау.
• Суыр?ан жіпті ?зіп беріктігін аны?тау.
• Мата ?лгілерін ыл?алдап, оларды? беріктігін ??ра? матаны? беріктігімен салыстыру.
• Ж?мысты? н?тижелері бойынша ?р о?ушы матаны? ?асиеттерін кестеге толтыру
Кесте

Мата ?асиеттері

?лгі номері

?ыртыстануы

Тар?атылуы

Беріктігі

Талшы? т?рі

3.С?ра?-жауап

1. Синтетикалы? маталар ?андай ?асиеттерге ие?
2. Жазды? к?йлектерге арнал?ан маталарды? ??рамы ?андай болуы керек?
3. Вискозалы? талшы?тардан жасал?ан маталарды? кемшіліктері?

?. Саба?ты ?орытындылау ж?не о?ушылырды ба?алау.

1. Ст. «Б??»Ізгілендіру диаграммасы

Ізгілендіру диаграммасыны?( Не білдім?, Нені білгім келеді? ) с?ра?тарына жауап жаз?ызу.

Білемін

?йрендім

?йренгім келеді

2.Кім тап?ыр ? ( танымды? тапсырмалар)

киім

к?ркі

жапыра?

адам

с?ні

ш?берек

а?аш

м?дениет

айнасы

бой?а

к?рік

тазалы?

киім

байлы?

астан

?онымды

денсаулы?

негізі

2. ?р о?ушыны? ж?мысын ба?алау

?І.?йге тапсырма.30-32 бет о?у,коллаж жасау.

?ІІ.Ж?мыс орнын жинау.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Химиялы? талшы?тардан то?ыл?ан маталар. Зертханалы?-сараманды? ж?мыс.. »

Утегенова Жанар Пермагалиевна

№46 орта мектептің технология пән мұғалімі. Тараз қаласы

Сабақтың тақырыбы. Химиялық талшықтардан тоқылған маталар. Зертханалық-сарамандық жұмыс..

Мақсаты:

1.Білімділік: оқушыларға химиялық талшықтардан тоқылған маталар туралы түсінік беру.
2.Дамытушылық:оқушылардың ой-өрісін дамыту.

3.Тәрбиелік: шеберлікке баулу, үнемділікке, тиянақтылыққа, әдемілікті сүйе білуге тәрбиелеу.

Сабақтың типі: аралас сабақ

Сабақтың түрі: жаңа білімді бекіту

Сабақтың әдісі: сарамандық жұмыс, сұрақ- жауап, түсіндіру

Болжамданған нәтіжесі: оқушылар талшықтардың ерешеліктер мен қасиеттері туралы және химиялық талшықтардан тоқылған маталар туралы мәлімет біледі.

Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, мата қиындылары, ине, жіп , қайшы.

Сабақтың жоспары

І. Ұйымдастыру кезеңі:

1. Оқушыларды түгендеу

2. Жұмыс киімін тексеру сабаққа назар аудару,

ІІ. Өткен сабақты қайталау:

1.Сұрақ-жауап

2.Ст. «БҮҮ».Ізгілендіру диаграммасы

3.Ст « Топтастыру»

ІІІ. Жаңа сабақ:

1. Мұғалімнің кіріспе сөзі

2.Оқулықпен жұмыс.

3. Дәптермен жұмыс.

ІҮ.Жаңа сабақты бекіту:

1. «Қайсысы артық» ойыны

2.Сарамандық жұмыс

3.Сұрақ - жауап

Ү. Сабақты қорытындылау және оқушылырды бағалау.

1.Ст. «БҮҮ». Ізгелендіру диаграммасы

2.Оқушыларды бағалау

ҮІ.Үйге тапсырма.

ҮІІ.Жұмыс орнын жинастыру.

Сабақтың жүру барысы

І.Ұйымдастыру кезеңі:

1. Оқушыларды түгендеу

2.Жұмыс киімін тексеру, сабаққа назар аудару

ІІ.Өткен сабақты қайталау:

1.Сұрақ-жауап

Тоқыма маталар неден турады?

Талшық қалай болып келеді?

Химиялық талшық дегеніміз не?

Химия талшықтар нешеге бөлінеді?

Химиялық талшықтарды алу үшін қажетті шикізат түрлері?
Қандай талшықтарды жасанды деп атайды?

2 Ст. «БҮҮ».Ізгілендіру диаграммасы

Ізгілендіру диаграммасының( Не білдім?, Нені білгім келеді? ) сұрақтарына жауап жазғызу.

Білемін

Үйрендім

Үйренгім келеді

3. Ст. «Топтастыру»

Тоқыма талшықтардың топтастырылуы

ІІІ.Жаңа сабақ:

Мұғалімнің кіріспе сөзі

Жасанды талшықтар

Вискозалы Ацетатты

Сыртқы түрі әдемі, табиғи маталарға ұқсас келеді. Өңі күңгірт немесе жылтырлау. Мақтаға қарағанда ылғалды жақсы сіңіреді, бірақ төзімділігі жағынан тозуға бейім. Вискозалық талшықтан айырмашылығы - шикізаттың сірке немесе күкірт қышқылымен өңделуінде. Асетум латын тілінен аударғанда – сірке қышқылы, сондықтан талшық ацетатты деп аталады.

Ацетатты талшықтардан жасалған маталар табиғи жібекке ұқсас, өте әдемі, өң жағы жылтырлау, созылғыш, қыртыстанбайды, пішінін жақсы сақтайды. Ацетат қатты қызуға төзбейді, 210 С темп. бүрісіп қалуы мүмкін.

Кемшілігі: ылғалды жағдайда беріктігін жоғалтады(50%); тез отырып, қатты қыртыстанады Ылғалды жағдайда беріктігін жоғалтады; ауаөткізгіштік және ылғалсіңіргіштік қасиеті нашар

Синтетикалық талшықтар

полиамидті полиэфирлі полиакрилонитрилді

Капрон, дедерон, нейлон лавсан, полиэстер нитрон, акрил, эластан(лайкра)
Ең берік талшықтар, ылғал күйінде де беріктігін сақтайды. Қолмен сипағанда қаттылау, өң жағы тегіс, беріктігі жоғары, жууға төзімді, өңі кетпейді, аз қыртыстанады, күйе түспейді, өтектеуді қажет етпейді. Берік, жұмсақ және иілмелі талшықтар, қыртыстанбайды, оларды маталардың беріктігі мен созылғыштығын арттыру үшін әртүрлі талшықтармен жиі араластырады. Бұйымдағы қатпарлар жуу мен тазалаудан кейін де сақталады. Лавсан талшықтарын табиғи талшықтарға (жүн, мақта, зығыр) қосып, көйлекке арналған маталар,, трикотаж шығарады Ең төзімді, берік, жылы, үлпілдек талшықтар. Олардан жасалған маталар жүнге ұқсас, трикотаж бұйымдарын, иірілген жіп дайындау кезінде пайдаланылады. Жүн, мақта, вискозаға қосып көйлектік және костюмдік маталар әзірленеді.

Капрон маталардың кемшілігі: жоғары температураға төзбейді, сусымалылық, сетінегіштік, ылғалсіңіргіштік. Таза күйінде лавсанды жіптер, техникалық маталар, жасанды тері, кілем жасау үшін қолданады. Кемшілігі жоғары температураға төзбейді. Эластанды. көбінесе басқа талшықтармен қосып пайдаланылады. Денеге жабыстыра киетін шалбар, джинсы, трикотаж, шұлық жасау кезінде қолданады.

2.Оқулықпен жұмыс

Түрлі талшықтардан жасалған мата қасиеттерінің салыстырмалы сипаттамасы
Қасиеттері

Беріктік	Отыруы	Ылғалсіңіргіштік	Созылымдылық	Жуылуы
1. Нейлон	1. Жүн	1. Мақта	1. Эластан	1. Эластан
2.Полиэстер	2. Мақта	2. Зығыр	2. Нейлон	2. Полиэстер
3. Зығыр	3. Зығыр	3. Жібек	3. Жүн	3. Нейлон
4. Жібек	4. Жібек	4. Вискоза	4. Жібек	4. Акрил
5. Мақта	5. Ацетат	5. Жүн	5. Полиэстер	5. Жібек
6. Акрил		6. Ацетат	6. Акрил	6. Ацетат
7. Вискоза		7. Нейлон	7. Вискоза	7. Зығыр
8. Ацетат		8. Акрил	8. Макта	8. Мақта
9. Жүн		9. Полиэстер		9. Вискоза
10. Эластан		10. Эластан		10. Жүн

ІҮ.Жаңа сабақты бекіту:

1 Қайсысы артық ойыны арқылы оқушылардың жаңа сабақта алған білімдерін тексеру:

–мұнай, таскөмір,ағаш, табиғи газ

-нитрожібек, вискозалы жібек, ацетатты жібек, табиғи жібек

- капрон,зығыр, дедерон,нейлон.

-талшық мата,жіп, ацетум

-жібек, жұн, кремплен, мақта

2. Сарамандық жұмыс.

Материалдар мен құралдар: химиялық талшықтардан жасалған мата үлгілері, жұмысқа қажетті құрақтар, ине, қайшы, су құйылған ыдыс, оқулық, дәптер.
Жұмыстың орындалу реттілігі:
• Маталардың үлгісін қарастыру. Сыртқы түрі бойынша анықтау.
• Әрбір үлгіні қолмен қысып, матаның қыртыстануын анықтау.
• Инемен матаның шетінен бірнеше жібін суырып, матаның тарқатылу дәрежесін анықтау.
• Суырған жіпті үзіп беріктігін анықтау.
• Мата үлгілерін ылғалдап, олардың беріктігін құрақ матаның беріктігімен салыстыру.
• Жұмыстың нәтижелері бойынша әр оқушы матаның қасиеттерін кестеге толтыру
Кесте

Мата қасиеттері	Үлгі номері
Мата қасиеттері	1	2	3	4
Қыртыстануы
Тарқатылуы
Беріктігі
Талшық түрі

3.Сұрақ-жауап

1. Синтетикалық маталар қандай қасиеттерге ие?
2. Жаздық көйлектерге арналған маталардың құрамы қандай болуы керек?
3. Вискозалық талшықтардан жасалған маталардың кемшіліктері?

Ү. Сабақты қорытындылау және оқушылырды бағалау.

1. Ст. «БҮҮ»Ізгілендіру диаграммасы

Ізгілендіру диаграммасының( Не білдім?, Нені білгім келеді? ) сұрақтарына жауап жазғызу.

Білемін

Үйрендім

Үйренгім келеді

2.Кім тапқыр ? ( танымдық тапсырмалар)

киім	көркі	жапырақ
адам	сәні	шүберек
ағаш	мәдениет	айнасы

бойға	көрік	тазалық
киім	байлық	астан
қонымды	денсаулық	негізі

2. Әр оқушының жұмысын бағалау

ҮІ.Үйге тапсырма.30-32 бет оқу,коллаж жасау.

ҮІІ.Жұмыс орнын жинау.

Ст. «БҮҮ»Ізгілендіру диаграммасы

Білемін

Үйрендім

Үйренгім келеді

Ст. «БҮҮ»Ізгілендіру диаграммасы

Білемін

Үйрендім

Үйренгім келеді

Мата қасиеттері	Үлгі номері
Мата қасиеттері	1	2	3	4
Қыртыстануы
Тарқатылуы
Беріктігі
Талшық түрі