Саба? та?ырыбы: ?а?аздан г?л т?рлерін жасау
Саба? ма?саты:
А) білімділік: о?ушылар?а ?а?аздан г?л т?рлерін жасау жолдарын ж?не ?дістерін ?йрете отырып шеберлік шы?армашылы? де?гейі ар?ылы ?семдік пен с?лулы?ты ба?алай білуге ?йрету.
?) дамытушылы?: О?ушыларды? шы?армашылы? ?абілеттерін, ?з бетімен ж?мыс жасау да?дыларын дамыту, о?ушыларды? ал?ан білімдерін ?мірде ?з бетінше ?олдана білуін ?ада?алау ж?не шы?армашылы? іскерліктерін арттыру
Б) т?рбиелік: о?ушыларды тал?аммен ж?мыс жасау?а, ептілікке, ??ыптылы??а, ?нерді с?юге, талмай е?бек етуге т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі: дамытушылы? саба?
Саба?ты? типі: д?ст?рлі емес
Саба?ты? ?дісі: баяндау, т?сіндіру, с?ра?-жауап, жа?а техникамен ж?мыс,
С?здік ж?мыс: оригами, киригами, кусудама
Саба? к?рнекілігі: ?р т?рлі техникамен жасал?ан г?лдер (квиллинг, оригами), плакат, с?ра? жасырыл?ан жапыра?тар, слайдтар, кітапшалар, буклеттер, технологиялы? карталар.
Саба??а ?ажетті ??рал-жабды?тар: т?рлі т?сті ?а?аздар, ?айшы, желім, ?арындаш, ?шіргіш, т. б
П?наралы? байланыс: бейнелеу, технология, ?сімдіктану, т. б
Саба? барысы:
І. ?йымдастыру кезе?і
1. о?ушыларды т?гендеу
2. сынып тазалы?ына назар аудару
3. ?ауіпсіздік ережелерін ?айталау
ІІ. ?ткен саба?ты пысы?тау
?ткен саба?ты «сар?ай?ан к?згі жапыра?тарды себетке жинау ар?ылы» пысы?тайы?. Ол ?шін жапыра?шалар?а жасырыл?ан с?ра?тар?а жауап берейік.
1. Оригами дегеніміз не?
?а?азды б?ктеу ар?ылы б?йымдар жасауды оригами дейді
2. Квиллинг дегеніміз не?
Квиллинг ?а?азды ширату ар?ылы б?йымдар жасау
3. Дизайн дегеніміз не?
Дизайн дегеніміз кез келген б?йымны? жа?а ?лгісін жан-жа?ты ойластырып, заман талабына сай жасау деген с?з.
4. ?а?азды? отаны ?ай ел?
?ытай
5. ?ай ?асырда пайда болды?
?ІІ ?
6. Апликация деген не?
Жапсыру ар?ылы орындал?ан ж?мыстар
Енді жа?а саба??а к?шейік
ІІІ. Жа?а саба?:
Ата-бабамыз темірден т?йін т?йіп, жа??а?а жан бітірсе, шы?ыс Азия хал?ы ?арапайым ?а?азды ?алай пайдалану керектігін жа?сы біледі, оны? ?ыры мен сырын да жеткілікті ме?герген. ?а?аз жайында, ?а?азды? кереметі жайында с?з ?оз?а?анда, оны? Еуропа ж?ртшылы?ына да жат д?ние еместігін айта кеткен ж?н. ?йткені ?а?азды? отаны саналатын ?ытай – Азия елдерімен ?атар алыста жат?ан еуропалы?тар да ?арапайым ?а?азды ?ол?нерде таптырмас материал ретінде ке?інен ?олданады.
?ытайлы? азамат Цай Лунь ?а?азды ойлап тап?анда ?андай ?лкен жа?алы? аш?анын, б?лкім, білмеген де болар?! Ол ал?аш а?ашты? ішкі бетінен алын?ан жа??аны ж??алап, т?рлі бейнелер салу?а пайдаланыпты. Осылайша, ?ытайлы?тар ж?н мен жібекті арзан ж?не ?олда бар материалмен – ?сімдік талшы?тары, т?т а?ашыны? ?абы?ы ж?не бамбук саба?тарымен алмастырды. М?лде жа?а материал – ?а?аз пайда болды. Ал оны? пайда болуы ресми т?рде б. э. д. 105 жыл деп саналады.
VII ?асырды? басында буддалы? монах Дан Хо Жапония?а жетіп, ?а?аз жасау ??пиясын ашады. Бастап?ы ?а?азды Жапонияда жібек талшы?тарыны? пілл?сінен алса, бертін келе ?ымбат шикізатты арзанымен алмастырып, бамбук саба?тары, а?аш ?абы?ы, кендір, ш?беректен ?а?аз алу технологиясы ?ол?а алынды. Ал ж?з жыл ?ткенде жапонды?тар ?здеріні? ?а?аздарын шы?арады, б?л сапасы жа?ынан ?ытай ?а?азынан да асып т?сті. Уа?ыт ?те келе ?а?аз Азия елдерінен со? арабтар?а, Батыс елдеріне жеткен.
?а?аз – біреулер ?шін тек жазу не сызу ??ралы болса, енді біреулер ?шін ?ол?нерде таптырмас материал екенін айтты?. ?а?аздан сан т?рлі д?ние жасау?а болады. ?а?азды? ?ыр-сырын білетіндер оны к?деге асыру жолдарын да жа?сы ме?герген. ?а?азды ?алай болса, солай тастамай, оны ?з орнымен ж?мсай білу – ?лкен ?нер. Ал оны керегіне жаратып, жа?а д?ние жасап шы?ару – на?ыз шеберлікті? белгісі.
?ол?нерді? квиллинг, киригами, оригами, скрапбукинг (а?ыл. scrapbooking – «??ра?кітап»), папье-маше (фр. papier mâché – шайнал?ан ?а?аз), аппликация (лат. аpplication – жал?ау, жабыстыру) сия?ты ж?не та?ы бас?а т?рлері д?л осы ?а?аз?а байланысты. Демек м?нда пайдаланылатын негізгі материал – ?арапайым ?а?аз.
?а?азды? ?ыр-сырын ?аны? білетіндерді? ?атары – ?ол?нерді? квиллинг деген т?рімен айналысатындар. ?а?азды жі?ішке ?рі ?зыншалап ?иып, оны шиыршы?тап (спираль т?різді), т?рлі форма?а келтіріп жа?а д?ние жасайтын ?ол?нерді квиллинг деп атайды. Шиыршы?тал?ан ?а?аздан ?демі г?лдерден бастап, сан т?рлі ою-?рнекті ?ажап д?ниелерді жасау?а болады. Тек ?иялы?ыз?а ерік беріп, жаны?ыз?а жа?ынды тани алса?ыз бол?аны.
Біреулер шиыршы?тал?ан ?а?аздан алуан т?рлі б?йымдар жасау орта ?асырларда Еуропа елдерінде дамы?ан десе, енді біреулер оны Таяу Шы?ыстан бастау ал?ан дегенді ал?а тартады. Сондай-а? б?л ?нерді? шы??ан жері – Ежелгі Египет дейтіндер де кездеседі. Дегенмен, б?л айтыл?андар?а ?арамастан, квиллингті? отаны негізінен О?т?стік Корея саналады. Б?гінде б?л елде ?а?аздан т?рлі б?йымдар жасаушыларды? ?лкен Ассоциациясы да ж?мыс істейді.
Сондай-а? шиыршы?тал?ан ?а?аздан жасал?ан ?демі г?лдер мен т?рлі ?рнектерді суреттер мен фотоальбомдарды с?ндеуге ке?інен ?олданады.
Г?л т?рлерін мынадай материалдардан жасау?а болады.
1. Т?рлі т?сті ?а?аздардан
2. Мата, был?ары, жіптерден
3. Таби?и материалдар я?ни кепкен ?сімдіктер мен д?нді да?ылдардан
1. «Г?л» туралы ма?ал-м?телдер:
?ыз ?ссе елді? к?ркі,
Г?л ?ссе жерді? к?ркі
Таулы жерді? суы ?демі,
Жары? жерді? г?лі ?демі
?р атаны? ?з ?лы бар,
?р б?таны? ?з г?лі бар.
?р г?лді? исі бас?а,
?р жерді? жынысы бас?а.
Бір г?л толып ашылады,
Бір г?л солып ашылады.
Г?л ашылмай б?лб?л сайрамас.
Г?лді г?л деме егер саба?ы болмаса.
Г?лді? тоны ?ыры? жамау, біра? исі бар.
Г?л ?айда болса к?белек сонда.
Г?л ?мір ?ызы?ы.
Г?л ?ссе жерді? к?ркі,
?ыз ?ссе елді? к?ркі.
Г?л саба?ымен ?адірлі,
Ас таба?ымен ?адірлі.
Г?лсіз болса жер м??ды,
К?лкісіз болса ел м??ды.
Г?лсіз б?лб?л ?нсіз.
Г?лсіз жапыра? т?л,
К?ксіз топыра? т?л.
Г?л табылады, мал сатылады.
Г?лші бір г?л ?сіргенше ж?з тікенні? уын ж?тады.
Дала к?ркі — г?л,
Ана к?ркі — ?л.
Дала г?лімен ?адірлі,
?йел ?лымен ?адірлі.
?ыз халы?ты? г?лі,
?ле? сауы?ты? г?лі.
?кісіз ?ыз болмас,
Тікенсіз г?л болмас.
2. Адас?ан ??ралдар
?алам --- біріктіреді
?айшы --- ?шіреді
?шіргіш -- ?лшейді
Желім --- жазады
Сыз?ыш --- ?ияды
Ж?мыс?а ?ойылатын талаптар:
1. ж?мыс барысында ?ауіпсіздік ережелерін естен шы?армау
2. ж?мысты технологиялы? н?с?ау картаны к?мегімен орындау.
Технологиялы? н?с?ау к?мегімен ж?мысты орындау.
1. ?а?азды б?ктеу ар?ылы, я?ни оригами техникасы бойынша «?ыз?алда?» г?лін ??растырамыз.
Г?л
1. Т?рлі – т?сті ?а?аздарды шаршы пішінді етіп ?иып аламыз.
2. 2. ?а?азды диагональ бойымен б?ктейміз.
3. ?шб?рышты ?а?азды? т?бесіне ?арай екі б?йір ?абыр?аларын б?ктейміз. Содан кейін б?ктелген б?лігін ?айта кері б?ктейміз.
4. Б?ктелген буынны? арасын ашып, суреттегідей ?алып?а келтіреміз.
5. ?а?азды? кіші ?шын ішке ?айырып, ?айта б?ктеуіміз керек.
6. Ендігі де б?ктелген б?ліктерді желімдеп, ?осамыз.
7. Осы б?ліктерді бір – бірімен желімдеп, ?демі г?л шы?арамыз. Ж?мыс ая?талды.
Сергіту с?ті
?олымызды жаяйы?,
?демі г?лге ??сайы?
Бір жабылып, ашылып,
Орнымыз?а ?онайы?.
2. ?а?азды жі?ішке етіп ?иып орау ар?ылы я?ни квиллинг техникасы бойынша «г?л» жасаймыз.
3. «Адас?ан ?ріптер» Ретсіз орналас?ан ?ріптерден термин, ма?ыналы с?з ??рау
Оригами --- имирога
Дизайн --- йаздин
Флористика -- фаткалроис
Апликация -- аялкипаца
Коллаж ---- олжакл
квиллинг -- нигклвли
4. ?орытынды. Г?лдерді толы? ая?тап, ше?бер ??рып бір-бірімізге жа?сы с?здер айтып г?лдерді сыйлаймыз.