Металл а?аш?а ?ара?анда ?атты зат боп есептеледі. Сонды?тан металдан б?йымдар жаса?ан кезде металды? ?асиеттерін білу керек.
Металдарда? механикалы? ?асиетіне: ?аттылы?ы, беріктігі,серпімділігі, иілгіштігі ж?не т?т?ырлы?ы жатады.
Металдарда? физикалы? ?асиетіне т?сі, ты?ызды?ы, бал?у температурасы ж?не ток ?ткізгіштігі жатады.
Металдарды? технологиялы? ?асиетіне созылымдылы?ы, ?а?тал?ышты?ы, с?йы??аа??ышты?ы, пісіруге икемділігі, ??делгіштігі, жемірілуге ж?не тозу?а т?зімділігі жатады. Б?гінгі саба?ымызда ж??а ?а?ылтырдан «Шыра?дан?ой?ыш» жасаймыз. Шыра?данды біздер тек ток болмай ?ал?анда ?ана емес, романтикалы? кеш ?йымдастыру ?шін де ?олданамыз. «Ту?ан к?н»,»Жа?а жыл», «Той», т.б. ХІХ ?асырда шыра?дан ?йді жары?тандыру ??ралы болды. Шыра?дан?ой?ыштар ?рт?рлі пішінді болады ж?не ?р т?рлі материалдан жасалады. Шыра?дан?ой?ышты? бір,екі,?ш м?йізді,?стелдік,?абыр?алы? бра типтес, шамдал типтес т?рлері болады.
ІV Сараманды? ж?мыс.
Біздер б?гін бір м?йізді ?а?ылтырдан жасалатын т?рін ?йренеміз. Шыра?дан?ой?ыш жасау ?шін, ?алы?ды?ы 2-3 мм жола? немесе таба? т?ріндегі ?а?ылтырды аламыз. Н?с?ау карта бойынша сызып белгілейміз, сызба бойымен ?иямыз. О?ан біз металл кесетін ?айшыны пайдаланамыз. Бір ??ла?ын іскенжеге ?ысып ?ойып кесеміз. Сол ?олымыз?а ?ол?ап киеміз, ?ауіпсіздік ережесін са?тау ?шін. Демек темір ?штары ?олды кесіп кетуі
м?мкін. Б?йым негізгі ?ш б?ліктен т?рады. Асты??ы б?лігі, ?сті?гі ыдысы ж?не біріктіруші б?ранда М3. Кесілген б?ліктерді н?с?аулы?та?ыдай майыстырып ??дейміз. ?сті?гі ж?не асты??ы б?ліктерді? ортасын тауып белгілеп, б?р?ымен диаметрі 3мм тесік тесеміз. Біріктіуші б?ранданы м?мкіндігінше ?зын ?ылып аламыз да арты? ?шын ?штап жібереміз. ?штал?ан арты? ?шына май шамды итеріп кіргізу ар?ылы бекітеміз. Дайын бол?ан б?йымды со??ы ??деуден ?ткізіп шеттерін егеумен егелейміз, лакпен ??дейміз. Сараманды? ж?мыс барысында о?ушыларды? ж?мыс т?сіліні? жал?асуы мен д?рыс орындалуын ба?ылау жасаймын. ?ателіктерін тауып т?зетемін, сергіту с?тіне ?ол?а гимнастикалы? жатты?улар орындатамын.
Сонымен, балалар б?гінгі саба?ымызда металдарды ??деу, металдарды? ?асиеттері, олармен ж?мыс т?сілдері, ??рал-саймандары ж?нінде біраз ма?л?мат алды?. О?ушыларды? ж?мыстарыны? сапасын тексеру ж?не кемшіліктерімен жетістіктерін айта отырып ба?алау ж?ргізіледі. Ж?мыс орнын жинастыру, ??ралдарды м??алімге тапсыру.
Сабақтың әдіс-тәсілдері: түсіндіру, сұрақ-жауап,сарамандық және өз бетімен жұмыс.
Сабақтың көрнекілігі: үлгі дайындама, құрал-саймандар, сызба суреттер, бұйымның дайын үлгісі, нұсқаулық карта.
Пәнаралық байланыс: сызу, бейнелеу өнері, химия.
Сабақтың барысы:
І Ұйымдастыру кезеңі.
Оқушылармен амандасу, сабаққа қатысуын және даярлығын тексеру, оқушыларға құрал-жабдықтарды тарату.
ІІ Өткен сабақты қайталау:
Металдың негізгі топтарын атаңдар.
Металмен жұмыс істеуге арналған құрал-саймандарды атаңдар.
Түсті металдарды атап өтіңдер.
ІІІ Жаңа сабақты түсіндіру.
Металл ағашқа қарағанда қатты зат боп есептеледі. Сондықтан металдан бұйымдар жасаған кезде металдың қасиеттерін білу керек.
Металдардаң механикалық қасиетіне: қаттылығы, беріктігі,серпімділігі, иілгіштігі және тұтқырлығы жатады.
Металдардаң физикалық қасиетіне түсі, тығыздығы, балқу температурасы және ток өткізгіштігі жатады.
Металдардың технологиялық қасиетіне созылымдылығы, қақталғыштығы, сұйыққааққыштығы, пісіруге икемділігі, өңделгіштігі, жемірілуге және тозуға төзімділігі жатады. Бүгінгі сабағымызда жұқа қаңылтырдан «Шырағданқойғыш» жасаймыз. Шырағданды біздер тек ток болмай қалғанда ғана емес, романтикалық кеш ұйымдастыру үшін де қолданамыз. «Туған күн»,»Жаңа жыл», «Той», т.б. ХІХ ғасырда шырағдан үйді жарықтандыру құралы болды. Шырағданқойғыштар әртүрлі пішінді болады және әр түрлі материалдан жасалады. Шырағданқойғыштың бір,екі,үш мүйізді,үстелдік,қабырғалық бра типтес, шамдал типтес түрлері болады.
ІV Сарамандық жұмыс.
Біздер бүгін бір мүйізді қаңылтырдан жасалатын түрін үйренеміз. Шырағданқойғыш жасау үшін, қалыңдығы 2-3 мм жолақ немесе табақ түріндегі қаңылтырды аламыз. Нұсқау карта бойынша сызып белгілейміз, сызба бойымен қиямыз. Оған біз металл кесетін қайшыны пайдаланамыз. Бір құлағын іскенжеге қысып қойып кесеміз. Сол қолымызға қолғап киеміз, қауіпсіздік ережесін сақтау үшін. Демек темір ұштары қолды кесіп кетуі
мүмкін. Бұйым негізгі үш бөліктен тұрады. Астыңғы бөлігі, үстіңгі ыдысы және біріктіруші бұранда М3. Кесілген бөліктерді нұсқаулықтағыдай майыстырып өңдейміз. Үстіңгі және астыңғы бөліктердің ортасын тауып белгілеп, бұрғымен диаметрі 3мм тесік тесеміз. Біріктіуші бұранданы мүмкіндігінше ұзын қылып аламыз да артық ұшын ұштап жібереміз. Ұшталған артық ұшына май шамды итеріп кіргізу арқылы бекітеміз. Дайын болған бұйымды соңғы өңдеуден өткізіп шеттерін егеумен егелейміз, лакпен өңдейміз. Сарамандық жұмыс барысында оқушылардың жұмыс тәсілінің жалғасуы мен дұрыс орындалуын бақылау жасаймын. Қателіктерін тауып түзетемін, сергіту сәтіне қолға гимнастикалық жаттығулар орындатамын.
V Сабақты бекіту.
Мұғалім оқушыларға сұрақтар қоя отыра, жұмыстың нәтижесін белгілейді. Шырағданқойғыш қандай металдан жасалған? Қандай құрал-саймандарды пайдаландыңдар? Неге шеттерін егеумен егелейміз? Егеуді қалай ұстаймыз? (Оқушылар сұраққа жауап берген соң сабақты қорытындылаймыз).
VІ Сабақты қорытындылау, бағалау.
Сонымен, балалар бүгінгі сабағымызда металдарды өңдеу, металдардың қасиеттері, олармен жұмыс тәсілдері, құрал-саймандары жөнінде біраз мағлұмат алдық. Оқушылардың жұмыстарының сапасын тексеру және кемшіліктерімен жетістіктерін айта отырып бағалау жүргізіледі. Жұмыс орнын жинастыру, құралдарды мұғалімге тапсыру.
