Бисерден б?йым жасау технологиясы

Бисерден б?йым жасау технологиясы

Жамбыл облысы,
Байза? ауданы, К?кбастау ауылы
Амангелді атында?ы орта мектебі технология п?ніні? м??алімі
Аюбаев Ж?мабай ?уанышбаевич

Саба?ты? ма?саты: О?ушылар?а монша?пен кестелеп то?уды ?йрете отырып, композициялы? панно жасау;
Білімділік ма?саты: О?ушыларды? монша? то?уда?ы білімін ж?йелендіру, шеберлік де?гейін арттыру ар?ылы ?семдік пен с?лулы?ты? ба?алай білуге ?йрету;
Дамытушылы? ма?саты:?з бетінше ж?мыс істеу да?дысын ?алыптастырып, шы?армашылы? ?абілетін дамыту
Т?рбиелік ма?саты: о?ушыларды т?зімділікке, ?демілікке т?рбиелеп, эстетикалы? тал?амын арттыру.
Саба?ты? т?рі: аралас, сараманды? саба?.
Саба?ты? ?дісі:с?ра?-жауап, т?сіндірмелі - иллюстрациялы?.
П?наралы? байланыс: биология - г?лдерді? т?рлері, ??рылысы, ; математика; бейнелеу ?нері - композиция ??ру, т?стерді та?дау; тарих - бисерді? пайда болу тарихы.
Саба?ты? к?рнекілігі:монша?тан жасал?ан б?йымдар ?лгілері, сызбалар, кітаптар, журналдар, плакат.
?ажетті ??рал-жабды?тар: ?р т?рлі су монша?тар, бисер, картон, сым темір, ?айшы, бисер салатын ыдыс.

Саба?ты? барысы:
1. ?йымдастыру кезе?і (о?ушылармен амандасу, саба??а дайынды?ын тексеру, о?ушыларды т?гендеу)
2. ?й тапсырмасын тексеру
3. Жа?а та?ырыпты жариялау, ма?саты мен міндеттерімен таныстыру
4. Жа?а та?ырыппен таныстыру, сумонша?пен (бисерлермен) г?л то?у.

Бисерді? шы?у тарихы:Бисер то?у ?нері ертеде ке?інен тарап, танылып келе жат?ан халы? шы?армашылы?ыны? ж?не ?шекей б?йымдар дайындауды? бір т?рі. Бисермен жай суреттерден бастап ?те к?рделі т?рлі-т?сті ж?мыстар жасау?а (то?у?а), ал?а, т?марша, шаш бу?ыш, сыр?а, білезік, белдік, с?мкелерді де ?шекейлеп то?у?а болады, сонымен ?атар ойынша?тар да то?у?а болады. ?олдан жасалатын бисер монша?тары Ресейде, шет елдерде ?те жо?ары ба?аланады. На? осы кезде халы? шы?армашылы?ыны? осы т?рі жа?а ?рлеу ?стінде, дамуды? сатысында.

Бисер то?у ?нері ?те н?зіктікті, ?демілікті, шыдамдылы?ты ж?не фантазия мен шеберлікті талап етеді. ?р адам бисер то?умен айналысуына болады. Схемамен ж?мыс істегенде есте са?тау ?абілеті жо?ары болып, т?стерді айыра білу керек. Барлы? ?ол?нер сия?ты, бисер то?уды? да тарихы бар. Бисерді? шы?у тарихы ?йнекті? пайда болуымен тікелей байланысты. Ал. ?йнекті? ?ашан пайда бол?анынан ?лі к?нге дейін дерек жо?. Дегенмен ?йнекті пайдалануды? е? ал?аш ??пиясын Финикия елі аш?ан деген а?ыз бар. Б?л а?ызда Финикиялы? к?пестер ?лемді ж?зіп ж?ріп Сирия?а то?талады. ?здеріне азы? дайындау
ма?сатымен от?а ?азан ?ою ?шін аралдан ?лкен таз іздейді. Ешн?рсе таппа?ан олар кемедегі селитраны? ?лкен б?лігін пайдаланады. Жалынны? ысты? температурасынан селитра еріп, ?зен ??мына араласып, с?йы? ?йнек болып а??ан екен. Осылай ма, жо? ?лде бас?а т?сілмен бе ?йнек д?ниеге келген. Біра? Финикиялы? к?пестер б?кіл Жерорта те?ізіні? хал?ына ?йнектен жасал?ан б?йымдарды сат?ан екен.

Кейбір деректер бойынша ?йнекті? Отаны ежелгі Египет бол?ан. ?йнектен жасал?ан монша?тар, амулет, ыдыс-ая?тар бізді? заманымыз?а дейін УІ ?асырды? ескерткіштерінен табыл?ан. ?йнекті масса?а, кобальт, мыс, марганец ?осу ар?ылы египеттіктер к?гілдір, жасыл, ал?ызыл т?сті ?йнек ал?ан, м?ндай ?шекейлерді еркектер де, ?йелдер де а? т?сті киімдермен та??ан деседі.

Е? ал?аш?ы «бисер» атауы д?л осы Египет елімен байланысты. Оны? атауы арабты? «Бусра» немесе «Бусер» деген с?зінен шы??ан, ма?ынасы «жал?ан маржан». Рим империясы Египет елін басып ал?анда ?йнек ?ндіру Рим еліне ?тіп, империя ??ла?аннан кейін Византия?а ?теді. Ал Константинопольді т?рік жауынгерлері жаулап ал?ан со?, ?йнек ?ндіруші шеберлер жан-жа??а тарап ?лемге бисер атауы м?лім бола бастады.

?азіргі кезде бисерден то?ыл?ан б?йымдар, жастар мен орта жаста?ы ?йелдерге арнал?ан с?ндік киімдерге жапсырыл?ан немесе т?рлі оюлармен ?шекейленген киімдер, ая? киімдерді, с?мкелер жиі кездестіруге болады. «?мір жасы» ?за? болу ?шін мы?ты болып келетін жібек жіппен лескімен орындалады. Бисермен ?аза?ты? ою-?рнектерін т?марша, ??іржиек, бойт?мар, сондай-а? ал?а, шашпау та?ы бас?а ?те с?нді ?шекейлер: сыр?алар, мойын?а та?атын ал?алар то?у ?те с?нді к?рінеді.

Жа?а с?здер:
Бисер - ?са? монша?тар?а берілетін жалпы т?сінік.
Стекулярус - ?зынды?ы 3мм т?тікше т?різдес сумонша?ты? т?рі.
Фурнитура - ?осымша к?мекші материалдар (т?йме, ілгек, жіптер, композиция)
Композиция - бірнеше затты? к?ркем жиынты?ы ж?не ??растыру

Ж?мыс орнын ?йымдастыру: Бисермен то?у ж?мысы ?ызы?ты, ?рі тез ж?руі ?шін тек ??рал-саймандарды? т?гел болуы ?ана емес, ж?мыс орны?ды ы??айлап алуда ма?ызды. ?сіресе ол жер бисерді орналастыру?а ы??айлы болуы керек. Ол ?шін бір бедерлі фланельді мата?а, т?рлі т?сті бисерлерді ?йіп ?ою керек. Кей жа?дайларда ?те тере? емес (5-10мм) т?релкеге сал?ан да ы??айлы, біра? ?р т?сті жеке т?релкеге сал?ан ж?н, не болмаса жа?таулары биік емес ?орапшалар пайдалану?а болады. бисермен ж?мыс істегенде, сонымен ?атар, ж?мыс істейтін орын жары?пен жа?сы ?амтамасыз етілуі керек. Болмаса к?зді ауыртып, жиі шаршау?а ?келіп со?тырады. К?зге демалыс беру ?шін ?р са?ат сайын 10-15 минут ?зіліс жасау ?ажет.

Сараманды? ж?мыс: Бисермен то?уды? ке? тарла?ан техникасы - параллельді то?у. Я?ни сым темір бисерді? ?уысынан параллельді ?теді. Берілген то?уды? негізгі ?дістерін ?арап к?рейік.

Техника ?ауіпсіздігі ережесін са?тау
«Себеттегі г?лдер» то?у ?шін ?ажетті заттар: себетке – ?о?ыр т?с, г?лдерге – к?к немесе сары т?сті монша?тар ?ажет. Суретте берілгендей себет то?имыз. То?уды т?п жа?ынан бастаймыз, я?ни сым темірді? бір ?шына ортасына бірінші ?атар?а 5 монша?, екінші ?атар?а 4 монша? екінші ?шымен бекітеміз. Сымны? екі жа? ?шынан жа?сылап тартып, с?лба бойынша жал?астырамыз. Модельді орындауда шалып то?у техникасы себетті то?у?а, параллель то?у техникасы – жапыра? ж?не г?л то?у?а пайдаланады.

Саба?ты бекіту:
Енді о?ушыларды? бисер туралы т?сініктерін т?жырымдап алу ?шін «?ажайып ?оржын» ойыны ойналады. Ойынны? шарты: ?оржыннан асы? алу ар?ылы с?ра?тар?а жауап беру.
1. Бисер дегеніміз не?
2. Монша? дегеніміз не?
3. Бисерді? стеклярустен ?андай айырмашылы?ы бар?
4. Бисермен ж?мыс істеу барысында ?андай техникалы? ?ауіпсіздік ережелерін са?тау керек? т. б.

?орытынды
?орыта келгенде, ж?мысты? (композицияны?) жасалуында біліктілікті, білімділікті, н?зіктілікті, ?демілікті, ?иял мен шеберлікті талап етілуін ?ада?алау.
О?ушыларды? ж?мысын ба?алау, ?йге тапсырма беру.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Бисерден б?йым жасау технологиясы »

Бисерден бұйым жасау технологиясы

Жамбыл облысы,
Байзақ ауданы, Көкбастау ауылы
Амангелді атындағы орта мектебі технология пәнінің мұғалімі
Аюбаев Жұмабай Қуанышбаевич

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға моншақпен кестелеп тоқуды үйрете отырып, композициялық панно жасау;
Білімділік мақсаты: Оқушылардың моншақ тоқудағы білімін жүйелендіру, шеберлік деңгейін арттыру арқылы әсемдік пен сұлулықтың бағалай білуге үйрету;
Дамытушылық мақсаты:өз бетінше жұмыс істеу дағдысын қалыптастырып, шығармашылық қабілетін дамыту
Тәрбиелік мақсаты: оқушыларды төзімділікке, әдемілікке тәрбиелеп, эстетикалық талғамын арттыру.
Сабақтың түрі: аралас, сарамандық сабақ.
Сабақтың әдісі:сұрақ-жауап, түсіндірмелі - иллюстрациялық.
Пәнаралық байланыс: биология - гүлдердің түрлері, құрылысы, ; математика; бейнелеу өнері - композиция құру, түстерді таңдау; тарих - бисердің пайда болу тарихы.
Сабақтың көрнекілігі:моншақтан жасалған бұйымдар үлгілері, сызбалар, кітаптар, журналдар, плакат.
Қажетті құрал-жабдықтар: әр түрлі су моншақтар, бисер, картон, сым темір, қайшы, бисер салатын ыдыс.

Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру кезеңі (оқушылармен амандасу, сабаққа дайындығын тексеру, оқушыларды түгендеу)
2. Үй тапсырмасын тексеру
3. Жаңа тақырыпты жариялау, мақсаты мен міндеттерімен таныстыру
4. Жаңа тақырыппен таныстыру, сумоншақпен (бисерлермен) гүл тоқу.

Бисердің шығу тарихы:Бисер тоқу өнері ертеде кеңінен тарап, танылып келе жатқан халық шығармашылығының және әшекей бұйымдар дайындаудың бір түрі. Бисермен жай суреттерден бастап өте күрделі түрлі-түсті жұмыстар жасауға (тоқуға), алқа, тұмарша, шаш буғыш, сырға, білезік, белдік, сөмкелерді де әшекейлеп тоқуға болады, сонымен қатар ойыншақтар да тоқуға болады. Қолдан жасалатын бисер моншақтары Ресейде, шет елдерде өте жоғары бағаланады. Нақ осы кезде халық шығармашылығының осы түрі жаңа өрлеу үстінде, дамудың сатысында.

Бисер тоқу өнері өте нәзіктікті, әдемілікті, шыдамдылықты және фантазия мен шеберлікті талап етеді. Әр адам бисер тоқумен айналысуына болады. Схемамен жұмыс істегенде есте сақтау қабілеті жоғары болып, түстерді айыра білу керек. Барлық қолөнер сияқты, бисер тоқудың да тарихы бар. Бисердің шығу тарихы әйнектің пайда болуымен тікелей байланысты. Ал. әйнектің қашан пайда болғанынан әлі күнге дейін дерек жоқ. Дегенмен әйнекті пайдаланудың ең алғаш құпиясын Финикия елі ашқан деген аңыз бар. Бұл аңызда Финикиялық көпестер әлемді жүзіп жүріп Сирияға тоқталады. Өздеріне азық дайындау
мақсатымен отқа қазан қою үшін аралдан үлкен таз іздейді. Ешнәрсе таппаған олар кемедегі селитраның үлкен бөлігін пайдаланады. Жалынның ыстық температурасынан селитра еріп, өзен құмына араласып, сұйық әйнек болып аққан екен. Осылай ма, жоқ әлде басқа тәсілмен бе әйнек дүниеге келген. Бірақ Финикиялық көпестер бүкіл Жерорта теңізінің халқына әйнектен жасалған бұйымдарды сатқан екен.

Кейбір деректер бойынша әйнектің Отаны ежелгі Египет болған. Әйнектен жасалған моншақтар, амулет, ыдыс-аяқтар біздің заманымызға дейін УІ ғасырдың ескерткіштерінен табылған. Әйнекті массаға, кобальт, мыс, марганец қосу арқылы египеттіктер көгілдір, жасыл, алқызыл түсті әйнек алған, мұндай әшекейлерді еркектер де, әйелдер де ақ түсті киімдермен таққан деседі.

Ең алғашқы «бисер» атауы дәл осы Египет елімен байланысты. Оның атауы арабтың «Бусра» немесе «Бусер» деген сөзінен шыққан, мағынасы «жалған маржан». Рим империясы Египет елін басып алғанда әйнек өндіру Рим еліне өтіп, империя құлағаннан кейін Византияға өтеді. Ал Константинопольді түрік жауынгерлері жаулап алған соң, әйнек өндіруші шеберлер жан-жаққа тарап әлемге бисер атауы мәлім бола бастады.

Қазіргі кезде бисерден тоқылған бұйымдар, жастар мен орта жастағы әйелдерге арналған сәндік киімдерге жапсырылған немесе түрлі оюлармен әшекейленген киімдер, аяқ киімдерді, сөмкелер жиі кездестіруге болады. «Өмір жасы» ұзақ болу үшін мықты болып келетін жібек жіппен лескімен орындалады. Бисермен қазақтың ою-өрнектерін тұмарша, өңіржиек, бойтұмар, сондай-ақ алқа, шашпау тағы басқа өте сәнді әшекейлер: сырғалар, мойынға тағатын алқалар тоқу өте сәнді көрінеді.

Жаңа сөздер:
Бисер - ұсақ моншақтарға берілетін жалпы түсінік.
Стекулярус - ұзындығы 3мм түтікше тәріздес сумоншақтың түрі.
Фурнитура - қосымша көмекші материалдар (түйме, ілгек, жіптер, композиция)
Композиция - бірнеше заттың көркем жиынтығы және құрастыру

Жұмыс орнын ұйымдастыру: Бисермен тоқу жұмысы қызықты, әрі тез жүруі үшін тек құрал-саймандардың түгел болуы ғана емес, жұмыс орныңды ыңғайлап алуда маңызды. Әсіресе ол жер бисерді орналастыруға ыңғайлы болуы керек. Ол үшін бір бедерлі фланельді матаға, түрлі түсті бисерлерді үйіп қою керек. Кей жағдайларда өте терең емес (5-10мм) тәрелкеге салған да ыңғайлы, бірақ әр түсті жеке тәрелкеге салған жөн, не болмаса жақтаулары биік емес қорапшалар пайдалануға болады. бисермен жұмыс істегенде, сонымен қатар, жұмыс істейтін орын жарықпен жақсы қамтамасыз етілуі керек. Болмаса көзді ауыртып, жиі шаршауға әкеліп соқтырады. Көзге демалыс беру үшін әр сағат сайын 10-15 минут үзіліс жасау қажет.

Сарамандық жұмыс: Бисермен тоқудың кең тарлаған техникасы - параллельді тоқу. Яғни сым темір бисердің қуысынан параллельді өтеді. Берілген тоқудың негізгі әдістерін қарап көрейік.

Техника қауіпсіздігі ережесін сақтау
«Себеттегі гүлдер» тоқу үшін қажетті заттар: себетке – қоңыр түс, гүлдерге – көк немесе сары түсті моншақтар қажет. Суретте берілгендей себет тоқимыз. Тоқуды түп жағынан бастаймыз, яғни сым темірдің бір ұшына ортасына бірінші қатарға 5 моншақ, екінші қатарға 4 моншақ екінші ұшымен бекітеміз. Сымның екі жақ ұшынан жақсылап тартып, сұлба бойынша жалғастырамыз. Модельді орындауда шалып тоқу техникасы себетті тоқуға, параллель тоқу техникасы – жапырақ және гүл тоқуға пайдаланады.

Сабақты бекіту:
Енді оқушылардың бисер туралы түсініктерін тұжырымдап алу үшін «Ғажайып қоржын» ойыны ойналады. Ойынның шарты: қоржыннан асық алу арқылы сұрақтарға жауап беру.
1. Бисер дегеніміз не?
2. Моншақ дегеніміз не?
3. Бисердің стеклярустен қандай айырмашылығы бар?
4. Бисермен жұмыс істеу барысында қандай техникалық қауіпсіздік ережелерін сақтау керек? т. б.

Қорытынды
Қорыта келгенде, жұмыстың (композицияның) жасалуында біліктілікті, білімділікті, нәзіктілікті, әдемілікті, қиял мен шеберлікті талап етілуін қадағалау.
Оқушылардың жұмысын бағалау, үйге тапсырма беру.