А?ашты к?ркемдеп оюды? т?рлері

Саба?ты?   ма?саты: О?ушылар?а  а?ашты  к?ркемдеп  ою  ?дістерін  ме?герту.

Дамытушылы?: О?ушыларды?  ?ол  икемділігін, іскерлігін, шеберлігін   ?алыптастыру, ??ыптылы??а, эстетикалы?  тал?ам?а  сай б?йымды  жасауды  ?йрету.

Т?рбиелік: О?ушыларды  ?немділікке, тияна?тылы??а, к?ркемдеп  оя  білуге  т?рбиелеу.

Саба?ты? ?дісі: т?сіндіру, к?рсету, практикалы? ж?мыс.

Саба?ты?  к?рнекілігі: о?улы?, дайын б?йымдар,пыша? т?рлері, дайын та?тайшалар, н?с?алар, плакаттар, ?ауіпсіздік  ережелері.

?ажетті  ??рал-жабды?тар:?арындаш, сыз?ыш, а?аш  материалдары, ою пыша?ы,  бал?а, ара, ?ашау, зімпара  ?а?азы, ?иыл?ан  ою  ?лгісі, лак  т.б.

Саба?ты?  барысы:

?йымдастыру  кезе?і

а) О?ушылармен с?лемдесу

?) Саба??а  дайынды?ын  ?ада?алап, ?ажетті  ??рал - жабды?тарын  тексеру.

б) ?ауіпсіздік ережелерін тексеру.

Жа?а  саба?ты т?сіндіру

О?ушылар, жер ж?зіндегі барлы? халы?тарда ою-?рнек ?нері к?не замандарда ?алыптасып, дамып, б?гінгі к?ндерге дейін ?з ?асиетін жо?алтпай,ірі м?дениет ?лгісі ретінде жа?сы са?тал?ан.Халы? арасында?ы шеберлер ою ар?ылы с?улетті ?имараттар мен ?ару-жара?ты, т.б. толып жат?ан т?рмыста т?тынатын, б?йымдарды м?нерлеп, ?шекейлеп отыр?ан.Ою с?зі латынны? ornamentum (орнамент) деген ма?ынаны білдіреді. Балалар, б?гінгі   саба?ымызда   а?ашты  оюды?   ж?не  а?аштардан   жасал?ан  б?йымдарды  к?ркемдеп  ??деуді?  алуан  т?рлі  жасалу  жолдарын  іс  ж?зінде  жасауды  ?йренеміз.А?аш шеберлері а?ашты? ерекшеліктерін, ?р а?аш?а т?н ?асиеттерін жа?сы білуі шарт.А?ашты?:?аттылы?ы,салма?ы,ты?ызды?ы,иілгіштігі,т?сі т.б. Ою  дегеніміз -  б?йым?а  т?сірілген  ?рнекті  пыша?пен  кесу  ар?ылы  ??деу  немесе  б?йымды  шабу  кезіндегі  ойып  ??деу  ж?мыстары.   

Бедерлеп  ою  деп  тегіс  та?таны?  бетіне  ?рнек  салуды, шы?ы??ы  етіп  жасауды  айтады.

Ж?мырлап  оюда  а?аштан  т?тас  шабылатын  келі, келсап, ая?  таба?, ожау  сия?ты  б?йымдарды  жасауды  айтады.  ?рнекті  оюды?  бірнеше  т?сілі  бар.   Соны?  бірі -  геометриялы?   бейнедегі   ?рнек. М?ндай  ?рнек  а?аш  бетінде  геометриялы?  сурет  салу  ар?ылы  жасалады.

Геометриялы?  оюлар – а?аш  оюды?  ке?  тара?ан  ж?не  ежелден  келе  жат?ан т?рі. ?шб?рыш,  шаршы, д??гелек  пішінді  геометриялы?  фигуралардан  т?ратын  ?рнектер  екі, ?ш  ж?не  т?рт  ?ырлы  ойы?тар  т?рінде  орындалады.

  Геометриялы? резьбаларды? базалы? элементтері: а-екі ?ырлы; б-?ш ?ырлы; в-т?рт ?ырлы; г-?исы? сызы?ты т?рінде.

Геометриялы?  оюларды?  элементтері.

     Геометриялы?  оюлар  пыша?, ?и?аш  ж?зді  ж?не  жартылай  д??гелек  ?ашаулармен  орындалатын  бірнеше  негізгі  элементтерден   ??рал?ан  ?р  т?рлі  комбинациядан  т?рады. Геометриялы?  оюларда?ы  е?  ?арапайым  элементтер тере?дігі  мен  ені  ?р  т?рлі, т?зу  ж?не  ?исы?  сызы?ты  екі  ?ырлы  ойы?тар. Геометриялы?  оюда  пішіні, ?лшемі  ж?не  орындалу  техникасы ?р  т?рлі  ?ш  ?ырлы  ойы?тар ( ?шб?рыш ) к?бірек  тарал?ан.

 Геометриялы? оюларды? техникалы? орындалуы.

2Екінші  т?сіл – ?рнекті  сал?анда, оны?  ізін  пыша?пен  тіліп, ?рнекті?  жиектерін  к?лбеулей  ж??алап  жонып  алады. 

        ?рнекті  та?тай  бетіне  к?шіруді?  ?дістері:

·     ?рнекті  та?тай  бетіні?  бір  шетінен  бастап  салу  ?дісі ;

·     ?рнекті  та?тай  бетіне  ортасынан  бастап  салу  ?дісі ;

·     Та?тайды?  бетіне  ?рнекті  тізбектей  салу  ?дісі.

 Геометриялы?  ?ш  ?ырлы  ойы?  ?рнекті  орындау  технологиясы :

·     а)Те?  б?йірлі  ?шб?рыштардан  ??рал?ан  ?рнекті?  т?бесін  ойы?ты?  т?біне  ?арата  ою ;

·     б)Шаршы  ішіндегі  те?  ?абыр?алы  ?шб?рыштарды?  т?белерін  ойы?ты?  ортасына  ?арай  тере?дете  ою

·     в)Те?  ?абыр?алы  ?шб?рыштарды?  табандарын  батыра  ою.             

А?ашты  ою  ар?ылы  б?йым  жасау  ?шін :

1.  Е?  алдымен  ою  ?лгісін  ?а?аз?а  салып  алып  ?ияды ;

2.  ?лгіні  а?аш  та?таны?   бетіне  к?шіреді ;

3.  Та?та?а  ?арындашты?   ізін  ?уалап, пыша?ты?  ж?зімен   ?рнекті   т?сіру  ?шін  ?ашауды  ж?дыры??а  тік  етіп  сы?ымдап  ?стап, ішке  ?арай  ны?ырлап  тартып  оюды ;

4.  Екінші  к?мекші  ?олы?  пыша?  ж?зіні?  кері  ба?ытында  болады ;

5.  Дайын  ?рнекті, б?йымды  тазалау, ?рлеу, лактау.

    О?ушылар   а?  ?а?аз?а  геометриялы?   ою-?рнектерді?  т?рлі  ?лгілерін  сызып, ?ию  ?дістерін   орындайды. Верстакта  а?ашты  ??деу  ж?мысы  ж?ргізіледі.

    О?ушы  а?ашты  арамен  кесу, т?рпімен  тегістеу, зімпарамен  тазалау, ?арындашпен  белгі  т?сіріліп, ойылатын  жерді?  бойымен  сызы?тар  ж?ргізіліп, ою пыша?ымен  кертіп ойылады, лакпен  ?рлеу  ж?мыстарын  ж?ргізіледі.Ж?мыс  орындау  кезінде   ?ауіпсіздік  ережелері   ?ата?  са?талуы  ?ажет.

1. А?ашты ?олмен ??деу кезіндегі ?ауіпсіздік ережелері

Ж?мыс?а дейін

1. Ж?мыс киімі?ді  киін (фартук, халат).
2. Ж?мыс?а ?ажетті ??рал- саймандары?ды т?гендеп, м??ият тексер

(верстакты? ?ыс?ыш ?ораптарын, тіреуішін т.б).

1. Ж?мыс орны?ды, саймандары?ды ережеге сай орналастыр.
2. Ж?мыс орны?да арты? ешн?рсе  т?рмасын.

Ж?мыс кезінде

1. Дайындаманы верстак?а мы?тап бекіт.
2. ?р амалды ?зіне тиісті сайманмен ат?ар. Саймандары? ?айрал?ан, ?рі т?т?асы жарылма?ан болсын.
3. Н?с?ау карта бойынша ?р амалдарды (кесу, жону, тесу, біріктіру т. б.) ?зіне тиісті ??ралдарды пайдаланып ат?ар.
4. Ж?мыс орны?ды ?рдайым тазалап отыр.
5. Ж?мыс кезінде ала?дама.
6. ??рал – сайманы? б?лінсе міндетті т?рде ауыстырып ал.

Ж?мыстан кейін

1. Жасап жат?ан б?йымы?ды, материалдарды кезекшіге немесе м??алімге тапсыр.
2. Ж?мыс орны?ды ретке келтір. ?олмен сыпыру?а, ауызбен ?рлеуге болмайды.
3. ?зі?ді ретке келтір.
4. Шеберханадан м??алімні?  р??сатымен шы?.

Саба?ты  ?орытындылау, талдау.

?йге  тапсырма : ?рнектерді  оюды   ая?тау.