Б?лме жа?дайында к?шет ?сіру

Сәуірдің жиырма төрті

Сынып жұмысы

Сабақтың тақырыбы:

Бөлме жағдайында көшет өсіру

Көкөністік дақылдардың түрлері, адам үшін

маңызы, Қазақстанда кездесетін түрлері,

жеміс-жидек дақылдары, оларды өсіріп

көбейту және бөлме өсімдіктері

туралы түсінік беру

Білімділік: Бөлме жағдайында көшет өсіру түсінігімен тансытыру. Көкөніс, жеміс – жидек дақылдарының топтары, бөлме өсімдіктерінің маңызын ұғындыру, алған білімдерін кеңейту, практикамен ұштастыру.

Дамытушылық: іскерлігін, ойлау қабілеттерін, танымдық белсенділіктерін, өз ойын анық, нақты жүйелі түрде жеткізе білуге үйрету. Өздігінен еңбек ету қабілеттерін дамыту. Оқулық мәтінімен жұмыс істеу іскерлігін дамыту. Әр түрлі сұрақтарға жауап ізденту арқылы ойланту. Көшетті отырғызуға үйрету.

Тәрбиелік: оқушыларды өзара топпен жұмыс істеу дағдысына, өзара көмекке, еңбек етуге тәрбиелеу. Өз пікірін айта отырып, басқалардың пікірін тыңдауға үйрету. Еңбексүйгештікке, еңбеккерлер еңбегін сыйлауға тәрбиелеу.

Қолданылатын әдіс-тәсілдер мен

стратегиялар: топтық жұмыс, әңгіме,

сұрақ – жауап, рефлексия

Көрнекіліктер : суреттер, сызбалар, диаграмма, кестелер, слайд, кеспе

қағаздар, тест, сөз жұмбақ.

Сабақтың құрылымы:

І. Ұйымдастыру

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

ІІІ. Жаңа білімді меңгерту

І. Тақырыпқа шолу

ІІ. Мағынаны тану

Оқулық мәтінімен жұмыс

ІІІ. Ой толғаныс сәті

І V . Дәптермен жұмыс, тест

V . Өзара топтық сайыс

V І.Сауалнамаға жауап беру

V ІІ.Бағалау

Қорытынды

Үйге тапсырма

Тақырыбы:

Бөлме жағдайында көшет өсіру.

Үй тапсырмасын сұрау.

1. Бір жылдық көкөніс дақылдарын атаңдар

2. Адам ағзасына қажетті дәрумендер нелерден алынады?

3.Көкөністер қандай топтарға бөлінеді?

4.Алқатұқымдастарға нелер жатады?

5. Бадамалы дақылдарға нелер жатады?

6. Тамыр жемістілерге нелер жатады?

7. Асқабақтұқымдастарға нелер жатады?

8. Дүнйежүзінде көкөністердің қанша түрі өсіріледі.

9. Қиярдың отаны қай жер?

10.Қияр құрамында қанша пайыз су бар?

11.Қияр сөзінің мағынасы қандай?

12. Қандай көкөністерді көшетінен өсіреді.

13. Қандай өсімдіктердің емдік қасиеті бар?

ОРАМЖАПЫРАҚ

ОРАМЖАПЫРАҚ

СӘБІЗ

ЕГІСТІКТЕГІ ҚАНТ

ҚЫЗЫЛШАСЫ

КАРТОП

ҚАНТ ҚЫЗЫЛШАСЫ

картоп

РАПС

РАПС

ЗӘЙТҮН

ЗӘЙТҮН АҒАШЫ

ҚЫША

Жеміс – жидек дақылдары :

Жеміс – жидек дақылдары: 6 топқа бөлінеді.

1.Шекілдеуік жемістер : алма, алмұрт, айва, долана. Еуропа, Азия, Солтүстік Америкада өсіріледі.

2.Сүйек жемістілер : шие, өрік, алхоры, шабдалы. Топырағы құнарлы жерде жақсы өседі.

3. Жаңғақ жемістілер : грек жаңғағы. Ағаш, бұта түрінде өседі.

4. Жидек дақылдары: бүлдірген, жүзім, таңқурай, қарақат, құлпынай. Бүлдіргеннің 25 іріктемесі бар. (“Аэлита”, “Героиня”, “Крымская”, “Кульвер”)

5. Цитрус дақылдары : апельсин, мандарин, лимон.

Үндістан, Қытай, Үндіқытайда таралған.Бұтақтары тікенді, жапырағы күрең жасыл болады.Жапырағынан эфир майы алынады.

6.Субтропиктік жемістер : құрма, ананас, банан, інжір. Тропиктік қоңыржай белдеуде өседі.

ШЕКІЛДЕУІК ЖЕМІСТЕР

АЛМА

АЛМА

АЛМҰРТ

АЙВА

СҮЙЕКТІ ЖЕМІСТЕР

ШИЕ

АЛХОРЫ

ШИЕ

ӨРІК

ӨРІК

ШАБДАЛЫ

ЖАҢҒАҚ ЖЕМІСТІЛЕР

ГРЕК ЖАҢҒАҒЫ

ЖЕРЖАҢҒАҚ, АРАХИС

ЖИДЕК ДАҚЫЛДАРЫ

ҚҰЛПЫНАЙ

БҮЛДІРГЕН

ТАҢҚУРАЙ

ТАҢҚУРАЙ

ҚАРАҚАТ

ЖҮЗІМ

ЦИТРУС ДАҚЫЛДАРЫ

АПЕЛЬСИН

ЛИМОН

МАНДАРИН

ГРЕЙПФРУКТ

СУБТРОПИКТІК ЖЕМІСТЕР

ҚҰРМА

БАНАН

АНАНАС

БӨЛМЕ ӨСІМДІКТЕРІ

АМАРИЛЛИС

АЛОЭ

АЛОЭ

БАЛЬЗАМИН

БЕГОНИЯ

АГАВА

ЖЕМІСТЕР ӘЛЕМІНДЕГІ ҒАЖАЙЫПТАР

СЕЙШЕЛЬ ПАЛЬМАСЫНЫҢ ЖЕМІСІ

ЖЕР АСТЫНДА ДАМИТЫН ЖЕМІС

ЖЕРЖАҢҒАҚ (арахис)

ЦИТРУС ДАҚЫЛДАРЫ

АПЕЛЬСИН

ЛИМОН

МАНДАРИН

ГРЕЙПФРУКТ

“ Ой толғаныс” кезеңі. Венн диаграммасын қолдану.

Көкөністер Ортақ қасиеттері Жеміс-жидектер

Сөзжұмбақ шешу

1.Крахмалды көкөніс не?

2. Қырыққабат, қияр, қызанақ нелер?

3. Қант алынатын көкөніс?

4. Көкөністің тағамдық және қандай маңызы бар?

5. Жәшіктерге нелер өсіреміз?

К

Ө

Ш

Е

Т

Тест сұрақтары

• Тамаққа қызылша, сәбіз, қырыққабат пайдаланасыңдарма?

А) үнемі-5 балл

Ә) кейде-2 балл

Б) ешқашан-0 балл

• Күніне неше рет тамақ ішесіңдер?

А) 4-5 рет-5 балл

Ә) 3 рет 3-балл

Б) 2 рет 0-балл

• Тамаққа пияз, сарымсақ, аскөк пайдаланасыңдарма?

А) Кейде, сорпаға, салатқа қосу-1 балл

Ә) Пияз бен сарымсақты ешқашан жемеймін-0 балл

Б) Барлығын күнделікті аздап пайдаланамын-5 балл

• Түнге қарай не жейсіңдер?

А) Гарнирмен ет-1 балл

Ә) Ботқа-3 балл

Б) Жегім келген нәрсені, қалаған уақытта жеймін-0 балл

• Тамаққа көкөністер мен жидектер пайдаланасыңдарма?

А) Күнделікті-5 балл

Ә) Аптасына 3 рет-3 балл

Б) 2 рет-0 балл

Бөлме жағдайында көшет өсіру.

(Жәшікте немесе құмырада өсіру әдісі)

Керекті құрал-жабдықтар; жәшіктер, ыдыстар, көкөніс тұқымдары, жұмсақ мата, қалақ, жұмыс дәптері, сызғыш т.б.

Көшетті өсіру, күту ретімен танысу.

Көшет өсіру реті

1.Тұқым өнгіштігін тексеру.

2. Арнайы ыдыста өсіру.

3. Тұқымды жәшікке немесе құмыраға егу.

4. Ылғалдылығын тексеру.

5. Көшетті суару.

6. Өсімдікті (көшетті) көшіріп отырғызу.

7. Көшеттің төзімділігін арттыру.

8. Көшетті топыраққа отырғызу.

• Тұқымдық өсімдік -қыстай сақталған,тұқым алу үшін егілген ауылшаруашылық өсімдіктерінің тұқымдық дақылы ( қырыққабат,сәбіз,қызылша )
• Қарашірік ( гумус ) – топырақтың құнарлы қабаты
• Тырма – жыртылған жерді қопсыту,тырмалау үшін қолданылатын ауылшаруашылық құралы
• Қопсытқыш – арамшөптерді жойып,қатар аралықты өңдеу үшін топырақтың беткі қабатын қопсытуға арналған ауылшаруашылық құралы
• Мелиорация – топырақ құнарлылығын арттыру мақсатында топырақ жағдайының қолайсыздығын жақсарту жөніндегі шаралар ( құрғату,суару,сусымалы құмды бекіту ) жүйесі

Тақырыпты бекітуге арналған викториналық сұрақтар

1 .Неліктен көзі нашар көретін адамдарға сәбіз жеу ұсынылады?

2 .Қызам не үшін пайдалы?

3 .Пиязбен қандай ауруларды емдейді?

4 .Сарымсақтың қандай емдік қасиеті бар?

5 .Ертеде асқазанмен ішекті жуу үшін қандай көкөніс пайдаланылады?

6 .Қандай өсімдіктің жапырағы шілтер тәрізді?

Аты-жөні

1.

Өз ойың

Не үйрендің?

2.

Нені білгің келеді?

3.

Сабақта не ұнады?

4.

5

Өзіңді бағала.

Қорытындылау. Оқушыларды бағалау.

Дәптерге өсімдіктің тамырланып өсуі туралы жазу