То?ыманы тарылту ж?не ке?ейту

К?ні:

Сыныбы: 9

Саба?ты? та?ырыбы: То?ыманы тарылту ж?не ке?ейту

Саба?ты? ма?саты:

Саба?ты? т?рі: Аралас

Саба?ты? ?дісі: Т?сіндіру, сараманды? ж?мыс, с?ра? - жауап

П?наралы? байланыс: алгебра

К?рнекілігі: Ілмек бізбен то?ыл?ан б?йымдар

??рал - саймандары: Ілмек біз, ?айшы, то?ыма жіптер

Саба? барысы

1. ?йымдастыру (О?ушылармен с?лемсу,??рал жабды?тарын тексеру,саба??а к??ілдерін аудару.)

2. ?й тапсырмасын тексеру

3.Жа?а саба??а кіріспе

То?у барсына ілмекті? болаттан, пластмассадан ж?не а?аштан жасалын?ан т?рлерін ж?не оларды? жіпті? жуан-жі?ішкелігіне с?йкес т?рлі н?мерлері пайдаланылады. Ілмекпен то?у ?шін кез келген жіпті пайдалану?а болады: ж?ннен, ма?тадан иірілген, жібек жіптер, синтетикалы? ж?не аралас жіптер. ?детте ?стіге киетін киімдерді бостау иірген, ал дастар?ан, салфетка, сумка сия?ты заттарды шира? иірілген жіппен то?иды. Б?лшектеріні? сырт?ы пішіні ?лгі мен есепке с?йкес шалуды (петель) ?осу, яки ?ыс?арту, сирек те жиі то?у (ілмек пен жіпті? диаметріне ?арай) ар?ылы жасалады.

4. Жа?а саба?

Ілмекпен то?уда?ы негізгі шалулар:Тізбек. ?ыс?а шалу. Жай шалу. Ны? шалу. Бос жіп ?осыл?ан шалу.

Тізбек (цепочка) бірнеше ?лпілдек шалудан жасал?ан тізбектер ал?аш?ы ?атар (немесе то?ылу?а тиіс бар б?йымны? бастап?ы негізі) болып саналады. Ілмекті? ?шына бір шалу жасайды да, жіпті ілмекке орап, ал?аш?ы шалуды? ортасынан ?ткізіп алады. Осылайша ?айталана береді.

?ыс?а шалу (полустолбик). Ілмекті тізбектегі 3-шалуды? алдынан артына ?арай ?ткізеді. Содан со? ілмекке жіпті орап, оны ілмектегі екі шалудан ?ткізіп алады. Жай шалу (столбик без накида). Ілмекті тізбектет 3-шалуды? алдынан кері ?арай ?ткізеді. Ілмекке жіпті орап, шалып алады, сонан со? жіпті та?ы орап, оны ілмектегі екі шалудан ?ткізіп алады.

Ны? шалу (прочный столбик). Ілмекті? сабына жіпті орап алып, ілмекті тізбекті? 3-шалуына алдынан артына ?арай ?ткізеді. Ілмекке жіпті орап шалып алады да, жіпті та?ы да орап, енді оны ілмектегі ?ш шалудан ?ткізіп алады.

Бос жіп ?осыл?ан шалу (столбик с накидами). Ба?ананы? (шалуды?) биіктігін к?теру ?шін оны бір не бірнеше бос жіп ?осып то?у керек. Ілмекке жіпті орап, б?рын?ы ?атарда?ы не тізбектегі 4-шалудан ?ткізеді де, о?ан ?айта жіп орап, 1 шалуды тартып шы?арады, жіпті ?айта орап, оны ілмектегі шалу мен бос жіптен (2 шалу) ?ткізеді, жіпті та?ы орап, оны да ілмектегі со??ы 2 шалудан ?ткізіп алады. 2 не 3, одан да к?п бос жіп ?осыл?ан ба?ана жасау ?шін со?ан с?йкес ілмекке 2 не 3 бос жіп ?осып шалу жасап отыру ?ажет, содан со? біртіндеп ілмекте 1 жіп ?ал?анша 2 жіптен ?осып то?и береді, ол ?шін ілмекті со?ан с?йкес 5-, 6-, 7- т. б. шалулардан ?ткізіп отырады. Ал ілмекті? ?шында ?р?ашан бір шалу ?алып отыру керек.

Бос жіп ?осыл?ан рельефті о? шалу (рельефный лицевой столбик с накидом). Ілмекті? сабына жіпті орап, ілмекті б?рын?ы ?атарда?ы шалуды? т?бін орай алды??ы жа?ынан ?ткізеді де, бір шалуды тартып шы?арады. Одан со? жіпті та?ы орап, оны ілмектегі шалу мен бос жіптен ?ткізеді, жіпті та?ы орап, оны ілмекте ?ал?ан 2 со??ы шалудан ?ткізеді.

Бос жіп ?осыл?ан рельефті теріс шалу (рельефный изнаночный столбик с накидом). Ілмекті? сабына жіпті орап, ілмекті б?рын?ы ?атарда?ы шалуды? т?біне орай сырт?ы жа?ынан ?ткізіп, 1 шалуды теріс жа?ынан тартып шы?арады, шалу мен бос жіптен ?ткізеді, жіпті та?ы орап, оны ілмекте ?ал?ан 2 со??ы шалудан ?ткізеді.

Т?ймеге арнал?ан ілгек.

К?лдене? ілгек - кезекті бірнеше шалуды (т?ймені? к?леміне ?арай) ?алдырып кетіп, оны? ?стіне бірнеше ?лпілдек шалу жасайды. Келесі ?атарда сол ?лпілдек шалуды? ?стінен жа?а шалулар жасап, то?уды жал?астыра береді.

Тігінен келетін ілгек - сол ілгек болатын жерге дейін то?ып, кері ?айтады. С?йтіп 3-5 ?атар ?рлі-берлі то?иды (т?ймені? к?леміне байланысты). Содан со? бас?а шума? жіптен жа?а?ы ілгек ?алатын жерді? келесі жа?ынан да жо?арыда?ыдай 3-5 ?атар то?иды. ?рі ?арай б?рін ?айта ?осып, то?уды жал?астырады.

5. Сараманды? ж?мыс. (?ауіпсіздік ережесін са?тау)

То?ыманы тарылту ж?не ке?ейту.

то?ыманы тарылту - то?ыманы? ортасынан не екі шетінен шалулар мен ?лпілдек шалуларды ?ыс?арту ар?ылы орындалады;
ке?ейту ?шін ?атар?а жа?а шалулар мен ?лпілдек шалулар ?осылады.

6. Саба?ты ?орыту с?ра?тары

1.Тізбек шалу ?ай кезде то?ылады?

2.Бос жіп ?осыл?ан шалу ?алай алынады?

3.То?ыманы тарылту дегеніміз не?

4.То?ыманы ке?ейту жолдары?

5.Осы шалулар ар?ылы ?андай б?йым то?у?а болады?

7. О?ушыларды ба?алау

8. ?йге тапсырма: То?ыма шалуларын ?олдана отырып майлы?ты? ?рнегін то?у.

Тексерілді:

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«То?ыманы тарылту ж?не ке?ейту»

Күні:

Сыныбы: 9

Сабақтың тақырыбы: Тоқыманы тарылту және кеңейту

Сабақтың мақсаты:

Сабақтың түрі: Аралас

Сабақтың әдісі: Түсіндіру, сарамандық жұмыс, сұрақ - жауап

Пәнаралық байланыс: алгебра

Көрнекілігі: Ілмек бізбен тоқылған бұйымдар

Құрал - саймандары: Ілмек біз, қайшы, тоқыма жіптер

Сабақ барысы

1. Ұйымдастыру (Оқушылармен сәлемсу,құрал жабдықтарын тексеру,сабаққа көңілдерін аудару.)

2. Үй тапсырмасын тексеру

3.Жаңа сабаққа кіріспе

Тоқу барсына ілмектің болаттан, пластмассадан және ағаштан жасалынған түрлерін және олардың жіптің жуан-жіңішкелігіне сәйкес түрлі нөмерлері пайдаланылады. Ілмекпен тоқу үшін кез келген жіпті пайдалануға болады: жүннен, мақтадан иірілген, жібек жіптер, синтетикалық және аралас жіптер. Әдетте үстіге киетін киімдерді бостау иірген, ал дастарқан, салфетка, сумка сияқты заттарды ширақ иірілген жіппен тоқиды. Бөлшектерінің сыртқы пішіні үлгі мен есепке сәйкес шалуды (петель) қосу, яки қысқарту, сирек те жиі тоқу (ілмек пен жіптің диаметріне қарай) арқылы жасалады.

4. Жаңа сабақ

Ілмекпен тоқудағы негізгі шалулар:Тізбек. Қысқа шалу. Жай шалу. Нық шалу. Бос жіп қосылған шалу.

Тізбек (цепочка) бірнеше үлпілдек шалудан жасалған тізбектер алғашқы қатар (немесе тоқылуға тиіс бар бұйымның бастапқы негізі) болып саналады. Ілмектің ұшына бір шалу жасайды да, жіпті ілмекке орап, алғашқы шалудың ортасынан өткізіп алады. Осылайша қайталана береді.

Қысқа шалу (полустолбик). Ілмекті тізбектегі 3-шалудың алдынан артына қарай өткізеді. Содан соң ілмекке жіпті орап, оны ілмектегі екі шалудан өткізіп алады. Жай шалу (столбик без накида). Ілмекті тізбектет 3-шалудың алдынан кері қарай өткізеді. Ілмекке жіпті орап, шалып алады, сонан соң жіпті тағы орап, оны ілмектегі екі шалудан өткізіп алады.

Нық шалу (прочный столбик). Ілмектің сабына жіпті орап алып, ілмекті тізбектің 3-шалуына алдынан артына қарай өткізеді. Ілмекке жіпті орап шалып алады да, жіпті тағы да орап, енді оны ілмектегі үш шалудан өткізіп алады.

Бос жіп қосылған шалу (столбик с накидами). Бағананың (шалудың) биіктігін көтеру үшін оны бір не бірнеше бос жіп қосып тоқу керек. Ілмекке жіпті орап, бұрынғы қатардағы не тізбектегі 4-шалудан өткізеді де, оған қайта жіп орап, 1 шалуды тартып шығарады, жіпті қайта орап, оны ілмектегі шалу мен бос жіптен (2 шалу) өткізеді, жіпті тағы орап, оны да ілмектегі соңғы 2 шалудан өткізіп алады. 2 не 3, одан да көп бос жіп қосылған бағана жасау үшін соған сәйкес ілмекке 2 не 3 бос жіп қосып шалу жасап отыру қажет, содан соң біртіндеп ілмекте 1 жіп қалғанша 2 жіптен қосып тоқи береді, ол үшін ілмекті соған сәйкес 5-, 6-, 7- т. б. шалулардан өткізіп отырады. Ал ілмектің ұшында әрқашан бір шалу қалып отыру керек.

Бос жіп қосылған рельефті оң шалу (рельефный лицевой столбик с накидом). Ілмектің сабына жіпті орап, ілмекті бұрынғы қатардағы шалудың түбін орай алдыңғы жағынан өткізеді де, бір шалуды тартып шығарады. Одан соң жіпті тағы орап, оны ілмектегі шалу мен бос жіптен өткізеді, жіпті тағы орап, оны ілмекте қалған 2 соңғы шалудан өткізеді.

Бос жіп қосылған рельефті теріс шалу (рельефный изнаночный столбик с накидом). Ілмектің сабына жіпті орап, ілмекті бұрынғы қатардағы шалудың түбіне орай сыртқы жағынан өткізіп, 1 шалуды теріс жағынан тартып шығарады, шалу мен бос жіптен өткізеді, жіпті тағы орап, оны ілмекте қалған 2 соңғы шалудан өткізеді.

Түймеге арналған ілгек.

Көлденең ілгек - кезекті бірнеше шалуды (түйменің көлеміне қарай) қалдырып кетіп, оның үстіне бірнеше үлпілдек шалу жасайды. Келесі қатарда сол үлпілдек шалудың үстінен жаңа шалулар жасап, тоқуды жалғастыра береді.

Тігінен келетін ілгек - сол ілгек болатын жерге дейін тоқып, кері қайтады. Сөйтіп 3-5 қатар әрлі-берлі тоқиды (түйменің көлеміне байланысты). Содан соң басқа шумақ жіптен жаңағы ілгек қалатын жердің келесі жағынан да жоғарыдағыдай 3-5 қатар тоқиды. Әрі қарай бәрін қайта қосып, тоқуды жалғастырады.

5. Сарамандық жұмыс. (Қауіпсіздік ережесін сақтау)

Тоқыманы тарылту және кеңейту.

тоқыманы тарылту - тоқыманың ортасынан не екі шетінен шалулар мен үлпілдек шалуларды қысқарту арқылы орындалады;
кеңейту үшін қатарға жаңа шалулар мен үлпілдек шалулар қосылады.

6. Сабақты қорыту сұрақтары

1.Тізбек шалу қай кезде тоқылады?

2.Бос жіп қосылған шалу қалай алынады?

3.Тоқыманы тарылту дегеніміз не?

4.Тоқыманы кеңейту жолдары?

5.Осы шалулар арқылы қандай бұйым тоқуға болады?

7. Оқушыларды бағалау

8. Үйге тапсырма: Тоқыма шалуларын қолдана отырып майлықтың өрнегін тоқу.

Тексерілді: