"Тама?тану физиологиясы"

Саба?ты? ма?саты:
білімділік: о?ушылар?а тама?тану физиологиясы туралы т?сінік беру;
дамытушылы?: о?ушылар?а теориялы? ал?ан білімдерін к?нделікті тіршілікте пайдалана білуге ?йрету;
т?рбиелік: о?ушыларды т?ртіптілікке, ?арым - ?атынас м?дениетіне, ?зіне деген сенімділігіне т?рбиелеу.

Саба?ты? т?рі: аралас саба?
Саба?ты? ?дісі: т?сіндірмелі, с?ра? - жауап
Саба?ты? к?рнекілік ??ралы: буклет, слайд
П?наралы? байланыс: биология
Саба? барысы
І. ?йымдастыру кезе?і.
С?леметсіздер ме, ?ыздар! Отыры?ыздар. О?ушыларды т?гендеп, саба??а ?ажетті материалдарды тексеру.

ІІ. ?й тапсырмасы.
1. ?ауіпсіздік техникасын ата.
2. Инемен ?ауіпсіздік техникасын айт.
3. ?айшымен ?ауіпсіздік техникасын айт.
4. Тігін машинасымен ж?мыс кезіндегі ?ауіпсіздік ережесі ?андай?

ІІІ. Жа?а саба?.
Тама?тану дегеніміз – организмні? тіршілігін, денсаулы?ын ж?не е?бекке ?абілеттілігін са?тау ?шін ?ажетті ?оректік заттарды сі?іру процесі. Адам а?засы тама?пен бірге тіршілік ?рекетіне ?ажет н?руыздар, майлар, к?мірсуларды, сондай - а? биологиялы? белсенді заттар – д?румендер мен минералды т?здарды алады. А?за?а т?скен тама?ты ?орытуда ас ?орыту ж?йесі ?лкен р?л ат?арады. Тама?ты н?руыздар?а, майлар?а, к?мірсулар?а, оларды ?з кезегінде жай заттар?а ыдыратады.

Б?л заттарды? барлы?ы ас ?орыту жолында сі?іріліп, ?ан мен лимфа?а, я?ни а?заны? с?йы? ортасында т?седі.
Адам ?мірінде д?рыс ж?не тиімді тама?тану ма?ызды р?л ат?арады. Тама? алуан т?рлі болуы керек: еттен ж?не балы?тан жасал?ан та?амдар, с?т та?амдары, к?к?ністер мен жеміс - жидектер, ?сімдіктекті ж?не жануартекті майлар.
Тама?тану м?дениетіне ерекше назар аудару керек. Тама?ты к?нде бір мезгілде ішкен д?рыс, сонда тама? ед?уір толы? ?орытылады.

Санитарлы? - гигиеналы? талаптар.
Тама?ты дайындау кезінде о?ан а?за?а зиянды, ауру тудыратын микробтар т?сіп, тама?тан уланып ?алмау ?шін санитарлы? - гигиеналы? талаптарды са?тау керек.
Б?лмелер мен жабды?тар?а ?ойылатын талаптар
1. Ас?й б?лмесі таза болуы ?ажет. Ыл?ал ш?берекпен ?немі с?ртіп отыру керек.
2. Таза ыдысты жабы? шкафка немесе жабы? с?релерге ?ою керек.
3. Тама? ?алды?тарын ?а?па?ы бар шелекке салып, дер кезінде шы?арып отыру ?ажет.

Тама? дайындайтын адам?а ?ойылатын талаптар
1. Тама?ты алжап?ыш та?ып дайындау керек.
2. ?олды тазалап жуу ?ажет.
3. Шашты жинап, орамал тартып алу керек.

Тама?ты жасау?а ?ойылатын талаптар
1. Мерзімі ?тіп кеткен азы? - т?ліктерді пайдаланбау керек.
2. Азы? - т?лікті б?луге, турау?а жеке - жеке та?тайлар ?олданылады.
3. Тама? ?зірлеу алдында азы? - т?лікті м??ият жуып, тазалайды ж?не турайды.
4. Тоты?атын металдан жасал?ан ж?не сыры кеткен ыдысты пайдалану?а болмайды.

Азы? - т?лікті ж?не дайын тама?ты са?тау?а ?ойылатын талаптар
1. Азы? - т?лік пен дайын тама?ты жабы? ыдыс?а салады, мерзімінен арты? са?тау?а болмайды.
2. Тез б?зылатын азы? - т?лікті то?азыт?ышта са?тайды.
3. Са?тау мерзімі ?тіп кеткен, ескірген азы? - т?лікті тама??а пайдалану?а болмайды. Б?дан адам уланып ?алуы м?мкін.

?ауіпсіздік ережелері
Электр ?уатымен ж?мыс істейтін аспаптарды пайдалану
1. Электр ?уатымен ж?мыс істейтін аспаптарды от?а т?зімді т??ыр?а ?ою керек.
2. Электр плиткасыны? сымдары жерге ?осылуы керек.
3. Ток к?зіне ?осатын бауды? ж?мыс?а жарамдылы?ын алдын ала тексеріп ал?ан ж?н.
4. Аспапты? айырты?ынын ??р?а? ?олмен ?стап ?осып – ажырату ?ажет.
5. Ж?мыс со?ында электр аспабын ажырату керек.

Ысты? ыдыспен ж?не с?йы?ты?пен ж?мыс істеу
1. С?йы?ты?ты кастр?лге ернеуіне жеткізбей ??яды.
2. С?йы?ты? ?айна?аннан кейін ?ыздыруды азайту керек.
3. Ысты? ыдысты? ?а?па?ын аш?анда, ?зі?нен ?ашы? ?стау ?ажет.
4. ?айнап жат?ан с?йы?ты??а жарманы ж?не бас?а азы? - т?лікті бай?ап салу керек.
5. Ысты? майы бар таба?а азы? - т?лікті алша? т?рып салу ?ажет.
6. Плитадан ысты? ыдысты алар кезде т?т?ышты пайдалану керек.
7. Т?бі майыс?ан, ?ста?ышы сынып ?ал?ан ыдыстарды пайдалану?а болмайды.

Аспаптармен, керек - жара?тармен ж?мыс істеу
1. Пыша?ты пайдалан?анда, оны ?те жо?ары к?терме?дер.
2. Пыша?ты бергенде сабымен ?сыну керек.
3. ?ккіште азы? - т?лікті? ?те ?са? б?лігін ?кпе?дер.
4. Еттарт?ыштан азы? - т?лікті ?ткізгенде, итеру ?шін т?йгішті пайдаланы?дар.

ІІІ. Жа?а саба?ты бекіту.
1. Тама?тану физиологиясы дегеніміз не?
2. Адамны? ?мір с?руіне тама?тану ?андай ма?ызды ?ызмет ат?арады?
3. Тама?тану м?дениеті дегенді ?алай т?сінесі?дер?
4. ?андай д?румендерді білесі?дер?

І?. Саба?ты ?орыту. Міне, б?гін тама?тану физиологиясын танысты?. ?алай тама?тану керектігін, санитарлы? - гигиеналы? талаптарды білдік.
?. ?йге тапсырма. 1 тарау. 14 - 21 бет о?у.
?ІІ. О?ушыларды? білімін ба?алау. О?ушыларды? саба??а белсене ?атысып, с?ра?тар?а жауап беруіне ?арай білімдерін ба?алау.
?ІІІ. Ж?мыс орнын ретке келтіру.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«"Тама?тану физиологиясы"»

Сабақтың мақсаты:
білімділік: оқушыларға тамақтану физиологиясы туралы түсінік беру;
дамытушылық: оқушыларға теориялық алған білімдерін күнделікті тіршілікте пайдалана білуге үйрету;
тәрбиелік: оқушыларды тәртіптілікке, қарым - қатынас мәдениетіне, өзіне деген сенімділігіне тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың әдісі: түсіндірмелі, сұрақ - жауап
Сабақтың көрнекілік құралы: буклет, слайд
Пәнаралық байланыс: биология
Сабақ барысы
І. Ұйымдастыру кезеңі.
Сәлеметсіздер ме, қыздар! Отырыңыздар. Оқушыларды түгендеп, сабаққа қажетті материалдарды тексеру.

ІІ. Үй тапсырмасы.
1. Қауіпсіздік техникасын ата.
2. Инемен қауіпсіздік техникасын айт.
3. Қайшымен қауіпсіздік техникасын айт.
4. Тігін машинасымен жұмыс кезіндегі қауіпсіздік ережесі қандай?

ІІІ. Жаңа сабақ.
Тамақтану дегеніміз – организмнің тіршілігін, денсаулығын және еңбекке қабілеттілігін сақтау үшін қажетті қоректік заттарды сіңіру процесі. Адам ағзасы тамақпен бірге тіршілік әрекетіне қажет нәруыздар, майлар, көмірсуларды, сондай - ақ биологиялық белсенді заттар – дәрумендер мен минералды тұздарды алады. Ағзаға түскен тамақты қорытуда ас қорыту жүйесі үлкен рөл атқарады. Тамақты нәруыздарға, майларға, көмірсуларға, оларды өз кезегінде жай заттарға ыдыратады.

Бұл заттардың барлығы ас қорыту жолында сіңіріліп, қан мен лимфаға, яғни ағзаның сұйық ортасында түседі.
Адам өмірінде дұрыс және тиімді тамақтану маңызды рөл атқарады. Тамақ алуан түрлі болуы керек: еттен және балықтан жасалған тағамдар, сүт тағамдары, көкөністер мен жеміс - жидектер, өсімдіктекті және жануартекті майлар.
Тамақтану мәдениетіне ерекше назар аудару керек. Тамақты күнде бір мезгілде ішкен дұрыс, сонда тамақ едәуір толық қорытылады.

Санитарлық - гигиеналық талаптар.
Тамақты дайындау кезінде оған ағзаға зиянды, ауру тудыратын микробтар түсіп, тамақтан уланып қалмау үшін санитарлық - гигиеналық талаптарды сақтау керек.
Бөлмелер мен жабдықтарға қойылатын талаптар
1. Асүй бөлмесі таза болуы қажет. Ылғал шүберекпен үнемі сүртіп отыру керек.
2. Таза ыдысты жабық шкафка немесе жабық сөрелерге қою керек.
3. Тамақ қалдықтарын қақпағы бар шелекке салып, дер кезінде шығарып отыру қажет.

Тамақ дайындайтын адамға қойылатын талаптар
1. Тамақты алжапқыш тағып дайындау керек.
2. Қолды тазалап жуу қажет.
3. Шашты жинап, орамал тартып алу керек.

Тамақты жасауға қойылатын талаптар
1. Мерзімі өтіп кеткен азық - түліктерді пайдаланбау керек.
2. Азық - түлікті бөлуге, турауға жеке - жеке тақтайлар қолданылады.
3. Тамақ әзірлеу алдында азық - түлікті мұқият жуып, тазалайды және турайды.
4. Тотығатын металдан жасалған және сыры кеткен ыдысты пайдалануға болмайды.

Азық - түлікті және дайын тамақты сақтауға қойылатын талаптар
1. Азық - түлік пен дайын тамақты жабық ыдысқа салады, мерзімінен артық сақтауға болмайды.
2. Тез бұзылатын азық - түлікті тоңазытқышта сақтайды.
3. Сақтау мерзімі өтіп кеткен, ескірген азық - түлікті тамаққа пайдалануға болмайды. Бұдан адам уланып қалуы мүмкін.

Қауіпсіздік ережелері
Электр қуатымен жұмыс істейтін аспаптарды пайдалану
1. Электр қуатымен жұмыс істейтін аспаптарды отқа төзімді тұғырға қою керек.
2. Электр плиткасының сымдары жерге қосылуы керек.
3. Ток көзіне қосатын баудың жұмысқа жарамдылығын алдын ала тексеріп алған жөн.
4. Аспаптың айыртығынын құрғақ қолмен ұстап қосып – ажырату қажет.
5. Жұмыс соңында электр аспабын ажырату керек.

Ыстық ыдыспен және сұйықтықпен жұмыс істеу
1. Сұйықтықты кастрөлге ернеуіне жеткізбей құяды.
2. Сұйықтық қайнағаннан кейін қыздыруды азайту керек.
3. Ыстық ыдыстың қақпағын ашқанда, өзіңнен қашық ұстау қажет.
4. Қайнап жатқан сұйықтыққа жарманы және басқа азық - түлікті байқап салу керек.
5. Ыстық майы бар табаға азық - түлікті алшақ тұрып салу қажет.
6. Плитадан ыстық ыдысты алар кезде тұтқышты пайдалану керек.
7. Түбі майысқан, ұстағышы сынып қалған ыдыстарды пайдалануға болмайды.

Аспаптармен, керек - жарақтармен жұмыс істеу
1. Пышақты пайдаланғанда, оны өте жоғары көтермеңдер.
2. Пышақты бергенде сабымен ұсыну керек.
3. Үккіште азық - түліктің өте ұсақ бөлігін үкпеңдер.
4. Еттартқыштан азық - түлікті өткізгенде, итеру үшін түйгішті пайдаланыңдар.

ІІІ. Жаңа сабақты бекіту.
1. Тамақтану физиологиясы дегеніміз не?
2. Адамның өмір сүруіне тамақтану қандай маңызды қызмет атқарады?
3. Тамақтану мәдениеті дегенді қалай түсінесіңдер?
4. Қандай дәрумендерді білесіңдер?

ІҮ. Сабақты қорыту. Міне, бүгін тамақтану физиологиясын таныстық. Қалай тамақтану керектігін, санитарлық - гигиеналық талаптарды білдік.
Ү. Үйге тапсырма. 1 тарау. 14 - 21 бет оқу.
ҮІІ. Оқушылардың білімін бағалау. Оқушылардың сабаққа белсене қатысып, сұрақтарға жауап беруіне қарай білімдерін бағалау.
ҮІІІ. Жұмыс орнын ретке келтіру.