?ызылорда облысы,Шиелі ауданы №47 М.В.Ломоносов атында?ы ?аза? орта мектебіні? технология п?н м??алімі ?айнарбекова Бейсенк?л Байдуйсенкызы
Стиль,с?н ж?не костюм туралы т?сінік
Саба?ты? ма?саты:стиль,с?н ж?не костюм туралы білімдерін ?алыптастыру.
Міндеттер:
Білімділік: о?ушыларды костюм,с?н,стиль ??ымдарымен таныстыру.
Дамытушылы?: материалды есте са?тау ?абілетін жетілдіру;о?ушыларды талдау жасау?а ж?не киім стиліні? ерекшеліктерін ажырата білуге ?йрету.
Т?рбиелік: о?ушыларды? эстетикалы? тал?амдарын ?алыптастыру,?зара к?мек к?рсетуге т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі: аралас
Саба?ты? ?дістері:
-суретті-т?сіндірмелі (??гіме,дидактикалы? материалдармен ж?мыс,?лгілерді к?рсету);
-репродуктивті (н?с?аулы?;практикалы? ж?мыс,?з бетінше ж?мыс)
-жартылай ізденісті.
О?ыту ??ралдары:
-таби?и-затты объектілер,к?рнекі ??ралдар;
-эмоционалды-шы?армашылы? ?ызы?ушылы?,ж?мыс?а ?ана?аттанушылы?.
К?рнекіліктер: о?улы?,с?н журналдары.
Е?бек объектісі:костюм ?лгілері
Саба?ты? барысы:
І.?йымдастыру кезе?і
ІІ?тілген материалды ?айталау
ІІІ.Жа?а та?ырыпты баяндау
М??алім костюм тарихы,стиль ж?не силуэт туралы,сондай-а? киімні? т?сі,пропорциясы туралы ??гімелейді.
Археологиялы? ?азбалар н?тижесі киімні? ?арапайым т?рі к?не палеолит д?уірінде пайда бол?анын аны? д?лелдейді.Б?л д?уірде тек тікелей таби?аттан алынатын ??деуді ?ажет етпейтін материалдарды ?ана пайдалан?ан.М?ндай киім ?арапайым бол?ан ж?не не жынысты? ,не ?леуметтік жа?ынан айырмашылы?ы болма?ан.Б?л кезе?де костюм сырт?ы ортаны? ?серінен ?ор?айтын ?абырша? р?лін ат?ар?ан.Неолит д?уірінде е? ?ызы?ы сол- ?лі к?нге дейін ?зіні? ?зектігін жойма?ан киімні? негізгі ?лгілері пайда бола бастады.Тарихи кезе?дерге байланысты адам ?ауымдар?а б?ліне баста?аннан кейін ,киімді т?рлі жынысты?,?леуметтік,м?ліктік белгілері бойынша б?ліп ?арау туындады.Осы?ан орай,костюм ?зіні? жетілуіні? ерте кезінен бастап адамны? ?о?амды? ?мірінде болып жат?ан барлы? ?згерістерді к?рсетеді.
С?н (франц. Moda,лат.modus-?лшем,?рекет т?сілі)-киім кию м?дениеті,?мірді? ?рт?рлі сферасында жеке тал?амны? уа?ытша ?стемдік етуі.
Костюм (франц.costume-киім-кешек)-белгілі бір ?лтты?,д?уірді?,сословияны? т?ра?ты киім ?лгісі.Костюм ?р д?уірді? эстетикалы? идеалын к?рсетеді.
1.Классикалы? (?ата?,іскерлік,элегантты) стиль.О?ан ?асырлар бойы жина?тал?ан е? т?ра?ты,та?дамалы,с?ннен тыс,?згермейтін с?н ?лгілері жатады.
Оны? негізгі белгілері-форманы? т?ра?тылы?ы,адамды іскер,?стамды етіп к?рсетуі,мінсіздігі,?олайлылы?ы,беріктігі.Б?л стиль ?мірді? барлы? белгілері ?шін ы??айлы.дегенмен классикалы? стильге с?н ?лемі біраз ?згерістер енгізіп т?рады.
Іскерлік стиль:
- ?имыл?а кедергі келтірмейді,ы??айлы;
- Н?зік ре?кті немесе ?са? суретті жо?ары сапалы;
- Т?стері ?атты ашы? емес ж?не н?зік,тыны?;
- Аксесуарлары мен ?шекейлері ?стамды;
- Орташа ?кшелі немесе ?кшесіз жайпа? ая? киімдер.
2.Спортты? стильдегі киімдер.?оз?алыс?а,т?рлі ж?мыс?а,белсенді демалыс?а ы??айлы.Жалпы,спортты? стильдегі киімдерде адам ?зін еркін сезінеді.спортты? киімдер ассартименттері-к?ртеше,жейде,?рт?рлі ?зынды?та?ы ж?не ?рт?рлі ?рленгенбелдемшелер,комбинезондар,джинсы киімдері.
3.Романтикалы? стиль-б?л ?иял,еске алу,ізденістер жиынты?ы,тарихи костюмге ме?зейді ж?не оны? пішімін,с?ндік ?рлеуін алып пайдаланады.Романтикалы? стильді? ерекшелігі-?атпарлар,желбіреуіштер,шілтерілер,банттар,желбіршектер жиынты?ынан т?рады.
4.Фольклорлы? стиль(этникалы?)-?лтты? сипатта?ы осы заман?а киімдер.Б?л стильде ?лтты? ою-?рнектер,кестелер,?ол ж?мысыны? к?птеген элементтері,жо?ары технологиялы? ?дістер ке?інен пайдаланылады.Фольклорлы? стильді к?біне кантри стильі,я?ни ?лтты? стиль деп атайды.?азір елімізде ?лтты? киімдерді? к?беюіне,сапасыны? жа?саруына ?лкен м?н берілуде.
5.?азіргі заман т?рмысты? киім стильі,?зіні? таза к?рінісін сирек ?олданылады.К?бінесі стильдерді? араласуы кездесіп отырады.Б?л ??былыс эклетика деп аталады.Т?рмысты? киімдер бірнеше т?рге б?лінеді:
?ызметтік киім-б?л классикалы? стильдегі,ы?шам ж?не д?л ??делген,т?сі ?стамды ?арапайым киім.?ызметтік киім ?ызмет орнына ж?не ?ызмет т?ріне байланысты ?р т?рлі болады.
Серуендік киім-б?л адамны? ?мір с?ру ?лгісіне,мінез-??л?ына,т?р?ан жеріне байланысты ?стамды,бірден к?зге т?спейтін,к?шеге шы??анда киетін,аралас стильдегі ы??айлы киім.
Арнаулы ж?мыс киімі-?арапайым пішілген,?оз?алысты шектемейтін ке? киім.Б?л киімді киген адам ?зін-?зі ы??айлы сезінуі керек.К?біне спортты? негіздегі киім тігіледі.арнаулы ж?мыс киімдеріне спецовкалар,комбинезондар,медецина ?ызметкерлеріне арнал?ан халаттар,т.б. жатады.
Ведомствалы? киім-б?л ?скери ?ызметкерлерге ж?не арнайы ведомсваларда ж?мыс істейтін ж?мысшылар?а (полиция,мектепке арнал?ан киім)
Нысанды? немесе формалы? киім-белгілі мекемеге,мектепке арнал?ан киім.
Костюм-?нер туындысы.Ол адамзат м?дениетіні? даму кезе?дерін к?рсетеді.Сонымен,адам ?о?амда этикетке,ал костюм ?з кезегінде д?уірді? стильіне ба?ынышты.
Х?ІІІ ?асырда жа?а рококо (франц.раковина-та??ажайып т?рлі ?шекей) стильі пайда болады.Рококо-н?зік,кейбір сезімталды?,на?ышты?,майыс?а?ты? белгіні алып ж?ретін с?ндік стиль.?азіргі заман?ы костюмдерді шартты т?рде ?арапайым геометриялы? м?сіндерге жат?ызу?а болады.
Т?зу силуэт ?зіні? ерекшелігі бойынша тікт?рьб?рыш?а немесе шаршы?а жа?ындау.Трапеция силуэті ?сті?гі жа?ы тар,т?менгі жа?ы ке? трапецияны елестетеді.?шб?рыш силуэті т?менгі жа?ы ?шкірлеу келеді де ,?сті?гі жа?ы ке?ейіп келген ?шб?рыш?а жа?ын.Сопа? ж?не жартышар силуэттері геометриялы? сопа? м?сінді елестетеді.Б?л силуэттерді екі геометриялы? фигураларды? ?осындысы деуге де болады:жартылай сопа? ж?не т?менгі б?лігі т?ртб?рыш.
Костюмді композициялауда т?с ?лкен р?л ат?арады.Т?сті д?рыс ?олдану киім моделін жасаудак?п к?мегін тигізеді.
?азіргі заман жеткіншектеріні? киім ?лгілері,к??іл к?йді к?тері?кі етіп к?рсететін ?аны? т?стермен ж?не спортты?,фольклорлы? еркін стильде болуымен сипатталады.
О?ушылар т?стер ?йлесімділігін к?з алдарына келтіріп,елестете алуы керек.
ІV.Практикалы? ж?мыс.Тарихи д?уірлерге байланысты костюмге сипаттама беру.
??рал-жабды?тар мен материалдар: ?аламсап,д?птер,?шіргіш,н?с?аулы? карталар.
Ж?мыс барысы:
1.Н?с?аулы? картамен танысы?дар.
2.Кез-келген бір д?уірді? костюмін та?да?дар.
3.Костюмді жазбаша сипатта?дар.
4.Сол д?уірде ?андай т?стер с?нді бол?анын айты?дар.
5.Шашты ?алай с?ндегенін сипатта?дар.
V. Кіріспе н?с?аулы?.Тапсырманы орындау?а о?ушылар?а ба?ыт-ба?дар беру.
VІ.А?ымда?ы н?с?аулы?.
- Ж?мыс орныны? ?йымдастырылуын тексеру
- Ж?мыс т?сілдеріні? д?рыс орындалуын тексеру.
- Техника ?ауіпсіздік ережесін са?тау.
- ?лгерімі жа?сы о?ушылар?а ?осыша тапсырмалар беру.
VІІ.Материалды бекіту.
Пысы?тау?а арнал?ан с?ра?тар.
- С?н,костюм,киім ??ымдарына аны?тама бер.
- Костюмні? стильі дегенді ?алай т?сінесі?дер?
- Классикалы? стиль дегеніміз не?
- Спортты? стиль дегеніміз не?
- Романтикалы? стиль дегеніміз не?
VІІІ Со??ы н?с?аулы?.
- Саба?ты ?орытындылау.
- ?ателіктер мен оны? себептеріне талдау жасау.
- Ба?а ?ою.
ІХ.Ж?мыс орнын ретке келтіру.