Саба?ты? ма?саты: Жеміс-к?к?ніс да?ылдарын ?сіру технологиясы

Сабақтың мақсаты: Жеміс-көкөніс дақылдарын өсіру технологиясы

Білімділігі: Көкөністер түрін ажырата білу және олардың көбею жолдарын анықтау. Түйнек, пиязшық, орамжапырақ, жемтамырлартуралымәліметалу.

Дамытушылығы: Оқушылардыңтіліндамыту, ой-өрісін кеңейту, шығармашылық қабілеттерін жетілдіру, айналадағы дүниені тани біліп, өмірмен ұштастыра білуге баулу.

Тәрбиелілігі: Табиғатты сүюге, өсімдіктерді қорғауға, қоршаған ортаны таза ұстауға, еңбексүйгіштікке, өзгенің еңбегін бағалай білуге тәрбиелеу.

Сабақтыңтүрі: сұрақ-жауап, топтық жұмыс, сайыс.

Көрнекіліктер: кубиктар, қимақағаздар, суреттер.

Сабақтыңбарысы:

1.Ұйымдастыру кезеңі.

А) Шаттықшеңбергетұру.

Кел, балаларкүлейік,

Көңілденіпжүрейік.

Балдырғанбыздемейік,

Білімсырынбілейік.

Ә)Топ басшыларынсайлау.

2. Жаңатақырып: Балалар, назарларыңды парта үстіндетұрғанкубиктарғааударыңдар. Кубиктардағысуреттергеқараңдар, мұндағыартықсуреттіалыптастаңдар.

- Не байқадыңдар?

- Дұрыс, бірсөзбенұларды не дейміз?

- Жауабы: Көкөністер.

3. Ендешебалаларбізкөкөністерәлемінесапаршегейік.

        Көкөністер– бағалытағам. Олардыңтағамдықмәнібойындағыөтесіңімдізаттардың, ішінаракөмірсулардыңболуынабайланысты. Көкөністердеадаморнанизмінеқажеттідәрумендер мен минералдытұздар, сондай-ақбелоктар, әртүрліорганикалыққышқылдар, эфир майы мол. Мысалы, картоп – крахмалға, ал қызылша – қантқа бай; қырыққабатта С дәрумені, ал сәбізде – организмде А дәруменітүзілетін – каротин (А продәруменікөп); рауғаштаорганикалыққышқылдарбасым; көкбұршақбелоктарға, аскөк – хошиістізаттарға бай.

         Көкөнісшөптесінөсімдіккежатады. Көкөністер 1 жылдықжәне 2 жылдықболыпбөлінеді.

1 жылдықкөкөністертұқымарқылыгүлдеп, жемісбереді де, күздетіршілігінжояды. 1 жылдықкөкөністерге: картоп, қызанақ, баклажан, қияр, асқабақжатады.

2 жылдықкөкөністер осы жылытұқымғақажеттіқорзатынжинақтап, келесіжылыгүлдеп, жемісінбереді. 2 жылдықкөкөністерге: пияз, орамжапырақ, сәбіз, сарымсақжатады.

Көкөністержылусүйгішжәнесуыққатөзімдіболыпкеледі. Мысалы, қауын, қызанақ, қияржылудыжақсыкөреді. Ал, сәбіз, қызылшасуыққатөзімдіболады. Көкөністербақшадаөсіріледі.

Көкөністердіңпайдасы: Көкөністермәдениөсімдіккежатады. Біріншіден, дәруменбереді, екіншітамақретінде, үшіншідендастарханкөркіретіндепайдаланылады.

Картоптүйнекарқылы, пиязпиязшықарқылыкөбейеді.

Түйнек, пиязшық – қоректіңзаттыңжиналуынантопырақарасындағысабақтыңжуандағанбөлігі.

Орамжапырақ – тығызоралыпөскенжапырақ.

Жемтамырлар – қоректікзаттыңжиналуынанжуандағанөсімдіктамыры.

Қияр, қызанақжемістерігүлденпайдаболады.

Көкөністердіңкейбіртүрінжергетұқымсебуарқылыөсірсе, кейбірінкөшеттүріндеотырғызады.

Көкөністердіқысайларында да өсіріппайдаланады. Оны өсіретінжердіжылыжайдепатайды.

Пісіп-жетілуіұзақкөкөністергекөшетотырғызады. Көшеттісәуір, мамырайларынанбастапотырғызады. Оларға: қызанақ, бұрыш, орамжапырақжатады.

Оқушыларменжұмыс. Әртопқатапсырма беру.

1. Үстелдіңүстіндежатқанқағазқиындыларынқұрастыру. (әрүстелдекөкөністердіңсуреттеріқұрылады. Солқұрылғансуреттоптыңатыболады.)

2. Ұпайларынсанапотыру.

1 – тапсырма. Әртопқатапсырма беру.

1 – топ қызанақтуралысипаттама беру. (түсі, пішіні, дәмі, салмағы, сапасыт.б.).

2 – топ орамжапырақтуралысипаттама беру. (түсі, пішіні, дәмі, салмағы, сапасыт.б.).

3 – топ сәбізтуралысипаттама беру. (түсі, пішіні, дәмі, салмағы, сапасыт.б.).

2 – тапсырма. Жұмбақтарсайысы. Әр топ бір-бірінежұмбақжасырады.

3 – тапсырма. Көкөністер мен жемістердіажырату.

Әр топ жеке-жеке орындау.

4 – тапсырма. Графикалықтақпақжаттау.

Бақшасындаатамның

Көкөністеркөпекен

Теріп, жинапаламыз

Себеттергесаламыз

Пияз, картоп, қызылша

Түйнек, сәбіз, қызанақ

Орамжапыраққиярлар

Жалқанболсатағы бар.

Сергітусәті.

2. Мұғалімнің іс-әрекеті

-Жеміс пен көкөністің айырмашылығы  қандай?

Олардан не өндіреміз?

Жеке жұмыс: (2мин)Өз бетімен оқиды.

Сыныппен жұмыс: (6 мин)

Әрбір топтан бір оқушы шығып сызбасын қорғайды ойларын ортаға салады, қалғаны жауаптарын толықтырады

1. Оқулықпен жұмыс.

Әр топқа ойларын айтқызу, дәлелдету;

Көкөніс тобы: -Өзің тұратын жерде бақ бар ма?

Жеміс тобы:  - Қандай жемістер бақта өседі?

Дақыл тобы: -Көкөністерден қандай өнім алуға болады?

5 – тапсырма. Шығармашылық тапсырмалар.

1 –топ мақалды жалғастыр «Ағашы аласа болса да? Алмасы тамаша» Адам көркі – шүберек, ағаш көркі – жапырақ,

2 – топ жасыл, қызыл, тоқ сары, күлгін түстерді көргенде қай көкөністер елестейді, соны қайшымен қиып беріңдер.

3 – топ көкөністерді геометриялық фигуралар арқылы сәйкестендіру. Қияр-сопақ, қызанақ-домалақ, пияз-үшбұршақ.

6 – сарамандық жұмыс.

Пиязды суға салу. Қиярдың дәнін алып топыраққа отырғызу.

Қорытындылау. «Көкөніс базары» ойыны.

1. Көкөнісқайда? (Бақшада)

2. Балаларбақшадакөкөністердібаптапөсіретінадамдыкімдейміз? (Бағбан)

3. Қысайларындакөкөністердіқайдаөсіреді? (жылыжайда)

4. Қияр, қызанақнеденпайдаболады? (Жемісгүлінен)

5. Көкөністердіқалайөсіреді? (Тұқымсебу)

6. Тығызоралыпөскенжапырақты не депатаймыз? (Орамжапырақ)

7. Көкөністердіңқұрамындақандайдәрумендеркездеседі?

8. Шикілейжеугеболатынкөкөністердіата?

9. Көкөністердіқалайкүтіпөсіреміз? (құнарлытопырақ, арапшөпжұлу, суару)

10. Көкөністердіжылдыңқаймезгіліндеотырғызады? (көктем)

11. Көкөністердіқаймезгілдежинапалады?

12. Өсімдіктернешетопқабөлінеді? (ағаш, бұта, шөп)

Бағалау: Әр топ басшысыжиналғанұпайдыесептеп, нәтижесіншығару.

Үйтапсырмасы: Жеміс-көкөніс дақылдарын өсіріп, қалай баптау керектігін оқып келу. Әр окушы өзіне ұнаган көкөніске рефарат жазып келу.