Оқушылардың көңіл күйін тақырыпқа аудару, сабаққа даярлау.
Тренинг: Шаттық шеңбері.
Тренинг шарты бір-біріне жылы тілек айту.
Мұғалім: Қайырлы күн балалар!
Шеңбер болып тұрайық, жылы жүзбен.
Бізге келсін қуаныш нұр іздеген
Шуақ толған жанымыз, жүрегіміз,
Үлгі алсын көрген жан мына бізден.
Балалар: «Адамгершілік амандасудан басталады» ең алдымен күлімдеп бас иіп қонақтармен, бір-бірімізбен амандасып алайық.
Рахмет: енді әсем әуен сазымен бір-бірімізге тілегімді айтайық.
Қайырлы күн!
Сабағымызды жақсы оқып!
Әрқашан жүзіңнен күлкі кетпесін
Адал бол!
Қайырымды бол!
Жүрегің жақсылыққа толы болсын!
Алланың нұры жусын.
Ал біз сізге бақыт тілейміз.
Мұғалім: Рахмет оқушылар, осы гүл шоғыры біздің тәрбиелік шарамыздың сәтті өтуіне көмектеседі деп ойлаймын.
Тапсырма
Ою деген не?
Өрнектің оюдан қандай ерекшелігі бар?
Ұлттық ою-өрнектің басты ерекшелігі неде?
Қамшыны не үшін пайдаланады?
Қамшының ерекшелігін ата?
Қазақ шаңырағы не үшін қастерлеген?
Кіріспе сөз:
Ою-өрнек туралы түсінік.
Ою-өрнектің көнеден келе жатқанын дәлелдейтін бұйымдар мұражайларда сақтаулы.Адамдар ертеден – ақ өздерін қоршаған айнала дүниені тасқа бейнелеген, бертін келе киім-кешектеріне, қолданатын бұйымдары мен ыдыстарға қарапайым сурет ретінде салынған. Осылай бірте-бірте ою-өрнек пайда болады.
Өнер өшпейді, сөнбейді, көнермейді
Ғұлама ғалым Әлкей Марғұлан «қазақтар ою-өрнек әлемінде өмір сүреді» деп айтқандай, қазақ халқының ұлттық бұйымдарының барлығында ою-өрнектің әсемдік пен сәнділіктің белгісі. Ою-өрнектің сан алуан астары терең.
Қамшы туралы түсінік.
Қамшы қазақ халқының шаруашылық, мәдени өмірінде кеңінен қолданған ежелгі құралдарының бірі.
Ал, Шоқан Уәлихановтың пайымдауынша, қамшы – әрі қару, әрі құрал, әрі рухани күш – қуат, сый сияпат, жігітпен қыздың сәні салтанат, азамат айбыны, қолөнер туындысы, шаңырақтың киесі атадан балаға мирас болып қалатын асыл мұра. Киелі де қастерлі қазақ қамшысы қайыс таспалардан өріледі, ағаш немесе сүйек сапқа бейнеледі, ерекше сән беріп тұру үшін сабы безендіріледі.
Сергіту сәті:
Коррекциялық жаттығу.(көз әйнегімізді шешеміз. 1, 2, 3.. көз қимылдарын бастаймыз)
Тапсырма:Өнер туралы мақал.
Жалғасын тауып айту.
Өнерлі бала ( Сүйкімді )
Өнер – ( ағып жатқан бұлақ )
Білім – (жанып жатқан шырақ)
Қыз еркелі – ( кестесімен көркем)
Ұл еркелі- (өнерімен көркем)
Өнерліге - ( нұр жауар )
Өнер көзі – ( халықта )
Өнер табу – ( өрге шабу)
Сұрақ – жауап. Ата – кәсіп ойыны.
Биенінің сүтінен ашытылатын сусын? (Қымыз)
Езілген құрт? (Малта)
Ұйтылған сүт? (Айран)
Жаңа төлдеген малдың сүті? (Уыз)
Сүттің қазанға жабысқан тұнбасы? (Қаспақ)
Түйенің сүтінен аштылатын сусын? (Шұбат)
Айраннан әзірленетін тағам? (Сүзбе)
Қайнап жатқан құрттың беті? (Көбік)
Кілегейі алынғаннәрсіз сүт? (көк сүт)
Сүтке мәйек қосып әзірленетін тағам? (Сары ірімшік)
Қысқаша мәлемет оқу
Зергерлік – өте ертеден келе жатырған өнер саласы. Әсіресе, оған қазақ халқы көп көңіл аударады. Әртүрлі сәнді бұйымдар асыл тастардан жасалған қымбат заттар әлгі шеберлер қалдырған халықтық мұра болып табылады.Қазақ даласында оюлар әр түрлі үлгіде дамыған. Еліміздің әрбір ай-мағының өзінің стильдік ерекшеліктері, үлгілері болған. Соған карамастан, барлық оюлардың бастапқы элементінің негізі — «мүйіз» тектес ою-өрнек болып саналады. Қазақ халқының түрмысында жиі қолданылатын: өру, тігу, тоқу, құрау, еріту, балқыту, қию арқылы үй жиһаздарын, құрал-саймандарды, киіз үйлерді, зергерлік бұйымдарды, кілем, алаша, сырмақ, терме алаша, қоржын, ыдыс-аяқтарды, киім-кешектерді ою-өрнектермен әшекейлеп, безендіріп отырған. Ғалымдардың пайымдауынша қазақ ұлттық ою-өрнектерінің, әзірше 230-дай түрі ғана анықталған. Біз солардың ішіндегі халық арасында ең көп тараған «мүйіз» тектес ою-өрнек туралы сөз етпекпіз.
Ою-өрнек (латын тілінен аударғанда әсемдеу, сәндеу) – әр түрлі заттарды, архитектуралық ғимараттарды әшекейлеуге арналған жүйелі ырғақ пен қайталанып отыратын әр үйлесімділікке құрылған өрнек-нақыштар. Ұлттық ою-өрнек өзіне тән белгілерінің жүйелерін қазақ халқының қалыптасуымен әрі республиканың қазіргі аумағын мекендеген Азияның басқа да халықтары мәдениетімен тығыз байланыста дамыды. Бұл ортағасырлық архитектуралық ғимараттардағы көгеріс және геометриялық ою-орнектерден (Айша-бибі, Ахмет Яссауи кесенесі) айқын көрінеді. Қоңыр ою-өрнектің дәстүрлі тоқыма өнері үлгісінде, кестеде, ағаш, мүйіз, сүйек, металл мен теріге өрнек салу мейлінше жетілдіре түсті.
Ою-өрнек ісі тым ерте заманнан бастап-ақ қазақ қолөнерінің барлық түріне бірдей ортақ әсемдеп әшекейлеудің негізі болып келді.
Ою деген сөзбен өрнек деген сөздің мағынасы бір. Бұл сөздің ұғымында бір нәрсені ойып, кесіп алып жасау немесе екі затты оя кесіп қиюластырып жасау, бір нәрсенің бетіне ойып бедер түсіру деген мағына жатады. Қазақ көбінесе бір өрнекке салып қиып алған үлгіні, үлгіге салып кескен сырмақтың қиығын, сондай-ақ барлық қошқар мүйіз өрнектерін де ою дейді. Ал өрнек дегеніміз әр түрлі ою, бедер, бейненің күйдіріп, жалатып, бояп, батырып, қалыптап істеген көркемдік түрлердің, әшекейлердің ортақ атауы іспеттес. Сондықтан, ою-өрнекдепқосарланыпайтылады.
«Мүйіз» оюы қазақ халқының ою-өрнегінің төркіні деуге болады, өйткені барлық жаңа элементтер соның негізінде жасалып, тек атаулары ғана өзгеріп отырған. Мысалы: «қошқармүйіз», «арқармүйіз», «бүғымүйіз», «қырықмүйіз», «қосмүйіз», «сыңармүйіз», «сынықмүйіз», «төртқұлақ», «түйетабан», «сыңарөкше», «қосалқа», «қүсқанаты», «қаз-табан». Кол өнер шеберлері осы элементтердің сан түрлі композициясын жасап, бүйымдарға ұтымды пайдаланып келеді.
«Үшқұлақ», «Үшжапырақ»ою-өрнектері барлық қол өнерге тән үш мүйізді, үш жапырақты, үш тармақты болып бейнеленеді.
Х-Х1 ғасырдаТараз қаласындағы моншаның қабырғалары үшжапырақты ою-өрнекпен бейнеленген.
«Түйемойын«ою-өрнегі түйенің мойнына ұқсап иіле көтеріліп барып тармақталатын мүйіз оюы. Мұндай өрнек мәнері көбінесе күрделі бір мүйіз оюларымен түтас келеді де,»түйемойын» өрнегі сол топта өз алдына оқшауланып өзге денелерден озып тұратын түйенің ұзын мойнына ұқсайды.
Қамшы — атқа мiнген адам ұстайтын, бiрнеше таспа қайыстармен көмкерiлiп, өрiлген, сабы тобылғыдан, ырғайдан, аңдардың тұяғы, мүйiздерiнен жасалған атты айдап жүргiзетiн құрал.
Қамшының өрiмi сабынан бiр жарым еседей ұзын болады. Қамшы құрал болумен қатар қару ретiнде қолданылған. Өрiмшi қамшының таспасын жiңiшке не жуандатып, кейде өрiмге талшық сымтемiр салып өрген. Ондай қамшылар ыңғайына және қамшы иесiнiң қалауына қарай өрiлiп отырған. Қамшы саптан, өрiмнен және бүлдiргiден тұрады. Саптың қолға ұстар жерi былғарыдан қапталады. Кейде қайыстан өрнектелiпөрiледi. Қамшы өрудiң көптеген түрi қолданылады, соның iшiнде 3 таспадан 32 таспаға дейiнжететiнтүрiкiредi. Өрiмдер домалақ, жұмыр, төртқырлы болып келедi.
Қамшының қарапайым түрiнiңбiрi — бишiк. Ол қамшыға қарағанда қарапайым, өрiмi сабынан үш-төрт есе, кейде одан да ұзын болуы мүмкiн. Оны мал айдағанда, ат-арба не ат шанамен жүргенде жиi пайдаланады. Өрiм алғашқы басында жуан болып ұшына қарай жiңiшкеребередi. Қамшыны жасау үшiн ең бiрiншiтерiнi илеп, иiн қандырып, қайыс өңдеп шығару қажет.
Әдетте оны бояуға да, боямауға да болады. Сосын қайысты тарам-тарам етiптiледi. Өрiм саны неғұрлым артқан сайын сапасы да арта түседi. Алайда, оны өру де айтарлықтай қиындайды. Өйткенi, өрiм саны қаншалық көбейсе, соншалық қайыс тармағынжiңiшкертуқажеттiгi туады.
Мүйіз тұтқалы қамшы
Қамшылардың ең қолайлысы 12 өрiмдiгi болып табылады. 6 өрiм қарапайым түрiне жатады. Осы күндерi тобылғы сапты қамшыдан елiк сирақты сапты қамшыға сұраныс байқалады. Елiк сирағынан жасалған қамшы сәндiкке болмаса, қажетке жаратуға келе бермейдi.
Әрине, оны да қолдануға болады. Алайда, ел iшiндеелiк сирағынан жасалған қамшының жолы ауыр деп есептеледi. Сирақ болсын, тобылғы болсын алдымен кептiрiп алынады. Сосын барып бүлдiргiсiн қайыстан ойып шығады. Бүлдiргiгетүрлiпiшiндегi ою-өрнектер салынады. Бүлдiргiтесiлiп, қайыс жiппен таспаға тастай оралады. Ең соңында үш бөлiк те бiр-бiрiменбекiтiледi. Таспаның орта тұсына дейiн оралған қайыс өзiнше сән берiп тұрады. Қолдан сырғып түспеу үшiн саптың соңы тесiлiпжiпөткiзiледi. Ал, бишiктердiңсүйiрленген ұшына әдейi шашақ байланады. Сүйiр қамшы ысылдап сес көрсетiп тұрса, шашақтан қамшы жерге сiлкей ұрылғанда мылтық атылғандай дыбыс шығады.[
Шебер қолдар
1) Қамшы тоқу → ер бала
2) Оюойю → қыз бала
Ер балалар қамшы тоқылу жолын, ал қыз балалар ою-өрнектердің бүктеу, қию, жасалу жолдарын көрсетіп өтеді
Қорытынды :
Мұғалім: Біздің елімізде танымал оюшы аға-апаларымыз бар. Мысалға алсақ
Қазақта өнері асқан Тайжан ағаң,
Оюды жаңа үлгідегі түрін ашқан.
Өрнектеп қалпақ пенен зер шапанды,
Қадірлі ел басыға сыйға тартқан.
Олай болса осы сияқты аға, ата жолын жалғастырушы, білімді «сегіз қырлы, бір сырлы» ұрпақ болайық. Осымен бүгінгі сабағымыз аяқталды.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Оқушылардың көңіл күйін тақырыпқа аудару, сабаққа даярлау.
Тренинг: Шаттық шеңбері.
Тренинг шарты бір-біріне жылы тілек айту.
Мұғалім: Қайырлы күн балалар!
Шеңбер болып тұрайық, жылы жүзбен.
Бізге келсін қуаныш нұр іздеген
Шуақ толған жанымыз, жүрегіміз,
Үлгі алсын көрген жан мына бізден.
Балалар: «Адамгершілік амандасудан басталады» ең алдымен күлімдеп бас иіп қонақтармен, бір-бірімізбен амандасып алайық...
Рахмет: енді әсем әуен сазымен бір-бірімізге тілегімді айтайық.
Қайырлы күн!
Сабағымызды жақсы оқып!
Әрқашан жүзіңнен күлкі кетпесін
Адал бол!
Қайырымды бол!
Жүрегің жақсылыққа толы болсын!
Алланың нұры жусын .
Ал біз сізге бақыт тілейміз.
Мұғалім: Рахмет оқушылар, осы гүл шоғыры біздің тәрбиелік шарамыздың сәтті өтуіне көмектеседі деп ойлаймын.
Тапсырма
Ою деген не?
Өрнектің оюдан қандай ерекшелігі бар?
Ұлттық ою-өрнектің басты ерекшелігі неде?
Қамшыны не үшін пайдаланады?
Қамшының ерекшелігін ата?
Қазақ шаңырағы не үшін қастерлеген?
Кіріспе сөз:
Ою-өрнек туралы түсінік.
Ою-өрнектің көнеден келе жатқанын дәлелдейтін бұйымдар мұражайларда сақтаулы.Адамдар ертеден – ақ өздерін қоршаған айнала дүниені тасқа бейнелеген, бертін келе киім-кешектеріне, қолданатын бұйымдары мен ыдыстарға қарапайым сурет ретінде салынған. Осылай бірте-бірте ою-өрнек пайда болады.
Өнер өшпейді, сөнбейді, көнермейді
Ғұлама ғалым Әлкей Марғұлан «қазақтар ою-өрнек әлемінде өмір сүреді» деп айтқандай, қазақ халқының ұлттық бұйымдарының барлығында ою-өрнектің әсемдік пен сәнділіктің белгісі. Ою-өрнектің сан алуан астары терең.
Қамшы туралы түсінік.
Қамшы қазақ халқының шаруашылық, мәдени өмірінде кеңінен қолданған ежелгі құралдарының бірі.
Ал, Шоқан Уәлихановтың пайымдауынша, қамшы – әрі қару, әрі құрал, әрі рухани күш – қуат, сый сияпат, жігітпен қыздың сәні салтанат, азамат айбыны, қолөнер туындысы, шаңырақтың киесі атадан балаға мирас болып қалатын асыл мұра. Киелі де қастерлі қазақ қамшысы қайыс таспалардан өріледі, ағаш немесе сүйек сапқа бейнеледі, ерекше сән беріп тұру үшін сабы безендіріледі.
Сергіту сәті:
Коррекциялық жаттығу.(көз әйнегімізді шешеміз. 1, 2, 3..... көз қимылдарын бастаймыз)
Тапсырма:Өнер туралы мақал.
Жалғасын тауып айту.
Өнерлі бала ( Сүйкімді )
Өнер – ( ағып жатқан бұлақ )
Білім – (жанып жатқан шырақ)
Қыз еркелі – ( кестесімен көркем)
Ұл еркелі- (өнерімен көркем)
Өнерліге - ( нұр жауар )
Өнер көзі – ( халықта )
Өнер табу – ( өрге шабу)
Сұрақ – жауап. Ата – кәсіп ойыны .
Биенінің сүтінен ашытылатын сусын? (Қымыз)
Езілген құрт? (Малта)
Ұйтылған сүт? (Айран)
Жаңа төлдеген малдың сүті? (Уыз)
Сүттің қазанға жабысқан тұнбасы? (Қаспақ)
Түйенің сүтінен аштылатын сусын? (Шұбат)
Айраннан әзірленетін тағам? (Сүзбе)
Қайнап жатқан құрттың беті? (Көбік)
Кілегейі алынғаннәрсіз сүт? (көк сүт)
Сүтке мәйек қосып әзірленетін тағам? (Сары ірімшік)
Қысқаша мәлемет оқу
Зергерлік – өте ертеден келе жатырған өнер саласы. Әсіресе, оған қазақ халқы көп көңіл аударады. Әртүрлі сәнді бұйымдар асыл тастардан жасалған қымбат заттар әлгі шеберлер қалдырған халықтық мұра болып табылады.Қазақ даласында оюлар әр түрлі үлгіде дамыған. Еліміздің әрбір ай-мағының өзінің стильдік ерекшеліктері, үлгілері болған. Соған карамастан, барлық оюлардың бастапқы элементінің негізі — «мүйіз» тектес ою-өрнек болып саналады. Қазақ халқының түрмысында жиі қолданылатын: өру, тігу, тоқу, құрау, еріту, балқыту, қию арқылы үй жиһаздарын, құрал-саймандарды, киіз үйлерді, зергерлік бұйымдарды, кілем, алаша, сырмақ, терме алаша, қоржын, ыдыс-аяқтарды, киім-кешектерді ою-өрнектермен әшекейлеп, безендіріп отырған. Ғалымдардың пайымдауынша қазақ ұлттық ою-өрнектерінің, әзірше 230-дай түрі ғана анықталған. Біз солардың ішіндегі халық арасында ең көп тараған «мүйіз» тектес ою-өрнек туралы сөз етпекпіз.
Ою-өрнек (латын тілінен аударғанда әсемдеу, сәндеу) – әр түрлі заттарды, архитектуралық ғимараттарды әшекейлеуге арналған жүйелі ырғақ пен қайталанып отыратын әр үйлесімділікке құрылған өрнек-нақыштар. Ұлттық ою-өрнек өзіне тән белгілерінің жүйелерін қазақ халқының қалыптасуымен әрі республиканың қазіргі аумағын мекендеген Азияның басқа да халықтары мәдениетімен тығыз байланыста дамыды. Бұл ортағасырлық архитектуралық ғимараттардағы көгеріс және геометриялық ою-орнектерден (Айша-бибі, Ахмет Яссауи кесенесі) айқын көрінеді. Қоңыр ою-өрнектің дәстүрлі тоқыма өнері үлгісінде, кестеде, ағаш, мүйіз, сүйек, металл мен теріге өрнек салу мейлінше жетілдіре түсті.
Ою-өрнек ісі тым ерте заманнан бастап-ақ қазақ қолөнерінің барлық түріне бірдей ортақ әсемдеп әшекейлеудің негізі болып келді.
Ою деген сөзбен өрнек деген сөздің мағынасы бір. Бұл сөздің ұғымында бір нәрсені ойып, кесіп алып жасау немесе екі затты оя кесіп қиюластырып жасау, бір нәрсенің бетіне ойып бедер түсіру деген мағына жатады. Қазақ көбінесе бір өрнекке салып қиып алған үлгіні, үлгіге салып кескен сырмақтың қиығын, сондай-ақ барлық қошқар мүйіз өрнектерін де ою дейді. Ал өрнек дегеніміз әр түрлі ою, бедер, бейненің күйдіріп, жалатып, бояп, батырып, қалыптап істеген көркемдік түрлердің, әшекейлердің ортақ атауы іспеттес. Сондықтан, ою-өрнекдепқосарланыпайтылады.
«Мүйіз» оюы қазақ халқының ою-өрнегінің төркіні деуге болады, өйткені барлық жаңа элементтер соның негізінде жасалып, тек атаулары ғана өзгеріп отырған. Мысалы: «қошқармүйіз», «арқармүйіз», «бүғымүйіз», «қырықмүйіз», «қосмүйіз», «сыңармүйіз», «сынықмүйіз», «төртқұлақ», «түйетабан», «сыңарөкше», «қосалқа», «қүсқанаты», «қаз-табан». Кол өнер шеберлері осы элементтердің сан түрлі композициясын жасап, бүйымдарға ұтымды пайдаланып келеді.
«Үшқұлақ», «Үшжапырақ»ою-өрнектері барлық қол өнерге тән үш мүйізді, үш жапырақты, үш тармақты болып бейнеленеді.
Х-Х1 ғасырдаТараз қаласындағы моншаның қабырғалары үшжапырақты ою-өрнекпен бейнеленген.
«Түйемойын«ою-өрнегі түйенің мойнына ұқсап иіле көтеріліп барып тармақталатын мүйіз оюы. Мұндай өрнек мәнері көбінесе күрделі бір мүйіз оюларымен түтас келеді де,»түйемойын» өрнегі сол топта өз алдына оқшауланып өзге денелерден озып тұратын түйенің ұзын мойнына ұқсайды.
Қамшы — атқа мiнген адам ұстайтын, бiрнеше таспа қайыстармен көмкерiлiп, өрiлген, сабы тобылғыдан, ырғайдан, аңдардың тұяғы, мүйiздерiнен жасалған атты айдап жүргiзетiн құрал.
Қамшының өрiмi сабынан бiр жарым еседей ұзын болады. Қамшы құрал болумен қатар қару ретiнде қолданылған. Өрiмшi қамшының таспасын жiңiшке не жуандатып, кейде өрiмге талшық сымтемiр салып өрген. Ондай қамшылар ыңғайына және қамшы иесiнiң қалауына қарай өрiлiп отырған. Қамшы саптан, өрiмнен және бүлдiргiден тұрады. Саптың қолға ұстар жерi былғарыдан қапталады. Кейде қайыстан өрнектелiпөрiледi. Қамшы өрудiң көптеген түрi қолданылады, соның iшiнде 3 таспадан 32 таспаға дейiнжететiнтүрiкiредi. Өрiмдер домалақ, жұмыр, төртқырлы болып келедi.
Қамшының қарапайым түрiнiңбiрi — бишiк. Ол қамшыға қарағанда қарапайым, өрiмi сабынан үш-төрт есе, кейде одан да ұзын болуы мүмкiн. Оны мал айдағанда, ат-арба не ат шанамен жүргенде жиi пайдаланады. Өрiм алғашқы басында жуан болып ұшына қарай жiңiшкеребередi. Қамшыны жасау үшiн ең бiрiншiтерiнi илеп, иiн қандырып, қайыс өңдеп шығару қажет.
Әдетте оны бояуға да, боямауға да болады. Сосын қайысты тарам-тарам етiптiледi. Өрiм саны неғұрлым артқан сайын сапасы да арта түседi. Алайда, оны өру де айтарлықтай қиындайды. Өйткенi, өрiм саны қаншалық көбейсе, соншалық қайыс тармағынжiңiшкертуқажеттiгi туады.
Мүйіз тұтқалы қамшы
Қамшылардың ең қолайлысы 12 өрiмдiгi болып табылады. 6 өрiм қарапайым түрiне жатады. Осы күндерi тобылғы сапты қамшыдан елiк сирақты сапты қамшыға сұраныс байқалады. Елiк сирағынан жасалған қамшы сәндiкке болмаса, қажетке жаратуға келе бермейдi.
Әрине, оны да қолдануға болады. Алайда, ел iшiндеелiк сирағынан жасалған қамшының жолы ауыр деп есептеледi. Сирақ болсын, тобылғы болсын алдымен кептiрiп алынады. Сосын барып бүлдiргiсiн қайыстан ойып шығады. Бүлдiргiгетүрлiпiшiндегi ою-өрнектер салынады. Бүлдiргiтесiлiп, қайыс жiппен таспаға тастай оралады. Ең соңында үш бөлiк те бiр-бiрiменбекiтiледi. Таспаның орта тұсына дейiн оралған қайыс өзiнше сән берiп тұрады. Қолдан сырғып түспеу үшiн саптың соңы тесiлiпжiпөткiзiледi. Ал, бишiктердiңсүйiрленген ұшына әдейi шашақ байланады. Сүйiр қамшы ысылдап сес көрсетiп тұрса, шашақтан қамшы жерге сiлкей ұрылғанда мылтық атылғандай дыбыс шығады.[
Шебер қолдар
1) Қамшы тоқу → ер бала
2) Оюойю → қыз бала
Ер балалар қамшы тоқылу жолын, ал қыз балалар ою-өрнектердің бүктеу, қию, жасалу жолдарын көрсетіп өтеді
Қорытынды :
Мұғалім: Біздің елімізде танымал оюшы аға-апаларымыз бар. Мысалға алсақ
Қазақта өнері асқан Тайжан ағаң,
Оюды жаңа үлгідегі түрін ашқан.
Өрнектеп қалпақ пенен зер шапанды,
Қадірлі ел басыға сыйға тартқан.
Олай болса осы сияқты аға, ата жолын жалғастырушы, білімді «сегіз қырлы, бір сырлы» ұрпақ болайық. Осымен бүгінгі сабағымыз аяқталды.
