?лшемді аны?тау, пішімдерді пайдалану
ПЕРЕЙТИ НА САЙТ
На правах рекламы
Саба?ты? ма?саты: о?ушылар?а ?з бетінше ?лшем алуды ?йрету. О?ушыларды ?семдікке, тал?аммен ?демі киіне білуді ?йрету.
Саба?ты? міндеті:
Білімділігі: о?ушылар?а ?лшем алу туралы толы? ма?л?мат беру, ?лшем алуды ?йрету;
Дамытушылы?ы: теориялы? білімдерін сараманды? ж?мыста пайдалана білу, о?ушыларды ?з бетінше ізденуге да?дыландыру, оларды? ой - ?рісін дамыту;
Т?рбиелілігі: о?ушыларды, ??ыптылы??а, тал?ампазды??а, икемділікке т?рбиелеу, ?нерге ?ызы?ушылы?ын арттыру.
П?наралы? байланыс: геометрия, сызу, тарих, бейнелеу ?нері, биология,
Саба?ты? ?дісі. Теориялы? саба?, Сараманды?, ??гімелеу, т?сіндіру
Саба?ты? барысы: 1) ?йымдастыру кезе?і:
• О?ушылармен с?лемдесемін;
• О?ушыларды т?гендеу;
• О?у - ??ралдарын тексеру.
• О?ушыларды? зейінін саба??а аударту;
?ткен саба?ты ?айталау.
• С?н с?зіні? ма?ынасы ?андай?
• С?н с?зі ?ай елден шы??ан?
• С?н журналдарын ата?дар?
• Материалды? шы?ын дегеніміз не?
• ?осымша пара? дегеніміз не?
• Т?сініктеме м?тін дегеніміз не?
Жа?а саба?ты т?сіндіру.
Пішімді к?шіріп алу ?шін мынадай ??ралдар ?ажет: сантиметрлік таспа, калька, ?арындаш немесе ?алам, сыз?ыш, ?айшы, т?йрегіштер.
Пішімді к?шіріп алудан б?рын ?ркім берілген кесте бойынша ?зіні? ?лшемін алу ?ажет. Ол ?шін мынандай т?ртіппен ?рбір жеке ?лшемдерді біліп алу керек (о?улы?ты? 108 бет 44 сурет).
1. Кеуде орамы – сантиметрлік таспамен кеудені? е? шы?ы??ы т?сынан айналдыра орап ал?анда?ы ?лшем;
2. Бел орамы – белді айналдыра ал?анда?ы ?лшем;
3. Мы?ын орамы – мы?ынны? барынша шы?ы??ы т?сын айналдыра ал?анда?ы ?лшем;
4. Кеудені? биіктігі – мойынны? иы??а ?тетін т?сынан айналдыра ал?анда?ы ?лшем;
5. Алды??ы бойды? белге дейінгі ?зынды?ы – мойынны? д?л ортасынан бастап кеудені? е? шы?ы??ы жері ар?ылы бел сызы?ына дейінгі ?лшем;
6. Белдемшені? ?зынды?ы – белден бастап ?ажетті де?гейге дейінгі ?лшем;
7. Арт?ы бойды? белге дейінгі ?зынды?ы – жетінші мойын омырт?адан белге дейінгі ?лшем;
8. Иы?ты? ?зынды?ы – мойынны? иы??а ?тетін т?сынан иы?ты? ?ол?а ?тетін т?сына дейінгі ?лшем;
9. Же?ні? ?зынды?ы – иы?ты? ?ол?а ?тетін т?сынан бастап шынта? ар?ылы білекке дейінгі ?лшем;
10. Мойын орамы – мойынды айналдыра ора?анда?ы ?лшем;
11. Ая?ты? сырт?ы жа?ыны? ?зынды?ы – белден еденге дейінгі ?лшем;
12. Ая?ты? ішкі жа?ыны? ?зынды?ы – шаптан еденге дейінгі ?лшем;
13. Бой – еденнен мойынны? е? биік н?ктесіне дейінгі ?лшем.
Пішімдер ?алыпты м?сінді (аса толы? емес) адам?а арнал?ан ж?не кестелерде к?рсетілген ?лшем бірліктеріне с?йкес келеді. ?здері?ні? ?лшемдері?ді кестеде берілген м?ліметтермен салыстыры?дар. Егер ауыт?у бар болса, онда пішімге ?ажетті т?зету енгізі?дер. Біра? естері?де болсын, пішімді ?лшемнен арты? ?лкейтуге не кішірейтуге болмайды. ?лгіні? ?лшемдері ?ш санмен та?баланады. Мысалы: 170 - 88 - 96. М?нда?ы бірінші сан – см - мен ?лшенген бой, екіншісі – кеуде орамы ж?не ?шіншісі – мы?ын орамы.
Та?да?ан ?лшемні? д?рысты?ына сенімді болу ?шін: ?осымша бетті ашу керек, та?дал?ан ?лшемні? б?ліктерін кеуде, мы?ын ж?не бел де?гейінде ?лшеу ?ажет ж?не ?а?аз пішімдегі к?лемді аны?тай отырып н?тижесін екі еселеген ж?н;
?а?аз пішімде белгіленген ?лшемдер бойынша еркін ?онымдылы? ?осымшасыны? к?лемін есептеп шы?ару керек. Олар ?детте мынандай ?лшемде болады:
• Блузка, к?йлек – 6, 5 - 7, 5см;
• Астарсыз жакет – 7, 5 - 10см;
• Пальто, халат – 10 - 12, 5см;
Сондай – а? еркін ?онымдылы? ?осымшасы ?лшемі пайдаланатын мата?а байланысты: ?алы? маталар ж??а маталар?а ?ара?анда ?осымшаны к?п, созылмалы маталар созылмайтын маталар?а ?ара?анда аз талап етеді, ал то?ыма маталардан жасал?ан б?йымдар еркін ?онымдылы? ?осымшасын м?лде ?ажет ?ылмайды.
Еркін ?онымдылы? ?осымшасын аны?тауда ?лгі с?лбасыны? ат?аратын р?лі зор. Егер б?йым созылмалы болса, онда ?осымша барынша аз, ал егер спортты? пішінде болса, ?осымша барынша к?п болады. ?осымшалар ар?ылы дене ??рылысы кемістігін к?рсетпей жіберуге де болады.
Сараманды? ж?мыс.
О?ушылар сантиметрлік таспамен ?лшемдерін ?лшеп, сызба ??растырады. Иы?ты б?йымдар?а ?ажетті ?лшемдерді т?сіру.
1) Кеуде айналымы - Ка. Кеудені? жо?ар?ы н?ктесі ар?ылы айналдыра ?лшеу;
2) Бел айналымы - Ба. Алдын ала белді баумен байлап алып, сантиметрлік таспаны белге ты?ыздау етіп, айналдыра ?лшеу;
3) Б?ксе айналымы - БКа. Таспамен б?ксені? шы?ы??ы жерлерін айналдыра ?лшеу;
4) Кеуде биіктігі - Кб. Иы?ты? жо?ар?ы н?ктесінен кеудеге дейін ?лшеу;
5) Алды??ы бойды? белге дейінгі ?зынды?ы - Ап. б. ?. Иы?ты? жо?ар?ы н?ктесінен кеудеге дейін ?лшеу;
6) Арт?ы бойды? белге дейінгі ?зынды?ы - Ар. б. ?.
7) Иы? ?зынды?ы - И. ?з. Иы?ты? жо?ар?ы н?ктесінен ?олмен жал?ас?ан
жеріне дейін ?лшеу;
8) ?олды? ?зынды?ы - ?. ?з. ?олды с?л иіп, оны? иы?пен жал?ас?ан жерінен
білезікке дейін;
9) ?олды? жо?ар?ы б?лшегіні? айналымы - ?а. ?олды? е? жалпа? б?лшегін айналдыра ?лшеу;
10) Мойын айналымы - Ma. Мойынды айналдыра ?лшеу;
11) ?лшемдерді т?сіріп, д?птері?е жазып ал Пішім пара?ы ?алай алынады?
Саба?ымызды бекіту ?шін ?лшем алу жолдарын ата?дар?
1) Кеуде айналымы;
2) Бел айналымы;
3) Мойын орамы;
4) Б?ксе айналымы;
5) Кеуде биіктігі;
6) Алды??ы бойды? белге дейінгі ?зынды?ы;
7) Иы? ?зынды?ы;
8) ?олды? ?зынды?ы;
9 ) ?олды? жо?ар?ы белшегіні? айналымы;
10) Кеудеден белге дейінгі ?зынды?;
11) Белден тізеге дейінгі ?зынды?.
?йге тапсырма: ?лшем алып келу.