Саба?ты? та?ырыбы :Киіз ?йді? ??рылысы. Киіз ?йді ??растыру.
Саба?ты? ма?саты:Білімділік ма?саты: білімдерін тере?дету. О?ушылар?а ?аза? хал?ыны? т?р?ын ?йі – киіз ?й туралы т?сінік беріп, ата к?сібінен хабар беру, атадан м?ра болып ?ал?ан ?нерді о?ушы?а ?йрету.
Дамытушылы? ма?саты: киіз ?й т?рлерін о?ушыларды? ?з бетінше зерделеуіне ба?ыт–ба?дар беру. Балаларды? ой – ?рісін дамыта отырып, ?нерге деген ?ызы?ушылы?ын арттыру, ж?мыс жасау шеберлігін шы?дап дамыту.
Т?рбиелік ма?саты: о?ушыларды жоспарлай білуге, киіз ?й б?лшектерін танып-білуге, ??растыру?а, баста?ан ж?мысын ая?ына дейін жеткізуге, ?з ісіне жауапкершілікпен ?арау?а, ??ыптылы??а, шыдамдылы??а, ?ауіпсіздік ережесін са?тау?а т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі: аралас
Саба?ты? ?дісі: ой ша?ыру, ойлау, пікірлесу, венн диаграммасы, ой ?оз?ау.
?ажетті ??рал-жабды?тар: т?рлі-т?сті ?атыр?ы?а?аз, желім, ?айшы, жіп, біз, а? бояу, бояу жа??ыш, су, сыз?ыш, циркуль, ?алам.
Саба?ты? барысы:
?йымдастыру кезе?і.
?й тапсырмасын тексеру.
Жа?а саба?.
Топ?а б?лу.
(?оржыннан ?з топтарына есім алады)
I топ «Орда» тобы.
II топ «Отау» тобы. III топ «Ша?ыра?» тобы.
Ой ша?ыру.
Б?рын?ы к?шпелі халы?ты? баспанасы не еді? (Киіз ?й)
Киіз ?й неше б?ліктен т?рады? (Т?рт)
?андай? (Кереге, уы?, ша?ыра?, сы?ырлауы?)
Ма?ынаны тану (т?сіне білу)
Киіз ?й т?рлері туралы слайд к?рсетіледі. (О?ушыларды? назарын суретке аудара отырып б?гінгі та?ырыпты ??гімелеу.)
Киіз ?й - «Атамыз-Алаш, керегеміз-а?аш», «Киіз туырлы?ты, а?аш уы?ты ?аза?пыз» деп аталы с?з айтып ?алдыр?ан ата-бабаларымызды? негізгі баспанасы. Киі ?й – тек ?аза? хал?ыны? ?ана емес, б?кіл т?ркі, тіпті о?ан к?ршілес елдерді? де т?ра? – мекені. Солай бола т?рса да оны ?астерлеп ?стап, ?асырдан-?асырлар?а оны? м?н –ма?ызын ?згертпей жеткізген бізді? ?аза? хал?ы екенін ?рдайым ма?танышпен айтамыз.
Киіз ?й ?аза?ты? т?ра?ы, ??тты мекен – жайы, баспанасы, м?лкі, ма?танышы.Киіз ?йді? ат?ар?ан ?ызметі мен р?лі ?те зор. О?ан ?арап отырып, бірнеше ж?здеген, мы?да?ан жылдар бойы ата-бабаларымызды? а?ыл-ойы, т?рмыс м?дениеті, тал?амы еш халы?тан кем еместігін а??арамыз. Осы киіз ?йде ?аза? хал?ыны? аспан ?леміне, есептеу ж?йесіне, экономикалы? біліктігі, м?дениет пен ?нердегі тал?амы зор роль ат?арады.
Бізді? киіз ?йіміз тек баспана ?ана емес, ол с?улет, ??рылыс, сурет, ?ол?нер, м?дениет сия?ты бірнеше ?нерді? басын ??райтын ?ажайып туынды десек те болады.
Киіз ?й ішін жабды?тау?а ?аза? азаматтары байлы?ын аяма?ан ж?не сол ар?ылы ?аза? д?улеті мен м?дениетін таныта білген.
Киіз ?й аз уа?ыт аралы?ында тігуге де, жинау?а да ы??айлы. К?шіп-?ону?а ?олайлы бол?анды?тан, малшылар оны ?азір де к?п ?олданады. Киіз ?й тегіс, су ж?рмейтін ??р?а? жерге тігіледі.
Киіз ?й ма?ызы мен к?леміне ?арай бірнеше т?рге б?лінеді.
Киіз ?й т?рлері
Жаба салма
А? орда
Кіші ?й
Жолым ?й
?араша ?й
м
О?улы?пен ж?мыс.
О?улы?та?ы м?тінні? та?ырыбын ?зім о?ып шы?амын. Мен о?ы?анда олар ?здері ?шін т?сініксіз жа?а с?здерді? астын белгілеп, с?ра? ?ою?а дайындалады.
V - «Білемін» - «Білмеймін» + - «Жа?а білім мені та??алдырды»
Ой ?оз?ау (с?здік)
Топпен ж?мыс.
1 – топ.
«Жа?сы болса да – ?з ?йім,
Жаман болса да – ?з ?йім,
Ке? сарайдай боз ?йім» - деген ма?алдан не а??арды??
2 – топ.
«?йдегі есепті базарда?ы нары? б?зар» - деген жолдардан не а??арды??
3 – топ.
«Киіз ?йді? іші 4 б?лімге б?лінеді: т?р, сол жа?, о? жа?,от орны» - дегенді т?сіндіріп к?рі?дер.
Практикалы? ж?мыс.
Венн диаграммасы.
Киіз ?й ?абатты ?й
Саба?ты ?орыту, пысы?тау.
Сауалнама.
Ша?ыра? ?андай ма?ынаны білдіреді? (?й, отбасы)
Киіз ?йді? с?йектерін жасайтын адамды кім деп атаймыз? (?йші)
Просмотр содержимого документа
«Киіз ?йді ??растыру ж?не ??рылысы»
Бектурганова Қаракөз Нуржигитовна
технология пәнінің мұғалімі, Қожбанбет би атындағы орта мектебі
«Қоңырөлең» ауылы, Панфилов ауданы, Алматы облысы
Сабақтың тақырыбы :Киіз үйдің құрылысы. Киіз үйді құрастыру.
Сабақтың мақсаты:Білімділік мақсаты: білімдерін тереңдету. Оқушыларға қазақ халқының тұрғын үйі – киіз үй туралы түсінік беріп, ата кәсібінен хабар беру, атадан мұра болып қалған өнерді оқушыға үйрету.
Дамытушылық мақсаты: киіз үй түрлерін оқушылардың өз бетінше зерделеуіне бағыт–бағдар беру. Балалардың ой – өрісін дамыта отырып, өнерге деген қызығушылығын арттыру, жұмыс жасау шеберлігін шыңдап дамыту.
Тәрбиелік мақсаты: оқушыларды жоспарлай білуге, киіз үй бөлшектерін танып-білуге, құрастыруға, бастаған жұмысын аяғына дейін жеткізуге, өз ісіне жауапкершілікпен қарауға, ұқыптылыққа, шыдамдылыққа, қауіпсіздік ережесін сақтауға тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас
Сабақтың әдісі: ой шақыру, ойлау, пікірлесу, венн диаграммасы, ой қозғау.
Пәнаралық байланыс: әдебиет оқу, сурет, информатика.
Еңбек нысаны: қатырғықағаздан киіз үй макетін жасау.
Сабақтың көрнекілігі: Еңбекке баулу оқулығы, киіз үй макеті, нұсқау карта, суреттер, кесте, қоржын.
Қажетті құрал-жабдықтар: түрлі-түсті қатырғықағаз, желім, қайшы, жіп, біз, ақ бояу, бояу жаққыш, су, сызғыш, циркуль, қалам.
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі.
Үй тапсырмасын тексеру.
Жаңа сабақ.
Топқа бөлу.
(Қоржыннан өз топтарына есім алады)
I топ «Орда» тобы.
II топ «Отау» тобы. III топ «Шаңырақ» тобы.
Ой шақыру.
Бұрынғы көшпелі халықтың баспанасы не еді? (Киіз үй)
Киіз үй неше бөліктен тұрады? (Төрт)
Қандай? (Кереге, уық, шаңырақ, сықырлауық)
Мағынаны тану (түсіне білу)
Киіз үй түрлері туралы слайд көрсетіледі. (Оқушылардың назарын суретке аудара отырып бүгінгі тақырыпты әңгімелеу.)
Киіз үй - «Атамыз-Алаш, керегеміз-ағаш», «Киіз туырлықты, ағаш уықты қазақпыз» деп аталы сөз айтып қалдырған ата-бабаларымыздың негізгі баспанасы. Киі үй – тек қазақ халқының ғана емес, бүкіл түркі, тіпті оған көршілес елдердің де тұрақ – мекені. Солай бола тұрса да оны қастерлеп ұстап, ғасырдан-ғасырларға оның мән –маңызын өзгертпей жеткізген біздің қазақ халқы екенін әрдайым мақтанышпен айтамыз.
Киіз үй қазақтың тұрағы, құтты мекен – жайы, баспанасы, мүлкі, мақтанышы.Киіз үйдің атқарған қызметі мен рөлі өте зор. Оған қарап отырып, бірнеше жүздеген, мыңдаған жылдар бойы ата-бабаларымыздың ақыл-ойы, тұрмыс мәдениеті, талғамы еш халықтан кем еместігін аңғарамыз. Осы киіз үйде қазақ халқының аспан әлеміне, есептеу жүйесіне, экономикалық біліктігі, мәдениет пен өнердегі талғамы зор роль атқарады.
Біздің киіз үйіміз тек баспана ғана емес, ол сәулет, құрылыс, сурет, қолөнер, мәдениет сияқты бірнеше өнердің басын құрайтын ғажайып туынды десек те болады.
Киіз үй ішін жабдықтауға қазақ азаматтары байлығын аямаған және сол арқылы қазақ дәулеті мен мәдениетін таныта білген.
Киіз үй аз уақыт аралығында тігуге де, жинауға да ыңғайлы. Көшіп-қонуға қолайлы болғандықтан, малшылар оны қазір де көп қолданады. Киіз үй тегіс, су жүрмейтін құрғақ жерге тігіледі.
Киіз үй маңызы мен көлеміне қарай бірнеше түрге бөлінеді.
Киіз үй түрлері
Түсіне қарай
Жорық үй
Отау үй
Лауазымына қарай
Қара үй
Жаба салма
Үлкен үй
Алтын орда
Қараша үй
Жолым үй
Кіші үй
Ақ орда
м
Ақ үй
Күрке
Отау үй
Хан орда
Ақ бөз үй
Жорық үй
Кішкене отау
Орда
Оқулықпен жұмыс.
Оқулықтағы мәтіннің тақырыбын өзім оқып шығамын. Мен оқығанда олар өздері үшін түсініксіз жаңа сөздердің астын белгілеп, сұрақ қоюға дайындалады.
V - «Білемін» - «Білмеймін» + - «Жаңа білім мені таңқалдырды»
Ой қозғау (сөздік)
Топпен жұмыс.
1 – топ.
«Жақсы болса да – өз үйім,
Жаман болса да – өз үйім,
Кең сарайдай боз үйім» - деген мақалдан не аңғардық?
2 – топ.
«Үйдегі есепті базардағы нарық бұзар» - деген жолдардан не аңғардың?
3 – топ.
«Киіз үйдің іші 4 бөлімге бөлінеді: төр, сол жақ, оң жақ,от орны» - дегенді түсіндіріп көріңдер.
Практикалық жұмыс.
Венн диаграммасы.
Киіз үй Қабатты үй
Сабақты қорыту, пысықтау.
Сауалнама.
Шаңырақ қандай мағынаны білдіреді? (Үй, отбасы)
Киіз үйдің сүйектерін жасайтын адамды кім деп атаймыз? (Үйші)
Шаңырықтың дөңгелек шеңбері қалай аталады? (Тоғын)
Жиналған кереге не деп аталады? (Қанат)
«Керегең кең болсын»- деген батадан не түсінеміз? (Үйің кең, қонағың көп, берекелі үй бол деген сөз)
Бағалау.
Үйге тапсырма: Киіз үйдің сыртын ою желімделген жолақтармен , шашақбаумен сәндеу.
