Гобелен то?ылу т?сілдері

Та?ырыбы:Гобелен то?ылу т?сілдері

Саба?ты? ма?саты:

Білімділік: О?ушылар?а ?аза? гобелен ?нері ж?не б?л ?нерді? дамуына ?лес ?ос?ан суретшілер, гобеленні? то?ылу технологиясы туралы а?парат беру ар?ылы білімдерін ?алыптастыру.

Дамытушылы?: Станокта гобелен то?у ?дістерін ме?геру ар?ылы іскерлік ?абілеттерін дамыту. Жасал?ан б?йымны? ?мірде ?олданылу жолын аны?тай отырып, гобелен ?нерін дамыту?а ба?ыттау, шы?армашылы? ?абілеттерін арттыру.

Т?рбиелік: О?ушылар?а ?ол?нерді? эстетикалы? мазм?нын бойына сі?іру ар?ылы шеберлікке, жина?ылы??а, икемділікке т?рбиелеу.

Саба?ты? т?рі: аралас саба?

Саба?ты? ?дісі: т?сіндірмелі, сараманды?

Саба?та?ы п?наралы? байланыс: математика, бейнелеу, сызу

Саба?ты? к?рнекілігі: дайын сызбалар мен б?йымдар, интерактивті та?та

Пайдалан?ан ?дебиеттер:

?бді?аппарова ?.М. ?аза?ты? ?лтты? ою- ?рнектері- Алматы:?нер 1999 жыл

?асенова ?. Шкляева С. «Кілем мен т?скілем то?ыр ?йренеміз» Алматы 2009 жыл

Боголюбов А. Ковровые изделия Средней Азии 1908 г

Саба?ты? ?тілу барысы:

?йымдастыру кезе?і:О?ушыларды? назарын саба??а аудару

а) с?лемдесу

?) саба??а ?атысуын ба?ылау

б) о?ушыларды? ??рал саймандарын тексеру

в) ?ткен материалды еске т?сіру

Жа?а саба?.Гобелен – суретті, т?ксіз, ?абыр?а?а ілінетін ж?не жерге т?селетін кілем, я?ни ?олдан то?ыл?ан ткескіндеме. Гобелен- с?ндік ?олданбалы ?нер т?ріне жатады. Гобелен ?неріні? шы?у тарихы 20-шы ?асырды? басынан басталады. Гобелен дербес суретшілік ?нер туындысы ретінде ал?аш Франция, Италия, Испания,Германия елдерінде дамып, кейін Ресей, Балты? бойы, Кавказ?а ке? тара?ан ертеден келе жат?ан алаша, ты?ыр кілем то?у ?нері гобеленні? ?аза? хал?ыны? д?ст?рлі ?ол?неріне жат емес. .Гобеленні? отаны – Франция. Сонау орта ?асырларда ?мір с?ргкн а?айынды Гобелендер негізін сал?анды?тан, соларды? есімімен аталатын осы бір ?нер т?рін ?аза? жерінде жылы ?абылданып, тез таралуы – бізде негізді? барлы?ынан. ?аза? гобеленіні? негізін ?ала?ан суретші ??расбекТыныбеков десек, ?аза? ?ыздарыны? ішінен осы сала?а т???ыш сара жол сал?ан – Б?тима З?уірбекова.

«Ана», «Дала мадоннасы», «С?укеле киген ?ыз» сынды туындыларыны? авторы. Гобелен то?у ?ызы? ?рі ?иын ?нер

Гобелен негізін ??рау?а керек жабды?тар: 750 мм х 500 мм кішігірім а?аш рама, лен ж?не ж?н жіптер, ?айшы, шаныш?ы 5 х 70 мм картон. Е? алдымен, рама?а лен жіппен гобеленні? негізін керіп аламыз. Жіп бір?алыпты керілуі керек.5 х 70 мм картон ?а?азды к?лдене?нен бір жіпті астына, бір жіпті ?стіне ?ткізу ар?ылы картонды орнатамыз.

Гобеленні? то?ылуы полотно, алаша т?різдес ай?ас ?ткізулермен то?ылады.

Раманы? к?лемі 750 х 750 мм болса, онда гобеленні? к?лемі 250 х 250 мм болады. Гобеленні? негізін к?ргенде жіптерді? арасы 3 мм ден аспауы керек, жіптерді? арасынан сауса? еркін ?тіледі.Жіпті станок?а ?зіліссіз орау керек.Ма?та немесе лен жіппен ?рбір асты??ы ж?не ?сті?гі пар 2 жіпті ?азы? бау шалып т?йіндейді,ол тар?ап кетпеу ?шін ?ажет. Осы ?дісті гобелен то?ылып біткенше ?айталайды

1-2 см де?гейінде а? лен жіппен то?ып шы?адыОсыдан кейін ?ажетті сурет жіп керілген раманы? арт?ы бойын ?оз?алмайтындай бекітіледі.Б?л ?рдісте бір а? бір ?ара жіп ?олданамыз.?уелі кілем желісіні?сында орналас?ан жіпті табамыз. Ол асты??ы ?атарда болуы тиіс. Осы жіптен о?нан сол?а ?арай бір а? бір ?ара жіптерді? ?штарын ?ткізіп аламыз. Сол ?олмен тарта отырып, жіптерді? ?штарын те?естіріп аламыз.Енді сол ?олда?ы жіпті о? ?ол?а о? ?олда?ы жіпті сол ?ол?а ауыстыра отырып, жіптерді ай?астырамыз. О? ?олда?ы жіптерді бос тастаймыз сол ?олда?ы а? жіптермен то?у ?рдісін бастаймыз

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Гобелен то?ылу т?сілдері»

Тақырыбы: Гобелен тоқылу тәсілдері

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға қазақ гобелен өнері және бұл өнердің дамуына үлес қосқан суретшілер, гобеленнің тоқылу технологиясы туралы ақпарат беру арқылы білімдерін қалыптастыру.

Дамытушылық: Станокта гобелен тоқу әдістерін меңгеру арқылы іскерлік қабілеттерін дамыту. Жасалған бұйымның өмірде қолданылу жолын анықтай отырып, гобелен өнерін дамытуға бағыттау, шығармашылық қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Оқушыларға қолөнердің эстетикалық мазмұнын бойына сіңіру арқылы шеберлікке, жинақылыққа, икемділікке тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: түсіндірмелі, сарамандық

Сабақтағы пәнаралық байланыс: математика, бейнелеу, сызу

Сабақтың көрнекілігі: дайын сызбалар мен бұйымдар, интерактивті тақта

Пайдаланған әдебиеттер:

Әбдіғаппарова Ұ.М. Қазақтың ұлттық ою- өрнектері- Алматы:Өнер 1999 жыл

Қасенова Қ. Шкляева С. «Кілем мен тұскілем тоқыр үйренеміз» Алматы 2009 жыл

Боголюбов А. Ковровые изделия Средней Азии 1908 г

Сабақтың өтілу барысы:

Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылардың назарын сабаққа аудару

а) сәлемдесу

ә) сабаққа қатысуын бақылау

б) оқушылардың құрал саймандарын тексеру

в) өткен материалды еске түсіру

Жаңа сабақ .Гобелен – суретті, түксіз, қабырғаға ілінетін және жерге төселетін кілем, яғни қолдан тоқылған ткескіндеме. Гобелен- сәндік қолданбалы өнер түріне жатады. Гобелен өнерінің шығу тарихы 20-шы ғасырдың басынан басталады. Гобелен дербес суретшілік өнер туындысы ретінде алғаш Франция, Италия, Испания,Германия елдерінде дамып, кейін Ресей, Балтық бойы, Кавказға кең тараған ертеден келе жатқан алаша, тықыр кілем тоқу өнері гобеленнің қазақ халқының дәстүрлі қолөнеріне жат емес. .Гобеленнің отаны – Франция. Сонау орта ғасырларда өмір сүргкн ағайынды Гобелендер негізін салғандықтан, солардың есімімен аталатын осы бір өнер түрін қазақ жерінде жылы қабылданып, тез таралуы – бізде негіздің барлығынан. Қазақ гобеленінің негізін қалаған суретші Құрасбек Тыныбеков десек, қазақ қыздарының ішінен осы салаға тұңғыш сара жол салған – Бәтима Зәуірбекова.

«Ана», «Дала мадоннасы», «Сәукеле киген қыз» сынды туындыларының авторы. Гобелен тоқу қызық әрі қиын өнер

Гобелен негізін құрауға керек жабдықтар: 750 мм х 500 мм кішігірім ағаш рама, лен және жүн жіптер, қайшы, шанышқы 5 х 70 мм картон. Ең алдымен , рамаға лен жіппен гобеленнің негізін керіп аламыз. Жіп бірқалыпты керілуі керек.5 х 70 мм картон қағазды көлденеңнен бір жіпті астына, бір жіпті үстіне өткізу арқылы картонды орнатамыз.

Гобеленнің тоқылуы полотно, алаша тәріздес айқас өткізулермен тоқылады.

Раманың көлемі 750 х 750 мм болса, онда гобеленнің көлемі 250 х 250 мм болады. Гобеленнің негізін көргенде жіптердің арасы 3 мм ден аспауы керек, жіптердің арасынан саусақ еркін өтіледі.Жіпті станокқа үзіліссіз орау керек.Мақта немесе лен жіппен әрбір астыңғы және үстіңгі пар 2 жіпті қазық бау шалып түйіндейді,ол тарқап кетпеу үшін қажет. Осы әдісті гобелен тоқылып біткенше қайталайды

1-2 см деңгейінде ақ лен жіппен тоқып шығадыОсыдан кейін қажетті сурет жіп керілген раманың артқы бойын қозғалмайтындай бекітіледі.Бұл үрдісте бір ақ бір қара жіп қолданамыз.Әуелі кілем желісініңсында орналасқан жіпті табамыз. Ол астыңғы қатарда болуы тиіс. Осы жіптен оңнан солға қарай бір ақ бір қара жіптердің ұштарын өткізіп аламыз. Сол қолмен тарта отырып, жіптердің ұштарын теңестіріп аламыз.Енді сол қолдағы жіпті оң қолға оң қолдағы жіпті сол қолға ауыстыра отырып, жіптерді айқастырамыз. Оң қолдағы жіптерді бос тастаймыз сол қолдағы ақ жіптермен тоқу үрдісін бастаймыз

Сол қолымызбен үстіңгі қатардағы жіпті іліп алып, оң қолмен ақ жіптің ұшын осы жіптің артына өткіземіз. Қара жіпті алып, ақ жіппен айқастыра отырып, сол қолымызбен астыңғы қатардағы келесі жіпті іліп алып, осының артына қара жіпті өткізіп өзімізге қарай шығарып аламыз. Одан кейін ақ жіппен орындайтын айқаспаны орындаймыз.Осылай ақ жіппен қара жіптің кезектесе тоқылуы қайталанып отырады.Бұл үрдісте ақ жіптің міндеті – үстіңгі астыңғы қатардағы жіптердің ортасымен өтіп отыруы. Осылай кілем желісінің жиегіне жеткен соң осы үрдіс кілем желісінің ортасына дейін қайталанады. Содан кейін келесі қос жіппен солдан оңға қарай осы айқаспаның түрін жалғастырамыз, осы үрдіс алдыңғы тәртіпті қайталайды, ортасына жеткенде барлық жіптердің ұшын алып , кілем желісінің артына өткізіп жібереміз. Осы айқаспаның нәтижесінде жанбастап жатқан рим цифрының «» бесіне ұқсас ою – өрнек әуені шығады. Осы ою – өрнек әуенін қазақ қолөнерінде «алабас» деп атайды.

Гобелен тоқу кезінде ең бірінші қауіпсіздік ережесіне және тоқылу әдісіне мән беруіміз керек.

Тоқыма станогін үстел үстіне тиянақтап орналастыру керек,

Ілгекті жолдасына үшкір ұшымен бермеу керек,

Ілгекті, пышақты тек оң қолмен ұстаған жөн,

Тарақты тоқыма станогынан 3 см артық көтерме, тарақтың салмағы 0,5 кг сондықтан арқау жібін нықтау кезінде сақ болу керек,

Тоқылу әдістерін біркелкі жүйеде жасау керек

Тоқылу кезінде бұйымымыз тарқалып қалмауы үшін екі шетінен жіпті тартып байлап қою керек.

Қорытынды нұсқау

Тоқу барысында мм ауытқу жұмыс аяқталғанда үлкен кемшілікті көрсетіп қояды. Сондықтан әрбір жіптің түсі мен оның орналасу ретін алдын – ала сезіне отырып тоқығанда туынды өз мәнінде үлкен шеберлікпен орындалады

Сабағымызды сұрақ – жауап бойынша бағалаймыз:

1.Гобелен өнерін дамытуға үлес қосқан суретшілерді атаңыз?

2.Қазақстанда қай жылдан бастап гобелен өнері қарқынды дамыды?

3. Шалыс түрлері?

4.Тоқудың әдіс – тәсілдері.

Бағалау

Біздің бүгінгі сабақтағы танысқан жаңа өнер түрі – гобелен тоқу өнері.Гобелен тоқу өнері ұзақ уақытты қажет ететін күрделі жұмыс деп тануға болады. Бұл суретке түсірілген бейненің нақты өз бейнесінде шынайы шығу үшін үлкен шыдамдылықты сонымен қатар өнерге деген сүйіспеншіліктің болуын талап етеді.

Жанат Сарсекова

Талғар қаласы