Саба?ты? та?ырыбы: «Бірінші та?амды дайындау технологиясы»
Саба?ты? ма?саты: 1.О?ушыларды бірінші та?амды дайындау технологиясы жайлы т?сінік беру.
2.О?ушыларды? ойларын дамыту.
3.Бірінші та?амды д?рыс ?зірлеуді,гигиеналы? талаптарды,?ауіпсіздік ережелерін са?тай білуге т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі: жа?а саба?
Саба?ты? к?рнекілігі: плакат,с?зж?мба?,ВЕНН диаграмасы, кітапттар, тест.
Саба?ты? ?дісі: с?ра?-жауап, т?сіндіру.
П?наралы? байланыс:биология, математика, сызу.
Саба?ты? барысы: І ?йымдастыру б?лімі.
1.О?ушылармен т?гендеу.2.Ж?мыс орнын ?йымдастыру.
3.?ауыпсіздік ережелерін ?айталау. ІІ ?й тапсырмасын тексеру. 1.К?к?ніс,жемістерді? жуылма?ан т?рінде ?олдану неше пайыз ?ауіпті? 25.2.Адам?а тама? ар?ылы баратын ауру? Сальмонеллоз. 3.Ішек ж??палы ауруларды? себеп болу салдары? ??деуден ?тпеген та?амдарды пайдалану.
ІІ.Жа?а саба?.Д?птерімізді ашып к?н жаданы жазамыз.Жа?а та?ырып «Бірінші та?амды дайындау технологиясы».Бірінші та?ам – адамны? толы? тама?тануыны? негізгі ??рам б?лігі.Онда тама?ты? сі?імділігін арттыру?а ?ажетті ас?азан с?лін б?луге жа?дай жасайтын белсенділігі жо?ары заттар шо?ырлан?ан.Бірінші та?ам с?йы? ж?не ?ою б?ліктен т?рады.С?йы? б?лігі (негізгі) сорпа,піспе су, с?т, квас болып келсе,?ою б?лігі к?к?ніс, жарма,ж?мыркеспе т.б болады. Бірінші та?амны? шамамен те? жартысы с?йы?ты?тан т?рады.Тама?тану м?дениеті дегеніміз- бір ?алыпты тама?тану, та?амдарды? ?р т?рлі болуы,?ай кезде ж?не ?андай м?лшерде ішіп-жей білу.Адам та?амнан ?зіні? бір т?улікте ж?мсайтын энергиясыны? м?лшеріне сай ?уат алу?а тиіс.Демек «саулы? ?шін»ішіп-жеу м?лшерден арты? тама?тану емес.Алайда, тама?ты аз ішіп, ?немі аш ж?руге де болмайды.Б?ны? да ?ауіпті зардаптары бар.Сонды?тан азы?-т?лікті? т?р-т?рін жеу-адам?а пайдалы, ал оны? белгілі бір т?рін ?ана жеу-зиян.Адам организміне ?ажетті та?амды? заттар( белоктар, майлар, к?мірсулар,д?румендер,минерал т?здар ).С?йкімді ?рі д?мді даярлан?ан та?ам к?зді ?ызы?тырып?ана ?оймайды,т?бетті ша?ырып,аз?азан?а шырын б?леді,с?йтіп та?амды ?орытатын ішкі
ж?йені? барлы?ы асты «?абылдау?а» дайын т?рады.
Енді сорпалар дайындау технологиясымен танысайы?. Сорпа-б?л етті, с?йектен, ??сты, балы?ты суда пісіру кезінде алын?ан піспе суы.
Сорпа?а ?німнен экстративтік заттар, н?руыздар,майлар,минералды ж?не хош иісті заттар шы?ады. Сорпаны? д?мдік сапасын онда?ы су мен ?німні? ара?атынасына,?са?талу д?режесіне, пісіру ?за?ты?ына байланысты. Сорпаны пісіру ?шін ?р т?рлі сорпа текшелерін пайдалану?а болады.
?аза?ша сорпа.?ой етін ?рбір кесегін 30-45г келетіндей етіп кесіп, с?йегін шабады.Кастр?лге салып су ??яды да,1.5-2 са? ?айнатады.Бір ?айна?ан со? етті? ?алын к?бігі кастр?лді? бір б?рышына жиналады.Оны с?зіп алып тастау керек.Ал с?йы?тау к?бігін сапырып тарат?ан ж?н.1.5-2 са? ?айна?аннан кейін ?стіне жуып, тазартыл?ан к?рішті салып, 30 мин ?айнатады.Содан жеке ыдыс?а шала ?уырыл?ан пиязды, лавр жапыра?ын ?осып т?здайды.Піскен етті зерен кесеге немесе ш???ыл таба??а салады да, ?стіне сорпа ??йып, ?аты? ?осады. ?са?тап турал?ан к?к себеді.??рамы: 600 г ?ой етті, 1 пияз, 4 ас ?асы? ?аты?, жарты кесе к?ріш, 2 ас ?асы? аск?к, жарты шай ?асы? т?з, бірнеше дана лавр жапыры?ы.Ет сорпасы.Етті суы? сумен жа?сылап жуады.Кастр?лге салады да, ?стіне суы? су ??йып,жайлап ?айнатады, ?атты ?айнайтын болса, сорпа шулы?ып кетеді. ?айна?аннан кейін к?бігін алып, біршама сапырады.Содан со? сорпа май татып кетпес ?шін бетіне шы??ан майын ?ал?ып алады. Піскен етті т?сіріп алып,сорпасын с?зеді.Еттін піскен-піспегенін білу де о?ай. Ол ?шін ша?ыш?ы т?йреп к?ру керек.Шанышы?ы о?ай шаншылса-етті? піскені. ?стіне піскен бауырса? ?осады.??рамы:500 г ет,2.5-3 л су, жарты ас ?асы? т?з,4-5 т?йір бауырса?.Та?ы сорпа т?рлері бар олар: Вареники-ірімшік салып дайындау?а болды.Ет-с?йектен дайындала?ан сорпа.??с етінен дайындал?ан сорпа.Са?ырау??ла? піспе сорпасы.Жа?а саба?ты ?орытындылау с?зж?мба? «Бірінші та?ам»
Тест.1.Тама?тану м?дениеті дегеніміз не?
а) та?амды ?сына білу.
?) та?ам дайындау ережесі, тазалы?-гигиеналы? талабы.
б)бір ?алыпты тама?тану.
2.Та?амды ысты? к?йінде ?андай температурада ?абылдау керек?
а)40-70гр, ?)30-40 гр, б)50-60 гр,
3.Та?амды дайындамас б?рын е? алдымен нені са?тау керек?
а) техника ?ауыпсіздігін, ?) тама?тану м?дениетін, б) тазалы?-гигиеналы? талабын,
4.С?йы? та?ам даярла?ан кезде суды ?андай м?лшерде алу керек?
а)2/10, ?)1/15, б)1/10,
5.Та?амтасып т?гелмес ?шін кастр?лді? жиегіне суды неше сантиметр жеткізбеу керек?
а)1-2 см, ?)2-3 см, б)4-5 см,
6.Ж??палы аурулар неден пайда болады?
а) серуендеуге к?п шы?па?асын.
?) тазалы?ты са?тама?асын.
б)тама?тану т?ртібі б?зыл?ан со?.
7.Ет ??рамында ?андай топ д?румендері бар?
а) А,Д,РР,В. ?)В,В 12,С,А. б) Д,А,С,РР.
8.Отта ?айнап т?р?ан кастрюлді? ?а?па?ын ?алай ашу керек?
а)?зі?е ?аратып ашу керек. ?) сол?а ?арай ашу керек. б) ?зіне кері ?арай ашу керек.
9.Шала фабрикаттарды дайындауды? неше т?сілі бар?
а) 5, ?)6, б)7, в) 4.
,10.Интоксикация дегеніміз не?
а) химиялы? препаратты? бірт?рі, ?) д?рілерді? бір т?рі, б) та?амны? бірт?рі, в)улануды? бір т?рі.
?йге тапсырма. ВЕНН диаграмасын толтырып келу.
Ба?а ?ою.
Саба? ая?талды. Сау болы?ыздар.
