9 сынып. Технология.Көкөністердің қоректік құндылығы және оның жіктелуі

Бирмаганбетова Айгул Айтбаевна. Тобыл орта мектебі. Технология 9 сынып

Ашық сабақ тақырыбы: Көкөністердің қоректік құндылығы және оның жіктелуі

Мақсаты: азық-түліктер мен құрамындағы кездесетін минералды заттарды топтарымен таныстыру.

Сабақтың міндеттері:

• микроэлементтер мен макроэлементтердің адам денсаулығына әсері;

• құнарлы заттар туралы білімдерін кеңейту;

• СӨС қағидаларына тәрбиелеу, «Дәрі-дәрмексіз денсаулық» қағидасына сәйкес дәріханаға жүгінбей-ақ ағзаны минералды заттармен толықтыру.

Көрнекіліктер: «Азық-түліктердің құрамы», "Дәрумендер", "Минералды тұз құрамы» сызбалары және "Дастархан жабдықтау" кестесі

Пәнаралық байланыс:

Математика, биология, қазақ тілі,химия

Оқыту әдістері:

Әңгімелеу, сұхбаттасы, сарамандық жұмыс

І.Ұйымдастыру кезеңі

Салемдесу, түгендеу

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау

Тамақтану мәдениеті

АС үй жабдықтары

Тамақтану рационы

Көкөністерді алғашқы өңдеу

ІІІ Жаңа сабақ

Жемістер мен көкөністердің химиялық құрамының жалпы сипаттамасы. Өсімдік клеткасының химиялық құрамы аса бай жəне алуан түрлі. Онда көптеген реакцияларға қатысатын жəне метаболизм түзетін əр түрлі заттар бар. Мұндай алмасу нəтижесінде заттар үздіксіз өзгеріп, ыдырайды жəне осының арқасында жаңа заттар түзіледі. Алмасу реакциялары белгілі бір қатаң тəртіппен өтеді жəне əр түрлі ферменттердің əсерімен реттеліп отырады. Тірі клеткада болатын ерекше жағдайлардың арқасында реакциялар жоғары жылдамдықпен өтеді. Клетканың немесе протопластың химиялық құрамына талдау жасағанда, біріншіден, ондағы заттардың аса көптігі мен алуантүрлілігіне, екіншіден, талдау барысында тірі клеткаға тəн емес заттардың пайда болуына байланысты көптеген қиындықтар туады. Жемістер мен көкөністердің басқа өсімдік өнімдерінен айырмашылығы – олар шырынды, балғынды болып келеді. Олардың құрамында су мөлшері өте жоғары – орташа 80-90%-ға, ал қияр, шалғам, салатта – 95-97%-ға дейін.

Су - табиғаттағы ең көп таралған, басқа сұйықтықтармен салыстырғанда физикалық-химиялық қасиеттері мен молекулалық құрылысы айрықша болатын ерекше зат. +4°С температурада судың тығыздығы ең жоғары шамаға жетеді. Судың, жылу сыйымдылығы үлкен, 1 г мұзды еріткенде 335 джоуль сіңіріледі, ал 1 г мұз қатқанда бұл энергия бөлініп шығады. Судың жылу сыйымдылығы басқа сұйықтықтардың жылу сыйымдылығына қарағанда екі есе дерлік үлкен. Судың физикалық-химиялық қасиеттері клетканың құрылы- сына, оның тіршілік əрекетіне, организмдегі судың, алмасуына айтарлықтай əсер етеді. Тірі клеткадағы судың күйі оның қос зарядты болуына байланысты.

Клетка құрамындағы полимерлер молекулалары - белоктар, нуклеин қышқылдары, полисахаридтер - ерітіндіде коллоидтық қасиет білдіреді. Олар судың біраз мөлшерін өздеріне тартып, оларды электростатикалық күшпен немесе Н- байланыс арқылы ұстап тұрады. Коллоид бөлшегі оң зарядты болса, ол су диполін теріс заряд ұшымен тартады

ІҮ Сабақ бекіту

Ү.Қорытынды жасау

ҮІ Үй тапсырмасы