?амзол (камзол)— ?йелдер ?лт киіміні? бір т?рі, оны к?йлек сыртынан киеді. Ол бар?ыт, п?ліш, ма?пал сия?ты асыл, сапалы кездемелерден тігіледі. ?амзолды кей жерлерде «же?сіз бешпент» немесе «к?зекей» деп те атайды. ?амзолда же? де, жа?а да болмайды ж?не де екі ??ірі тек тыс пен астарлан т?рады. ?амзолды? астары ?шін к?бінесе атлас, ша?и, тор?ын пайдаланылады. Оны? екі ??ірі біріне-бірі с?л жетпей т?ратындай етіп тігеді. Сонды?тан, т?йме орнына ?амзолды? алдына зергерлер ?шекейлен жаса?ан, алтын, к?міс жалатып, асыл тастан к?з орнат?ан ?апсырма ?адалады. ?амзолды? желкесінен бастап екі ??іріне ж?не етегіне айналдыра алтын о?а басады не зер тігеді. Кейде ??ндыз бен т?лкіні? ?ара п?шпа?ымен ?діптейді. ?ыздар мен жас келіншектер киетін ?амзол ?те с?нді болады. Оны? екі омырауына алтын, к?міс жалат?ан к?з алар, шарба? т?ймелер, меруерт, маржандар та?ылады. Кейбір жерлерде к?міс те?гелерді тесіп та?ып ?ояды. ?азіргі кезде жергілікті ?нерк?сіп орындары бар?ыт пен п?ліштен с?ндеп тіккен ?амзол шы?аратын болды.
?амзол
Астарлы Же?сіз Же?іл жазды? киім
Жасау?а ?ажетті маталар жеткілікті
?демі дизайн
?амзол Берік, ?рі т?зімді
Жас ерекшелігіне сайЖасалу сапалы
?амзол?а ?ажет мата т?рлері
Мата (лат. текстиле — мата, материя) — химиялы? талшы?тар мен жіптерден жасал?ан. Химиялы? талшы?тар мен жіптер таби?и синтетикалы? жо?ары молекулярлы? ?осылыстарды химиялы? ??деу н?тижесінде алынады. Бастап?ы шикізат?а байланысты химиялы? талшы?тар, жіптерді жасанды ж?не синтетикалы? деп б?лінеді.
Бар?ыт - бет жа?ы ты?ыз т?кті, ж?мса? ма?пал мата. Жі?ішке жола?тарыны? арасы та?ырланып келген т?рін шибар?ыт деп атайды. Т?гі ?алы? болып, жола?ы жуан келсе жуан шилі бар?ыт деп аталады.
Ма?пал — ж?мса?, т?кті бар?ытты? бір т?рі. Ма?палды? ?ш т?рі бар: ?ара ма?пал — ?ара бар?ыт; ?ой ма?пал — т?кті п?ліш; ?ырмызы ма?пал — ?ызыл к?ре? бар?ыт. ?аза? хал?ы ма?пал деп к?біне бір тегіс, т?гі ты?ыр ?рі т?сі ?ара бар?ытты ата?ан. Ма?палдан бешпет, ?амзол, к?зекей, та?ия, ?асаба, б?рік, т.б. ?лтты? киім т?рлері мен к?нделікті т?рмыста ?олданылатын б?йымдар (т?скиіздер, т?сек жап?ыш, т.б.) тігіледі.
?амзолды? т?йме орнына ?апсырманы пайдаланады. ?амзол?а астарлы? ?шін атлас матасын ?олданады.
Сабақтың көрнекілігі: Интеракативті тақтамен жұмыс (слайдтар, жұмбақтар, тест сұрақтары), тақтамен жұмыс.
Пән аралық байланыс: Тарих, сызу, бейнелеу өнері.
Сабақтың құрылымы:
Ұйымдастыру кезеңі-2 мин.
Өткен сабақты қайталау-5мин.
Жаңа сабақ-10мин.
Сарамандық жұмыс-17 мин.
Сабақты бекіту-5 мин.
Қорытындылау-3 мин.
Үйге тапсырма, бағалау-3 мин
Сабақ барысы:
Сәлеметсіздер ме, оқушылар? Отырыңыздар. Сыныпта бүгін кім кезекші? Сабақта кім жоқ? (Оқушыларды түгендеу).
Үйге қандай тапсырма берілді? Үйге берген тапсырмаларын сұрау, тексеру.
Оқушылар, бүгінгі өтетін сабағымыздың тақырыбы: «Қазақ халқының ұлттық киімі-қамзол». Сабағымыздың мақсаты: қамзол және оның түрлері, қамзолдың шығу тарихы , қамзолға қажет мата түрлерімен танысу.
Қамзол (камзол)— әйелдер ұлт киімінің бір түрі, оны көйлек сыртынан киеді. Ол барқыт, пүліш, мақпал сияқты асыл, сапалы кездемелерден тігіледі. Қамзолды кей жерлерде «жеңсіз бешпент» немесе «кәзекей» деп те атайды. Қамзолда жең де, жаға да болмайды және де екі өңірі тек тыс пен астарлан тұрады. Қамзолдық астары үшін көбінесе атлас, шағи, торғын пайдаланылады. Оның екі өңірі біріне-бірі сәл жетпей тұратындай етіп тігеді. Сондықтан, түйме орнына қамзолдың алдына зергерлер әшекейлен жасаған, алтын, күміс жалатып, асыл тастан көз орнатқан қапсырма қадалады. Қамзолдың желкесінен бастап екі өңіріне және етегіне айналдыра алтын оқа басады не зер тігеді. Кейде құндыз бен түлкінің қара пұшпағымен әдіптейді. Қыздар мен жас келіншектер киетін қамзол өте сәнді болады. Оның екі омырауына алтын, күміс жалатқан көз алар, шарбақ түймелер, меруерт, маржандар тағылады. Кейбір жерлерде күміс теңгелерді тесіп тағып қояды. Қазіргі кезде жергілікті өнеркәсіп орындары барқыт пен пүліштен сәндеп тіккен қамзол шығаратын болды.
Қамзол
Астарлы Жеңсіз Жеңіл жаздық киім
Жасауға қажетті маталар жеткілікті
Әдемі дизайн
Қамзол Берік, әрі төзімді
Жас ерекшелігіне сайЖасалу сапалы
Қамзолға қажет мата түрлері
Барқыт Пүліш Мақпал
Мата (лат. текстиле — мата, материя) — химиялық талшықтар мен жіптерден жасалған. Химиялық талшықтар мен жіптер табиғи синтетикалық жоғары молекулярлық қосылыстарды химиялық өңдеу нәтижесінде алынады. Бастапқы шикізатқа байланысты химиялық талшықтар, жіптерді жасанды және синтетикалық деп бөлінеді.
Барқыт - бет жағы тығыз түкті, жұмсақ мақпал мата. Жіңішке жолақтарының арасы тақырланып келген түрін шибарқыт деп атайды. Түгі қалың болып, жолағы жуан келсе жуан шилі барқыт деп аталады.
Мақпал — жұмсақ, түкті барқыттың бір түрі. Мақпалдың үш түрі бар: қара мақпал — қара барқыт; қой мақпал — түкті пүліш; қырмызы мақпал — қызыл күрең барқыт. Қазақ халқы мақпал деп көбіне бір тегіс, түгі тықыр әрі түсі қара барқытты атаған. Мақпалдан бешпет, қамзол, кәзекей, тақия, қасаба, бөрік, т.б. ұлттық киім түрлері мен күнделікті тұрмыста қолданылатын бұйымдар (тұскиіздер, төсек жапқыш, т.б.) тігіледі.
Қамзолдың түйме орнына қапсырманы пайдаланады. Қамзолға астарлық үшін атлас матасын қолданады.
- Жалпы, бүгін біз сіздермен қазақтың ұлттық киімі-қамзол және оның түрлері, шығу тарихы, қамзолға қажет мата түрлерімен таныстық.
Сабағымызды қорытындылай келе, мен сіздерге бүгінгі өткен сабақ бойынша сұрақтар қоямын.