ТЕХНОЛОГИЯ САБА?ЫНДА Т?Л?АНЫ? ?З БЕТІМЕН Ж?МЫС ІСТЕУ ДА?ДЫЛАРЫН ЖЕТІЛДІРЕ ОТЫРЫП, ІСКЕРЛІК ШЕБЕРЛІКТЕРІН АРТТЫРУ

ТЕХНОЛОГИЯ  САБА?ЫНДА Т?Л?АНЫ? ?З БЕТІМЕН Ж?МЫС ІСТЕУ ДА?ДЫЛАРЫН   ЖЕТІЛДІРЕ ОТЫРЫП, ІСКЕРЛІК ШЕБЕРЛІКТЕРІН АРТТЫРУ

Технология п?ні м??алімі

Ишимбаева К?л?ш

?ызылорда ?аласы

№173?.Молда??лова атында?ы

  орта мектебі.

Ж?МЫС  ЕСЕБІ

ТО?ЫМА ?НЕРІН ?ОЛДАНА ОТЫРЫП, О?УШЫЛАРДЫ? ШЫ?АРМАШЫЛЫ? ?АБІЛЕТТЕРІН ДАМЫТУ

Талаппен баста,

Тал?аммен ая?та.

Білім саласында?ы кез-келген п?нні? жеке т?л?аны ?алыптастыру?а ?зіндік ?лес ?осары аны?.Мектептегі технология п?ні бас?а п?ндерге ??самайтын,?зіндік ат?аратын ?ызметі мен т?лім т?рбиелік м?мкіндігі зор п?н.Технология п?ніні? базалы? мазм?ны о?ушыларды? болашаа? к?сіптерін аны?тау ?абілеттерін дамытады,?здерін ?здері танып білулеріне технология ?лемін зерделеуіне,?р т?рлі к?сіби салалар бойынша ?абілеттіліктерін,біліктіліктерін шы?дау?а м?мкіндік жасайды.Елбасы Н?рс?лтан Назарбаев «Болаша?та е?бек етіп,?мір с?ретіндер-б?гінгі мектеп о?ушылары м??алім оларды ?алай т?рбиелесе,?аза?стан еліні? болаша?ы да сол де?гейде болады.Сонды?тан да ?стаз?а ж?ктелетін міндет ?те ауыр деген болатын.?азіргі та?да жеке т?л?а?а ба?ыттал?ан саба?-б?л м??алімні? шы?армашылы? орта ?алыптастыруы ?ана емес,сондай-а? о?ушыларды? субъект ретіндегі ?мірлік т?рбиесін ?немі назар?а ?стауы, сол т?жірибеге с?йенуі болып табылады.Б?гінгі танда білімні? мемлекеттік сдандартына с?йкес республика мектептерінде білім беру мен т?рбиені? мазм?нына т?бегейлі жанарту ?ажеттілігі туындауда. Талантты ж?не дарында то?ушыларды? даму ж?не шы?армашылы? ?абілеттер ?нерді? т?рлі саласында ?з ерекшелігіне ?арай к?рінеді.

            О?у т?рбие ж?мысында?ы н?тижелікті? басты белгілері м??алімні? жеке басыны? білімділігі, шеберлігі, ?мір танымы, ?з п?ніне ш?кірттерін иландырып ?ызы?тыра білуінде. Мектепте о?ушыларды? ?ол ?нер саласында?ы шы?армашылы? ?абілеттерін дамыту ?дісі.

            К?п жа?дайда жеке дара, топпен ж?не кіріктілілген презентация т?рінде ж?ргізіледі.?азіргі танда ?лтты? ерекшеліктермен жасал?ан б?йымдар?а с?ранысты? артуы о?ушыларды ?аза? хал?ыны? к?сіптік ?ол ?нер б?йымдарын дайындай білу іскерлігіне баулу ?ажеттігін тудырады.Б?л м?селені шешудегі негізгі себеп о?ушы жастарды жа?а экономикалы? жа?дайда е?бек етуге ?з ба?ыт-ба?дарын аны?тау?а м?мкіндектерін іске асыру?а даярлау. ?р елді? тарихыны? к?ркемдік бейнесі сол ?лтты? ?ол ?нері десек ?азіргі кезде соны? ішінде то?ыма ?неріне ден ?оюда.Ба?дарлама?а сай та?ырыпты? б?лімдерде істелетін ж?мыстарды? о?ушыларды то?ыма ?неріне деген шы?армашылы? ?абілеттерін ж?мыс істеуге деген ?ызы?ушылы?тарын арттырып,саба??а деген белсенділік ?абілеттерін дамытады. Хал?ымызды? ?ол ?неріне о?ушыларды баулып, оларды белгілі бір ?нерге ?йрету керек.Негігзі ма?сат о?ушыларды то?у?а ?йрету ?ана емес, одан ?нер туындыларын жасау?а баулу.

            ?азіргі кезде к?нделікті т?рмыс?а керекті же?іл-желпі заттарды станоксыз да ?олмен то?у?а болады. ?олмен то?у ерекше жабды?ты, арнаулы орынды, белгілі мезгілді керек етпейтін ?арапайым, ?рі тиімді ?нер.

            То?ыма ?ол ?нерді? е? к?не ж?не ке? тарал?ан т?рі.Мектепте о?ушыларды? то?ыма ?неріне деген ?абілеттері арттыру ма?сатында кілем то?у, шілтер то?у, кесте то?у, бисермен то?у, т.б. т?рлерін ке? к?лемде ?йретемін.

            9-сынып о?ушылары арасында презентация жасау ар?ылы «То?ыма то?у» та?ырыбы атты саба? ?ткіздім.

            ?рнекті? т?р – т?рін ойлап шы?ару м?мкіндігі-то?ыма ?неріне деген ?ызы?ушылы?ты арттыра т?седі. Ал то?ыма ?неріні? т?рі шексіз деп айтса арты? болмас. То?ып ?йренген со?, б?л ?рнектерді ?зімізге де ойластырып шы?ару?а болады. Адамдар барлы? уа?ытта ?андай да д?уірде ?мір с?рсе де ж?не олдарды? ?міріндегі ?дет-??рыптарына ?арамастан ?демі орындал?ан б?йымдар барлы? уа?ытта ?ызы?тырады, ?иялдау?а жетелейді. Сонды?тан да д?рыс ?йымдастырыл?ан саба? жоспары о?ушыны? жеке басыны? ?абілетіне байланысты, ?нерде ?йренеді.

            ?йрену ж?не ?йрету барысында сол ?нер туралы білім беріледі. Саба?тан тыс уа?ытта о?ушылармен «Шебер ?олдар» атты ?йірме ж?ргіземін. То?ыма ?неріні? бисермен то?у т?рін жете ме?геріп ма?аламыз жарияланса, «Ата-бабамызды? м?расын са?таймыз» атты с?ндік-?олданбалы ?нер бойынша балалар шы?армашылы? ?алалы? к?рмесіне о?ушыларын дайында?ан б?йымдарынан  ж?лделі орындар?а ие болып, марапатталды.

            Б?л б?лімде о?ушыларды то?у ?неріні? т?рлерімен таныстырамын.

1. Шілтер, жасты?ты то?у, кілеммен то?у, ?уырша? то?у.
2. Ш?лі, мойынорауыш, ш?лы?, ?ол?ап, т.б.  б?ймдарды сыммен то?у.

Мені? то?у инесімен то?уды ?йрету ма?сатым – о?ушыларды? б?л ?нерге ?ызы?ушылы?ын арттыру, то?ыл?ан б?йым?а ?ойыл?ан эстетикалы? та?амын жо?арылату, ол б?йымдарды ?азіргі т?рмыста пайдалан білуге т?рбиелеу.

О?ушылар?а то?у?а ?ажетті жіпті д?кеннен таба алма?ан жа?дайда, ?йдегі ?рт?рлі жіптерді пайдаланса ж?не де жарамсыз б?йымдарды тар?атып та жібін алу?а болатынын естері?е саламыз.

То?ыма ?неріні? шы?армашылы? ж?мыс жасарда, о?ушы алдына ма?сат ?ойып жоспар жасайды. То?у ?дісіні? ерекшелігін, алуан т?рлілігін, о?ушылар ?ызы?ушылы? таныта отырып ме?гергенін к?пшілікке д?ріптеу ма?сатында теледидардан к?рініп, шы?армашылы? ж?мыстарын к?ремелерге, ж?рме?келерге дайындау, саба?ты? тартымдылы?ын арттырып, оны? ?ызы?ты да,н?тижелі ?туіне ы?пал етеді.

7-9 сыныпта?ы о?ушыларды? жас ерекшелегін есере отырып,бірнеше то?ыма ?неріне то?таламыз.

Мысалы:Г?л вазаларыны? астына ?оятын шілтер,ысты? та?ам ?стайтын т?т?ыш, ш?йнек астына ?оятын д??гелек,сыйлы?ты? ?оржын т.б.Соны? ішінеде саба? жоспары бойынша о?ушыларды? то?ып ?йренетін жейде, сыйлы?ты? ?олдорба, мойынорауыш, ?алпа? екенін ескертемін.То?у саба?тарыны? барлы?ында ?ауіпсіздік ережелерін са?талуын ?ада?алап отыру ?ажет.

?орыта айт?анда, ?аза? хал?ыны? ?ол?нер т?рі ?те к?п. Соны? бір ?ана т?рі то?ыма ?нерін тілге тиек ете отырып, технология п?ні ?ол?нер ар?ылы о?ушыларды? шы?армашылы? ?абілеттерін шымдап болаша? ?аза?стан ?ол?нерін дамытуды? бірден-*бір бастар жолы екеніне толы? сенімдемін.Жалпы ?лемдік рухани игіліктерді ба?алай білуге т?рбиелейді.

            Казіргі заман интерьері то?ыма ?ол?нер шы?армашылы?ы саласынан білімділікті, бейімділікті, к?сіпкерлік шеберлікті, ?лкен бір шы?армашылы?ты, ?зіндік стильді талап етеді.

            Заман талабына сай мектепте с?ндік-?олданбалы ?нерге, к?неден келе жат?ан то?ыма ?неріне ?йрету б?гінгі та?да ?лкен м?селені? бірі болып отыр. ?азір то?ыма ?неріні? шары?тап етек жай?ан уа?ытында о?ушылар?а кесте то?у, кілем, гобелен, бисермен то?у ж?не ?рт?рлі то?ыма ?нерін ?йретуді мектеп ба?дарламаларына к?бірек енгізіп, о?ушыны? шы?армашылы? ?абілеттерін жандандырса, болаша? ?рпа?ты? ?лтты? м?дениетін к?теру ар?ылы ?лтты? де?гейімізді к?терер едік. Альберх Дюрерді? «Перед тобой различные искусство, выбери из них одно, которое должно пойти тебе на пользу, изучи его, не унывай и не теряй терпение из-за трудностей, пока ты не достигнешь того, что оно станет тебе доставлять тебе радость», - деп айт?анындай, то?у ?неріні? ?за?ты?ы мен ?иынды?ына ?арамастан ?лтты? ?нерімізді жал?астырып, ?лтты? м?дениетімізді к?теруге ?з ?лесімізді ?оса берейік.    

?олданыл?ан ?дебиеттер:

1. «Е?бекке ?йрету», 2008, №8                                                                     22 бет
2. «?аза? хал?ыны? ?ол?нері», 1995                                                              64 бет
3. «Мектептегі технология», 2008, №3                                                        12 бет
4. «?аза?стан м??алімі», 2003, №4                                                              
5. «?олданбалы ?ол?нер» энциклопедиясы, 2007
6. «Мектептегі технология», 2009,№1                                                         3 бет