ТЕХНОЛОГИЯ П?НІНДЕ А?ПАРАТТЫ ТЕХНОЛОГИЯНЫ ПАЙДАЛАНУДЫ? ТИІМДІЛІГІ
Сапар Г?лмирам ?бдір?ызы
А?т?бе облысы, Шал?ар ?аласы
№2 мектеп-гимназия технология п?ніні? м??алімі
А?паратты? - коммуникациялы? технологияны? келешек ?рпа?ты? жан–жа?ты білім алуына, іскер ?рі талантты, шы?армашылы?ы мол, еркін дамуына жол ашаты педагогикалы?- психологиялы? жа?дай жасау ?шін де тигізер пайдасы аса мол.
Елбасы Н.?.Назарбаев ?з жолдауында «Білім беру реформасы – ?аза?станны б?секеге на?тылы: ?абілеттілігін ?амтамасыз етуге м?мкіндік беретін аса ма?ызды ??ралдарыны? бірі» деп атап к?рсетті.
ХХІ ?асыр – б?л а?паратты? ?о?ам д?уірі, технологиялы? м?дениет д?уірі, айналада?ы д?ниеге, адамны? денсаулы?ына, к?сіби м?дениеттілігіне м??ият ?арайтын д?уір. Жалпы білім беру ?дерісін а?параттандыру – жа?а а?паратты? технологияларды пайдалану ар?ылы дамыта о?ыту, дара т?л?аны ба?ыттап о?ыту ма?саттарын ж?зеге асыра отырып, о?у – т?рбие ?дерісіні? барлы? де?гейлеріні? тиімділігі мен сапасын жо?арлатуды к?здейді. Біріккен ?лттар ?йымыны? шешімімен «ХХІ ?асыр – а?параттандыру ?асыры» деп аталады. ?аза?стан Республикасыны? «Білім туралы» За?ында білім беру ж?йесін а?параттындыру осы салада?ы мемлекеттік саясат негізінде аны?талып, б?л ж?йесіндегі басты міндеттерді? біріне айналып отыр. А?паратты? м?дениет тек компьютермен д?рыс ж?мыс істей білу емес, кез келген а?парат к?зін, аны?тамаларды, с?здіктерді, энциклопедияларды, к?ліктерді? ж?ру кестелерін, теледидар ба?дарламаларын, т.б. сол сия?ты д?рыс пайдалана білу деген с?з.
Б?гінгі та?да мектеп п?ндерін компьютер к?мегімен о?ыту н?тижелерін зерттеудегі ?ылыми проблемаларды шешу е? басты орын алады. Білім беру ж?йесін а?параттандыру Отанды? білім беру ?шін ?лкен м?мкіндіктерді ашады. Негізгі ба?ыты ХХІ ?асырды? талаптарына с?йкес ?о?амды дамытуды? жо?ары тиімділікті технологияларына с?йенген жа?а білім стратегиясына к?шу болып табылады. Осы?ан с?йкес ?азіргі білім беру ж?йесіні? ерекшеліктеріне – оны? іргелілігі, алдын алу сипаты ж?не осылар?а ?ол жеткізу м?мкіндіктері жатады. Білім беруді а?параттандыруды? басты ба?ыттарыны? бірі о?ушыларды? ?аламтор ж?йесінде ж?мыс істей білуі. ?аламторды пайдалану ар?ылы о?ушылар ?здеріне керекті м?ліметтерді алу ар?ылы білімін жетілдіре т?сетіндігі с?зсіз.
Заман а?ымына ?арай к?нделікті саба??а видео, аудио ?ондыр?ылар мен теледидарды, компьютерді ?олдану айтарлы?тай н?тиже беруде. Кел келген саба?та электронды о?улы?ты пайдалану о?ушыларды? танымды? белсенділігін арттырып ?оймай, логикалы? ойлау ж?йесін ?алыптастыру?а, шы?армашылы? е?бек етуіне жа?дай жасайды. Сонды?тан білім игеру технологияларын ме?герген жас ?рпа?ты даярлау – б?гінгі к?нні? ?зекті м?селесі. Мектепті а?параттандыру?а осылай мемлекет тарапынан ?лкен экономикалы? к?мек к?рсетіліп, оны о?ыту, ?йрету м?селесі б?кіл халы?ты? де?гейге к?терілсе ?ана бізді? еліміз д?ниеж?зілік б?секеге т?теп беретін, ?ндіріс ?німдерін ?ндіре алатын алды??ы ?атарлы мемлекетке айналады. Ал бізді? о?ушыларымызды? ?немі ?згеріп отыратын, ?леуметтік-экономикалы? ?дерістерді талдай білетін, б?секелестікті? мы?ты тегеурініне т?теп бере алатын, сапалы білімді ізгілікті ба?ыты ай?ын болары с?зсіз.
?аза?стан Республикасы білім беруді 2020 жыл?а дейін дамытуды? Мемлекеттік ба?дарламасында а?паратты? технологияларды білім беру ж?йесіне жеделдетіп дамыту?а ?олдану негізгі міндеттерді? бірі ретінде аны?талды. Жа?а а?паратты? технологиялар дегеніміз - білім беру ісінде а?параттарды даярлап, оны о?ушы?а беру ?дерісі. А?паратты? технологияларды саба?та пайдалануды? негізгі ма?саты: ?аза?стан Республикасында бірт?тас білімдік а?паратты? ортаны ??ру, жа?а а?паратты? технологияны пайдалану, ?аза?стан Республикасында?ы а?паратты? ке?істікті ?лемдік білім беру ке?істігімен саба?тастыру.
А?паратты? технологияларды? негізгі міндеттері:
Саба?та а?паратты? технологиялар ??ралдарын ?олдану;
Практикалы? шараларды аны?тап, ж?зеге асыру;
?ылыми-ізденушілік ж?не о?у-?дістемелік ж?мыстар ж?ргізу.
А?паратты? технологияларды? ?а?идалары:
- жеке т?л?аны? инттелектуалды? ж?не шы?армашылы? ?абілеттерін дамыту;
- технологиялы? ??рал ар?ылы алынатын білімдер мен м?ліметтерді? т?сініктілігі;
- білім мен т?рбиені? бірізділігі;
- жалпы компьютерлік сауаттылы?;
- о?ыту мен т?рбиелеуді? жылдамды?ы.
Жа?а а?паратты? технология ??ралдары о?ыту ??ралы ?ызметін ат?арады. Олар?а мыналар жатады:
Компьютер
Электронды? о?улы?тар
Электронды? аны?тама мен энциклопедиялар
Аудио ж?не видеоматериалдар
Интернет желісі
Тестілеу ж?йесі мен білімді ба?алау
Электронды? пошта
Интерактивтік та?та
Сурет 1 - Жа?а а?паратты? технология ??ралдары.
А?паратты технологияларды негізгі п?ндерде ?олданумен бірге технология п?нінен де саба? барысында ?олдана білу – тиімді т?сілдерді? бірі. Ба?дарлама?а сай та?ырыпты? б?лімдерде істелетін ж?мыстарды? технологиясын презентация жасау ар?ылы беру, технология п?нінде о?ушыларды? ж?мыс істеуге деген ?ызы?ушылы?тарын арттырып, саба??а деген белсенділік ?абілеттерін дамытады. Ал?ан білімдерін ?орытындылау - тест т?рінде, с?ра?-жауап негізінде ж?не сызбалар, к?рнекті суреттер, бейнетаспа ?ні, ба?алау пара?ын ?олдану о?ушыларды? ?ызы?ушылы?, танымды?, белсенділігін арттырды. «Сумонша?пен то?у» ж?не «Кестелеп тігу» та?ырыптарын презентация схемалары ж?мыс жасау ?діс-т?сілдері к?рсетілді. Жа?а та?ырыпты т?сіндіру кезінде к?рнекіліктер, тапсырмалар презентация т?рінде ?сыну уа?ытты? тимділігін; о?ушыларды? ?ызы?ушылы?ын мен белсенділігін; ж?мыс істеу шеберлігі мен ?абілеттілігін арттыруды; ба?дарлама б?лімдерін жа?сы ме?геруге; ?з ж?мысын тез жоспарлау білуге; ?з бетімен ж?мыс жасай білуге ?йретеді. Б??ан мысал ретінде 7 сыныпта «Мата ??деу технологиясы» деген саба?ты ?ткендегі «Компьютер ар?ылы ?аза? ?рнегін зерттеу м?селесі» деген та?ырыпты ?сыну?а болады.
Саба?ты? т?рі: Компьютерді ?олдан?ан д?ст?рлі емес саба?.
Ма?саты: ?аза?ты? ою-?рнегін зерттеу ж?не оны к?нделікті т?рмыста ?олдану?а ?йрету.
Міндеттері:
1) Білімділік: О?ушыларды ?аза? ою-?рнектерімен таныстыру, оны? тарихын айту, т?рлерін к?рсету, графикалы? Paint редакторы ар?ылы ?аза? ою-?рнегін салу.
2) Дамыту: О?ушыларды? эстетикалы? к?з?арастарын дамыту, ?рнекті? тарихы мен таби?ат арасында?ы байланысты к?рсету, ?р т?рлі ?рнек т?рлерін ?иялда сала білу.
3) Т?рбиелік: ?рнек тарихымен таныстыру ар?ылы елжанды??а, отанс?йгіштікке т?рбиелеу.
П?наралы? байланыс: тарих, ?аза? ?дебиеті, музыка.
Саба?ты? негізгі ?дістері: с?хбаттасу, ?здік ж?мыс, компьютермен ж?мыс, практикалы? ж?мыс.
Саба?ты? жабды?талуы: компьютер, слайд-презентация (?аза?ты? ?лтты? киімі), ою-?рнек т?рін жасайтын т?сініктеме-карточкалар, ою-?рнек жасау?а керекті ??ралдар.
Саба?ты? барысы:
І. ?йымдастыру кезе?і.
ІІ. Саба?ты? бірінші этапы: Жа?а та?ырыпты т?сіндіру.
?рнек дегеніміз не? Мал т?ріндегі ?рнек, ?сімдік т?ріндегі ?рнек, геометриялы? ?рнектерді мультимедиялы? та?тада к?рсету. О?ушылар ж?мыс д?птеріне ?рнек туралы м?ліметтерді жазып, ?рнек стильдеріні? суретін салады.
?аза?тар т?рмысында, киімінде ?рнекті к?п ?олдан?ан. ?аза? ?рнегіні? ерекшелігі: фон мен суретті? тепе-те?дігі. Ал а? пен ?ара т?сті? ?олданылуы ?мір мен ?лім к?ресін к?рсетеді.
- О?ушылар?а ?рнек т?рлері туралы слайдтар к?рсетіліп, ?нер тарихынан ма?л?мат беріледі.
Саба?ты? екінші этапы – а?паратты? т?сіндіру.
?рнек т?рлерін к?рсетіп, жасалу жолдарын т?сіндіру.
Мысалы: Сыны? м?йіз – киізді, киімді ?рнектеу ?шін ?олданылады. Т?стері: ?ызыл, ?о?ыр, ?ара, сары, сар?ыш. ?сіресе т?скиізді ?рнектеуде ?олданылады.
?шінші этап: Компьютерде жасау жолы:
1. Торк?з жасау
2. Оны б?ктеу ж?не ?айталау
3. Бас?а т?спен ?рнекті салу
4. Сал?ан ?рнекті т?спен толтыру
5. Оны б?рып, ?айталау
6. ?а?аз?а бастырып шы?ару
Т?ртінші этап: О?ушыларды? практикалы? ж?мысы.
Бекіту: Берілген алгоритм бойынша ?рнек т?рін салу, оны мата?а т?сіру. Берілген ?рнектерден композиция жасау.
Ба?алау: О?ушыларды? компьютерде ж?не матада жаса?ан комопзицияларын ба?алау.
?йге тапсырма: Т?скиіз ?рнегін жасап, суретін д?птерге салу.
?орыта келгенде, компьютер ж?не а?паратты? технологиялар о?ушыны? жа?аша о?у ?абілетін ?алыптастырып, о?ушыны? ?зіндік ?ызмет жасауына, шы?армашылы?ыны? дамуына ба?ыттал?ан. ?азіргі заманны? даму ?ар?ынында компьютерлік технологияны білім беруде ке?інен ?олдану?а м?мкіндік туады. Енді сол технологияны ме?геріп, жас ?рпа??а заман талабына сай білім беру, м??алім алдында т?р?ан ?лкен міндет. ?ай халы?ты?, ?ай ?лтты? болсын толы?ып ?суіне, рухани ?рі м?дени дамуына басты ы?пал жасайтын тірегі де, т?п ?азы?ы да – мектеп. Мектептерді? білім де?гейін к?теру ж?не онда интерактивті ??ралдарды пайдалану ар?ылы о?у – т?рбие процесін тиісті де?гейге к?теру, мектеп ?стаздарыны?, басшыларыны?, педагогикалы? ?жымны? ж?йелі басшылы??а ал?ан ба?ыты деп есептейміз.
