Планирование на тему "Санды? жасау технологиясы"

Саба?ты? та?ырыбы: Санды? жасау технологиясы

Саба?ты? ма?саты:
а) білімділігі: ?аза? хал?ыны? ?ол?нер туындыларыны? шы?у тарихы, жасалу технологиясы мен т?рмыста ?олданылуын т?сіндіру.
?) дамытушылы?ы: о?ушыны е?бекке машы?тандыру ар?ылы іске икем-ділігін,іскерлік пен шеберлік да?дыларын ?алыптастыру.
б) т?рбиелілігі: ?лтты? ?ол?нерді ??рметтеуге ?йрету ж?не эстетикалы? т?рбие беру.
Саба?ты? т?рі:д?ст?рлі
Саба?ты о?ыту ?дісі:т?сіндіру,с?ра?-жауап,сараманды? ж?не ?з бетімен ж?мыс
Саба?ты ?йымдастыру формасы: топ?а б?ліп о?ыту
?олданыл?ан к?рнекіліктер: интерактивті та?та,дайын жасал?ан санды?ша, санды? жасауды? н?с?ау картасы, “А?ашты ?олмен ??деу ж?не металмен ??деу кезіндегі техникалы? ?ауіпсіздік ережесі” плакаты,чеканка,буклет,тірек сызба.
Керекті ??рал-саймандар: а?аш,?ол арасы,с?ргі,егеу т?рлері,ж??а ?а?ылтыр, шекімелеу ??ралдары, бал?а,?арындаш,сыз?ыш т.б.
П?наралы? байланыс: сызу,тарих,биология,экономика,бейнелеу ?нері.
Саба?ты? барысы: І.?йымдастыру б?лімі
О?ушылармен амандасу,саба??а ?атысуын ж?не даярлы?ын тексеру.
ІІ.?й тапсырмасын с?рау
?ткен саба??а шолу жасау.
1)А?ашты ?ол арамен кесуді? ?андай жолдары мен т?сілдері бар?
2)А?ашты с?ргілейтін аспаптарды? ?андай т?рлері бар?
3)С?ргіні кері ?оз?алт?анда,?алыпты? арт?ы жа?ын неге к?тереді?
ІІІ.Жа?а саба? /т?сіндіру/
Теория б?лімі:
1)А?ашты? тарихы жайлы т?сінік беру.
2)А?аштан жасалатын ?й жи?аздары туралы.
3)?ол?нер б?йымдарыны? ?рнек мотивтері.
4)Санды?ты? тарихы,т?рлері /?олсанды?,жа?лан,?бдіре/
5)Санды?шаны? жасалу ерекшелігі,композициялы? к?ркемдеу стилі.
О?ушылар!Б?гін біздер саба?та ?й жи?азы-санды?ты /санды?ша/ жасап ?йренеміз.Ежелден ?аза? хал?ы ?й жи?азын а?аштан жаса?ан.?аза?станны? мына айма?тарында а?ашты? т?рлері бар:Солт?стік Шы?ыста,Алтай т??ірегін-де ?айы?,шырша,?ара?ай; О?т?стікте терек, жеміс а?аштары; Батыста ?ара-?ай,?айы?,ж?ке.А?аш ??сатумен айналысатындарды ?йші,оймашы,балташы, то?ушы деп шартты т?рде т?ртке б?лген.А?ашты? адамзат?а,т?рмыс-тіршілі-гіндегі ?олданылатын орнымен ?атар ата-бабаларымыз ?шін ?асиетті де, киелі а?ашты? орны бір б?лек екенін бай?аймыз.
“Ел іші-?нер кеніші” дегендей бізді? ?лкемізде де а?аштан т?йін т?йетін небір ата?ты шеберлеріміз бол?ан.Мысал?а,соны? бірі жерлесіміз белгілі ?ол?нер шебері-Айдос М?рат?лы атамыз.Халы? шеберлеріні? а?аштан жаса-?ан,ке? тара?ан б?йымдарыны? бірі-санды?.О?ан киім-кешек т.б. заттарды салу?а арнал?ан.?ыз ?зат?анда ?ыз жасауы санды? бол?ан.А?аштан жасал?ан ?й жи?аздарыны? безендіру т?сілдеріні? де ерекшеліктері бар.Мысалы: О?т?стікте бояумен с?ндеу,ою ж?ргізу басымыра? болса,Солт?стік,Орталы?, Шы?ыста т?сті металдар мен ?семдеу жиі кездеседі.Ал,Батыста бедерлеп ою ойылып,?осымша т?рлі-т?сті бояулар жа?ылып ?йлесімді к?ркемделеді.
?й жи?аздарына салынатын ою-?рнек мотиві де ?р т?рлі.О?т?стікте геометриялы? фигурада пайдаланса,Солт?стік,Орталы?,Шы?ыс айма?тарда жануар стилі (зооморфты) ж?не ?сімдіктер стилін жиі пайдаланады.Ертеде ?аза? хал?ы ?й жи?азыны? ?демілігіне ерекше к??іл б?лген.?сіресе ?рнегі-не.Ежелгі шеберлер ?й жи?аздарыны? бетіне на?ыштап с?йектен,к?містен, алтыннан оюлармен ?шекейлеген.Мысалы:санды?ты?,а?аш т?секті? беттері-не.?ол?нерге бай ?аза? хал?ыны? ?й жи?аздарыны? ішінде санды?ты? ежелден ?ш т?рде жасалып келген киім-кешек,?р т?рлі ?са?-т?йек б?йымдар са?тау ?шін ?лкенді-кішілі ?олсанды?,жа?лан ж?не ?бдіре пайдалан?ан.?лкен ?бдіре-санды?ты? ?зынды?ы 90-100 см,биіктігі мен ені 45-50 см шамасында ж??а ?ара?ай та?тайлардан жасалады.Жа?ландар ?бдіре-санды? сия?ты ?лкен емес.Оны? ?зынды?ы 60-70 см,ені мен биіктігі 30-35 см шамасында. ?ол санды?тарды бойжеткен ?ыздар?а арнап жасатады.Оны? к?лемі де ша?ын,?зынды?ы 45-50 см,ені 25-30 см,биіктігі 15-20 см шамасында болады.
Жасалу ерекшеліктеріне байланысты да ?р?илы.Мысалы:а?аштан ой?ан санды?тар,терімен ?аптал?ан жа?ландар,с?йек санды?тар,ж?мса? ?а?ылтырмен ?семделген санды?тар.Оларды? ая?ы болма?ан.?азіргі жа?-дайда санды? жаса?анда,жерге ?ой?анда т?бі дым?ыл тартпау ?шін оны? асты??ы т?рт б?рышына ?йлестіре та?тайдан б?рыштап ая?тар орнатамыз (1-сурет).Екі ?апталына екі т?т?а орнатылады ж?не т?мендегідей ?лгіде жасалы-нады (3-сурет).Т?т?аларды ?алы? сым темірден немесе ?алы? ?а?ылтырдан дайындау?а болады.Санды?шаны? алды??ы ?абыр?асыны? д?л ортасынан ?а?па?ына кекіл орнатылады.Кекіл санды?шаны ??лыптап ?ою ?шін ?ажет (2-сурет).Жасалынатын санды?шаны? ?арама-?арсы ?абыр?алары бірдей бол?анды?тан,олар бірге дайындалады.Б?л екі беті бірдей с?ргіленген ?ара-?ай та?тайларды бір-біріне ?апсырып ?а?уымыз керек немесе желім жа?ып желімдеуге болады (4-сурет).?а?па?ын екі жерден топсамен (5-сурет) бекітіп, т?т?асы мен кекілін орнатамыз.Санды?шаны? даярлама б?лшектері дайын бол?аннан кейін 6-суреттегідей етіп,ретімен м??иаттап ?а?амыз.Енді санды?-шамыз ?зір бол?асын, оны? бет жа?ын ?семдеуді жасаушы о?ушыларды? ?зіндік логикалы? ойлау ерекшеліктері мен (фантазиясы) шеберліктеріне байланысты.Сонымен,о?ушылар,біздер санды?ты?шы?у тарихын,т?рлерін, оны? беті ?андай ж?не ?алай ?рнектелетіні туралы біраз ой ?оз?ады?,ерек-шеліктері мен жасалу технологиясына то?талды?.?азіргі саба?та ?ол санды?-ты жасап ?йренеміз.?ол санды?ты жасауды н?с?ау картасына с?йене отырып дайындаймыз.?рі ?арай ендігі ж?мысты техника ?ауіпсіздігі ережелерін есте са?тай отырып, сараманды? ж?мысты ж?ргіземіз.
А?ашты ?олмен ??деу кезіндегітехника ?ауіпсіздігі ережелері:
1. Ж?мысты бастамас б?рын ??рал-саймандарды т?гендеп,м??ият тексеру керек(верстакты? ?ыс?ыш ?ораптары т.б.)
2. Ж?мыс кезінде ?р н?рсеге ала?даушы болма ж?не бас?а?а кедергі жасама.
3. Кесу,с?ргілеу кезінде ??делетін а?аш мы?тап бекітілуге тиіс ж?не сол ?олды ара?а жа?ын ?стама?дар.
4. Ж?мыс со?ында жасап жат?ан б?йымы?ды,материалынды кезекшіге немесе м??алімге тапсыр.
Металмен ж?мыс істеу барысында?ы техника ?ауіпсіздігі ережелері:
1. ?а?ылтырды? бетін,жиегін сауса?ы?мен сипама.
2. ?а?ылтырмен ж?мыс істегенде,міндетті т?рде ?ол?ап кию ?ажет.
3. Сым темірмен ж?мыс жаса?анда,оны? екінші ?шына са? бол?ан ж?н.
Сараманды? ж?мыста сынып о?ушыларын 5 топ?а б?ліп,?р топты? тапсырмаларын т?сіндіру.Санды?шаны ж?йелі т?рде жасап шы?ару ?шін,жасалу технологиясын 5 кезе?ге б?леміз.?р кезе?ні? ж?мысын ?р топ жасайды.
Санды?шаны? жасалу технологиясы:
1 кезе? /І топ/.?лшемі бойынша бет жа?ын ж?не арт?ы жа?ын,екі жанын жасайды.
2 кезе? /ІІ топ/.?лшем ар?ылы ?а?па?ты? екі жанын бірдей жасайды.
3 кезе? /ІІІ топ/.Санды?шаны? бет жа?ына т?сетін оюды ?а?аздан ойып,?а?ылтыр?а т?сіреді.?а?ылтырды ?лшемі ар?ылы ?ию.
4 кезе? /ІV топ/.Шеку шегесі (чекан) ж?не бал?амен алдын ала ?а?ыл-тыр?а т?сірілген ?рнекті бедерлеп шеку,т?зету.
5 кезе? /V топ/.1,2,3,4 топтар жаса?ан б?лшектерді ??рыстырады. Алдымен ?орабы мен ?а?па?ын жинап,шегелеп,содан кейін ?орапты? бет жа?ына чеканка орнатады.Екі б?йіріне т?т?а ?а?ып,топсаларымен кекілін бекітеді.
Сараманды? ж?мыс
О?ушыларды? ж?мыс жасауы ?шін ??рал-жабды?тарды,халаттарды ?лестіреді.?р топты? жетекшілеріне тапсырылады.
?орытынды б?лім
5 кезе?ні? ж?мыстары 5 топты? м?шелеріні? к?мегімен ая?тал?ан со?, ?р топ ?здеріні? жаса?ан ж?мыстарын ?ор?ап,?орытынды жасайды. О?ушыларды? тапсырманы орындау барысында?ы ?ателерін талдап, білім-дерінба?алау.
?йге тапсырма: Санды?ты? т?рлері туралы м?нжазба жазып келу. Топты?жетекшісі е?бек ??ралдарын жинап м??алімге тапсырып,кезекші шеберхананы жинастырады

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Планирование на тему "Санды? жасау технологиясы"»

Сабақтың тақырыбы: Сандық жасау технологиясы

Сабақтың мақсаты:
а) білімділігі: қазақ халқының қолөнер туындыларының шығу тарихы, жасалу технологиясы мен тұрмыста қолданылуын түсіндіру.
ә) дамытушылығы: оқушыны еңбекке машықтандыру арқылы іске икем-ділігін,іскерлік пен шеберлік дағдыларын қалыптастыру.
б) тәрбиелілігі: ұлттық қолөнерді құрметтеуге үйрету және эстетикалық тәрбие беру.
Сабақтың түрі:дәстүрлі
Сабақты оқыту әдісі:түсіндіру,сұрақ-жауап,сарамандық және өз бетімен жұмыс
Сабақты ұйымдастыру формасы: топқа бөліп оқыту
Қолданылған көрнекіліктер: интерактивті тақта,дайын жасалған сандықша, сандық жасаудың нұсқау картасы, “Ағашты қолмен өңдеу және металмен өңдеу кезіндегі техникалық қауіпсіздік ережесі” плакаты,чеканка,буклет,тірек сызба.
Керекті құрал-саймандар: ағаш,қол арасы,сүргі,егеу түрлері,жұқа қаңылтыр, шекімелеу құралдары, балға,қарындаш,сызғыш т.б.
Пәнаралық байланыс: сызу,тарих,биология,экономика,бейнелеу өнері.
Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру бөлімі
Оқушылармен амандасу,сабаққа қатысуын және даярлығын тексеру.
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау
Өткен сабаққа шолу жасау.
1)Ағашты қол арамен кесудің қандай жолдары мен тәсілдері бар?
2)Ағашты сүргілейтін аспаптардың қандай түрлері бар?
3)Сүргіні кері қозғалтқанда,қалыптың артқы жағын неге көтереді?
ІІІ.Жаңа сабақ /түсіндіру/
Теория бөлімі:
1)Ағаштың тарихы жайлы түсінік беру.
2)Ағаштан жасалатын үй жиһаздары туралы.
3)Қолөнер бұйымдарының өрнек мотивтері.
4)Сандықтың тарихы,түрлері /қолсандық,жағлан,әбдіре/
5)Сандықшаның жасалу ерекшелігі,композициялық көркемдеу стилі.
Оқушылар!Бүгін біздер сабақта үй жиһазы-сандықты /сандықша/ жасап үйренеміз.Ежелден қазақ халқы үй жиһазын ағаштан жасаған.Қазақстанның мына аймақтарында ағаштың түрлері бар:Солтүстік Шығыста,Алтай төңірегін-де қайың,шырша,қарағай; Оңтүстікте терек, жеміс ағаштары; Батыста қара-ғай,қайың,жөке.Ағаш ұқсатумен айналысатындарды үйші,оймашы,балташы, тоқушы деп шартты түрде төртке бөлген.Ағаштың адамзатқа,тұрмыс-тіршілі-гіндегі қолданылатын орнымен қатар ата-бабаларымыз үшін қасиетті де, киелі ағаштың орны бір бөлек екенін байқаймыз.
“Ел іші-өнер кеніші” дегендей біздің өлкемізде де ағаштан түйін түйетін небір атақты шеберлеріміз болған.Мысалға,соның бірі жерлесіміз белгілі қолөнер шебері-Айдос Мұратұлы атамыз.Халық шеберлерінің ағаштан жаса-ған,кең тараған бұйымдарының бірі-сандық.Оған киім-кешек т.б. заттарды салуға арналған.Қыз ұзатқанда қыз жасауы сандық болған.Ағаштан жасалған үй жиһаздарының безендіру тәсілдерінің де ерекшеліктері бар.Мысалы: Оңтүстікте бояумен сәндеу,ою жүргізу басымырақ болса,Солтүстік,Орталық, Шығыста түсті металдар мен әсемдеу жиі кездеседі.Ал,Батыста бедерлеп ою ойылып,қосымша түрлі-түсті бояулар жағылып үйлесімді көркемделеді.
Үй жиһаздарына салынатын ою-өрнек мотиві де әр түрлі.Оңтүстікте геометриялық фигурада пайдаланса,Солтүстік,Орталық,Шығыс аймақтарда жануар стилі (зооморфты) және өсімдіктер стилін жиі пайдаланады.Ертеде қазақ халқы үй жиһазының әдемілігіне ерекше көңіл бөлген.Әсіресе өрнегі-не.Ежелгі шеберлер үй жиһаздарының бетіне нақыштап сүйектен,күмістен, алтыннан оюлармен әшекейлеген.Мысалы:сандықтың,ағаш төсектің беттері-не.Қолөнерге бай қазақ халқының үй жиһаздарының ішінде сандықтың ежелден үш түрде жасалып келген киім-кешек,әр түрлі ұсақ-түйек бұйымдар сақтау үшін үлкенді-кішілі қолсандық,жағлан және әбдіре пайдаланған.Үлкен әбдіре-сандықтың ұзындығы 90-100 см,биіктігі мен ені 45-50 см шамасында жұқа қарағай тақтайлардан жасалады.Жағландар әбдіре-сандық сияқты үлкен емес.Оның ұзындығы 60-70 см,ені мен биіктігі 30-35 см шамасында. Қол сандықтарды бойжеткен қыздарға арнап жасатады.Оның көлемі де шағын,ұзындығы 45-50 см,ені 25-30 см,биіктігі 15-20 см шамасында болады.
Жасалу ерекшеліктеріне байланысты да әрқилы.Мысалы:ағаштан ойған сандықтар,терімен қапталған жағландар,сүйек сандықтар,жұмсақ қаңылтырмен әсемделген сандықтар.Олардың аяғы болмаған.Қазіргі жағ-дайда сандық жасағанда,жерге қойғанда түбі дымқыл тартпау үшін оның астыңғы төрт бұрышына үйлестіре тақтайдан бұрыштап аяқтар орнатамыз (1-сурет).Екі қапталына екі тұтқа орнатылады және төмендегідей үлгіде жасалы-нады (3-сурет).Тұтқаларды қалың сым темірден немесе қалың қаңылтырдан дайындауға болады.Сандықшаның алдыңғы қабырғасының дәл ортасынан қақпағына кекіл орнатылады.Кекіл сандықшаны құлыптап қою үшін қажет (2-сурет).Жасалынатын сандықшаның қарама-қарсы қабырғалары бірдей болғандықтан,олар бірге дайындалады.Бұл екі беті бірдей сүргіленген қара-ғай тақтайларды бір-біріне қапсырып қағуымыз керек немесе желім жағып желімдеуге болады (4-сурет).Қақпағын екі жерден топсамен (5-сурет) бекітіп, тұтқасы мен кекілін орнатамыз.Сандықшаның даярлама бөлшектері дайын болғаннан кейін 6-суреттегідей етіп,ретімен мұқиаттап қағамыз.Енді сандық-шамыз әзір болғасын, оның бет жағын әсемдеуді жасаушы оқушылардың өзіндік логикалық ойлау ерекшеліктері мен (фантазиясы) шеберліктеріне байланысты.Сонымен,оқушылар,біздер сандықтыңшығу тарихын,түрлерін, оның беті қандай және қалай өрнектелетіні туралы біраз ой қозғадық,ерек-шеліктері мен жасалу технологиясына тоқталдық.Қазіргі сабақта қол сандық-ты жасап үйренеміз.Қол сандықты жасауды нұсқау картасына сүйене отырып дайындаймыз.Әрі қарай ендігі жұмысты техника қауіпсіздігі ережелерін есте сақтай отырып, сарамандық жұмысты жүргіземіз.
Ағашты қолмен өңдеу кезіндегітехника қауіпсіздігі ережелері:
1. Жұмысты бастамас бұрын құрал-саймандарды түгендеп,мұқият тексеру керек(верстактың қысқыш қораптары т.б.)
2. Жұмыс кезінде әр нәрсеге алаңдаушы болма және басқаға кедергі жасама.
3. Кесу,сүргілеу кезінде өңделетін ағаш мықтап бекітілуге тиіс және сол қолды араға жақын ұстамаңдар.
4. Жұмыс соңында жасап жатқан бұйымыңды,материалынды кезекшіге немесе мұғалімге тапсыр.
Металмен жұмыс істеу барысындағы техника қауіпсіздігі ережелері:
1. Қаңылтырдың бетін,жиегін саусағыңмен сипама.
2. Қаңылтырмен жұмыс істегенде,міндетті түрде қолғап кию қажет.
3. Сым темірмен жұмыс жасағанда,оның екінші ұшына сақ болған жөн.
Сарамандық жұмыста сынып оқушыларын 5 топқа бөліп,әр топтың тапсырмаларын түсіндіру.Сандықшаны жүйелі түрде жасап шығару үшін,жасалу технологиясын 5 кезеңге бөлеміз.Әр кезеңнің жұмысын әр топ жасайды.
Сандықшаның жасалу технологиясы:
1 кезең /І топ/.Өлшемі бойынша бет жағын және артқы жағын,екі жанын жасайды.
2 кезең /ІІ топ/.Өлшем арқылы қақпақтың екі жанын бірдей жасайды.
3 кезең /ІІІ топ/.Сандықшаның бет жағына түсетін оюды қағаздан ойып,қаңылтырға түсіреді.Қаңылтырды өлшемі арқылы қию.
4 кезең /ІV топ/.Шеку шегесі (чекан) және балғамен алдын ала қаңыл-тырға түсірілген өрнекті бедерлеп шеку,түзету.
5 кезең /V топ/.1,2,3,4 топтар жасаған бөлшектерді құрыстырады. Алдымен қорабы мен қақпағын жинап,шегелеп,содан кейін қораптың бет жағына чеканка орнатады.Екі бүйіріне тұтқа қағып,топсаларымен кекілін бекітеді.
Сарамандық жұмыс
Оқушылардың жұмыс жасауы үшін құрал-жабдықтарды,халаттарды үлестіреді.Әр топтың жетекшілеріне тапсырылады.
Қорытынды бөлім
5 кезеңнің жұмыстары 5 топтың мүшелерінің көмегімен аяқталған соң, әр топ өздерінің жасаған жұмыстарын қорғап,қорытынды жасайды. Оқушылардың тапсырманы орындау барысындағы қателерін талдап, білім-дерінбағалау.
Үйге тапсырма: Сандықтың түрлері туралы мәнжазба жазып келу. Топтыңжетекшісі еңбек құралдарын жинап мұғалімге тапсырып,кезекші шеберхананы жинастырады