Педогогті? к?сіби ??зіреттілігі

Та?ырыбы: Педогогті? к?сіби ??зіреттілігі Технология п?ні м??алімі: Бесбаева ?алдыг?л Бекма?анбет?ызы №4 облысты? дарынды балалар?а арнал?ан мектеп-интернаты ?ызылорда ?аласы Б?кіл д?ниеж?зілік білім беру ке?істігіне кіру ?лемдік де?гейдегі б?секеге ?абілетті,елжандылы? рухы кемелденген жа?а ?рпа?ты т?рбиелеу талабын ?ойып отыр. Б?л т?р?ыдан ?ара?анда Президентіміз Н?рс?лтан ?біш?лы Назарбаевты? «Елді? экономикалы? де?гейімен оны? ?лемдегі б?секелестік ?станымы бірінші кезекте адамды? капитал?а байланысты» деп атап к?рсеткені м?лім. К?ннен к?нге ?сіп келе жат?ан халы?аралы? б?секелестік,?о?амда болып жат?ан ?згерістерді? ау?ымы мен ?ар?ыныны? ?суі, білім беру саласыны?,мемлекет дамуыны? басты факторына айналуына себеп болып отыр. ?аза?стан Республикасыны? 2015 жыл?а дейінгі білімді дамыту т?жырымдамасында «Орта білім беруді? ма?саты-тере? білім,к?сіби да?дылар негізінде еркін ба?дарлай білуге,?зін-?зі іске асыру?а,?зін-?зі дамыту ж?не ?з бетінше д?рыс адамгершілік т?р?ысынан шешім ?абылдау?а ?абілетті жеке т?л?аны ?алыптастыру» делінген. Ал ?стазды? міндеті жеке т?л?аны? ?зіне,?о?ам?а ?ажетті ?абілеттерін ?алыптастыру,дамыту ж?не ?з бетімен білім алуына,?зін-?зі дамыту?а ?олайлы жа?дай ту?ызу. Осы т?р?ыда жа?а форматта о?ыту мен о?уды? кэмбридждік ?діс-т?сілін ?аза?станды? м??алімдерге ме?герту ?ол?а алынды. Себебі,жо?арыда айтыл?андай, а?паратты? ?о?амны? негізгі талабы-о?ушылар?а а?паратты? білім негіздерін беру,логикалы? ойлау ?абілетін дамыту,а?паратты? технологияны пайдалану да?дыларын ?алыптастыру ж?не а?паратты? сауатты болып ?су мен ?асыр а?ымына бейімдей т?рбиелеу, я?ни а?паратты? ?о?ам?а бейімдеу болып табылады.А?ылшындарды? озы? т?жірибесі осы?ан с?йкес келеді. «Б?л ба?дарламаны? басым б?лігі,т?рлі т?сілдер ?арастырыл?анына ?арамастан,сындарлы о?ыту теориясы негіздерін ?амты?ан.Сындарлы о?ытуды? ма?саты-о?ушыны? п?нді тере? т?сіну ?абілетін дамыту,ал?ан білімдерін сыныптан тыс жерде,кез-келген жа?дайда тиімді пайдалана білуін ?амтамасыз ету» деген с?здер ішімді жылытады. Ал м??алімні? негізгі ?стан?ан ма?саты-білімні? жа?а ?лгісін жасап белгілі бір к?лемдегі білім мен білік да?дыларын ме?герту, о?у материалдарын ?аншалы?ты де?гейде ме?гергенін бай?ауды?, о?у мен т?рбие ?рдісін ?йымдастыруды? сан алуан жа?а ?діс- т?сілдерін іздестіру, жа?а технологияларды саба?та тиімді пайдалану. Білім алу, шеберлікке, іс-?рекет да?дыларына ?йрету мен ме?герту барысы ж?не адамды ?мір мен е?бекке бейімді етіп даярлауды? негізгі ??ралы-о?ыту. Т?рлі о?у орындарында?ы о?ыту- білім беруді? басты жолы, сол сия?ты о?у отбасында, ?ндірісте, ж?мыста т.б. к?нделікті адамны? тіршілік ж?не ?ызмет барысында?ы жа?дайларда іске асып отырады. ?азіргі мектеп жа?дайында?ы білім беруді? ?лтты? моделіне ?ту о?ыту мен т?рбиелеуді? со??ы ?діс-т?сілдерін, жа?а иновациялы? педогогикалы? технологияны игерген , психологиялы?-педогогикалы? диогностиканы ?абылдай алатын, педогогикалы? ж?мыста ?алыптас?ан б?рын?ы ескі с?рлеуден тез арада арылу?а ?абілетті ж?не на?ты т?жрибелік іс-?рекет ?стінде ?зіндік да??ыл жол салу?а икемді, шы?армашыл педогог-зеттеуші, ойшыл м??алім болуын ?ажет етеді. Жа?а технологияны саба? ?рдісінде ?олдану ?шін ?р м??алім ?зіні? алдында отыр?ан о?ушыларыны? жас ерекшеліктерін ескере отырып, ?зіні? шеберлігіне байланысты та?дай алады. Жа?а технологияны ж?зеге асыру ?шін м??алімге к?п ізденіс керек. Сонымен ?атар, сыныбында?ы о?ушыларыны? ?ай п?нге ?абілетті екенін бай?ап, ары ?арай дамыту?а к?п к?мегін тигізу ?ажет. ?азіргі та?да технологияларды пайдалануда білім беруді? негізгі ма?саты- жеке т?л?аны? ?з бетімен жетілуін ?алып?а айналдыру, сонды?тан о?ушылар о?ытуды? ?р т?рлі ?діс-т?сілдерін ме?геруі тиіс. Ж?мыс жасау барысында м??алім о?ушыны? ?зін ізденуге жетелейді, ойлану?а ?йретеді. Педогогикалы? технология о?ушыларды? жеке басын дамыту мен білім беру ма?сатына жету жолында?ы педогогикалы? ?ызметті?, іс-?рекетті? ж?йелі дамып отыратын жобасы ретінде о?ушы белсенділігін арттыруды к?здейді. Ал, о?ушы белсенділігіні? артуы оны шы?армашылы??а жетелейді. Шы?армашылы? дегеніміз- адамны? ?мір шынды?ында ?зін-?зі тану?а, жа?алы? ашу?а, жа?а т?сілдер табу?а ?мтылуы, ізденуі. Шы?армашылы? ?абілет ?р баланы? таби?атында болуы м?мкін. Бізді? міндетіміз- о?ушы?а оны? бойында жасырынып жат?ан м?мкіндіктерін ашып к?рсету. О?ушыны сын т?р?ысынан ойлау ба?дарламасыны? ?дістерін саба?тарда ?олдануды? ма?ызы зор ж?не тиімді. Сын т?р?ысынан ойлау стратегияларын пайдалану негізінде о?ытуды? ?р т?рлі формаларын ?олдана отырып о?ушыларды? бір-бірін ты?дай білуге, ?з ойларын аны? жеткізуге, ?з бетімен ж?мыс істеу да?дыларын жетілдіруді. Ізденіске баулып, естіп ,к?ріп, білгенін т?йіндеп, пайдалана білуге ?йрету. Сын т?р?ысынан ойлау ба?дарламасыны? тиімді жа?тары: 1. О?ушыларды? ?здігінен жан-жа?ты білім алу?а жа?дай жасалады; 2. Саба? кезінде уа?ытты ?тымды пайдалану м?мкіншілігі молаяды; 3. О?ушыларды? ?зара пікір алмасуына м?мкіндік ту?ызылады; 4. М??алім мен о?ушылар арасында ізгілік ?арым-?атынастар орнайды Сонымен , ?з т?жрибемнен т?йгенім о?ушыны? ?лгірімі , білім сапасыны? жо?ары болуы, е? алдымен м??алімні? ?з міндетіне, шеберлігіне байланысты. М??алім ?з міндетін тек о?ыту, т?сіндіру емес, е? алдымен о?ушыларды? о?у е?бегін танымды? о?у іс-?рекетін сауатты ?йымдастыру, бас?ару деп білуі тиіс. Технологияларды ?олдану мынадай н?тижелерге ?ол жеткізеді: - о?ушыларды логикалы? ж?не ?ылыми- шы?армашылы? ойлау?а, к?сіби ?абылдауларын, ізденушілігін дамытады; - д?ниетанымды? к?з?арастарын ?алыптастыру?а негіз болады ; - ?здігінен ізденіп, игерген материалдарын ?за? есте са?тауларынан білімдерін тере?детеді; - ?з білімдеріне сенімділік ?алыптасып, эмоциялы? сезімдеріне ?сер етеді; - іздену, зерттеу ж?мыстарымен айналысу?а ?йретеді; - ?нерге деген эстетикалы? белсенділікке, ба?а беруге талпынады. О?ушылар?а білім беруде жа?ашыл технологияларын ?олдану инновациялы? ба?ытта ж?мыс жасау заман а?ымына сай талап етілуде. Б?гінде ?о?амны? жеке т?л?алы дамы?ан адамын т?рбиелейтін ?стаз ?зіні? шы?армашылы? ізденуі, о?ытуда жа?а педогогикалы? технологиялар мен инновациялы? ?діс-т?сілдерді ме?геруі, к?сіби ??зырлылы?ыны? жо?ары де?гейде болуы ?ажет. О?ушыны білім алу?а, о?ыту?а,?йретуге к?п м?н берілуі тиіс. О?ушыларды білім алуымен ?атар шешендік шеберлігі мен баяндау ж?йелілігі ?алыптасады, ?з пікірін ашы? білдіретін саналы ?рпа? т?рбиеленеді. Жа?а технология ж?йесінде проблемалы? ж?не іскерлік ойын ар?ылы о?ытуды? да ма?ызы зор. О?ушылар ?р т?рлі проблемаларды талдайды, оны? шешу жолдарын іздестіреді. М?ндай саба?тар о?ушыларды? логикалы? ойлау ?абілеттерін дамытады, п?нге ?ызы?ушылы?ын арттырады, ?мірде кезесетін т?рлі ?иынды?тарды же?уге т?рбиелейді. О?ушыларды? білім, білік, да?дыларын жетілдіру ?шін о?ытуды? жа?а технологиясы негізінде дифференциалды? ж?не дербес де?гейлік о?ыту ?шін т?ра?ты о?улы?тар мен о?у ??ралдары керек деп есептеймін. Сонымен ?атар, жас ?рпа??а п?нді тиімді ??ындыруды? бірі а?парат ??ралдарымен ж?мыстана білуіне назар аудару керек . О?ушы ?ызметін активтендіру негізінде педогогикалы? технологияларды? бірі- де?гейлік саралау технологиясыны? элементтерін ?олдану. Де?гейлеп о?ыту технологиясыны? ма?саты - ?рбір о?ушы ?зіні? даму де?гейіне о?у материалын ме?гергенін ?амтамассыз етеді. ?з іс-т?жрибемде о?ушы ?ызметін дамыту негізінде педогогикалы? технологияларды? бірі – жеке т?л?а?а ба?ыттал?ан, сондай-а? дамыта о?ыту технологиясыны? элементтерін ?олданамын. Жеке т?л?а?а ба?ыттап о?ыту технологиясыны? ма?саты : ?рбір о?ушы ?зіні? даму де?гейінде о?у материалын ме?гергенін ?амтамассыз етеді. ?р о?ушы?а ?з м?мкіндіктерін пайдалана отырып, білім алуына жа?дай жасау?а, ?р т?рлі категорияда?ы балалар?а, олармен жеке ж?мыс істеуге м?мкіндік береді. Жеке т?л?а?а ба?ыттал?ан о?ыту технологиясы тиімді, н?тижелі болу ?шін жеке т?л?алы?, психологиялы? даму ерекшеліктеріне, п?н бойынша білімді игеру де?гейіне к??іл б?ліп отырамын. Жалпы ?зімні? о?ытуда?ы ?з міндетім, о?ушыларды ?з бетімен ж?мыс жасау?а т?рбиелеу, ?йрету, шы?армашылы? ?абілетін дамыту. Сонды?тан саба?та о?ушылардан жиі, та?ырып бойынша жеке ж?мыс т?рлерін алып отырамын. ?йткені, ол о?ушыны? ойлауын, елестету мен есте са?тау белсенділігін, шы?армашылы?ын, да?дысын білім саласыны? дамуын ?амтамассыз етеді. К?нделікті саба?та саба? ?ткізу формаларын ж?не т?сіндіру ?дістеріні? жа?а т?сілдерін к?нделікті саба??а ?олдану?а тырысамын. К?бінесе саба?ты? мазм?нына, саба?ты ?ткізудегі т?сілдері мен ?дістерін д?рыс та?дау?а назар аударамын. Осы орайда белгілі ?алым Ахмет Байт?сын?лы «Шеберлікті? белгісі- т?рлі ?дісті болу»-деп айтыл?ан с?зі ой?а оралады. Бір саба?ты? ?р кезе?дерін, т?рлі ?дістерін орнымен пайдалану ар?ылы к?п н?тижеге жетуге болады. О?ушы санасына білімді ж?йелі т?рде ме?геруіне ж?не ?абілет де?гейлерін дамыту?а ы?пал етеді. Дамыта о?ыту технологиясы- о?ушыны? о?у, білім алу процесінде жан – жа?ты дамуын о?ытуды? басты ма?саты ретінде ?абылдайды. Даму дегенде о?ушыны? ойлауы, табандылы?ы, зейіні о?у да?дысы мен іскерлігі та?ы бас?а да ?абілеттерін дамытуды айтамыз. Сонды?тан о?у процесі- о?ушыларды? анализдеу, синтездеу, себеп-салдар байланыстарын табу, жалпылау, ?орытынды жасау, т?рлерге б?лу, салыстыру- сия?ты интелектуалды? да?дыларын дамытуы тиіс. Б?лардан бас?а о?у процесінде о?ушыларды? к?птеген а?ыл- ой ?абілеттері ж?мыс істейді. Олар болжам жасау?а ?абілеттілік, жалпы ?абылдан?ан к?з?арастар?а сын к?зімен ?арау, ойды? икемділігі, ??былыстарды? бай?алуы, ?иын ??састы?тарын а??арту, білімге ??марлы?.Дамыта о?ыту технологиясында о?ушыны? барлы? о?у ?рекетіне м??алім басшылы?, ба?ыттау жасап отырады. Дамыта о?ыту- о?ушыны? ойлау ?ызметімен ?атар оларды? о?у білігін дамытуды к?здейді. «?азіргі заманда жастар?а а?паратты? технологиямен байланысты ?лемдік стандарт?а сай м?дделі жа?а білім беру ?те ?ажет»,- деп Президентіміз атап айт?андай, саба?ты а?паратты-?атынасты? технологияларды ?олдана отырып ?ткізу- жа?а білім беруді? басты шарты. ?Р «Білім туралы» За?ында «Білім беру ж?йесіні? басты міндеті- ?лтты? ж?не азаматты? ??ндылы?тар, ?ылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды ?алыптастыру?а ж?не к?сіби шы?дау?а ба?ыттал?ан, білім алу ?шін ?ажетті жа?дайлар жасау, о?ытуды? жа?а технологияларын енгізу, білім беруді а?параттандыру, халы?аралы? ?аламды? коммуникациялы? желілерге шы?у» деп, білім беру ж?йесін одан ?рі дамыту міндеттері к?зделеді. Б?л міндеттерді шешу ?шін м??алімні? к?нделікті ізденіс ар?ылы барлы? жа?алы?тар мен ?айта ??ру, ?згерістерге жол ашады. Сонды?тан саба? барысын жа?аша ?йымдастыру ?ажет. О?ушыны? п?нге деген ?ызы?ушылы?ы мен ынтасын арттыру керек деп есептеймін. ?р саба??а дайынды?- м??алімні? ізденісіні? н?тижесі, саба?ты ы??айына ?арай т?рлендіре т?ссе, ?р саба?та жа?а ?діс- т?сілдерді ?олданса, саба?ты? мазм?ны ашылады. ?з ісіні? шебері ?ана жо?ары жетістіктерге жетеді деп есептеймін. «М??алім к?п ?дісті білуге тырысуы керек. Оны ?зіне с?йеніш, ?ол?абыс н?рсе есебінде ?олдануы керек»,- деген Ахмет Байт?рсыновты? с?зін негізге алып, ?аза?ты? болаша?ын т?рбиелеу мен білім беру ісінде ?лемдік стандарт?а с?йкес білім беруді темір?азы? ?ылып ?станса? ?ателеспеспіз деп ойлаймын. Пайдаланыл?ан ?дебиеттер тізімі: 1. Білім за?ы. Алматы, 2007ж 2. Ж. Б?зауба?ова «М??алімні? инновациялы? даярлы?ын ?алыптастыру» Алматы, 2006 ж 3. С. М?хаметжанова, Ж. Жартынова, Интерактивті жабды?тармен ж?мыс жасауды? ?діс-т?сілдері. Алматы 2008 ж 4.М. ??башева, Жа?а а?паратты? технологиялармен о?ыту. Информатика негіздері, №4- 2011ж 5. Н. ?ош?арбеков ?азіргі кезде о?ытуды? педогогикалы? технологиялары-Алматы, 2006 6. Г. Н?рымбетова, Жа?а а?паратты? технологиямен сапалы білімге. «Информатика негіздері», № 2-2011ж