?шб?рыш – к?шбасшы, билікке талпын?ыш, тазалы?ты с?йгіш, же?іске ??мар, ?з-?зіне сенімді, импульсивті, тез шешім ?абылда?ыш, ортада?ы ?арым-?атынасы ке?, жа?ын достары мен ортасы ша?ын, к?шбасшы адам.
Ше?бер - ?арым-?атынасты жо?ары ба?алайтын, ?згелерді ?ада?алайтын, ке? пейілді, т?йсігі жа?сы дамы?ан, шыдамды, эмоционалды, сезімтал, сенгіш, тез шешім ?абылдай алмайды, бас саясаткер, ??гіме айт?анды ?натады, біреуді к?ндіре алады, ?згелерге к?з?арасын д?лелдей алады, ?ткен ?міріне к?п к??іл б?леді, к?пшіл, ынталы, достары мен таныстары к?п, мейірімді адам.
Сыныпты ?ш топ?а б?лу.
Саба??а зейінімізді аудару ?шін бірге бір рет шапала? ?райы?.
Саба?ты? кезе?дерімен таныстыру.
І. ?айталау – о?у анасы
ІІ. Талдау – табыс кілті
ІІІ. Еркін жазу
І?. Тест ж?мысы
ІІ. Ма?ынаны тану
І. ?айталау – о?у анасы
Терминологиялы? диктант (синтаксис тарауы бойынша терминдер жазу 1 мин)
«Бізден – с?ра?, сізден - жауап»
?р топ?а пара?тар таратылады. О?ушылар ??рмалас с?йлемдер туралы с?ра?-жауап ж?ргізеді.
Бізден - с?ра?
Сізден жауап
1.
1.
2.
2.
3.
3.
4.
4.
5.
5.
ІІ. Талдау – табыс кілті
С?йлемдерге тыныс белгілерін ?ойып, т?рлеріне ажырату.
1.Адам ту?ан тілін ??рметтемесе,?зін де ??рметтемейді.
2.Б?секеге ?абілетті елу елді? ?атарына ену ?шін,біз білімді болуымыз керек.
3.Біз ?аза? тілін дамытуымыз керек, себебі ?лт болаша?ы тіліне т?уелді.
4.Сонда я ж?регім же?ер,я білегім же?ер.
5.К?мірден май да шы?ады,темір ?ортытатын кокс те шы?ады.
6. М?хтар тыныс тарыл?андай болып демігіп, беторамалын алып ж?зін с?ртті, тама?ын ж?мса? ?о?ыр кенеді.
7. Осы т?р?ыдан ?араса?, ?айсібір ретте мен ?зім – жасты?ым мен жасамыс кезімні? екі аралы?ында ?асырлар алша?ты?ы жат?ан к?п жайды? к?нек?з ку?сі, шежіресі іспетті адаммын.
В)Жай ?зінен-?зі танылды да,бас?а с?раулар берілген жо?.
С)Абай енді бай?ады: ?кесі с?зін ая?тап келеді екен.
D)Оларды кін?лау?а да болмайды:?ыстауда орын да жо?.
Е)Елінен безген кісі о?байды, к?лінен безген ??с о?байды.
8. Т?мендегі аралас ??рмалас с?йлем ?ай ?атар?а т?н екенін табы?ыз.
?здері елеп ша?ырма?ан со?, Ба?тыбайлар да біраз уа?ыт ?кпелі боп ?нсіз жатып алып еді, ?ыз ал?ан жа? одан сайын то?-теріс сыртын беріп, ?арым-?атынасты біржола ?зді.
A) Ба?ыны??ы, басы??ы, ба?ыны??ы, басы??ы.
B) Ба?ыны??ы, ба?ыны??ы, басы??ы, басы??ы.
C) Ба?ыны??ы, басы??ы, басы??ы.
D) Ба?ыны??ы, басы??ы, басы??ы, ба?ыны??ы.
E) Басы??ы, ба?ыны??ы, басы??ы, ба?ыны??ы.
9. ?арсылы?ты ба?ыны??ылы саба?тасты табы?ыз.
A) С?л н?рсеге ренжімейін деп, сезімін а?ыл?а же?дірді.
B) Басталып ?ой?ан ??гімеге тез оралу ?шін, одан ?зімні? ?алай айырыл?анымды айтып берейін.
C) ?мірі?де ?ауіп-?атер т?ніп т?рса да, ата тегі?е кір келтіретін н?рсеге ая? баспа.
D) Балаларымыз білім алсын деп, елде барлы? жа?дай жасал?ан.
Үшбұрыш – көшбасшы, билікке талпынғыш, тазалықты сүйгіш, жеңіске құмар, өз-өзіне сенімді, импульсивті, тез шешім қабылдағыш, ортадағы қарым-қатынасы кең, жақын достары мен ортасы шағын, көшбасшы адам.
Шеңбер - қарым-қатынасты жоғары бағалайтын, өзгелерді қадағалайтын, кең пейілді, түйсігі жақсы дамыған, шыдамды, эмоционалды, сезімтал, сенгіш, тез шешім қабылдай алмайды, бас саясаткер, әңгіме айтқанды ұнатады, біреуді көндіре алады, өзгелерге көзқарасын дәлелдей алады, өткен өміріне көп көңіл бөледі, көпшіл, ынталы, достары мен таныстары көп, мейірімді адам.
Сыныпты үш топқа бөлу.
Сабаққа зейінімізді аудару үшін бірге бір рет шапалақ ұрайық.
Сабақтың кезеңдерімен таныстыру.
І. Қайталау – оқу анасы
ІІ. Талдау – табыс кілті
ІІІ. Еркін жазу
ІҮ. Тест жұмысы
ІІ. Мағынаны тану
І. Қайталау – оқу анасы
Терминологиялық диктант (синтаксис тарауы бойынша терминдер жазу 1 мин)
«Бізден – сұрақ, сізден - жауап»
Әр топқа парақтар таратылады. Оқушылар құрмалас сөйлемдер туралы сұрақ-жауап жүргізеді.
Бізден - сұрақ
Сізден жауап
1.
1.
2.
2.
3.
3.
4.
4.
5.
5.
ІІ. Талдау – табыс кілті
Сөйлемдерге тыныс белгілерін қойып, түрлеріне ажырату.
1.Адам туған тілін құрметтемесе,өзін де құрметтемейді.
2.Бәсекеге қабілетті елу елдің қатарына ену үшін,біз білімді болуымыз керек.
3.Біз қазақ тілін дамытуымыз керек, себебі ұлт болашағы тіліне тәуелді.
4.Сонда я жүрегім жеңер,я білегім жеңер.
5.Көмірден май да шығады,темір қортытатын кокс те шығады.
6. Мұхтар тыныс тарылғандай болып демігіп, беторамалын алып жүзін сүртті, тамағын жұмсақ қоңыр кенеді.
7. Осы тұрғыдан қарасаң, қайсібір ретте мен өзім – жастығым мен жасамыс кезімнің екі аралығында ғасырлар алшақтығы жатқан көп жайдың көнекөз куәсі, шежіресі іспетті адаммын.
8. Өз ортамдамын, еліммен, елімнің мүдде-мұратымен егіздің сыңарындай қосақтаулымын.
Мұхтар мырза, жасыратыны жоқ, пайм-парасатыңызға тәнті болып отырмын
9. Бименденің әкесінің аты Сыздық еді, ауылды Сыздық ауылы дейтін.
ІІІ. Еркін жазу (берілген сызба бойынша сөйлем құрастыру)
А) Шаруашылық басшыларын не кеңселерінен, не үйлерінен таппады. В)Тоғыз санына жеткізіп сый-сияпат жасау немесе айып салу дәстүрі
С) Я алқымда бұзығын ашу тұрады, я көзінде жаңа бір үрей тұрады.
D)Бұл істің не шындығын, не жалғандығын біліп болмайды екен.
Е)Бұл сөздердің бірін де я Раушанның, я Бекеннің көзінше ешкім айтпады.
6. Екеуі ымырт иіріле үйден шыққанда, қонақтардың соңы әлі тараған жоқ-ты.
Құрмаластың түрін табыңыз
А Себеп бағыныңқы
В Мезгіл сабақтас
С Қарсылықты салалас
Д Қимыл-сын сабақтас
Е Шартты сабақтас
7.Түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлем
А) Мұны орталық кешпеді ме, орындарынан түсті.
В)Жай өзінен-өзі танылды да,басқа сұраулар берілген жоқ.
С)Абай енді байқады: әкесі сөзін аяқтап келеді екен.
D)Оларды кінәлауға да болмайды:қыстауда орын да жоқ.
Е)Елінен безген кісі оңбайды, көлінен безген құс оңбайды.
8. Төмендегі аралас құрмалас сөйлем қай қатарға тән екенін табыңыз.
Өздері елеп шақырмаған соң, Бақтыбайлар да біраз уақыт өкпелі боп үнсіз жатып алып еді, қыз алған жақ одан сайын тоң-теріс сыртын беріп, қарым-қатынасты біржола үзді.
A) Бағыныңқы, басыңқы, бағыныңқы, басыңқы.
B) Бағыныңқы, бағыныңқы, басыңқы, басыңқы.
C) Бағыныңқы, басыңқы, басыңқы.
D) Бағыныңқы, басыңқы, басыңқы, бағыныңқы.
E) Басыңқы, бағыныңқы, басыңқы, бағыныңқы.
9. Қарсылықты бағыныңқылы сабақтасты табыңыз.
A) Сәл нәрсеге ренжімейін деп, сезімін ақылға жеңдірді.
B) Басталып қойған әңгімеге тез оралу үшін, одан өзімнің қалай айырылғанымды айтып берейін.
C) Өміріңде қауіп-қатер төніп тұрса да, ата тегіңе кір келтіретін нәрсеге аяқ баспа.
D) Балаларымыз білім алсын деп, елде барлық жағдай жасалған.
E) Сын түзелмей, мін түзелмес.
10. Көп бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлемді көрсетіңіз.
A) Күн түс ауа жылынып, сызды дала бусанып, ауыл сыртында әдемі бір көрініс туып еді.
B) Жаңа ғана талып қалғандай, Әбіш ешбір белгі бермей сұлқ жатты.
C) Аттылар жақындаған сайын, Төлегеннің жүрегі орнына түсе бастады.
D) Ауыл адамдары мәз-мәйрам болып, мерекені жақсы өткізді.
E) Әдейі танытпайын деп, ол бет- аузын таңып алыпты.
Кері байланыс
Стикерге сабақ туралы ойларын жазу (құрмалас сөйлемдер арқылы, қызыл түс, жасыл түс)
