Сабақтың тақырыбы: Айқындауыш мүше.
Сабақтың мақсаты:
1.Айқындауыш мүше дегеніміз не, оның қандай түрлері бар екенін анықтау.
2. Оқушылардың өздігінен ізденуін, өз бетінше жұмыс жасау әдетін, қалыптастыру. Теориялық білімдерін практикамен ұштастыру.
3.Қазақ тілін құрметтеуге баулу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ.
Пәнаралық байланыс: орыс тілі.
Сабақтың жүргізілу әдісі:
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
1.Амандасу.
2.Түгендеу.
3.Сабақтың тақырыбы мен мақсатын айту.
ІІ. Өткенді қайталау
1. Лото.
2. Сұраққа жауап беру
Сөйлемнің тұрлаулы мүшелеріне қандай мүшелер жатады?
Бірыңғай мүшелер дегеніміз не?
Жалпылауыш сөз дегеніміз не?
3. Сөйлемдерді мүшелеріне қарай талдау.
Кеше де, бүгін де күн жылы болды.
Менің досым мейірімді, ақылды.
Шымкент, Алматы, Астана – бәрі де ірі қалалар.
ІІІ. Жаңа тақырып.
1. Мына сөйлемдердің синтаксистік талдауын жасап, салыстырыңыздар.
Мы, молодежь,- будущее страны.
Біз, жастар, - еліміздің ертеңіміз.
( сөйлемдерді талдау, сұр. жауап беру, орыс тіліндегі уточн. сл. салыстыру)
2. Айқындауыш мүшелерд. анықтамасын беру, кестемен жұмыс (презентация).
Айқындауыш мүше-сөйлемде белгілі бір мүшенің мағынасын басқа сөзбен түсіндіріп, нақтылап көрсететін сөйлем
Өзінен бұрын тұрған сөзді айқындап, дәлелдеп, түсіндіріп тұратын бір немесе бірнеше сөз.
Өзімен қатар тұрған сөздің мәнін қосалқы аты арқылы айқындап көрсететін сөз.
Қосарлы айқындауыш мүшелер оңашаланбайды.
Синтаксистік қызметі: Сөйлемде барлық сөйлем мүшелерінің қызметін атқарады.
Қосарлы айқындауыш айқындап тұрған сөз қандай сөйлем мүшесі болса, айқындауыш сөз де сондай сөйлем мүшесі болады.
3. Мына сөйлемдердегі айқындауыш мүшелердің түрін анықтаңыздар, тиісті тыныс белгілерін қойыңыздар.
Оның алдында үстел үстінде хаттар жатыр.
Т. Әубәкіров – бірінші қазақ ұшқыш ғарышкері.
Шешен Қазыбектің сөзін жаттадық.
Ақан серінің әндерін қазақ әдебиеті сабағында талдадық.
Оның үлкен ұлы Алексей Айманның ұстазы қаладан келді.
4. Сөйлемдердегі оқшауланған сөздердің түрін анықтаңыздар.
Бірыңғай мүше | Жалпылауыш сөз | Қосарлы айқындауыш мүше | Оңашаланған айқындауыш мүше | Оқшау сөз |
| | | | |
Аптаның соңғы күні, сенбі күні, саяхатқа шығамыз.
Бұлардың сөзін Баян бәйбіше мұқият тыңдады.
Шіркін, ақын болсаң осындай бол.
Ермек пен Едіге Өмірбектің үйіне асыға кіріп барды.
Ұста Болат – он саусағынан өнер тамған шебер адам.
Ата, қалаға қашан барамыз?
Арман, Асқар және мен – үшеуміз театрға бардық.
Қонақ үйде, дөңгелек үстел үстінде, шам жанып тұр.
ІV. Бекіту.
V. Оқушылардың жауаптарын бағалау.
VІ.Үйге тапсырма беру. Презентация дайындау.