?БТ- ?а арнал?ан д?птер

?БТ-ге дайындауды? негізгі шарттары мынадай т?мендегі ?ызметтерге б?лінеді:

Информация – аналитикалы?,ма?сатты – мотивацилы?,жоспарлы – болжамды?, ?йымдастыру- орындаушылы?, ба?ылау- диагностикалы?, енгізу- коррекциялау.

Информация – аналитикалы? ?ызметті? т?тасты?ы ?стазды? мониторинг ар?ылы іске асады. ?БТ- ге дайынды? ж?нінде мына жа?дайда толы? ма?л?мат алу?а болады:

Мониторинг ж?ргізу, технологиялы? ?діс – т?сіл т.б информациялы? жа?алы?тарды? са?талуы мен іске асуы ж?нінде ба?дарлау ар?ылы ?БТ дайынды?ын н?тижелі ж?не тиімді ету, ?алыптас?ан белгілі уа?ытта ж?ргізілетін басшылы?ты? ты?ыз араласуы ар?ылы іске асыру

Мониторинг ж?ргізуді? е? тиімді пайдасы - о?ушыны? жауапкершілігі мен ?БТ – ге ?алай дайындалуларын ж?не оны? негізгі п?ндерге білімділігін аны?тауды? бірден- бір тиімді ?дісі болып отыр.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«?БТ- ?а арнал?ан д?птер »

Ұзынкөл ауданы білім бөлімі ММ

«Троебрат орта мектебі» ММ

Қазақ тілі пәнінен ҰБТ – ға арналған дайындық дәптері

2013-2014 оқу жылы

Құрастырған: Какилеева А.Ж

Шалабаева Е.Ж

қазақ тілі және әдебиеті пәнінің мұғалімі.

Әдістемелік құралдағы материалдардың барлығы да Қазақстан Республикасының Білім және ғылым Министрлігі бекіткен жалпы орта білім беретін мектептің оқулықтарына сүйеніп алынған.

Құралда қазақ тілі пәнінің барлық бөлімдері қамтылған және тірек-сызбалар түрінде көрсетіліп, соған сәйкес тестік тапсырмалар, ұсыныстар берілген.

Тәжірибе көрсеткендей, осы құралдағы мәліметтердің сапалы білім берудегі маңызы зор.

Бұл құрал қазақ тілі пәнінен оқушылардың негізгі білім мен дағдыларын қалыптастыруға бағытталған әдістемелік құрал 11-cынып оқушыларына ҰБТ-ға дайындалуға көмекші құрал ретінде ұсынылады.

Кіріспе

ҰБТ-ге дайындаудың негізгі шарттары мынадай төмендегі қызметтерге бөлінеді:

Информация – аналитикалық,мақсатты – мотивацилық ,жоспарлы – болжамдық, ұйымдастыру- орындаушылық, бақылау- диагностикалық, енгізу- коррекциялау.

Информация – аналитикалық қызметтің тұтастығы ұстаздық мониторинг арқылы іске асады. ҰБТ- ге дайындық жөнінде мына жағдайда толық мағлұмат алуға болады:

Мониторинг жүргізу , технологиялық әдіс – тәсіл т.б информациялық жаңалықтардың сақталуы мен іске асуы жөнінде бағдарлау арқылы ҰБТ дайындығын нәтижелі және тиімді ету, қалыптасқан белгілі уақытта жүргізілетін басшылықтың тығыз араласуы арқылы іске асыру

Мониторинг жүргізудің ең тиімді пайдасы - оқушының жауапкершілігі мен ҰБТ – ге қалай дайындалуларын және оның негізгі пәндерге білімділігін анықтаудың бірден- бір тиімді әдісі болып отыр.

Мақсатты – мотивациялық қызмет ету барлық ұжымдық дайындықтың табысты іс- әрекетін көрсетеді. Мотивация оқушының жеке тұлғалық дамуын анықтауға да көмектеседі. Бұған оқушының психологиялық жай күйі ғана емес, арнайы ұйымдасқан білім беру әдіс -тәсілдері де қызмет атқарады.

Ерекшелігі- оқушының өз-өзіне баға беруі, істеген істен қорытынды шығаруы, өзін - өзі өзектілендіруі, өзін - өзі бекітуі

Қазақ тілінен жүйелі білім – оқушылардың дүниетанымын , пайымдауын жетілдіруге, өзге пәндерді жақсы меңгеруге негіз болатын білім. Сондықтан қазақ тілін оқытуды жақсарту – өмірдің басты талабы. Сөз байлығын, шебер сөйлеудің озық үлгілерін, сауаттылыққа үйрету жолында пән мұғалімдерінің алдында сан түрлі міндеттер тұр. Іске асыру үшін әр түрлі әдіс-тәсілдерді қолдана отырып, қол жеткізуге болады.

Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып: жаңа тақырыпты бекітуде, ҰБТ-ға дайындық сабақтарында тірек-сызбалар әдісін пайдалану тиімді екенін айтуға болады. Осы мақсатта оқушыларға пәнді оңтайлы меңгертуде дайындықты тиімді ұйымдастыруға көмектесетін құрал әзірлеуді жөн көрдік.

Бұл құралдың мақсаты мен міндеттері: оқушыларға пәннің негізгі бөлімдерін бір-бірінен ажыратуға, әр тарауды ұғып, сипаттама бере алуға, тарауды тірек-сызба арқылы қайталауға, жіктеуге, түсініп алу үшін уақытын үнемдеуге, мұғалімдерге оқушылардың пәннен білім, іскерлік, дағдылары мен құзыреттіліктерін қалыптастыруға, ҰБТ-ға дайындауды жүйелі түрде ұйымдастыруға, ҰБТ-ға сапалы дайындауға көмектеседі.

ҰБТ-ға пәннен дайындық бағдарламасы және соған сәйкес күнтізбелік жоспар білім беру стандартына сәйкес құрылған, жеті бөлімнен тұрады.

Бөлімдерге сәйкес 15 сұрақтық тестер Қазақстан Республикасының білім беру мен тестілеудің мемлекеттік стандарттарының ұлттық орталығы жасаған тест жинағының сұрақтарына сай топталып жасалған. Тәжірибе көрсеткендей, осы құралдағы мәліметтердің сапалы білім берудегі маңызы зор.

Әр бөлімді өткенде тақырыптарға сәйкес әр түрлі мақсатта жазбаша жұмыстар орындатып отыру ерекше роль атқарады. Сондықтан тақырыпқа сәйкес жаттығулар таңдалды.

Мақсаты: ҚР-ның білім бағдарламасына сай өткізіліп жатқан ҰБТ-ға дайындықтың сапасын арттыру нәтижесіндегі оқушыларды білім негіздерімен қаруландыру, өткенді тиянақтау, нәтижеге бағытталған білімге жету

Міндеттері: 1. Оқушыға арнайы қосымша сабақ нәтижесінде бағдарламадан тыс мәліметтермен қамтамасыз ету;

2. Өткенді қайталай отырып, тиянақтау;

3. Алынған тараулар бойынша тілдік материалдарды лингвистикалық білімдерін қолдана білуге үйрету;

4. Алған білімдерін жүйелі пайдалануға дағдыландыру

№	Сабақ тақырыбы
І бөлім	Қазақ тілі білімі туралы
ІІ бөлім	Фонетика
1	Дыбыс және әріп.
2	Дауысты дыбыстар
3	Дауыссыз дыбыстар
4	Дауыссыз дыбыстардың түрлері
5	Буын. Буынның түрлері
6	Тасымал. Екпін.
7	Үндестік заңы және оның түрлері.
ІІІ бөлім	Лексика
8	Қолдану аясы шектеулі сөздер
9	Қанатты сөздер
10	Тұрақты тіркестер
ІҮ бөлім	Морфология
11	Сөз таптары.
12	Зат есім. Зат есімнің жасалуы.
13	Зат есімнің сөйлемдегі қызметі.
14	Сын есім. Сын есімнің жасалу жолдары
15	Сын есім шырайлары. Сын есімнің сөйлемдегі қызметі.
16	Сан есім. Сан есімнің сөйлемдегі қызметі.
17	Есімдік. Есімдіктің сөйлемдегі қызметі
18	Етістік.
19	Есімше мен көсемше.
20	Етіс.Етістің түрлері
21	Етістіктің шақтары. Етістіктің райлары. Тұйық етістік.
22	Үстеу. Үстеудің түрлері. Үстеудің сөйлемдегі қызметі
23	Шылау. Шылаудың түрлері
24	Еліктеу сөз. Сөйлемдегі қызметі
25	Одағай

І – бөлім. Фонетика

1 – сабақ. Қазақ тіл білімі туралы.

Сұрақтарға жауап жаз?

«Қазақ тілінің лингвистикасы» дегенді қалай түсінесің?

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2 «Қазақ тілі білімі» туралы өтілген тақырып бойынша 3 ашық тест жұмысын құрап, жаз.

Үлгі: Қазақ тілі ----------- тілдер тобына жатады.(түркі)

ІІ бөлім. Фонетика

2- сабақ. Дыбыс және әріп.

1- тапсырма. Көп нүктенің орнына тиісті дыбысты қой.

Ж.....мыс, к...н, қ...с, т....н, т...р, б...гін, с...т, д...кен, б...л, ....шқыш, м...ғалім.

2 – тапсырма

Дұр..с,ор..н, орынд..қ,құл...н құл...п, қасқ...р, жолбар...с, б...лім,жүз...м, көм..р, үлг...,би...к, б..з, с...з.

Жұмыс түрлері:

Көп нүктенің орнына ы,і әріптеріңн қойып жазыңдар.
білім, күміс, жүзім деген сөздерді пайдаланып, 3 сөйлем құрыңдар.

3 – тапсырма

Берілген сөздердің үстіне алфавит тәртібімен сандарды жазып шық.

Циркуль, чемодан, ілім, щетка, ырым, йод, көк, қанат,

ләззат, үлгі, намыс, мсұғалім, ой, сағат, патша, рақат, өлең,

табиғат, хат, яғни, юбка, шөл, ұйым, фонетика, дәріс, иық,

жігіт, еңбек, жайлау, зерек, азамат, ғибрат, вагон, әдеп,

бақыт, гүл, риза, экран.

3 – сабақ. Дауысты дыбыстар

1 – тапсырма

Көшіріп көп нүктенің орнына керекті а, ә әріптерін қой.

У... ли, күм.. н, с..нді, д..укес, д...реже, г..зет, з..улім, Күл..нда, с...рсенбі, к...бинет, С..бира

2 – тапсырма

Өлеңнен жіңішке дауыты дыбыстардың астын сыз..

Ана тілім

Сенсіз маған мағынасы жоқ ғаламның,

Ана тілім мейірімі анамның.

Ана тілдің құдіреті деп сенем,

Кеңістігін сезем дархан даламның,

Тілім барда бақыттымын әр күні,

Сыңғырласынсәбилердің бал үні,

Аяғынан әлі де тік тұрмаған,

Толғандырады ана тілдің тағдыры.

3 – тапсырма

Ашық, қысаң дауысты дыбыстарды бөліп жазыңыз.

ұғу, ыс, ыссы, ыстық, уыс, ұят, үш, ұшты, ұшқыш, ора, ойна, оймақ, ойла, одақ, ана, орман, сабақ, кәсіп.

Ашық	Қысаң

4 – тапсырма

2 Дыбыстардың түрлері бойынша өтілген тақырып негізінде 5 ашық тест жұмысын құрап, көршіңмен алмастыра отыра жауап бер.

Үлгі: Өкпеден шыққан ауаның бірде кедергіге ұшырап, бірде кедергіге ұшырамай шығуы ------------------ деп аталады. (дыбыс)

4 – сабақ. Дауыссыз дыбыстар

1 – тапсырма. Қажет дыбысты орнына қой.

Ө...ет, өзе.., қа...ындаш, ә...ем, ә...ебиет, әлі...пе, сөз..ік, көбе...ек, же...і, кі...ем, ұ...таз, жұ...а, ...ұмыра, құ..., кү...іс, ...арышкер, ....азан, а...ылды, жа...а, ша...ғы, Гау...ар, қа...арман, Жау...ар, кө...іл, қыр...үйек, то...ыз, са...ыз, тор...ай.

2 – тарсырма. Дауыссыз дыбыстардың түрлеріне қарай басталатын сөздерді кестеге теріп жаз.

Жер,су, ақ, ән, ай, жел, бұлт, сел, ана, әке, дала, мұз, құс, қар, ер, тіл, дауыл, бұршақ, аспан, құйын, күндіз, от, теңге, сәрсенбі, жаңбыр, тасқын, терезе, толқын, қола, әдепті, жұлдыз, шөп

Қатаң	Ұяң	Үнді

3 – тапсырма

Әріптерді дауыссыз дыбыс түрлеріне ажыратып, + белгісімен белгіле.

Мысалдар	Қатаң	Ұяң	Үнді
Қ
П
Д
Ж
Н
Г

5 – сабақ . Буын. Буынның түрлері

1 - тапсырма

Ғалым, ғылым, аға, Ғабит, ғарыш, ғарышкер, Талғат, тоғай, ағаш, торғай, қарға, қарағай.

Жұмыс түрлері:

Сөздерді буынға бөліп жазыңдар.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2 - тапсырма

Бірыңғай ашық буынды сөздер жаз.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2 Буын түрлері бойынша өтілген тақырып негізінде 5 ашық тест жұмысын құрап, көршіңмен алмастыра отыра жауап бер.

6 – сабақ Тасымал. Екпін.

1 – тапсырма

Мына сұрақтарға жауап жаз.

Тасымал дегеніміз не?

Қандай жағдайда сөзге екпін түспейді?

Қандай сөздер тасымалданбайды?

2 – тапсырма

Еңбек, арыстан, болашақ, уақыт, той, бұрын, қиын, ауыл, сантиметр, сынып, елу, ірі, ұшақ, әйгілі.

Жұмыс түрлері:

1. Берілген сөздерді тасымалдаңдар.

2. Тасымалдауға болмайтын сөздерді бір бөлек жазыңдар, екпінді көрсет.

3. Еңбек, уақыт, болашақ, әйгілі, ірі сөздерін пайдаланып, сөйлем құраңдар

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

7 – сабақ. Үндестік заңы және оның түрлері

1 - тапсырма

Көк –көгі, көп –көбі, мектеп – мектебі, жүрек –жүрегі, терек –терегі, сабақ –сабағы, қонақ –қонағы, доп –добы, тарақ –тарағы, топ –тобы.

Жұмыс түрлері:

1.Сөз түбіріндегі қатаң дыбыстың өзгеру заңдылығын түсіндіріңдер.

2. Берілген сөздерден сөйлем құрыңдар.

2 – тапсырма. Кестеде берілген сөздердің айтылуын толтырып, түсіндір.

Жазылуы	Айтылуы
Сәнқой
Қанға
Түнгі
Жанданбады
Сөнбеді

3 – тапсырма.Сөз ішіндегі сөздердің аралығындағы көршілес дыбыстардың айтылуда өзгеру себебін және қалай үндесіп тұрғанын түсіндір.

Бозжігіт, Орынбай, Дүйсенбек, ақ лақ, көк аспан, көп ел, ақ үй, таныс шығар, күз жақын, теңіз суы, жүз сом.

4 – тапсырма.Кестені толтыр.

Жазылуы	Айтылуы

ІІІ – бөлім. Лексика

8 – сабақ. Қолдану аясы шектеулі сөздер.

Бүгін, таңертең, оқыды, келді, қазақ тілі, сөйлем, қызық, үйрену, сөйлесу.

Жұмыс түрлері:

1. Берілген сөздерді орысшаға ауызша аударыңдар.

2. Сөздерді қатыстырып, сөйлем құраңдар.

3. Сөйлемдерге сұрақтар қойып, бір- біріңмен сөйлесіңдер.

Үлгі: Оқушылар мектепке келді. Оқушылар қайда келді ?

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2 – тапсырма. Сөйлемдерді оқып шығып көп мағыналы сөздердің мағынасын түсіндір.

Бас жарылса, бөрік ішінде, қол сынса, жең ішінде. Қала мен ауылдың ортасында асфальт жол салынды.Еркін өзінің ана тілінде, орыс тілінде жақсы біледі. Менің оқығаным қалың кітап. Сағат тілі он екіні көрсетіп тұр.

3 - тапсырма. Кестені толтыр.

Мысалдар	Кәсіби сөз	Термин сөз	Диалект сөз	Кірме сөз
Синус
қауашақ
Леген
Ұстаз
Теңдеу
Шырпы
Шемішке

4 – тапсырма.Кестені толтыр.

Мысалдар	историзм	архаизм	неологизм
Тассаттық
Ханзада
үнпарақ
Асадал
Уез
Желім
Самолет
Қор
Қорамсақ
Сауыт
Болыс
Төраға

5 – тапсырма. Кестені толтыр.

Мысалдар	Сөздің ауыспалы мағынасы	Омоним	Синоним	Антоним
Қайратты, қуатты
Қара
Арық, семіз
Ниеті қисық
Есті, ақылды
Жылы сөз
Ауыр ой
Жуас асау
Түс
Жең
Ертелі - кеш
Қара хабар

6 – тапсырма. Мақалдардың ішінен антонимді тауып, жаз.

Ащы мен тұщыны татқан білер,

Жақын мен алысты жортқан білер.

Ағаш кессең, ұзын кес,

Қысқартуың оңай.

Темір кессең, қысқа кес,

Ұзартуың оңай.

Жоғары, төмен үйрек, қаз

Ұшып тұрса сымпылдап.

7 – тапсырма 5 синонимдік қатар құра.

9 – сабақ. Қанатты сөздер

1 – тапсырма. Мақалдың мағынасын аш.

1.Отансыз адам, ормансыз бұлбұл

2. Туған жердей жер болмас,

Туған елдей ел болмас.

3. Отан оттан да ыстық.

4. Туған жер –тұғырың

Туған ел- қыдырың.

2 – тапсырма. Кестені толтыр.

Мақал	Мәтел

3 – тапсырма. Сұрақтарға жауап бер.

Мақал мен мәтелдің және олардың тұрақты сөз тіркестерінен айырмашылығын түсіндір.

10 – сабақ. Тұрақты сөз тіркестері.

1 – тапсырма Кестені толтыр.

Мысалдар	Тұрақты тіркес	Мақал	Мәтел
Жерден жеті қоян тапқандай
Асығы алшысынан түсті
Алаған қолым береген
өгіз аяң
Ұзынқұлақ
Сабыр – түбі, сары алтын.
Желаяқ
Көздің жауын алу

2 – тапсырма. Кестені толтыр.

Сөз тіркесі	Тұрақты тіркес	Күрделі сөздер

3 – тапсырма.

Берілген тұрақты сөз тіркестерімен сөйлем құра.

Бетінен оты шықты, тайға таңба басқандай, төбе шашы тік тұрды.

ІҮ – бөлім. Морфология

11 – сабақ. Зат есім

1 - тапсырма

Үлгі бойынша кестені толтырыңдар.

Кім? - Кімдер?

Не? -Нелер?

Адам -Адамдар

Қалам – қаламдар

2 - тапсырма

Негізгі, туынды, күрделі зат есімдерге мыслдар келтіріп түбір, жұрнақ, жалғау белгілерімен ажыратыңдар.

Негізгі зат есім

Туынды зат есім

Күрделі зат есім

3 - тапсырма

Мәтіндегі деректі, дерексіз зат есімдерді анықтып ойларыңды дәлелдеңдер.

Қаныш Имантайұлы өзінің ең бір қызықты кезі - жігіттік шағын Қарсақбай, Жезқазғанда өткізді.Ол студент кезінен бастап – ақ рюкзагын иығына асып алып, тау- тасты кезумен болды. Неше түрлі – түсті тастардың сырын ашып, тегін тануға, қай тас қандай текке жататындығын айырып, солардың негізінде жер астында не жатқанын білуді арман етті.

4 - тапсырма

Өзің ойлап жаз. Жалқы есімдердің астын сыз.

1. Қазақстан Республикасының астанасын ата.

2. «Батыр Баян » көркем фильміндегі Баяннның інісінің аты.

3. Абай Құнанбаевтың бес өлеңінің атын жаз.

5 – тапсырма

Зат есімнің сөйлемдегі қызметіне қарай 5 түрлі мысал жаз.

12 – сабақ. Сын есім

1 - тапсырма

Сын есімнің маңызды белгілеріне байланысты бес мысалдан жаз.

1. Заттың түрін, түсін білдіреді -----------------------

2. Заттың көлемін, салмағын, аумағын :-------------

3. Заттың сапалық, сипаттық белгісін білдіреді ----

4. Заттың дәмін, иісін білдіреді: ----------------------

5.Затқа қимыл, іс-әректке, мезгіл-мекнге қатысты сынды білдіеді:------------------------------------------------

2 - тапсырма

Көп нүктенің орнына төменде берілген сын есімнің жұрнақтарын тиістісін қойып жазыңдар.

Күз... бидай, бала... үй, таулы... жер, жаз.. дала,

Қажетті жұрнақтар: - гі, -лы, -ғы,

3 -тапсырма

Өледі оқып шығып, дара күрделі сын есімдерді тауып, олардың қалай жасалғанын түсіндір.

Мен кетемін келеді

Тағы өмірге мендей

Олар мінді көреді

Қисық жерін жөндей

Ақ жүрек пен таза ақыл

Қылсаң адал еңбек

Бәрінен де сол еңбек

Артқыға жол бермек

4 – тапсырма . Кестені толтыр.

Мысалдар	Негізгі сын есім	Туынды сын есім	Дара сын есім	Күрделі сын есім	Сапалық сын есім	Қатыстық сын есім
Биік
Кішірек
Қара торы
Сары – көк
Қара
Ұялшақ
Семіз
Жылы
Тамаша

5 – тапсырма. . Кестені толтыр.

Мыслдар	жай шырай	Салыстырмалы шырай	Күшейтпелі шырай	Асырмаы шырай
Сарғыш
Көкшілдеу
өте тәтті
Қып – қызыл
Суық
Нағыз дос
Қысқалау
Қап - қатты
әдемі
Сұрғылт

13 – сабақ. Сан есім.

тапсырма

Мына сан есімдерді сөзбен жаз.

5/1, 7/1, 6/1, 6 3/1, 9/1 25/6, 95/,100, 65/21, 0,12, 1,102 100,62 , 45/57, 62/36, 99,3

2 – тапсырма

Сан есімдерді толтырып, олардың айырмашылықтарын түсіндір.

есептік	Реттік,	жинақтық
бір	бірінші	біреу

3 – тапсырма. Кестені толтыр.

Мысалдар	Есептік сан есім	Реттік сан есім	Жинақтық сан есім	Болжалдық сан есім	Топтау сан есім	Бөлшектік сан есім
Отызыншы
Елулерде
Оннан бес
Жетеу
Екі жүздей
Екі мыңыншы
Он шақты

14 – сабақ. Есімдік

1 – тапсырма.Екеуара сөздік диктант жазыңдар.

Ешкім, бәрі, әлдеқашан, әркім, кейбір, қашаннан, барма, ешбір, анау, мынау, неше, әлдене, барлық, ештеңе.

2 – тапсырма. Мына жіктеу есімдіктерін қолданып, шағын мәтін құрастырыңдар.

1.Мен, менің, біз, біздің, сендердің, сен , саған,

2. сен, маған, ол, олар, сіздер

3 – тапсырма

Мысалдар	Жіктеу есімдігі	Сілтеу есімдігі	Сұрау есімігі	Өздік есімдігі	Белгісіздік есімдігі	Болымсыздық есімдігі	Жалпылау есімдігі
Барлық кейбіреу
Олар
Мыналар
өздері
Ешқашан
Біздің
Мынау
Баршасы
Қайда

15 - сабақ Етістік

1 – тапсырма

Мына сөздердің мағынасын анықтап, туынды етістік жасаңдар.

Тірі, түн, ес, қап, шеге, сан, жүр, сөйле, бар,

2 – тапсырма. Етістіктердің негізгі түбірін анықтап,туынды тұлғаларын ажыатып, болымды, болымсыз түрлерін ажыратыңдар.

1.Көр, көндір, жатыр, жүрме, қи, жылысы, бөлме,

2. Өріс, Бұр, қорға, қонба, киінбе, барма, сула, ажыратпа

3. Барған, өну, айналма, қойдыр, бұр, жазба,

3 - тапсырма

Мына сөйлемдерді болымсыз мағынаға айналдыр.

Мен дәптерге жазамын. Мен оқуға барамын. Ыдысты жуамын. Хат жазамын. Ұшақпен ұшамын. Темекі тартамын. Суды ішемін. Айгүлге барамын. Гүл отырғызамын. Қаламды беремін. Кітапты оқимын. Өлең айтамын. Кешке ұйықтаймын.Ертең демаламын.

4 – тапсырма. Етістіктерді жасалуына қарай екі бағанға бөліп жаз.

Тұрада, жазылды, ақылдас, баста, орналасты, болды, шығады, пайдалан, еңбектен, біледі, шықты.

16 – сабақ. Есімше. Көсемше

1 – тапсырма..-ып, -іп ,- п жұрнақтарын тап.

Мен 1990 жылы туыппын. Қазақстан Республикасы сол жылы өз тәуелсіздігін жариялапты. Оған халқымыз қуаныпты. Мен оқуды жақсы оқып, елімепайдамды тигізгім келеді. 1997 жылы Ақмола қаласы елорда болыпты.

2 – тапсырма.-а, -е, -и жұрнақтарын тап.

Мен ертең жиналыста сөйлеймін. Ол дәптеріне жаза бастады. Сіз ертең келесіз бе? Мен де жиналыста сөйлеймін. Біз сіздің тыңдағаныңызды қалап едік. Жоқ, мен ертең келе алмаймын . Сонда сіз ертең жиналысқа қатысқаныңыз жөн болар еді.

– тапсырма. Көсемшелі сөзді тап.

Зоопаркке аңдарды көргелі келдім. Марат құстарды көргелі келді. Аң, құстарды көргелі келгендер көп. Айнұр есікті жапқалы жатыр.Жел тұрғалы біз үйде отырмыз.

- тапсырмаКөп нүктенің орнына - ған, -ген, -қан, -кен жұрнақтарын қой.

Кел... кісі, сөйле... ғалым, өт.... күн, ұш... құс, піс.... ас, жарқылда.....

17 – сабақ. Етіс және оның түрлері

Мысалдар	Өздік етіс	Өзгелік етіс	Ырықсыз етіс	Ортақ етіс	Есімше	Көсемше
Айтылды
Жаздырмады
Көрген жоқ
Айтармын
Киіндім
Көрсетті
Сұраймын

1 – тапсырма. Кестені толтыр

2 – тапсырма. Мысал жаза отыра кестені толтыр

Мысалдар	Өздік етіс	Өзгелік етіс	Ырықсыз етіс	Ортақ етіс	Есімше	Көсемше

3 – тапсырма.

Етіс түрлері бойынша өтілген тақырып негізінде 5 ашық тест жұмысын құрап, көршіңмен алмастыра отыра жауап бер.

18 – сабақ.Етістіктің шақтары

1 – тапсырма. Берілген етістіктерді өткен шақ есімшеге айналдырыңдар.

Өткізіледі, бастады, қатысады, ашада, келеді, тарайды.

2 – тапсырма. Кез келген етістиіктермен сөйлем құрастырып, синтаксистік талдау жаса.

3 – тапсырма.

Етістіктің шақтары бойынша өтілген тақырып негізінде 5 ашық тест жұмысын құрап, көршіңмен алмастыра отыра жауап бер.

– тапсырма. Берілген етістіктерді тұйық етістікке айналдыр.

Кет, жаз, айт, оқы, бөл, кел,жатыр, отыр, ойна, бар, күл, тоқта.

19 – сабақ. Үстеу.

1 – тапсырма. Үстеудің сөйлемдегі қызметін көрсететін 5 сөйлем жаз.

Сын - қимыл	Мекен	мезгіл	мөлшер	күшейткіш	бейнелік	мақсат

20- сабақ . Шылау

1 – тапсырма. Кестені толтыр

Мысалдар	Септеулік шылау	Жалғаулық шылау	Демеулік шылау
Мен, бен, пен
Бірақ
Және, әрі
Үшін, тәрізді
Ба, бе
Біресе, бірде, кейде
-ақ, - ау
-мыс, -міс
Туралы, сынды

2 – тапсырма

Берілген шылаулырмен сөйлем құрап, морфологиялық талдау жаса.

Және, не, демек, я, алайда, кейде.

21 – сабақ. Еліктеуіш сөз.

1 – тапсырма. Беірілген еліктеуіш сөздермен сөйлем құра.

Қарқ, жалт, тарс – тұрс, сықыр – сықыр, сылды – сылдыр, тық - тық.

Сөйлем құра.
Синтаксистік талдау жаса.
Еліктеуіш сөздің біреуіне морфологиялық талдау жаса.

22 – сабақ. Одағай.

1 – тапсырма.

паһ- паһ, қап, қаз-қаз, алақай, бәсе одағайларымен сөйлем құра.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Тест

Қазақ тілі білімі

1.Қазақ тілі білімінің неше саласы бар ?

А) 2 В) 3 С) 4 Д) 5 Е) 6

2.Тіл дыбыстарын не зерттейді?

А) лексика В) морфология С) фонетика Д) синтаксис Е) стилистика

3.Жалғаудың неше түрі бар?

А) 2 В) 3 С) 5 Д) 1 Е) 4

4.Термин сөздер тіл білімінің қай саласында қарастырылады?

А) морфология В) лексика С) синтаксис Д) фонетика Е) фразеология

5.Үндестік заңы неше түрі бар?

А) 2 В) 3 С) 5 Д) 6 Е) 4

6. Қайсысы синтаксисте қарастырылады?

А) екпін В) сөз табы С) мағына Д) сөйлем мүшесі Е) қосымша

7. Сөз табына жатпайтыны

А) шылау В) жіктік С) үстеу Д) одағай Е) есімдік

8.Күрделі сөздің түріне қатысы жоғы

А) туынды сөз В) біріккен сөз С) қысқарған сөз Д) тіркескен сөз Е) қос сөз

9.Пунктуацияны зерттейтін тіл білімі саласы

А) морфология В) лексика С) синтаксис Д) фонетика Е) фразеология

10. Сөз табы

А) еліктеу сөз В) кірме сөз С) қос сөз Д) табу сөз Е) кәсіби сө

Дауысты , дауыссыз дыбыстар

1.Қай дыбыстар қатары өкпеден шыққан ауаның кедергісіз шығуынан жасалады?

А) р, й, с В) л, о, ө С) с, ш, щ Д) а, ә, е Е) к, қ, ғ

2.Дауысты дыбысқа негізделгені

А) буын В) тасымал С) әріп Д) екпін Е) дауыссыз дыбыс

3. Екпін түсетін дыбыс

А) ш В) қ С) т Д) а Е) п

4.Дауыстылардың саны қанша?

А) 11 В) 12 С) 9 Д) 15 Е) 10

5. Қай дыбыс жуан, әрі еріндік дыбыс.

А) ө В) ы С) а Д) ү Е) ұ

6.Жақтың қатысына қарай дауыстының түрі

А) езулік В) еріндік С) ашық Д) жуан Е) жіңішке

7. Ашық дауыстының саны қанша?

А) 6 В) 7 С) 5 Д) 8 Е) 4

8.Еріндік дауыстылар

А) а, ә, е, и В) ы, і, и, э С) а, о, ы, ұ Д) е, и, у, ө Е) ұ, ү, ө, о

9.Тек салдырдан тұратын дыбыс қайсы ?

А) а В) п С) й Д) ғ Е) ж

10.Үнді дыбыстардың қатарын табыңыз

Буын

1. Сөзде қанша .............. болса, сонша буын болады. А) дауыссыз дыбыс В) дауысты дыбыс С) әріп Д) қосарлы дыбыс Е) үнді дауыссыз

2. Тұйық – ашық – бітеу буын ретінде сәйкес келетін сөз А) ықылым В) дайындық С) келешек Д) ілтипат Е) тәрбие

3. «Шаруашылықтарымыздың» деген сөзде қанша буын бар?

А) 7 В) 8 С) 6 Д) 5 Е) 9

4.Тұйық буынды сөз

А) ұлт В) дауа С) қайық Д) елім Е) оқу

5.Қай сөздің 3 түрі бар?

А) буын В) үндестік заңы С) дауысты дыбыс Д) әріп Е) тасымал

6.Тек бітеу буындардан тұрған сөйлем

А) Олар үнемі дастарханға кеш келеді. В) Тау беткейден самал жел соғып тұр. С) Мен Жандоспен телефонмен хабарластым.

Д) Кәмшат сандықтан оймақ тауып алды. Е) Біз бұл шарттардан бас тартпаймыз.

7.Қай сөздің буын саны қалғандарынан аз?

А) жариялық В) қоюырақ С) ұқыптылық Д) жұмыртқа Е) аянышты

8.Буынға қате бөлінген сөз

А) құ-мырс-қа В) дау-ыл-паз С) би-ік-тік Д) ке-мең-гер Е) бо-яу-шы

9.Буынның үш түрі де кездесетін сөз

А) Тазалық – денсаулық кепілі. В) Сәлден кейін ән даусы үзіліп қалды. С) Биыл былтырғыдай өнім ала алмады.

Д) Бөрібасар ашқарақтанып салған тамақты жеп қойды. Е) Ақылдасып пішкен тон келте болмас.

10.Бітеу буынды сөз

А) ал В) төрт С) ата Д) бала Е) алға

Тасымал

1.Тасымал неге негізделеді?

А) екпін В) дауыссыз дыбыс С) дауысты дыбыс Д) буын Е) үндестік заңы

2.Бес буынды сөзді неше түрлі тасымалдауға болады табыңыз.

А) 5 В) 4 С) 3 Д) 2 Е) 6

3.Тасымалданбайтын буыны бар сөз

А) тәрбие В) жәрмеңке С) бәтеңке Д) шемішке Е) күртеше

4.Тасымалданбайтын сөз

А) аспан В) жақсы С) тату Д) ақын Е) шешен

5.Тасымалдауға болатыны

А) бір буынды сөз В) қысқарған сөз С) қысқарған өлшем бірлігі Д) біріккен сөз Е) бір дыбысты буын

6. Тасымалданбайтын буын

А) бір дауыстыдан тұрған ашық буын В) екі дыбыстан тұрған ашық буын С) үш дыбыстан тұрған ашық буын

Д) соңғы буындағы тұйық буын Е) бірінші буындағы бітеу буын

7.Қай сөйлемде тасымалданбайтын сөз бар?

А) Бекболат бөлке әкеледі. В) Жандос маған қарап тұр. С) Жазда машина жүргізіп үйрендім. Д) Марат досымен ақырғы мәрте сөйлесті.

Е) Келесі апта кітапты бітіреміз.

8.Тасымалданбайтын буыны бар сөйлем

А) Мен бұның нағашымның қолынан келмейтінін түсіндім. В) Бөлмесін таза ұстайды. С) Үйдің иесі ішке кіруге рұқсат етпеді.

Д) Биылдыққа жаңбыр жауа қоймады. Е) Қарсы беттен қатты дауыл соғады.

9.Бірыңғай тасымалданатын сөздер қатары

А) қарт, қария, егде В) тас, құм, қиыршақ С) бота, қозы, лақ Д) ақын, отан, отын Е) шеге, таға, балға

10.Қай буынға екпін түседі ?

А) ортаңғы буын В) бірінші буын С) соңғы буын Д) ортаңғы ашық буын Е) ешбір буын

Үндестік заңы. Буын үндестігі. Дыбыс үндестігі

1.Буын үндестігінде маңыздысы

А) буын В) дауысты дыбыс С) дауыссыз дыбыс Д) екпін Е) қосымша

2.Қате жалғанған қосымша

А) паркқа В) банктен С) факстен Д) пункті Е) бланкіге

3.Буын үндестігіне бағынбай жалғанған қосымша

А) Омар қалам мен қарындаш алды. В) Ертең емханаға баруым керек. С) Ол оқырмандардың сұрағына жауап берді.

Д) Менің туысқаным қалада тұрады. Е) Балалар жұмыс істеп жүр.

4.Қай септіктің жалғауы буын үндестігіне бағынбайды?

А) барыс септік В) жатыс септік С) шығыс септік Д) табыс септік Е) көмектес септік

5.Меншіктік мағынаны білдіретін қосымша

А) –дікі В) –гер С) –паз Д) –жан Е) –кеш

6.Қай сөзге қосымша жуан жалғанады ?

А) руль В) цех С) циркуль Д) роль Е) киоск

7. Қос сөздегі ілгерінді ықпал

А) астан-кестен В) алба-жұлба С) алақ-жұлақ Д) көрші-қолаң Е) аман-есен

8.Кейінді ықпалды табыңыз.

А) Үйдің ауласы тап-таза. В) Асан суды төгіп тастады. С) Таңғы сағат бесте жолға шықтық.

Д) Бұл айтыста Сакен жеңіп кетті. Е) Ол сөзден жеңіліп масқара болды.

9. Кейінді ықпал әсерінен өзгеріске ұшырайтын сөз

A) Келу. B) Бал C) Ара. D) Қар. E) Теп.

10. Тоғыспалы ықпалды табыңыз.

А) Әйел қайнаған самаурынды ішке кіргізді. В) Қорыққаннан не айтарын білмеді. С) Олар жұмыстан кейін қалаға барды.

Д) Ауыл әкімі ауыр ойланып қалды. Е) Маған еш нәрсе керек емес.

Көнерген сөз. Жаңа сөз. Диалект сөз.

Көнерген сөз

А) саяжай В) жағажай С) саябақ Д) атқа мінер Е) сүндет той

2. Архаизмнен болған тіркес

А.Үлкен планета В.Абай даңғылы С.Нарықтық экономика Д. Валюта бағамы Е.Физикалық карта

Бұрын көнерген сөз болып қазір неологизмге айналған сөз

А. Апрель В. Ай С.Ғасыр Д. Апта Е.Байрақ

Синоним болатын диалтектілерді табыңыз.

А.Түбек, шүмек В.Ауқат, тамақ С.Былғары, тері Д.Кебеже, сандық Е.Қоржын, қалта

Көнерген сөздердің қатары

А. Дуанбасы, пролетариат, қаған В.әсемпаз, өнерпаз, қыдырмпаз С.бизнес, карьера, орден

Д.акция, чек, бағалы қағаз Е.тәуелсіздік, егемендік, азаматтық

Қай қатар неологизм сөздерге жатады ?

А. Анализ, скидка В.Класс, лампа С.Сәулет, пайыз Д.Градус, температура Е.Хандық, барымта

Белгілі бір аймақта ғана қолданылатын сөздерді не дейді?
1. Көнерген сөз В.Диалект сөз С.Кірме сөз Д.Термин сөз Е.Кәсіби сөз
«Тырық», «көтерем» диалектерінің әдеби тілдегі баламасы
1. Зәулім В,Шалғай С.Арық Д.Ескі-құсқы Е.Кішкентай
Сөйлемдегі диалект сөз
1. Табалдырықта отырма В.Бидайға орақ түскелі тұр С.Бау-бақшадан жеміс тердік

Д.Бүгін азанде ерте ояндым Е.Оның нағашысы әскерден келді

Историзмді табыңыз.
1. Мешіт В.Азанда С.Жамағат Д.Қылует Е.Хан

10 .Неологизм бола алатын сөз

А) несие В) гарантия С) процент Д) фонд Е) импорт

Термин сөз. Кірме сөз. Кәсіби сөз.

Қай сөйлемде термин сөз бар?

Апам ұршық иіріп отыр В.Жазда қауын-қарбыз жеуге бардық С.Еуразия – ең үлкен құрлық

Д.Кеше қатты бұрқасын болды Е.Балалар балық аулауға кетті

Терминдерге тән ең басты белгі не ?

Дара мағыналы В.Көп мағыналы С.Жалпы халыққа түсінікті Д.Белгілі аймақта ғана қолданылады

Е.Халық арасында жиі қолданылады

Екі сыңары да кірме сөзден болған қос сөз

Адам жаны В.Азды-көпті С.Тарс-тұрс Д.Оқу-білім Е.Хат-хабар

Әрі термин сөз, әрі кірме сөз болатын сөз

А.Бағам В.Ұжым С.Қор Д.Нарық Е.Нотариус

Кірме сөзде қандай заңдылық сақталмайды?

А.Орфографиялық заңдылық В.Орфоэпиялық заңдылық С..Үндестік заңы Д. Стильдік ерекшелік

Е.Пунктуация

Тілдің сөздік құрамын байытатын сөз

А.Диалект сөз В.Көнерген сөз С.Кәсіби сөз Д.Термин сөз Е.Кірме сөз

Су шаруашылығына жататын кәсіби сөз

А.Диірмен В.Мұрап С.Масақ Д.Көсеу Е.Келі

Кәсіби сөздер қатарын белгілеңіз

А.Ықпал, буын, екпін В.Синус, параллель, ромб С.Білім, тұрмыс, тіршілік

Д.Тұсау, тоқым, үзеңгі Е.Ұзын, биік, алыс

Синонимдес сөздерді табыңыз.

А.Жуа, сарымсақ В.Қаңылтыр, сым С.Қызамық, кекіре Д.Сым, леген Е.Бал, әсел

Диалект сөзден болған кәсіби сөз

А.Шемішке В.Полюс С.Глобус Д.Кернеу Е.Тарих

Тұрақты тіркес.

Қай тұрақты тіркес «әділ» деген мағынаны білдіреді?

А. Тонның ішкі бауындай В. Ала жіпті аттамау С.Он саусағынан бал тамған Д. Қара қылды қақ жарған Е.Мұрнынан шаншылу

Антонимдес фразеологизм

А.Су жүрек – жүрек тұтқан В. Мойнына су кету – ит өлген жер С. Көз жұмды – жүріп кетті

Д. Көзге түртсе көргісіз – тайға таңба басқандай Е. Шашбауын көтеру – тақиясына тар келу

Қай тұрақты тіркестің мағынасы дұрыс ?

А. мұрнын шүйіру – дәмелену В. сөз беру – таң қалу С. зығыры қайнау - өлу Д. сілесі қату - әбден шаршау Е. сүттей ұйыды - келіспеді

Мағынасы синонимдес тұрақты тіркес

А. бауыр басу – ақ саусақ В. таяқ тастам жер – сүт қайнатым уақыт С. екі езуі құлағында – төбес көкке жету

Д. ит арқасы қиянда – маңдайының соры бар Е. көз ілмеу – көз шырымын алу

Идиомалық тіркес

А. Жазда Асанбай аулы осы төңіректің сай-саласын мекендейді В. бұл өңірдің ауылдары алты бақан ала ауыз боп біріккен емес

С. Күз келісімен, бұлар қыстауға көшудің амалына кірісті Д.Данагүл саумалы малдарды сатуға қарсы шықты

Е. Шаруаның ісі бітпейтінін ол енді түсінгендей болды

Мақал-мәтелден тұрақты тіркесті табыңыз.

А. Денсаулық – зор байлық. В. Ештен кеш жақсы С. Сабыр түбі – сары алтын Д. Оқу инемен құдық қазғандай Е. Көп түкірсе, көл болады

«Алыс» мағынасындағы идиомалық тіркесті табыңыз.

А. ит жеккен В. ер қашты С. асқар тау Д. көз аларту Е. ат арытып, тон тоздырып

Бастауыш қызметіндегі тұрақты тіркес

А.Олар көптен бері қырғи-қабар болып, бір-бірін аңдысып жүр В.Аузы күйген үрлеп ішер С.Олар суықта қалып, тісі тісіне тимей жаурады Д. Істің насырға шапқанын сезген Оспан сыртқа шығып кетті Е. Ұяттан кірерге тесік таппаған бала қып-қызыл болып кетті.

Тұрақты тіркесті зерттейтін тіл білімінің саласы

А. фонетика В.семасиология С. синтаксис Д. морфология Е. фразеология

Мақал мен мәтел. Нақыл сөз

1.Кейін пайда болған мақал

А. Ерінбесең – емерсің В. Ұрлық түбі – қорлық С.Сабыр түбі – сары алтын

Д. Айдағаны бес ешкі ысқырығы жер жарады. Е. Отан оттан да ыстық

2.Мақалға тән ерекшелік

А.Бір ғана сөзден тұрады В.Құрамындағы сөздер ауыстыруға келеді С. Ой тұжырымдалып, түйінді пікір түрінде айтылады

Д.Көпшілікке үндеу мақсатында айтылады Е. Авторы белгілі болады

3. « Алтау ала болса, ауыздағы кетеді, төртеу түгел болса, төбедегі түседі» мақалының мағынасы

А. білім туралы В. ақыл-парасат туралы С. тәлім-тәрбие туралы Д. үлкенді құрметтеу туралы Е. ынтымақ, бірлік туралы

4.Уәдеде тұрудың маңызы туралы мақал

А. Алтау ала болса, ауыздағы кетеді. В. Ақылды қария – ағын дария С. Бір құмалақ бір қарын майды шірітеді

Д. Әзіл айтсаң да, әділ айт. Е. Еменнің иілгені – сынғаны, жігіттің екі сөйлегені - өлгені

5.Мақалды табыңыз.

А. Әкесінің баласы – адамның дұспаны, адамның баласы – бауырың.

В. Адамның адамшылығы істі бастағанынан білінеді, қалайша бітіргенінен емес.

С. Өзің үшін еңбек қылсаң, өзі үшін оттаған хайуанның бірі боласың

Д. Досы жоқпен сырлас, досы көппен сыйлас. Е. Ақыл азбайды, әділдік тозбайды, арамдық озбайды

6.Мәтелді табыңыз

А. Балалы үй – базар В. Отан оттан да ыстық С. Ойнап сөйлесең де, ойлап сөйле.

Д. Жері байдың – елі бай Е. Бір құмалақ бір қарын майды шірітеді

7.Мәтелдің белгісін табыңыз.

А. Эмоциялық мағына басым болады В. Құрылысы жағынан екі, үш бөлімді болады. С. Ой нақты айтылады.

Д. Үлгі-өнеге түрінде айтылады Е. Біріншісі екінші сөйлемнің шарты болып келеді.

Омоним. Антоним. Синоним

1.Омоним бола алмайтын бір ғана мағынада қолданылатын қосымша

А) –дай, -дей. В) –ды, -ді. С) –ма, -ме . Д) –дық, -дік. Е) –тау, -теу

2.Омоним бола алатын сөз

А) қағаз В) кітап С) бет Д) мұқаба Е) оқулық

3. Айналайын қарағым. Бетіне келмес қарағым. Асты сызылған сөздердің мағыналық түрі

А) синоним В) антоним С) омоним Д) тура мағына Е) көп мағына

4.Омонимді табыңыз.

А) Тал түсте далаға шықты В) Бала бал арасын тамашалады С) Жас шақта уақыттың қадірін біл.

Д) Ол тартпаның тұтқасын тартты. Е) Ол менің бір аптадан бері нан жемегеніме нанбады

5.Мақалдардан антоним сөздерді табыңыз.

А) Ер мойнында қыл арқан шірімес. В) Аңдамай сөйлеген ауырмай өледі. С) Ананың көзі балада, баланың көзі далада

Д) Ойнап сөйлесең де, ойлап сөйле Е) Көз – қорқақ, қол – батыр.

6.Антонимді табыңыз.

А) ит арқасы қиянда – таяқ тастам жер В) іші жылу – көз жұму С) аяқ алысы – қолы жүру

Д) табанын жалтырату – қарасын батыру Е) ат қою – айдар тағу

7.Антонимдес сөз тіркесі

А) асқар тау, телегей теңіз В) кең дала, айдын көл С) денсаулығы жоқ, ақшас бар Д) тал түсте, күз мезгілінде Е) ала жаздай, күз мезгілінде

8.Антонимді табыңыз.

А) уақ-түйек, майда-шүйде В) құт-береке, мәз-мейрам С) бүге-шіге, егжей-тегжей Д) азын-аулақ, қым-қиғаш Е) бұрын-сонды, ертелі-кеш

9.Антонимі сөзі бар сөйлем

А) Халық үшін қалтқысыз еңбек ет. В) Бүгінде халық құл, қожа болып бөлінбейді С) Әскер беті қызарып сөйлей алмай қалды

Д) Олар бүгін-ертең келіп қалар Е) Олар жол-жөнекей көп тоқтады.

Морфология

Сөз құрамы

1.Біріккен сөз

А) Талдықорған В) Ашық ауыз адам С) Бес дәптер Д) Қоңыр ала Е) Тісін қайрады

2.Дара сөзді табыңыз.

А) Тізесін бүкті В) Әкімшілік С) Бес жүз Д) Отыз бестерге Е) Жақсы көру

3.Күрделі сөзді табыңыз.

А) Қолын жуды В) Миллионның жартысы С) Жарады Д) Жығылып қала жаздады Е) Ол отырды

4.Кіріккен сөзді көрсетіңіз.

А) Мөлдір су В) Күздігүні С) Қабағынан қар жауды Д) Ақыр заман орнату Е) Қазақстан Республикасы

5.Қысқарған сөзді табыңыз.

А) Көз шырымын алды В) Кетіп бара жатыр С) педколледжді бітірді Д) Әлек салды Е) Оқуды үздік оқиды

6.Қысқарған сөзге қате жалғанған қосымша

А) АҚШ-қа В) медбикеге С) ТМД-на Д) БҰҰ-ны Е) см-ден

7.Екі сыңары да мағынасыз қос сөзді табыңыз.

А) ағалы-інілі В) басқа-басқа С) жекпе-жек Д) оқта-текте Е) жап-жасыл

8.Туынды сөзді табыңыз.

А) жазып отыр В) от ала келу С) жиналысқа қатысу Д) қуыс мойын Е) сіздің ойыңыз

9.Қайталама қос сөзді табыңыз.

А) балапандар В) бала-шаға С) анда-санда Д) бетпе-бет Е) киім-кешек

10.Жұрнақ арқылы жасалған сөз

А) балалар В) қалалық С) жауырын Д) қауырсын Е) дауыл

Зат есім

1.Күрделі зат есімдер

A) Оқушы, білім. B) Ауыл, арба. C) Өнеркәсіп, қызыл отау. D) Көрме, теңіз. E) Көңіл, күлкі.

2.Жалпы есім қатары

A) Қала, көше. B) Айна, Гүлдария. C) Әйгерім, Батыр. D) Көпір, Ертіс. E) «Жас Алаш», «Парасат»

3.Деректі жалпы есімге жататыны

A) Жел. B) Өмір. C) Ағаш. D) Көңіл. E) Ауа.

4.Туынды зат есім

A) Аға. B) Күй. C) Іні D) Әнші. E) Үй. .

5.Деректі зат есім

A) Жігер. B) Сана. C) Жайдары. D) Сызғыш. E) Адамгершілік.

6.Жалпы есімге жататыны

A) Балқаш. B) Абай. C) Тау. D) Алатау. E) Көкшетау.

7. Деректі зат есімдер қатары

A) Ой, сана. B) Мектеп, ағаш. C) Ақыл, ес. D) Көңіл, сезім. E) Ауа, жел.

8.Зат есімді көрсетіңіз.

A) Өлең айт. B) Осында. C) Әдемі. D) Білім. E) Сұр

9. Жалқы есімді табыңыз.

A) Қарлыға. B) Дуадақ. C) Қарға. D) Сауысқан. E) Тауық.

10. Зат есім нені білдіреді?

A) Заттың мөлшерін. B) Заттың санын. C) Заттың атын. D) Заттың сапасын. E) Заттың қимыл-әрекетін.

Сын есім

1. Сапалық сын есімге жататыны

A) Шоқпардай. B) Үлкенірек. C) Малды. D) Түнгі. E) Көтеріңкі.

2. Негізгі сын есім

A) Биік. B) Тұсаулы. C) Табыскер. D) Білгіш. E) Шаруақор.

3. Сапалық сын есім

A) Ақшыл. B) Желсіз. C) Баласыз. D) Мейірімді. E) Базарлы.

4. Сын есiм

A) Сонау, мына. B) Бес, отыз. C) Әрине, мүмкiн. D) Кiтап, оқушы. E) Қызыл, көк.

5. Қатыстық сын есім

A) Тәтті. B) Ақшыл. C) Қымбат. D) Жарық. E) Аттылы

6. «Еркін сабағын жақсы оқитын» сөйлеміндегі сын есім қандай сөйлем мүшесі ?

A) Бастауыш. B) Баяндауыш. C) Анықтауыш. D) Пысықтауыш. E) Толықтауыш.

7. Қатыстық сын есім

A) Гүлге, ерге. B) Қысқы, басыңқы. C) Қызыл ала, үлкенірек. D) Бермес, назар. E) Кеше, бүгін.

8. Дара сын есiм

A) Тұп-тұнық. B) Жақсы-жаман. C) Сары ала. D) Биiктеу. E) Қара күрең.

9.Сын есімі

A) Қышқыл. B) Сырт. C) Мезгіл. D) Найза. E) Өнер

10. Дара сын есім

A) Қонымды. B) Қып-қызыл. C) Аппақ. D) Өткір көзді. E) Көкпеңбек.

Сан есім

1. Жинақтық сан есiм

A) Үштен бір. B) Үштік. C) Үш үштен. D) Үшеу. E) Үшінші.

2. Күрделі сан есім

A) Жетеу. B) Үштен екі. C) Мың. D) Ондаған. E) Бесінші

3. Қосарлану арқылы жасалған топтау сан есiм

A) Қырықтаған. B) Төртеу. C) Жүз бес. D) Он-оннан. E) Жиырмасыншы.

4. Сан есім мағыналарына қарай нешеге бөлінеді?

A) 8. B) 6. C) 5. D) 7. E) 4.

5. Күрделi сан есiмді анықтаңыз.

A) Алтау. B) Үшiншi. C) Тоғыз жүз елу. D) Мың. E) Жеті.

6. Бөлшектік сан есімді көрсетіңіз.

A) Он-оннан. B) Тоқсан. C) Алпысыншы. D) Үш ширек. E) Отызға тарта.

7. Топтау сан есiмді көрсетіңіз.

A) Әркiм. B) Туып-өскен. C) Әйгiлi. D) Үш-үштен. E) Бәйтерек.

8. Жинақтық сан есiмдер

A) Екi, сегiз. B) Бiреу, жетеу. C) Бестен үш, он бүтiн оннан үш. D) Ондаған, мыңдаған. E) Бесiншi, алтыншы.

9. Есептік сан есімнің сұрағы

A) Нешінші? B) Қаншадан? C) Нешеу? D) Нешеден? E) Неше?

10. Бөлшектік сан есім

A) Он тоғызыншы. B) Екі жарым. C) Сегіз. D) Жүздеген. E) Төртеу.

Есімдік

1. Өздік есімдігі қатысқан тіркес

A) Өз үйі. B) Тұсаулы ат. C) Аспалы шам. D) Тастақ жер. E) Кешкі мезгіл

2. Болымсыздық есімдігі

A) Кімдер. B) Әлдекім. C) Кімде-кім. D) Қайсыбір. E) Ешкім.

3.Сілтеу есімдігі

A) Кейбіреу. B) Үшеу. C) Сонау. D) Санау. E) Еш нәрсе.

4.Сілтеу есімдігі

A) Нәрсе. B) Нешеу. C) Бар D) Бір. E) Міне.

5.Жіктеу есімдігі

A) Емен. B) Неше. C) Өзі. D) Ел. E) Мен.

6. Жалпылау есімдігі

A) Бүкіл. B) Кей шақта. C) Неге. D) Әрқашан. E) Дәнеңе.

7. Болымсыздық есімдігі

A) Ешқайсысы. B) Әлдеқайда. C) Әсемпаз. D) Жайраңда. E) Отыздарда.

8. Өздік есімдігі

A) Өркендету. B) Көрсеткіз. C) Мүлдем. D) Өздеріңіз. E) Көңілсіз.

9. «Ешқандай, ешқайдан» сөздері қай қатарға тән?

A) Болымсыз етістік. B) Белгісіздік есімдігі. C) Өздік етіс. D) Үстеуші есім. E) Болымсыздық есімдігі

10. Еш, әр, кей, бір, әлде сөздерімен келген есімдіктердің жазылу тәртібі

A) Бірге. B) Тіркес түрде. C) Қысқарған түрде. D) Қосарлы түрде. E) Бөлек.

Етістік

1. Етістік құрамына қарай нешеге бөлінеді?

A) 2. B) 5. C) 3. D) 6. E) 4.

2. 2-жақ көпше түрінде тұрған етістік

A) Жатырсың. B) Жатырсыз. C) Жатырмыз. D) Жатырсыңдар. E) Жатырмын

3. Күрделі етістік

A) Нұрбек құлап қала жаздады. B) Табысты еңбек. C) Мен келдім. D) Бес - тақ сан. E) Ұшақ аспанға көтерілді.

4.Болымды етістік

А) Сыз В) Барма С) Сұрама Д) Айтпа Е) Тасыма

5.Етістіктен болған баяндауыш

А) Айтпағым-осы В) Абай кітапқа үңіледі С) Заман жастардікі Д) Біз жиырма төртпіз Е) Жүрісте, отырыста Құнанбай әлі тіп-тік

6.Негізгі түбір етістік

А) ойлан В) сана С) шақыр Д) тазала Е) басқар

7. Дара етістік

А) жазып берді В) айта алмай қалды С) көрген екен Д) мәз болды Е) жауындат

8. Туынды етістік

А) ілгеріледі В) жатыр С) қуан Д) сұра Е) сығала

9. Салт етістік

А) шерт В) асық С) түт Д) бүрк Е) бақ

10.Сабақты етістік

А) Келгеніне қатты қуанып еді. В) Дала тіршілігі басталғалы тұр. С) Қаңтардың қақаған қарлы бораны да келіп жетті.

Д) Ғарышкер болғысы келеді. Е) Тәжірибесін үйретумен келеді.

Тест. Етістіктің райлары

1.Қалау райлы етістік

A) Әкелмессің. B) Әкелді. C) Әкелерсің. D) Әкелгейсің. E) Әкелсін

2.Шартты райдың жұрнағы

A) -са, -се. B) -сын, -сін. C) -айық, -ейік. D) -дар, -дер. E) –й

3.Қалау рай сөйлемнің қай мүшесінің қызметін атқарады:

Осыдан кейін жаман жаппасын Ақбаланың жерқазбасының жанына тігіп алғысы келеді?

A) Баяндауыш. B) Толықтауыш. C) Бастауыш. D) Пысықтауыш. E) Анықтауыш

4.Қалау райлы етістік

A) толқыса B) алса игі еді C) оқысаңыз D) айтсаңшы E) көрген

5. Үш шақтың бірінде қолданылып, сөйлеушінің шындыққа қатысты баяндауы райдың қай түріне тән?

А) шартты рай В) ашық рай С) ешбірі Д) қалау рай Е) бұйрық рай

6. «-са,-се» жұрнағының шарттық мағына білдіріп тұрған орны

А) Ертең сабақ болмаса ғой В) Күз болса да, күн суыта қоймады. С) Бүгін концертке келсеңізші

Д) Кітапты тезірек бітірсей. Е) Тез әкелсең, мені қуантасың.

7. Етістіктің ашық рай түрінде тұрған сөз

А) өнер шашпақ В) көрсет С) оқытсаңыздар Д) қарықпасаң кел Е) барсаңызшы

8. Қай етістік қалау рай жасауға қатысады ?

А) жүр В) жатыр С) де Д) кел Е) ет

9. Бұйрық райдың ІІІ жағы

А) табыңдар В) түсініңіздер С) үйренгісі келеді Д) жетсін Е) ұнатты

10. Ашық райлы етістік

А) Бұлбұл үніңді жырласаң еді. В) Ол кеткен соң, Шығанақ орнынан тұрды. С) Абайдан сыр іріккісі келмеді.

Д) Қорықпасаң, бері кел. Е) Ал, жол болсын!

Етістіктің шақтары

1.Күрделі нақ осы шақ

A) Берер. B) Бере бер. C) Беріп жібер. D) Бере сал. E) Беріп жатыр

2.Етістіктің мақсатты келер шақ түрі

A) Көрген. B) Көрме. C) Көрді. D) Көрер. E) Көрмекпіз

3.Етістіктің нақ осы шақ түрінде тұрған сөз

A) Тұрмын. B) Тұрасың. C) Тұратынсың. D) Тұрғанмын. E) Тұрарсың.

4.Күрделі нақ осы шақ

A) Беріп жібер. B) Беріп жатыр. C) Берер. D) Бере сал. E) Бере бер

5.Нақ осы шақтағы етістік

A) Бізге жиі келіп тұрады. B) Үнемі сөйлесіп тұрамыз. C) Кітап оқып отыр. D) Біз мұнда жиі келеміз.

E) Кітап оқып отырады

6.Етістіктің нақ осы шақ түрінде тұрған сөз

A) Отырсың. B) Отыратынсың. C) Отырғанмын. D) Отырарсың. E) Отырмын.

7.Етістіктің мақсатты келер шақ түрі

A) келді. B) келер. C) келме. D) келмекпіз. E) келген

8.Етістіктің бұрынғы өткен шақ түрі

A) Сездің. B) Сезесің. C) Сезіпті. D) Сезермін. E) Сезбек.

9. Етістіктің мақсатты келер шақ түрі

А) сырласатын В) демалып жатыр С) пісірді Д) ызаландырмақ Е) оқыса игі еді

10. Етістіктің болжалды келер шақ түрі

А) сөйледі В) сөйлеген С) сөйлер Д) сөйлейді Е) сөйлеп отыр

Көсемше

1. Көсемше жұрнақтары

A) -ар, -ер, -р. B) -қан, -кен. C) -мақ, -мек. D) -па, -пе. E) -ғалы, -гелі.

2.Көсемше

A) Жазып. B) Жазба. C) Жазған. D) Жазбақ. E) Жазар

3. Көсемшенің жұрнағы

A) -атын, -етін, -йтын, -йтін. B) -ды, -ді, -ты, -ті. C) -ар, -ер, -р. D) -қалы, -келі, -ғалы, -гелі. E) -ма, -ме.

4. Көсемше

A) Жазба. B) Жазбақ. C) Жазып. D) Жазар. E) Жазған.

5. Қай қосымша жіктелмейді.

А)-атын В)-ғалы С)-ған Д)-ар Е)-мақ

6. Көсемшеге жалғанатын жалғау

А) көптік В) жіктік С) тәуелдік Д) тұйық Е) септік

7.Көсемше тұлғалы етістіктің жіктеліп тұрған түрі

А) келгелі,үйренгелі В) айттым, қалдым С) бітіпті, тозыпты Д) табатын, үндемес Е) барған емеспін, келер еді

8. Пысықтауыш қызметіндегі көсемше

А) Абай өзін де, айнала жұртты да тегіс ұмытыпты. В) Жоғары-төмен үйрек, қаз. Ұшып тұрса сымпылдап

С) Тарантас зырлап келеді. Д) Жанар орнынан тұрып, қонақтарды қарсы алды. Е) Жел басылып қалған екен.

9. Баяндауыш қызметіндегі көсемше

А) Ынтымақ халықты асырар. В) Біз кітап оқығалы кітапханаға бардық. С) Жақсымен сөйлессең көңілің ашылады.

Д) Жорға дөнен топ жылқыдан жырыла қашты. Е) Көшедегі қардың лай суын шалпылдатып жүгірді.

10.Бұрынғы өткен шақ көсемшенің жұрнағы

А) –қан В) –атын С) –ып Д) –ды Е) –а

Есімше

1. Жатыс жалғаулы есімшенің шарттылық мәндегі қатары

A) Айтылған сөз - атылған оқ. B) Сен туғанда қуандық. C) Сен жақсы оқығаныңда, бес алып кетер едің.

D) Мен келгенде жоқ болдың. E) Жазған – есімше

2. Есімшенің тәуелденген түрі

А) аяқта, ұқ В) бұзар, шабар С) егер, ендеше Д) көргенің, айтарым Е) жазым, басылым

3. Бастауыш қызметін атқарып тұрған есімше

А) Көп күн өтіп кетті ғой сен кеткелі. В) Туған жердей жер болмас. С) Ел аралаған сыншы болар.

Д) Ат айналып қазығын табар. Е) Айыратын жаман бар, қосатын жаран бар.

4. Баяндауыш қызметіндегі есімше

А) Жақсыға шаң жуымас, жаманға мал жуымас. В) Ас қадірін тоқ білмейді. С) Кеңеспен пішілген киім кең де болмайды, кем де болмайды.

Д) Білім – таусылмайтын кең. Е) Гүрілдеп келген жаудан, күлімдеп келген қас жаман.

5. Әрі етістік, әрі есімдер қызметін атқаратын етістіктің түрі

А) көсемше В) етістіктің шақтары С) етістіктің райлары Д) тұйық етістік Е) есімше

6. Есімшенің «-с» жұрнағы қалай жалғанады?

А) түбір етістіктен кейін тіке жалғанады В) етістікке жалғанбайды С) жіктелген етістікке жалғанады

Д) болымсыз етістікке жалғанады Е) көсемше жұрнақтарынан кейін жалғанады

7. ІІІ жақтағы тәуелдік жалғаулы есімше

А) гүлденген В) сараланған С) оқығаным Д) барғанмен Е) айтатыны

8. Жіктік жалғауы жалғанған есімше

А) тыңдарман В) ойлағаныңды С) көргелі Д) айтамын Е) ақылдасатынсың

9. Заттың сындық мағынасын білдіріп тұрған есімше

А) көрген екен В) қабаған ит С) мал баққан еді Д) көргені көп Е) айтқаны орындалды

10. Есімшенің жұрнақтары

А) –ғалы, -ген,-ар В) –атын, -а, -ын С) –ар, -қан, -йтін Д) –р, -п, -й Е) –ып, -гелі, -е

Етіс

1. Етістің қанша түрі бар ?

A) 7. B) 6. C) 5. D) 3. E) 4.

2.Қай етіс түрі іс-қимылдың өздігінен орындалғанын білдіреді?

А) ортақ В) өздік С) өзгелік Д) ырықсыз Е) ешбірі

3. Өзгелік етістің жұрнағы

А) –ын,-ін,-н В) –ыл,-іл, -л С) –ыс, -іс, -с Д) –дыр, -гіз, -т Е) –ған, -ген, -кен

4. Ырықсыз етіс қатысқан сөйлем

А) Алғысын жаудырды. В) Қасиетті туған жерді көркейт. С) Дұрыс қанаттанған түзу ұшар.

Д) Жиналыс өткізілді. Е) Тайынбаған тауды жығады.

5. Ортақ етіс

А) Жастар ойласты. В) Тас қаланды. С) Әкесінен қаймықты. Д) Тектілігін танытты. Е) Ойланбаған кісіде ақыл болмас.

6. Салт етістікті сабақтыға айналдыратын қай етістің жұрнағы?

А) өзгелік В) өздік С) ырықсыз Д) ортақ Е) ешбірі

7. Тек бір сөзге жалғанатын етіс жұрнағы

А)-ыс В) –ыр С) –ыл Д) – қыз Е) –сет

8. Ортақ етіс мағынасын білдіретін қосымша

А) –тас В) –лан С) –ғыз Д) –лын Е) –ырқан

9. Бірыңғай етіс жұрнағы

А) –ар, -ып, -ыр В) –т, -с, -л С) –а, -е, -й Д) –ғыз, -ған, -ғалы Е) –р, -с, -п

10. Өздік етіс

А) Еден жуылды. В) Досымен сырласты. С) Сурет ілінді Д) Тастан сарай салғызды. Е) Асыл киім киінді

Үстеу

1. Үстеу қатысқан есімді тіркес

A) Қазір жалғызбын. B) Бәріміздің өміріміздің басталуы осылай еді. C) Ол қайта-қайта қарады, бірақ танымады.

D) Мұнда бір салқындық бар. E) Жаздың көркі енеді жыл құсым

2. Мезгіл үстеулі сөйлем

A) Әйелдер Бәкеңнің үйін сыпырып жатыр. B) Олар егіннен мол өнім алу үшін жанталасады C) Жомарт биыл келген.

D) Құс қанатымен ұшып, құйрығымен қонады. E) Аяғы жазылды ма өзінің?

3. Сөздердің тіркесуінен құралған күрделі үстеулердің әрбір сыңары қалай жазылады?

A) Бөлек. B) Бірге. C) Қосарлану арқылы. D) Дефис арқылы E) Қайталану арқылы.

4. Мөлшер үстеулі тіркес

A) Мөлшерлеп болжау. B) Кеше жіберді. C) Соншалықты көбею. D) Жоғары шығу. E) Тезірек келу.

5. Үстеу сөйлемде негізінен қандай қызмет атқарады?

A) Бастауыш. B) Баяндауыш. C) Анықтауыш. D) Пысықтауыш. E) Толықтауыш.

6. Үстеудің қызметін анықтаңыз:

Жата-жастана қонуымызды өтінеді.

A) Пысықтауыш. B) Бастауыш. C) Анықтауыш. D) Толықтауыш. E) Баяндауыш.

7. Сын-бейне үстеулі тіркесті көрсетіңіз.

A) Әрең қозғалады. B) Жолшыбай кездесті. C) Әрқашан біргеміз. D) Анағұрлым көп. E) Елжіреді.

8. Күшейткіш үстеуі бар сөйлем

A) Аққасқаны Қасен мен Бейсенбай зорға айырып алды. B) Аққасқа көлденең келіп, Көксеректі құлақ шекеден ала түсті.

C) Шарасыздан айтқанға келісті. D) Жаздыгүнгідей емес, ауыл үйлері біріне-бірі әдейі жақын қонған. E) Ауыл реңі мүлдем жүдеу еді.

9. Мекен үстеуі

A) Ертең. B) Сонша. C) Былтыр. D) Жоғары. E) Жедел.

10. Көмектес септіктің көнеленуінен қалыптасқан үстеу

A) Баяғыда. B) Әрең-әрең. C) Кеңінен. D) Жоғары. E) Кезекпен

Еліктеу сөз

1. Еліктеу сөзден жасалған зат есім қай сөйлем мүшесі болып тұр:

Оның құлағына гүріл естілді.

A) Пысықтауыш. B) Баяндауыш. C) Анықтауыш. D) Бастауыш. E) Толықтауыш.

2. . Негізгі еліктеу сөз

A) Кілтің. B) Торсаң. C) Быжың. D) Шіңк. E) Сымпың.

3. Бейнелеуіш сөз

A) Үлкен-кіші. B) Ала жаздай. C) Жалт қарады. D) Көкпеңбек. E) Он бес

4. Еліктеуіш сөз

A) Жә. B) Жарқ. C) Шөре-шөре. D) Тәйт. E) Ту.

5. “Тарс” сөзі қай сөз табына жатады?

A) Еліктеу сөз. B) Қос сөз. C) Көп мағыналы сөз. D) Кәсіби сөз. E) Біріккен сөз.

6. Еліктеу сөзді тіркес

A) Күз келді. B) Үй-үйімізге тарадық. C) Қиқаң-қиқаң етті. D) Сендер үйге келіңдер. E) Жан-жануар көп.

7. Баяндауыш болатын еліктеу сөз

A) Алыстан дабырлаған дауыс естілді. B) Оның сөзіне елең еткен адам болмады. C) Иық тірескен қоңыр таулар тағы күңк етті.

D) Жарқ етіп шам жанды. E) Шоқан қалжыңға түсініп, қарқ-қарқ күлді

8. «Қанаттары елбелеңдеген сұр жапалақ кеңк-кеңк етіп, төбеден қайта-қайта түнеріп өтті» сөйлемінен еліктеу сөз

A) Кеңк-кеңк етіп. B) Түнеріп өтті. C) Сұр жапалақ. D) Қайта-қайта түнеріп. E) Төбеден өтті.

9. «Біреу оқыс жөтеліп қалса-ақ, ала қашатындай елең-елең етіп, ойнақшып келеді» еліктеудің қай түрі?

A) Дыбыстық. B) Туынды еліктеуіш. C) Дара бейнелеуіш. D) Негізгі еліктеуіш. E) Күрделі бейнелеуіш.

10. Негізі екі буыннан құралған еліктеуіш сөз

A) Қыңқ. B) Арс. C) Лып. D) Күмп. E) Тыртың.

Шылау

1. Шылау сөздер білдіретін мәні мен сөйлемде атқаратын қызметіне қарай нешеге бөлінеді ?

A) 2. B) 5. C) 3. D) 4. E)

2. Мына сөйлемге қай шылау лайық :

Алтынсары қадалған …, оның кескіні құбыла бастады?

A) Таман. B) Туралы. C) Қарай. D) Сайын. E) Тарта.

3. Шылауы бар сөйлем

A) Басты мәселе – оқу үлгерімі. B) Сөз – өмірдің үлкен қаруы. C) Үміт өрге тартады, үмітсіздік көрге тартады.

D) Үш-ақ нәрсе адамның қасиеті: ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек. E) Ой жетпейтін жер болмайды.

4. Сұраулық шылау қатысып тұрған қатар

A) Сен әкел(ме). B) Өтірік айт(па). C) Сенейін(бе), сенбейін(бе) D) Жаман әдетке үйрен(бе) E) Сен сен(бе).

5. Дейін, шейін, таман” шылаудың қай түрі ?

A) Жалғаулық. B) Септеулік. C) Болжалдық демеулік. D) Демеулік E) Шектік демеулік.

6. Мен, бен, пен тұлғасымен келген шылауды табыңыз.

A) Қайрат(пен) ақыл жол табар, қашқанға да қуғанға. B) Ағаш тамыры(мен), адам ұрпағы(мен) мықты.

C) Машина(мен) келдім. D) Ықылас(пен) тоқылық. E) Жарбаңдасып жас күлер құрбысы(мен).

7. . "Мыс", "міс" - шылауларының мағынасы

A) Сұраулық. B) Шектік. C) Болжалдық. D) Лептік. E) Күшейткіш.

8. Демеулік шылаулы тіркес

A) Жүйрік-ақ екен. B) Сең үстінде кету. C) Ақ көбейді. D) Жаңбырдан соң. E) Ойылға таман жылжу

9. Жалғаулық шылау арқылы байланысып тұрған сөз

A) Мектепке қарай. B) Сен отыр. C) Мал мен бас. D) Орманға таман. E) Мен келдім

10. Сұраулық шылау арқылы жасалған сұраулы сөйлем

A) Күн бұлттанып тұр (ма). B) Әй, сен көп асқақта(ма). C) Ғылым таппай мақтан(ба). D) Сен одан қорық(па). E) Жабырқа(ма), сабыр ет.

Одағай

1. Одағай сөз

A) Ахмет, Ержанды шақыршы. B) Күлкінің иесі ақ сары қыз екен. C) Жарайды, тазалығыңа сендім.

D) Мен саған мұны ақыл ретінде айтамын. E) Шөге ғой, түйем, шөк-шөк.

2. Көңіл-күй одағайы

A) Сөйтіп. B) Алақай. C) Моһ-моһ. D) Арман. E) Айт

3. Көңіл-күй одағайы

A) Құру-құру. B) Тек. C) Жә. D) Әттең. E) Тәйт.

4. Одағайды табыңыз.

A) Бай-бай, Нұржан-ай, тілің қандай ащы! B) Ол әуелі сылқ-сылқ күлді. C) Мағаш, Кәкітай асығыс аттанды.

D) Дұрыс, ұмытпаған екенсің. E) Қайдан шықтың сен?

5. Шақыру одағайы

А) ойпырмай В) түу С) шөре-шөре Д) беу Е) тәйт

6. Одағай қандай сөздер қатарына жатады?

А) еліктеу сөз В) шылау сөз С) мағыналы сөз Д) омоним сөз Е) оқшау сөз

7. Дара одағай

А) мәссаған В) шөре-төре С) бәрекелді Д) жаракімалла Е) беу

8. Жекіру одағайы

А) көс В) шіркін-ай С) уһ Д) пәлі Е) жә

9. Өкіну мәнін білдіретін одағай

А) уау В) әттең С) әйда Д) моһ-моһ Е) қане

10. Одағайға тән ерекшелік

А) басқа сөздермен байланысқа түспейді В) сөз бен сөзді байланыстырады С) қимыл, іс әрекеттің белгісін білдіреді

Д) заттардың қозғалысын, күйін көру арқылы бейнелейді Е) өзінен бұрын тұрған сөзді айқындайды, дәлелдейді

Тақырыбы	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
Қазақ тілі білімі	В	С	Е	В	А	Д	В	А	С	А
Дауысты , дауыссыз дыбыстар	Д	А	А	В	Е	А	А	Е	В	А
Буын	В	Д	В	А	А	Е	Д	В	В	В
Тасымал	Д	А	А	Д	Д	А	В	С	Е	С
Үндестік заңы	В	А	В	Е	А	В	Д	В	Е	В
Көнерген сөздер, жаңа сөздер, диалект сөздер	Д	А	А	В	А	С	В	С	Д	Е
Термин, кірме, кәсіби сөз	С	А	Д	Е	С	В	В	Д	Е	Д
Тұрақты сөз тіркесі, идиомалық тіркес	Д	А	А	С	В	С	Е	А	Е	Е
Мақал-мәтелдер, нақыл сөздер	В	С	Е	Е	С	В	А	В	С	Д
Омоним, синоним, антоним	Е	С	С	Д	Е	А	С	Е	Д	Е
Сөз құрамы	А	В	Д	В	С	Д	Д	А	Д	В
Зат есім	С	А	С	Д	Д	С	В	Д	А	С
Сын есім	В	А	А	Е	Е	Д	В	Д	А	А
Сан есім	Д	В	Д	В	С	Д	Д	В	Е	В
Есімдік	А	Е	С	Е	Е	А	А	Д	Е	А